ИСТОРИЧЕСКИЕ ПРЕДПОСЫЛКИ ВОССТАНИЙ ПРОТИВ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИВ ЦЕНТРАЛЬНОМ КАЗАХСТАНЕ

This scientific article outlines and provides a scientific assessment of the purpose, course and consequences of Stalin's totalitarian power of the 20-30s in the Soviet Union, including in Kazakhstan, the elimination of the large rich and medium rich people in Kazakh agriculture as a class, collectivization of the economy in accordance with the requirements of barracks socialism. The course and consequences of the organization of the "Little October Revolution" in the agriculture of the republic by F.I. Goloshchyokin - the first secretary of the Kazakh Regional Committee of the АCP(B) - in the same period, the loss of traditional economy of the population on its basis, the hidden mass migration of a large part of the population to neighboring countries, the demographic disaster, the man-made famine are stated on the basis of factual data. To realize agriculture in a short time in Kazakhstan the policy of elimination of rich and moderately rich peasants as a class was carried out extremely roughly, brutally, even rank and file and poor peasants suffered from it. All supporters and opponents of collectivization were severely punished. Most of them were exiled to other regions of the USSR, including Siberia, together with their families for long periods of time. The article presents data on the basis of actual archival and historical data and draws a scientific conclusion. It gives recommendations for global coverage of the results of Stalin's collectivization in Kazakhstan, which was carried out without any preparation and without explaining its necessity and importance to the local population, by forcing millions of people to leave their homeland, turning them into refugees and destroying several million of them. Keywords: Soviet Union; Kazakh ASSR; Stalinist collectivization; totalitarianism; barracks socialism; genocide; confiscation; famine; repression; migration; demography. В данной научной статье изложена и дана научная оценка цели, хода и последствий сталинской тоталитарной власти 20-30-х годов ХХ века в Советском Союзе, в том числе в Казахстане, ликвидации крупных богатых и средних богатых людей в казахском сельском хозяйстве как класса, коллективизации хозяйства в соответствии с требованиями казарменного социализма. Ход и последствия организации «Малой Октябрьской революции» в сельском хозяйстве республики Ф.И. Голощекиным – первого секретаря казахского краевого комитета ВКП(Б) - в тот же период, потеря традиционного хозяйства населения на его основе, скрытая массовая миграция значительной части населения в соседние страны, демографическая катастрофа, рукотворный голодомор изложены на основе фактических данных. Для реализации сельского хозяйства в короткие сроки в Казахстане политика ликвидации богатых и умеренно богатых крестьян как класса проводилась крайне грубо, жестоко, от нее пострадали даже рядовые и бедные крестьяне. Все сторонники и противники коллективизации были жестоко наказаны. Большинство из них были сосланы в другие регионы СССР, в том числе в Сибирь, на длительное время вместе с семьями. В статье изложены данные на основе фактических архивных и исторических данных, сделан научный вывод. Данны рекомендации по глобальному освещению итогов сталинской коллективизация в Казахстане, проведенной без всякой подготовки и без объяснения ее необходимости и значения местному населению, путем принуждения миллионов людей покинуть родину, превращения их в беженцев и уничтожения нескольких миллионов из них. Ключевые слова: Советский Союз; Казахская АССР; сталинская коллективизация; тотали- таризм; казарменный социализм; геноцид; конфискация; голод; репрессии; миграция; демография. Бұл ғылыми мақалада ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы Кеңес Одағындағы, соның ішінде оның құрамында болған Қазақстандағы сталиндік тоталитарлық биліктің қазақ ауыл шаруашылығын- дағы ірі байлар мен орташа ауқатты адамдарды тап ретінде жою, шаруашылықты казармалық социализм талаптарына сай ұжымдастыру жасау мақсаты, барысы мен зардаптары туралы баяндалып, ғылыми баға берілген. Сол мерзімдегі БК(б)П Қазақ Өлкелік Комитетінің бірінші хатшысы болған Ф.И. Голощекиннің республиканың ауыл шаруашылығындағы «Кіші Қазан төңкерісін» ұйымдас- тырудың барысы мен оның зардаптары, осының негізіндегі халықтың дәстүрлі шаруашылығынан айырылуы, үлкен бөлігінің көрші елдерге жасырын жаппай қоныс аударуы, ал қалғандарының қолдан жасалған аштықтан қырғынға, демографиялық апатқа ұшырауы нақты деректер негізінде баяндалған. Ауыл шаруашылығын қысқа мерзімде іске асыру үшін Қазақстанда бай және орташа ауқатты шаруаларды тап ретінде жою саясаты аса өрескел, қаталдықпен жүргізілді, асыра сілтеудің молынан орын алуына байланысты одан тіпті қатардағы және кедей шаруалар да зардап шекті. Ұжым- дастыруды жақтамаушылардың және қарсы шығушылардың барлығы қаталдықпен жазаланды. Олардың басым бөлігі бүкіл жанұя мүшелерімен бірге КСРО-ның басқа өңірлеріне, соның ішінде Сібірге ұзақ мерзімге жер аударылды. Мақалада осы айтылғандар нақты мұрағат және тарихи деректер негізінде баяндалып, оған ғылыми қорытынды жасалған. Қазақстандағы ешқандай дайындықсыз және жергілікті тұрғындарға оның қажеттігі мен маңызын түсіндірусіз, миллиондаған адамдарды туған жерлерін тастап, босқындыққа ұшырату және бірнеше миллионын қырғынға ұшырату арқылы іске асырылған сталиндік ұжымдастыру қорытындыларын әлемдік тұрғыда жариялауға арналған ұсыныстар берілген. Кілт сөздер: Кеңес Одағы, Қазақ АКСР-ы, сталиндік ұжымдастыру, тоталитаризм, казармалық социализм, геноцид, тәркілеу, ашаршылық, репрессия, миграция, демография.