Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy最新文献

{"title":"ИСТОРИЧЕСКИЕ ПРЕДПОСЫЛКИ ВОССТАНИЙ ПРОТИВ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИВ ЦЕНТРАЛЬНОМ КАЗАХСТАНЕ","authors":"S. Nabiyev","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.012","url":null,"abstract":"This scientific article outlines and provides a scientific assessment of the purpose, course and consequences of Stalin's totalitarian power of the 20-30s in the Soviet Union, including in Kazakhstan, the elimination of the large rich and medium rich people in Kazakh agriculture as a class, collectivization of the economy in accordance with the requirements of barracks socialism. The course and consequences of the organization of the \"Little October Revolution\" in the agriculture of the republic by F.I. Goloshchyokin - the first secretary of the Kazakh Regional Committee of the АCP(B) - in the same period, the loss of traditional economy of the population on its basis, the hidden mass migration of a large part of the population to neighboring countries, the demographic disaster, the man-made famine are stated on the basis of factual data. To realize agriculture in a short time in Kazakhstan the policy of elimination of rich and moderately rich peasants as a class was carried out extremely roughly, brutally, even rank and file and poor peasants suffered from it. All supporters and opponents of collectivization were severely punished. Most of them were exiled to other regions of the USSR, including Siberia, together with their families for long periods of time. The article presents data on the basis of actual archival and historical data and draws a scientific conclusion. It gives recommendations for global coverage of the results of Stalin's collectivization in Kazakhstan, which was carried out without any preparation and without explaining its necessity and importance to the local population, by forcing millions of people to leave their homeland, turning them into refugees and destroying several million of them. Keywords: Soviet Union; Kazakh ASSR; Stalinist collectivization; totalitarianism; barracks socialism; genocide; confiscation; famine; repression; migration; demography. В данной научной статье изложена и дана научная оценка цели, хода и последствий сталинской тоталитарной власти 20-30-х годов ХХ века в Советском Союзе, в том числе в Казахстане, ликвидации крупных богатых и средних богатых людей в казахском сельском хозяйстве как класса, коллективизации хозяйства в соответствии с требованиями казарменного социализма. Ход и последствия организации «Малой Октябрьской революции» в сельском хозяйстве республики Ф.И. Голощекиным – первого секретаря казахского краевого комитета ВКП(Б) - в тот же период, потеря традиционного хозяйства населения на его основе, скрытая массовая миграция значительной части населения в соседние страны, демографическая катастрофа, рукотворный голодомор изложены на основе фактических данных. Для реализации сельского хозяйства в короткие сроки в Казахстане политика ликвидации богатых и умеренно богатых крестьян как класса проводилась крайне грубо, жестоко, от нее пострадали даже рядовые и бедные крестьяне. Все сторонники и противники коллективизации были жестоко наказаны. Большинство из них были сосланы в другие регионы","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379269","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ВОССТАНИЕ САРЖАНА КАСЫМОВА (1824-1836 гг.) В ТРУДАХ КАЗАХСТАНСКИХ УЧЕНЫХ","authors":"Х.А. Аубакирова","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.020","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.020","url":null,"abstract":"Отандық тарихымыздағы эволюциялық өзгерістер жан-жақты тарихнамалық зерттеулерді қажет етеді. Оның ішінде күрделі әрі көп қырлы болып табылатын Жаңа дәуір, мұның себебі: қазақ-орыс қатынастарымен байланысты. Орыс отаршылдығына қарсылық білдірген тарихи тұлғалар саяси-қоғамдық өмірде орталық фигура бола бастайды. Сондықтан олар өмір сүрген тарихи кезеңнің ерекшеліктерін тұсіну үшін атақты тарихи тұлғалардың өмірін, қоғамдық-саяси қызметі мен әрекеттерін талдау өте маңызды болып табылады. Мақалада қазақтың соңғы ханы Кенесарының үлкен ағасы Саржан Қасымов көтерілісінің тарихына тарихнамалық шолу