Studime Filologjike最新文献_第2页

Më se e kryera e mbipërbërë e gjuhës shqipe 我是一名学生

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3350

Adrian Haxhillazi

{"title":"Më se e kryera e mbipërbërë e gjuhës shqipe","authors":"Adrian Haxhillazi","doi":"10.62006/sf.v1i3-4.3350","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3350","url":null,"abstract":"Gjuha shqipe ka krijuar 7 (shtatë) forma gramatikore të kohës së shkuar për të dhënë më me saktësi kohën se kur është kryer veprimi foljor në të shkuarën e mënyrës dëftore. Nëpërmjet tyre veprimi foljor jepet i shkallëzuar duke u mbështetur në një pikë kohore referimi herë në të tashmen (d.m.th. në çastin kur flasim a shkruajmë) dhe herë në të shkuarën (d.m.th. në një prej çasteve që i përket së kaluarës). Në mënyrën dëftore folja në gjuhën shqipe ka këto 7 (shtatë) forma gramatikore kohore për të shkuarën: e pakryera, e kryera e thjeshtë, e kryera e përbërë, e kryera e mbipërbërë, më se e kryera e përbërë, më se e kryera e mbipërbërë dhe e kryera e tejshkuar. \u0000Nga pikëpamja e strukturës së tyre dy nga këto forma gramatikore kohore në gjendjen e sotme të gjuhës shqipe janë të thjeshta (e pakryera dhe e kryera e thjeshtë), kurse pesë nga këto forma gramatikore janë të përbëra (e kryera e përbërë, e kryera e mbipërbërë, më se e kryera e përbërë, më se e kryera e mbipërbërë dhe e kryera e tejshkuar). Format gramatikore kohore të përbëra janë quajtur edhe “forma kohore relative”, të cilat e japin të shkallëzuar largësinë kohore të kryerjes së veprimit të foljes në bazë të referimit me një çast kohor të së shkuarës1 që shënohet nga folja ndihmëse.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"51 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139386406","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Përsëri për profilin e Cipos si gjuhëtar dhe gramatikan 西波简介和语法的区别

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3338

Ludmila Buxheli

引用次数: 0

Vështrim stilistikor i leksikut të veprës Lahuta e Malcis Vështrim stilistikor i leksikut të veprës Lahuta e Malcis

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3345

Orjeta Baja

引用次数: 0

Tipare të ligjërimit administrativ në gjuhën shqipe 行政管理小贴士

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3343

Rafaela Marteta

引用次数: 0

Teksti biblik në veprën e Migjenit 米吉尼特的圣经技术

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3348

Shaban Sinani

{"title":"Teksti biblik në veprën e Migjenit","authors":"Shaban Sinani","doi":"10.62006/sf.v1i3-4.3348","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3348","url":null,"abstract":"Në studimet tradicionale, me fare pak përjashtime, letërsia e Migjenit është trajtuar si letërsi ateiste. Por në një vështrim tekstocentrist, provohet se kjo letërsi është e kushtëzuar thuajse në të gjitha nivelet prej tekstit biblik-ungjillor. Kushtëzimi është në shkallën strukturore, në atë mitologjike dhe kultologjike, në prozodi e metrikë, në tipologjinë e figurës, në nivelin e shembëlltyrës, motivit, tematologjisë, në leksik e idiomatikë, në të gjitha shkallët e ndërtekstorësisë, duke përfshirë atë të citimit me protokoll, si në shkrimin akademik. Duke u nisur nga çka ofron teksti, mund të vërtetohet se prania e tekstit biblik në veprën e Migjenit nuk është thjesht një çështje kulture dhe formimi. Ai që është quajtur “ateizëm i Migjenit” në të vërtetë është i njëjti qëndrim iluminist që shprehej në ideologjinë klasike gjermane (F. Nietzsche, A. Schopenhauer) për “vdekjen e Zotit klasik”. Kjo nuk do të thotë se Migjeni, ashtu si dhe filozofët gjermanë, duke qenë kundër një Zoti të ngulitur në trurin e njerëzisë dymijë vjet më parë, ishte kundër besimit, kundër çdo besimi. Poezia dhe proza e Migjenit jo vetëm që nuk kanë refuzim të fjalës, termit, idiomës, figurës, shembëlltyrës, strukturës, frymës, tipologjisë së mendimit, që vijnë nga Shkrimet, por janë tërësisht të sunduara prej tyre. Dhe kjo parapëlqesë formale e poetit shprehet në figurshmërinë e letërsisë së tij.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"17 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139384402","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Ritrajtim i përcaktorit kallëzuesor dhe i kallëzuesit emëror 对所有儿童和青少年的培训计划

