BULLETIN Series Historical and socio-political sciences最新文献

{"title":"ИССЛЕДОВАНИЕ ИНСТИТУТА БАТЫРОВ В КАЗАХСКОМ ОБЩЕСТВЕ","authors":"Қ.А. Еңсенов","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.018","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.018","url":null,"abstract":"Бұл ғылыми-зерттеу мақаласында Қазақ қоғамындағы Батырлар институтының рөлі мен қызметі қарастырылған. Батырлар институты Қазақ хандығы заманында әлеуметтік сословие ретінде ХVIII-XIX ғасырларда ерекше қоғамдық-саяси қызмет атқарған. Атап айтқанда батырлар тек Отан қорғау шайқастарында ғана емес, ел басқару жүйесінде Хан кеңесіне қатысқан және елшілік қызметтерде мемлекеттер арасында ұзақ сапарларға барған. Мысалы, Абылай хан заманында қазақ батырлары Жоңғария, Қоқан және Цинь империясының басқыншылық жорықтарына қарсы күресті. Ресей мен Цинь империясы арасында дипломатиялық келісімдер мақсатында елшіліктерге барып жүрді. Одан кейін Кенесары хан заманында да батырлаар ерекше қызмет атқарғандығы байқалады. Елді жаудан қорғау, елшіліктерге бару, елді басқару істеріне араласты. Бірақ, Қазақ хандығындағы Хандық билік пен Батырлар институты Патшалық Ресей империясының 1822 жылғы реформасы бойынша жойылды. Батырлар институты қазақ халқының ерекше әлеуметтік тобын құраған. Батырлар институты туралы Отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері қарастырылып, тарихнамалық талдаулар жасалды. Одан кейін архив және қолжазба қорларының материалдары ғылыми айналымға тартылып, еңбекті жазуға пайдаланылды. Кілт сөздер. Қазақстан тарихы, Қазақ хандығы, Қазақ Ордасы, Ресей империясы, Батырлар институты, Батыр, Жауынгер, Әскери өнер.\u0000 В данной научно-исследовательской статье рассматривается роль и деятельность Института батыров в казахском обществе. Институт батыров, как социальное сословие во времена Казахского ханства, занимал особую общественно-политическую деятельность в ХVIII-XIX веках. А именно, батыры защищая Родину, участвовали не только в боях, но и входили в состав Ханского совета в системе управления страной и совершали длительные поездки между государствами в должности послов. Например, во времена правления Аблай хана казахские батыры участвовали в битвах казахов против Джунгарии, Кокана и империи Цинь. Ездили в посольства в целях заключения дипломатических соглашений между Россией и империей Цинь. Затем, во времена правления Кенесары хана батыры также занимали особые должности. Защищали территорию страны от врагов, были послами, участвовали в управлении страной. Но, Ханская власть и Институт батыров в Казахском ханстве был упразднен реформой Царской Российской империи в 1822 году. Институт батыров создал особую социальную группу казахского народа. Рассмотрены труды отечественных и зарубежных ученых об Институте батыров, проведен историографический анализ. Также для написания статьи были использованы материалы архивных и рукописных фондов. Ключевые слова: История Казахстана, Казахское ханство, Казахская Орда, Российская империя, Институт батыров, Батыр, Войн, Военное искусство.\u0000 This research article analyzes the role and function of the Institute of Heroes in Kazakh society. The Institute of Heroes, as a social estate in the Times of the Kazakh Khanate, performed a special socio-political function in the XVIII-XIX centuries. In particular, the heroes par","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"9 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139608510","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"МУСУЛЬМАНСКИЕ РЕЛИГИОЗНЫЕ ПРАЗДНИЧНЫЕ ЦЕРЕМОНИИ В ЮЖНОМ РЕГИОНЕ В 1946-1960 ГОДАХ","authors":"Е.