жасалған. Осы тақырыпты зерттеу барысында тарихнамалық шолу екі кезеңге бөлініп көрсетілген. Әр кезеңнің маңызды айтарлықтай ерекшеліктері бар. Бірінші кезең – ХІХ ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басындағы революцияға дейінгі зерттеулер. Екінші кезең – революциядан кейінгі кеңестік дәуірдегі тарихнама. Үшінші кезең – қазіргі отандық тарихнама. Бірақ бұл мақалада автолар проблемалық- хронологиялық принципке негізделе отырып, алдымен отандық тарихнамадағы зерттеулерге назар аударды. Қазақ халқының патша үкіметінің отарлау саясатына қарсылығы және соны басқарған тұлғалар туралы сұрақтар қозғалған ғылыми жарияланымдар қарастырылып талқыланды.1822 жылы Қазақ хандығының Орта жүзіндеде Сібір қырғыздары туралы Жарғы енгізілгеннен кейін, 1824 жылы алғашқы округтер құрылып, Саржан Қасымов бастаған көтеріліс басталды. Оның тұлғасы да, басшылығындағы ұлт-азаттық көтерілістің тарихы да «артқа ысырылып», Кенесары Қасымовтың жарқын тұлғасы алдында әлі де «көлеңкеде» қалып отыр. Алайда, мынадай сұрақ туындайды: 1836 жылы ағасы Саржан опасыздықпен өлтірілмесе, Кенесары Қасымов тарихи кезеңге аяқ басар ма еді? Қазақ жерінде орыс әскерлерінің қозғалысына қарсылықтың қуатты орталығын құра білген батыр Саржан тұлғасына лайықты оң баға беру керек. 1824 жылдан 1836 жылға дейін оннан астам, дәлірек айтсақ, 12 жыл бойы орыс патшалығының қазақ даласына ілгері жылжуын және қазақ мемлекеттілігінің дәстүрлі институттарына қарсы бағытталған жаңа тәртіптердің орнауын тежеген де ол. Қазақ даласына жаңа әкімшілік тәртіптің енгізілуін тоқтатуға тырысқан Саржан Қасымов көтерілісі болды. Мақала материалдары Саржан батырдың тұлғасы мен көтеріліс тарихына қатысты ғылыми зерттеулерге негізделген. Тарихнамалық талдау нәтижесінде автор Саржан батыр өмірінің соңғы сағатына дейін тәуелсіз қазақ мемлекеттілігі идеясына адал болған ұлттық тарихтағы жарқын тұлға деген тұжырымға келеді. Ширек ғасырға жуық уақыт – 1824 жылдан 1836 жылға дейін созылған ұзақ тарихи кезеңдегі аты аңызға айналған хан Абылайдың немерелері Қасымов сұлтандардың ұлт-азаттық қозғалысының отаршылдыққа қарсы болмысының негізін қалаған ол. Кілт сөздер:Саржан Қасымов, Кенесары Қасымов, Сұлтан Қасым, тарихнама, ұлт-азаттық көтеріліс, Орта жүз, 1822 жылғы Жарғы, округ, генерал-губернатор, патша әкімшілігі Эволюционные изменения в отечественной истории требуют всесторонних историографических исследований. В том числе вжаное место занимает Нов","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136378687","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"УРОВЕНЬ ПОДДЕРЖКИ И РАЗВИТИЯ СМИ В РАМКАХ ИНФОРМАЦИОННО-ИМИДЖЕВОЙ ПОЛИТИКИ КАЗАХСТАНА","authors":"Б.Н. Жұмаділ","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.016","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.016","url":null,"abstract":"Қазіргі жаһандану дәуірінде, әсіресе интернет пен технологиялардың қарқынды дамуы кезеңінде өте тез жылдамдықпен таралатын ақпараттар ағымының уақыт өте ауқымды бола бастауы, сонымен қатар, олардың тарататын ақпарат мазмұнының көптүрлі көзқараста өзгеріске ұшырауы әлемдік медиа саласында өзектілігін арттырып келеді. Кез келген мемлекет үшін өз халқына шынайы әрі мазмұны бай ақпаратпен қамтамасыз ету, ал шет елдік мемлекеттер арасында беделін сақтау мақсатында ақпараттық саясатты дұрыс жүргізу бірден бір маңызды рөл ойнайды. Бұл мәселенің астары интернеттің келуімен тіптен күрделене түсті. Сол себепті, Қазақстан өз имиджін қорғау және сақтау мақсатында ақпарат таралу толқынын реттеу, қолдау, және оны дамыту саясатын қолға алуы тиіс. Тәуелсідікті қайта қалпына келтірген сәттен бастап, елдің ақпарат таратушы медиа немесе, жалпы, БАҚ саласы туралы қабылданған шаралар, реформалар, тіпті заңнамаларға қарамастан, мемлекеттің ақпарат арналарындағы келеңсіздік пен жұмысының тарлығы бүгінде өзекті мәселе болып отыр. Сол себепті, осы аталмыш мақалада Қазақстанның ақпараттық-имидждік саясат тұрғысында кел келген дәрежедегі ақпараттық арналарды қолдау, басқару және дамыту туралы зерттеу жүргізіліп, соңғы өзгерістерге сай ұсыныстар ұсынылады. Кілт сөздер: ақпарат, ақпараттық-имидждік саясат, ақпараттық арналарды қолдау, ақпараттық арналарды дамыту. В нынешнюю эпоху глобализации, особенно в период бурного развития Интернета и технологий, потоки