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3344

Anila Çepani

{"title":"Ritrajtim i përcaktorit kallëzuesor dhe i kallëzuesit emëror","authors":"Anila Çepani","doi":"10.62006/sf.v1i3-4.3344","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3344","url":null,"abstract":"1. Hyrje Përgjithësisht, në traditën tonë gramatikore janë pranuar si dy gjymtyrë të veçanta kallëzuesi emëror, një nga nënndarjet e kallëzuesit, dhe përcaktori kallëzuesor, një gjymtyrë e dytë me lidhje të dyanshme me kallëzuesin dhe kryefjalën ose kundrinorin. Ajo që i lidh këto gjymtyrë me njëra-tjetrën është pjesa e dytë emërore, e cila është e njëjtë në të dyja rastet. Pjesa e parë e kallëzuesit emëror është folja jam (Njeriu është qenie që kërkon siguri për të ardhmen e tij; Pasi mbaroi fjalën, sytë e tij ishin të vagëllt.), e cila shërben si këpujë për të lidhur kryefjalën me pjesën emërore të kallëzuesit, kurse në ndërtimet me përcaktorë kallëzuesorë pjesa e parë përmban disa folje, si bëj, dukem, mbaj, mbetem, caktoj, emëroj etj. (E vetmja gjë që nuk dua është t'ju dukem i mërzitshëm ndërsa më lexoni; Më ndodh ende të mbetem i magjepsur nga drita e shkëlqyeshme që banon brenda saj), të cilat nuk mund të qëndrojnë më vete, pasi nuk kanë kuptim të plotë. Pavarësisht nga prirja e shumicës së gramatikanëve për t’i parë si dy gjymtyrë më vete, çështja e këtyre gjymtyrëve është diskutuar herë pas here dhe mbetet sërish e diskutueshme në gjuhësinë tonë. Fillimisht do të shohim se si shfaqen këto gjymtyrë në disa sintaksa1 të shkruara nga autorë shqiptarë që në gramatikat e para e deri më sot. Më pas do të shqyrtojmë ndonjë mangësi të vërejtur gjatë vëzhgimit më të hollësishëm në mënyrën se si janë trajtuar e në fund do të propozojmë një riklasifikim të kallëzuesit, gjë që çon në rivështrimin e gjymtyrëve të mësipërme.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"14 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139384430","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Konferencë shkencore për shkollat e para shqipe 关于在发展中国家开展工作的会议

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3358

Kolec Topalli

{"title":"Konferencë shkencore për shkollat e para shqipe","authors":"Kolec Topalli","doi":"10.62006/sf.v1i3-4.3358","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3358","url":null,"abstract":"Me datën 26. 10. 2012, në kuadër të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë e Sporteve, në bashkëpunim me Qendrën e Studimeve Albanologjike, organizuan në sallën e konferencave të Muzeut Historik Kombëtar konferencën shkencore me temë: “Shkollat shqipe të trevave shqiptare në shekujt XVII-XVIII”. Qëllimi i kësaj konference ishte të paraqiteshin materiale dhe studime që dëshmojnë hapjen dhe funksionimin e shkollave shqipe në shekujt XVI-XVII në krahina të ndryshme të vendit tonë, \u0000në Kosovë dhe tek arbëreshët e Italisë. Në konferencë referuan historianë, gjuhëtarë, pedagogë e studiues të njohur në fushë të arsimit. U mbajtën gjithsej 8 kumtesa, nga të cilat: Willy Kamsi: “Vepra atdhetare e kulturore e shkollave katolike ne shek. XVII-XVIII”; Italo Fortino: \u0000\"Mësimi i arbërishtes në katundet arbëreshe para shekullit XIX\"; David Luka: “Shkolla shqipe e Kurbinit (1632-1650)”; Pëllumb Xhufi: “Disa \u0000dëshmi të mësimit të shqipes në arealin ortodoks të Shqipërisë së poshtme përgjatë mesjetës”; Sarë Gjergji: “Stublla me Kolegjin e Shën \u0000Lukës, 1584”; Musa Kraja: “Aspekte nga veprimtaria e mësuesve të shkollave të hershme shqipe”; Kolec Çefa: “Në zanafillat historike të arsimit tonë në trevat veriore, shek. XVII-XVIII; Eranda Halluni, Fatmir Vadahi \"Shkollat private në vilajetin e Shkodrës ne shekujt XVII - XVIII\". Pas leximit të kumtesave u zhvillua një seancë diskutimesh rreth materialeve të paraqitura.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"42 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139384224","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Ndihmesa e Kostaq Cipos në studimin e teksteve të vjetra shqipe Ndihmesa 和 Kostaq Cipos në studimin e teksteve të vjetra shqipe