информации, которые распространяются очень быстро, со временем становятся все более обширными, как и то, что содержание распространяемой ими информации во многом меняется, повышая свою актуальность в мировой медиасфере. Для любой страны правильная информационная политика играет важную роль в обеспечении своего народа реальной и богатой информацией, а также в поддержании своей репутации среди зарубежных стран. Предыстория этой проблемы еще больше усложнилась с появлением Интернета. Именно поэтому для защиты и сохранения своего имиджа Казахстану необходимо проводить политику регулирования, поддержки и развития волны распространения информации. Независимо от мер, реформ и даже законодательства, принятого в отношении вещательных СМИ страны или в целом медиаиндустрии с момента восстановления независимости, скандальность и узость работы государственных информационных каналов сегодня является актуальной проблемой. Именно поэтому в данной статье проводится исследование поддержки, управления и развития информационных каналов высшего уровня в контексте инфор- мационно-имиджевой политики Казахстана, и даются рекомендации в соответствии с последними изменениями. Ключевые слова: информация, информационно-имиджевая политика, поддержка информацион- ных каналов, развитие информационных каналов. In the current era of globalization, especially during the period of rapid development of the Internet and technologies, the flow of information, which spreads very quickly, is becoming more extensive over time, as well as the fact that the conte","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379250","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ҚАЗАҚСТАН-БЕЛАРУСЬ: СТРАТЕГИЯЛЫҚ ӘРІПТЕСТІКТІ НЫҒАЙТУ","authors":"В.М. Мацель","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.013","url":null,"abstract":"В статье рассматриваются основные направления стратегического сотрудничества Республики Беларусь и Республики Казахстан в политической, торгово-экономической и гуманитарной областях. Подчеркивается, что стратегическое партнерство двух стран основывается на прочном фундаменте дружбы и общей истории белорусского и казахского народов, а выстраивание дружеских и взаимовыгодных отношений с Республикой Казахстан стало приоритетом внешней политики Республики Беларусь с момента обретения ею суверенитета. Актуальность статьи заключается в том, что Казахстан занимает особое место во внешней политике Беларуси как проверенный временем, надежный союзник. Важность стратегического взаимодействия Беларуси с Казахстаном во всех сферах межгосударственного сотрудничества будет только возрастать в связи с необходимостью развития и укрепления евразийского пространства, а также по причине жесткой санкционной политики коллективного Запада против Беларуси. Отмечается, что высокий уровень белорусско-казахстанского сотрудничестваво многом достигнут благодаря личным усилиям Президента Республики Беларусь А.Г. Лукашенко и руководителей Республики Казахстан – Президентов Н.А.Назарбаева и К-Ж.К.Токаева. Ключевые слова: Республика Беларусь, Республика Казахстан, история дружбы белорусского и казахского народов, двустороннее стратегическое партнерствов политической, торгово-экономической и гуманитарной областях. Мақалада Беларусь Республикасы мен Қазақстан Республикасының саяси, сауда- экономикалық және гуманитарлық салалардағы стратегиялық ынтымақтастығының негізгі бағыттары қарас-тырылады. Екі елдің стратегиялық әріптестігі Беларусь және қазақ халықтарының достығы мен ортақ тарихының берік іргетасына негізделгені, ал Қазақстан Республикасымен достық және өзара тиімді қарым-қатынастар құру оның егемендігін алған сәттен бастап Беларусь Республикасының сыртқы саясатының басымдығына айналғаны атап өтілді. Мақаланың өзектілігі Қазақстан Беларусьтің сыртқы саясатында уақыт сынынан өткен, сенімдіодақтасретіндеерекшеорыналады. Беларусьтің Қазақстанмен мемлекет аралықынтымақтастықтыңбарлықсалаларындастратегиялықөзараіс- қимылыныңмаңыздылығыЕуразиялықкеңістіктідамытужәненығайтуқажеттілігінебайланысты, сондай- ақұжымдықБатыстыңБеларуськеқарсықатаңсанкциялықсаясатыныңсебебіненғанаөсетінболады. Беларусь-Қазақстаның ынтмақтастығыныңжоғарыдеңгейіне Беларусь РеспубликасыныңПрезиденті А.Г. Лукашенко мен ҚазақстанРеспуб-ликасыныңбасшылары – президенттер Н.Ә.Назарбаев пен Қ.Қ. Тоқаевтыңжекекүш-жігерініңарқасындақолжеткізілді. Кілт сөздер: Беларусь Республикасы, ҚазақстанРеспубликасы, Беларусь- Қазақстанынтымақтас-тығыныңтарихы, стратегиялықәріптестік, өңіраралықынтымақтастық. The article discusses the main directions of strategic cooperation between the Republic of Belarus and the Republic of Kazakhstan in the political, trade, economic and humanitarian fields. It is emphasized that the strategic partnership of the two countries is based on a solid foundation of friendship and the common histor","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"60 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379257","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"К ВОПРОСУ О ФОРМИРОВАНИЯ КАЗАХСКИХ РАБОЧИХ КАДРОВ В ДОРЕВОЛЮЦИОННЫЙ ПЕРИОД","authors":"Ж.М. Асылбекова","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.001","url":null,"abstract":"Мақала революцияға дейінгі кезеңдегі ұлттық жұмысшы кадрлардың тарихын Қазақстанның Ұлттық индустриялық кадрлары тарихының маңызды кезеңдерінің бірі ретінде қарастырылады. Қазақ жұмысшы кадрларын қалыптастыру процесі дәл 1917 жылғы Қазан төңкерісіне дейін басталғаны белгілі, қазақтың дәстүрлі қоғамының стратификациясы барысында кедейленген шаруаның белгілі бір бөлігі жұмыс іздеп жергілікті темір жолдар, балық аулау және өнеркәсіптік кәсіпорындар салуға бағытталды. Бұл ретте олар туған ауылымен экономикалық байланысты үзбеді және ауыл шаруашылығы жұмыстарына қатысу үшін қажеттілігіне қарай сол жерлеріне қайта оралды. Салалық бөліністе қазақтың көптеген жұмысшылары тұз, балық аулау және тау-кен өндірісінде жұмыс істеді. Білікті еңбек қажет болған өңдеу өнеркәсібінде олардың саны өте төмен болды. Сонымен қатар, қазақтар құрамында білікті кадрлар аз болды. Олар негізінен қосалқы жұмыстармен, біліктілігі жоқ еңбекпен айналысты және сәйкесінше аз жалақы алды. Ауыр еңбек жағдайлары, төмен жалақы, көптеген айыппұлдар, алдау, есеп айырысу, яғни рұқсат беру, билік пен кәсіпорын әкімшілігінің озбырлығы жергілікті жұмысшыларды өздерінің экономикалық және саяси жағдайларын жақсарту үшін күресуге итермеледі. ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында қазақ жұмысшылары да стихиялық, ұйымдастырылмаған сипаттағы өңірдегі жұмысшы қозғалысына қатысты. Мысалы, қазақ жұмысшылары белсенді қатысқан Қазақстандағы ең ірі ереуіл 1905-1907 жылдардағы орыс революциясы жылдарында Успен кенішінде болды. Түйінді сөздер: Қазақстан, қазақ жұмысшылары, Ресей империясы, шаруа, кәсіпшілік, өнеркәсіп, теміржол көлігі. Статья рассматривает историю национальных рабочих кадров в дореволюционный период, как один из важнейших этапов истории национальных индустриальных кадров Казахстана. Известно, что процесс формирования казахских рабочих кадров начался именно до Октябрьской революции 1917 г. когда в ходе расслоения казахского традиционного общества, определенная часть обедневших шаруа в поисках работы направлялась на строительство местных железных дорог, промыслы и промышленные предприятия. При этом они не разрывали экономические связи с родным аулом и возвращались туда по мере необходимости для участия в сельскохозяйственных работах. Это широко распространенное явление называлось отходничество. В отраслевом разрезе достаточно большое количество казахских рабочих было занято на соляных, рыбных промыслах и в горнодобывающем производстве. В обрабатывающей промышленности, где требовался квалифицированный труд, их численность была незначительной. В составе казахов мало было квалифицированных кадров. Они занимались главным образом подсобными работами, неквалифицированным трудом и соответственно получали скудное жалование. Тяжелые условия труда, низкая зарплата, много- численные штрафы, обман, обсчет, т.е. вседозволенность, произвол властей и администрации предприятий толкали местных рабочих на борьбу за улучшения своего экономического и политического положения. Во второй половине ХІ","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"97 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379263","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"НОВЫЙ ПОВОРОТНЫЙ МОМЕНТ В СФЕРЕ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ КАЗАХСТАНА: 1998-2004 ГОДЫ","authors":"К.