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3340

Anila Omari

{"title":"Ndihmesa e Kostaq Cipos në studimin e teksteve të vjetra shqipe","authors":"Anila Omari","doi":"10.62006/sf.v1i3-4.3340","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3340","url":null,"abstract":"Duke hulumtuar veprën shkencore të Kostaq Cipos, vëmë re se ai kishte njohuri të thella për gjuhën shqipe, jo vetëm në rrafshin sinkronik bashkëkohor, por edhe për fazat më të vjetra të saj. Një aspekt me rëndësi i punës së tij studimore është edhe studimi i teksteve të vjetra shqipe. Si një gjuhëtar i plotësuar ai e kishte të qartë se studimi i thelluar i gjuhës shqipe në planin bashkëkohor kërkonte njohjen e mirë të gjuhës së shekujve të kaluar si dhe të dialektologjisë të saj të sotme dhe historike. Hapi i parë drejt njohjes ishte mbledhja dhe botimi i teksteve të shqipes së shkruar që nga fillimet e saj dhe të materialeve dialektore e folklorike. Kërkesën lidhur me plotësimin e kësaj nevoje e shohim të artikuluar qartë nga Eqrem Çabej në sesionin II shkencor të Seksionit të Gjuhës e të Letërsisë të Institutit të Shkencave të vitit 1952. Të njëjtën gjë kërkon edhe Selman Riza në vitin 1952, asokohe në Prishtinë. Pra, në ato vite nuk kishte ende asnjë ribotim filologjik shkencor të veprave të autorëve të vjetër të shqipes që të ishte i arritshëm për masën e studiuesve dhe për publikun e gjerë. Por gjuhëtarët më të shquar të kohës ia kishin vënë qëllim vetes dhe kishin filluar punën për transkriptimin në alfabetin e sotëm të veprave kryesore të autorëve tanë të vjetër. Çabej kishte ndërmarrë studimin për gjuhën e Gjon Buzukut që do të botohej në fillim të viteve ‘50 në numrat e Buletinit për Shkencat Shoqërore dhe do të fillonte më pas kryeveprën e tij, botimin kritik të ‘Mesharit”. Kostaq Cipo në ato vite gjithashtu i ishte përveshur punës për transkriptimin në alfabetin e sotëm të veprës së Pjetër Budit, “Doktrina e Kërshtenë”, ndërsa Osman Myderrizi transkriptoi veprën tjetër të Budit, “Speculum Confessionis”. Të dyja këto punë të gjuhëtarëve janë të ruajtura si dorëshkrime në Arkivin e Institutit të Gjuhësisë e të Letërsisë, dhe kanë shërbyer për nevojat e studiuesve të gjuhës.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"50 22","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139384673","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Mitologji antike Greke në prozën e Kadaresë 古希腊文字学

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3349

Elida Qenami

{"title":"Mitologji antike Greke në prozën e Kadaresë","authors":"Elida Qenami","doi":"10.62006/sf.v1i3-4.3349","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3349","url":null,"abstract":"I. Kadare dallohet nga të gjithë shkrimtarët shqiptarë të shekullit të kaluar për prirjen e tij drejt mitologjisë, aq sa vepra e tij mund të lexohet edhe si një vepër mitologjike, ose neomitike. Ky shkrim synon të evidentojë mënyrat sesi shkrimtari operon me korpusin e miteve greke, që mbetet më i preferuari në prozën e Kadaresë. Tregimet e Kadaresë që lidhen me mitet greke fillojnë në mënyrë kronologjike me tregimin “Rënia e Trojës” shkruar në 1983 dhe botuar në përmbledhjen “Koha e shkrimeve” në 1986. Tregimi botohet shumë vjet më vonë nga botimi i romanit “Përbindëshi”, ku trajtohet po e njëjta lëndë mitike. Në variantin e fundit të botimit të romanit në 2008 nga Onufri, vihet re se ky tregim është integruar plotësisht në roman. Mungojnë pak fraza që realizojnë lidhjen me aktualitetin, dhe janë shtuar disa pjesë që kryejnë lidhjen me subjektin e romanit, ose që i shërbejnë shkrimtarit në rrafshin artistik të rrëfimit. Gjithashtu në roman, ndarja e kapitujve është e ndryshme nga tregimi. Personazhet e tregimit janë po ata që gjejmë edhe në variantin e romanit, Gent Ruvina dhe Leni, të cilët i shërbejnë shkrimtarit për të ringjallur mitin e Trojës. Teknika e rrëfimit bazohet në aktualizimin e mitit duke përdorur analogjitë mes personazheve dhe motiveve. Qysh në faqet e para të tregimit, prezantimi me personazhin femëror, Lenin, realizohet si një analogji me Helenën e Trojës. “Në të vërtetë ajo e kishte emrin Leni, dhe ishte nga pjesa fushore e Shqipërisë, nga një prej atyre qyteteve të vogla, ku, pas shfaqjes së filmit “Kali i Trojës”, vajzave bjonde me emrin Leni, si ajo, kalamajtë e lagjes u thërritnin Helena e Trojës”1.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"2 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139384390","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Kostaq Cipo dhe fjalori i gjuhës shqipe 1954 Kostaq Cipo dhe fjalori i gjuhës shqipe 1954

Studime Filologjike Pub Date : 2024-01-04 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3339

Valter Memisha

引用次数: 0