Т. Байжиенова","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.011","url":null,"abstract":"Мақалада Қазақстан денсаулық саласы мен медицинасының 2000 жылғы жаңа бетбұрыс кезеңі қарастырылады. Жұмыстың құндылығы сол, денсаулық сақтау жүйесін қалыптастыру контекстінде қабылданған бағдарламалар мен жобалар қызметінің негізгі бағыттары талданады. Сондай-ақ автор қолданыстағы кеңестік әдістеменің өзгеруі және жаңаларының айналыс алуына жол ашқан жеке тұлғаларға да тоқталып өтеді. Өтпелі кезеңдегі елдің денсаулық ахуалы, жүйенің қалыптасуын тежейтін себептер де, түрлі теріс статистикалар да сипатталады. Жасыратыны жоқ, 1991-2000 жылдары қабылданған денсаулық сақтау саласындағы реформа- ларды жалпы ел көлемінде жүзеге асыру сәтсіз аяқталды. Оған себеп: техникалық және әдіснамалық дайындықтың жетілмегендігі, нормативтік-құқықтық базаның әлсіздігі және саяси қолдаудың жеткіліксіздігі. Бұл 2001-2004 жылдардағы денсаулық сақтау саласындағы реформалардың көптеген элементтерінің, әсіресе МСАК саласында, кері шегінуіне әкелді. Бірақ сол кезеңді біржақты негативпен ғана бағалауға болмайды, позитивті де үдерістердің болғанын атап өту керек. Ең бастысы тектоникалық қозғалыс басталды. Саланы бөліп алу үшін құрылған Денсаулық сақтау істері агенттігі кейінірек Денсаулық сақтау министрлігі болып қайта құрылды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары бардан айрылып қалмай, бұрынғы жүйелік қателіктермен жұмыс істеу мәселесі күн тәртібінде тұрды. Ал бергі кезеңде батыстық озық үлгілерге назар аударып, модернизация мен реформа жүргізу қажеттілігі білінді. Нарықтық экономиканың күрделі кезеңіндегі денсаулық сақтау институтын зерттеу, осы шақтың аналитикалық талдамасы елдің әлеуметтік-саяси тарихының маңызды жақтарын ашуға мүмкіндік беретіні атап өтілді. В статье рассматривается новый поворотный момент 2000 года в сфере здравоохранения и медицины Казахстана. Ценность работы заключается в том, что анализируются основные направ- ления деятельности программ и проектов, принятых в контексте формирования системы здравоохранения. Также автор обращает внимание на изменения в действующей советской методике и отдельных лиц, открывших путь для обращения новых. Характеризуется состояние здоровья страны в переходный период, как причины, тормозящие формирование системы, так и различные отрицательные статистические данные. Ни для кого не секрет, что реформы здравоохранения, принятые в 1991-2000 годах, не увенчались успехом в масштабах всей страны. Причина: несовершенство технической и методологической подготовки, слабость нормативно-правовой базы и недостаточная политическая поддержка. Это привело к отступлению многих элементов реформ здравоохранения в 2001-2004 годах, особенно в области ПМСП. Но стоит отметить, что тот же период нельзя судить только об одностороннем негативе, есть и положительные. Самое главное, началось тектоническое движение. Агентство по делам здравоохранения, созданное для разделения отрасли, позже было преобразовано в Министерство Здравоохранения. В первые годы независимости на повестке дня стоял вопрос работы над прежними системными ошибками, не теряя бара. А в","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"47 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379266","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ХУДОЖЕСТВЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА КАК ИСТОРИЧЕСКИЙ ИСТОЧНИК (НА ПРИМЕРЕ ПРОИЗВЕДЕНИЙ Э. М. РЕМАРКА, Д. ЛОНДОНА, Ч. ДИККЕНСА)","authors":"Г.К. Шуланбекова","doi":"10.51889/2959-6017.2023.77.2.033","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.77.2.033","url":null,"abstract":"ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында Еуропа мен Америка Құрама Штаттарында бірқатар халық өмірінде елеулі оқиғалар болды: әлеуметтік теңсіздік, билікке көңіл толмаушылық, кедейшіліктің өсуі, көтеріліс, революция, соғыс, дағдарыс т.б. Сол уақыттың қиыншылықтары Ч.Диккенс, Д.Лондон, Э.М.Ремарк шығармаларына арқау болды. Тарихи тақырыптағы көптеген көркем шығармалар бар, бірақ олардың барлығы тарихи фактілердің дұрыстығын көрсетпеуі мүмкін. Ал бұл батыстық әдебиетшілер өз заманың куәгері ретінде әдеби шығармаларында кейіпкерлер мен оның қоғамдағы рөлі арқылы сол уақыттың мәселелерін көрсете алды. Осы уақытта дейін олардың шығармалары көбі дерлік тарихта Кеңес Үкіметі тұсындағы және Ресейлік ғалымдардың көзқарасымен бағаланып келді. Бұл мақалада Ч.Диккенс, Д.Лондон, Э.М.Ремарктың әдеби шығармаларын тарихи дереккөз ретінде қарастырып, мұрағат құжаттары және кейінгі шыққан зерттеулер негізінде жан-жақты талданды. .Олардың шығармалары тек Еуропа мен Америкаға ғана емес, Ресейдегі халыққа, тіпті қазақ зиялыларының еңбектеріне де әсері тигені сөзсіз. Сондықтан бұл мақалада Ч.Диккенс, Д.Лондон, Э.М.Ремарктың шығармаларындағы халық тұрмысын, олардың арман тілектері, сол замандағы оқиғаларға, әдебиетшілердің өмірбаяндарына тарихи шолу жасалынды. Кілт сөздер: тарихи дереккөздер, Ч.Диккенс, Д.Лондон, Э.М.Ремарк, шығармалар, халық тұрмысы. Во второй половине девятнадцатого и начале двадцатого веков в Европе и Соединенных Штатах произошел ряд заметных событий в жизни населения: социальное неравенство, недовольство властью, рост бедности, восстание, революция, война, кризис и т. д. невзгоды того времени легли в основу произведений Ч. Диккенса, Д. Лондона, Э. М. Ремарка. Существует множество художественных произведений на историческую тематику, но не все из них могут отражать достоверность исторических фактов. И эти западные литераторы, как свидетели своего времени, смогли показать проблемы того времени через персонажей в своих литературных произведениях и его роль в обществе. До этого времени многие из их произведений были оценены в истории с точки зрения советских и российских ученых. В этой статье рассматриваются литературные произведения Ч. Диккенса, Д. Лондона, Э.М.Ремарка как исторический источник и всесторонне анализируются на основе архивных документов и последующих исследований. Несомненно, их произведения оказали влияние не только на Европу и Америку, но и на население России и даже на творчество казахской интеллигенции. Поэтому в этой статье был представлен исторический обзор жизни народа в произведениях Ч. Диккенса, Д. Лондона, Э.М. Ремарка, их мечтаний, событий того времени, биографий литераторов. Ключевые слова: исторические источники, Ч. Диккенс, Д. Лондон, Э. М. Ремарк, произведения, народный быт. In the second half of the nineteenth and early twentieth centuries in Europe and the United States there were a number of notable events in the life of the population: social inequality, discontent with the authorities, rising poverty, rebe","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"72 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379565","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ШАНХАЙСКАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ СОТРУДНИЧЕСТВА И РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН: ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ В СФЕРЕ ОБРАЗОВАНИЯ","authors":"Ж.Г. Сарсенбаева","doi":"10.51889/2959-6017.2023.77.2.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.77.2.008","url":null,"abstract":"Мақала Шанхай ынтымақтастық ұйымы аясында Қазақстан Республикасының ұйымға мүше елдермен білім саласындағы байланыстарын ашуға бағытталған. Ұйымның құрылу тарихы мен атқаратын қызметтерін ашып, нақты білім беру саласындағы байланыстарына тоқталады. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін жариялағаннан кейін ерекше мән берген саланың бірі – білім және ғылымы саласы болды. Еуропаның озық тәжірибесі енгізілді. Осы бағыттағы маңызды жаңалықтардың бірі халықаралық тәжірибені басшылыққа алу болып табылады. Шанхай ынтымақтастық ұйымы аясында мүше мемлекеттермен білім беру саласында ортақ келісімдер жасалды. Бұл келісімдер білім беру саласын дамыту, ортақ білім беру бағдарламаларын даярлау, педагог мамандар және білім алушылардың тәжірибе алмасуы сынды маңызды бағыттарды қамтиды. Шанхай ынтымақтастық ұйымы Университеті қалыптастырылды. Жекелеген мамандықтар бойынша білім алушылар алмасып, ортақ білім беру бағдарламасы негізінде маман даярлау ісі қолға алынды. Мұндай жан-жақты байланыстардың білім беру саласын дамытуға қосатын үлесі жоғары. Мақала барысында осы бағыттағы жұмыстардың болашақ басымыдылықтарын анықтау мақсатына қол жеткізілді. Ғылыми-зерттеу жұмысының өзектілігі тақырыптың қазіргі заманда ерекше сұранысқа ие болуымен байланысты. Алдағы уақытта аталған тақырып көлемінде кешенді зерттеу жұмыстары жүргізілуі қажет. Кілт сөздер: білім, білім беру бағдарламалы, ұйым, келісім, әріптестік, маман, тұжырымдама. В статье раскрываются связи Республики Казахстан со странами-членами организации в сфере образования в рамках Шанхайской организации сотрудничества. Раскрывая историю создания и занимаемые должности организации, она останавливается на связях в конкретной сфере образования. Одной из сфер, которой Республика Казахстан придала особое значение после провозглашения своей независимости, была сфера образования и науки. Введен передовой опыт Европы. Одним из важных нововведений в этом направлении является руководство международным опытом. В рамках Шанхайской организации сотрудничества заключены общие соглашения в сфере образования с государствами-членами. Эти соглашения охватывают такие важные направления, как развитие сферы образования, подготовка совместных образовательных программ, обмен опытом педагогических кадров и обучающихся. Сформирован университет Шанхайской организации сотрудничества. Ведется обмен обучающимися по отдельным специальностям и подготовка специалистов на основе общей образовательной программы. Такие всесторонние связи имеют большой вклад в развитие сферы образования. В ходе статьи была достигнута цель определения будущих приоритетов работ в данном направлении. Актуальность научно-исследовательской работы обусловлена тем, что тема особенно востребована в наше время. В дальнейшем необходимо провести комплексную исследовательскую работу по данной тематике. Ключевые слова: образование, образовательная программа, Организация, соглашение, парт- нерство, специалист, концепция The article reveals the relations of the Republic of Kazakh","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"194 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136379573","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"АЛАШ ӨКІЛІ ШӘҢГЕРЕЙ БӨКЕЕВТІҢ ҒЫЛЫМИ МҰРАСЫ","authors":"R.R. Ospanova","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.033","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.033","url":null,"abstract":"In this article, Shangerey Seitkereiuly Bokeev acts as an outstanding Kazakh figure, poet, Alash figure who lived in 1847-1920. The beginning of the twentieth century is one of the most difficult periods for the Kazakh intelligentsia, and this period was not spared by Sh. Bokeev. Russian Russian bourgeois Revolution of 1905-1907, National Liberation Uprising of 1916, Russian-Japanese War, Russian-Turkish (Balkan) War, February, October revolution of 1917, Civil War of 1918-1920.- All these are major events at Shangerei. Poets like Shangerei have no doubt that they will be left out of the spotlight in major events like this one.During his period, Alash closely communicated with his intelligentsia, the poet helped to awaken the people with his poem, strive for science and knowledge, have a large number of young people continuing their hereditary value. Proof of this: Bukeev takes care to collect the literary heritage at the mouth of the country and print it. The innocently injured masses extend a helping hand to representatives of the people (for example, to the Kubal poet, etc.). Shangerei has opened a school where qualified teachers work. When it came to the issue of the newspaper \"Kazakhstan\" in the Urals, he supported this case and helped him replenish the necessary funds.But such a great personality, in its period, the twentieth century did not receive due appreciation under the Soviet Union. On January 21, 1947, by the Resolution of the Central Committee of the Communist Bolshevik Party of Kazakhstan \"on political blunders in the work of the Institute of Language and Literature of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR\", Sh. Bokeev was assessed as \"one of the figures of the bourgeois-nationalist Alashorda party hostile to the revolution\". Keywords: Shangerey Bukeev, intelligentsia Alash, poet, society, poem. Бұл мақалада Шәңгерей Сейіткерейұлы Бөкеев 1847-1920 жылдары өмір сүрген қазақтың көрнекті қайраткері, ақын, алаш ардақтысы ретінде сөз қозғалады. ХХ ғасырдың басы қазақ зиялылары үшін қиын қыстау кезеңдерінің бірі, осы кезең де Ш. Бөкеевтен де айналып өте алмады. 1905-1907 жылдардағы орыс буржуазиялық төңкерісі, 1916 жылдағы ұлт-азаттық көтерілісі, орыс- жапон соғысы, орыс-түрік (Балқан) соғысы, 1917 жылдағы ақпан, қазан төңкерістері, 1918-1920 жылдардағы азамат соғысы бұлардың барлығы да Шәңгерейдің тұсында болған ірі уақиғалар. Шәңгерей сияқты ақындардың бұл сияқты ірі оқиғаларда селт етпей қалатын жөні жоқ.Өз кезеңінде Алаш зиялыларымен етене жақын араласып, ақын өлең-жырлары арқылы халықты оянуға, ғылым- білімге ұмтылуға, ата-баба құндылығын жалғастырушы, көзі ашық, көкірегі ояу жастардың көп болуына ат салысты. Оған дәлел: Бөкеев ел аузындағы әдеби мұраларды жинақтап, оны бастырып шығаруға қамқорлық жасайды. Жазықсыз жапа шеккен бұқара халық өкілдеріне (мысалы, Кубала ақын, т.б.) қол ұшын беріп, қолқабыс жасайды. Шәңгерей мектеп ашып, онда білікті білікті мұғалімдер жұмыс істейді. Оралда «Қазақстан» газетін шығару мәселесі сөз бо","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"97 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136378692","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ГЕРМАНИЯ КОНСТИТУЦИЯСЫ (\"НЕГІЗГІЗАҢ\", НЕМІСТІЛІНДЕ: \"GRUNDGESETZ\")","authors":"H. Reinhard","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.008","url":null,"abstract":"The constitutional history of the German country began in 1871 under Wilhelm I. Since then, five significant events have taken place in the history of the constitution. Kazakhstan is currently discussing its Constitution. The Republic of Kazakhstan is a young state, among the foreign legislation it considers the right one, corresponding to the state. This article presents the Constitution of the Federal Republic of Germany - the Basic Law or \"Grundgesetz\". It tells about how the constitution has changed in the country of Germany, its history and features. The change in the constitution of the \"GRUNDGESETZ\" is inextricably linked with the history of the state. Currently, the \"basic law\" is an example for some countries. But will the law of the Federal Republic of Germany be suitable in the Republic of Kazakhstan? It is openly written that there may be positive, inconsistent sides to this constitution. Therefore, citizens of the Republic of Kazakhstan can consider what practices exist in other countries and what rules can be adopted. Keywords: constitution, Germany, history, parliament, people. Германия елінің контитуциялық тарихы 1871 жылы I Вильгельм тұсында басталды. содан бері контитуция тарихында бес елеулі оқиға болды. Қазіргі уақытта Қазақстан өзінің Конституциясын талқылауда. Қазақстан Республикасы жас мемлекет болғандықтын, шетел заңнамаларының ішінен дұрысын, мемлекетке сәйкесін қарастыруда. Бұл мақалада Германия Федеративтік Республикасының Конституциясы – Негізгі заң немесе\" Grundgesetz \" таныстырылады. Германия елінде контитуция қаншалықты өзгергенін, оның тарихы мен ерекшеліктеріне тоқталады. GRUNDGESETZ\" контитуция-сының өзгерілуі мемлекеттің тарихымен тығыз байланысты. Қазіргі таңда «негізгі заң» біраз елге үлгі болуда. Бірақ, Қазақстан Республикасына Германия Федеративтік Респуликасының заңы келе ме? Бұл конституцияның жағымды, сәйкес емес жақтары болуы мүмкін екендігі ашық жазылған. Сондықтан Қазақстан Республикасының азаматтары басқа елдерде қандай тәжірибе бар екенін және қандай ережелерді қабылдауға болатынын қарастыра алады. Кілт сөздер:конституция, Германия, тарих, парламент, халық. Контитуционная история германской страны началась в 1871 году при Вильгельме I. с тех пор в истории контитуции произошло пять значительных событий. В настоящее время Казахстан обсуждает свою Конституцию. Республика Казахстан-молодое государство, из числа иностранного законодательства рассматривает правильное, соответствующее государству. В этой статье представлена Конституция Федеративной Республики Германия – основной закон или\" Grundgesetz\". В нем рассказывается о том, насколько изменилась контитуция в стране Германии, ее истории и особенностях. Изменение контитуции\" GRUNDGESETZ \" неразрывно связано с историей государства. В настоящее время «основной закон» является примером для некоторых стран. Но подойдет ли в Республику Казахстан закон Федеративной Республики Германия? Открыто написано, что в этой конституции могут быть положительные, непосле","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136378816","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}