Е. Жақсылық","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.037","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.037","url":null,"abstract":"Мақалада Кеңестік кезеңдегі (1946-1960 жж.) Қазақстанның оңтүстік өңіріндегі ислам діні мерекелері туралы, олардың шығу төркіні, қатаң кеңестік идеология тұсында тойлануы, мешіт- медреселердің ашылуы туралы, атеизмнің белең алып тұрған тұсындағы діни мерекелердің жағдайы қарастырылады. Ресми деп танылған мерекелердің тойлануына тиым салу себептері, басты зиярат орындарына мереке күндері келуге тиым салынуы, мінажат орындарының басқа мақсатта пайдаланылуы жиырма жыл көлемінде қарастырылады. Соғыстан кейінгі елдің ішіндегі тұрмыс-тіршілік, салт-дәстүр, діни құндылықтардың сақталуы үлкен маңызға ие. 1946-1960 жж. арасындағы мұсылман мейрамдарының тойлануы, имамдардың салық саясаты, садақаның түрлері, діни мерекелердің түрлері келтіріледі. Қазақ халқының діни-ислам түсінік- тері оның рухани-моральдық қағидаларында көрініс тапты. Дін мен дәстүр сабақтастығының нақты үлгілері: айт мерекелері, сүйінші сұрау, балаға ат қою, тұсаукесер, жынысына қарай тәрбие беру, сүндеттеу, неке қию, талақ, жерлеу, бата беру, қабір зияраты, өліге құрмет, адал- арам ұғымы тағы сол секілді жағдайларда нақты көрініс бергені рас, дәстүрлі исламды ұрпақтан ұрпаққа жеткізуге ұмтылған имамдардың ұстанымдары мен тіршілік ету көзі мақалада көрсетілген. Мақалада отандық және шет елдік ғалымдары зерттеу еңбектеріне талдау жасалады. Негізгі дереккөзі ретінде Түркістан облыстық мемлекеттік архиві мен ҚР Орталық меммлекеттік архиві қорындары құжаттар пайдаланылды. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның оңтүстік өңіріндегі діни ахуалды зерттеуде ғылыми сараптау, талдау және салыстыра зерттеу әдістері кеңінен қолданылды. Кілт сөздер: Дін, кеңестік идеология, діни мереке, ғылыми атеизм, мешіт, медресе, имам, зиярат ету, кесене, пітір садақа\u0000 В статье рассказывается о советском периоде (1946-1960 гг.).) О праздниках ислама в южном регионе Казахстана, об их происхождении, праздновании при строгой советской идеологии, об открытии мечетей-медресе, о состоянии религиозных праздников в период расцвета атеизма. Причины запрещения празднования официально признанных праздников, запрет на посещение главных мест паломничества в праздничные дни, иное использование мест паломничества рассматриваются в течение двадцати лет. Большое значение имеет сохранение быта, традиций, религиозных ценностей внутри послевоенной страны. 1946-1960 гг. среди них-празднование мусульманских праздников, налоговая политика имамов, виды пожертвований, виды религиозных праздников. Религиозно-исламские представления казахского народа нашли отражение в его духовно-нравственных принципах. Фактические примеры преемственности религии и традиций: праздники айт, суйшыр, именование ребенка, презентация, воспитание по полу, обрезание, бракосочетание, талак, погребение, благословение, могильный зияты, уважение к мертвому, честное-арам и многие другие, которые дали четкое представление о том, как передать традиционный ислам из поколения в поколение принципы и источник существования устремленных имамов изложены в статье. В статье проводится а","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"36 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139608961","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ТВОРЧЕСКОЕ НАСЛЕДИЕ КЕНЖЕГАЛИ АБДУЛЛИНА","authors":"Ж.С. Саурыкова","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.030","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.030","url":null,"abstract":"Қазақ зиялы қауымының да, қарапайым халықтың да өмірін қиған 1920-1950 жылдардағы Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін қасіреті, қазіргі таңда қазақстандық ғалымдардың да, сондай-ақ, шетелдік зерттеушілердің де назарында. Дегенмен зияткерлік мұраға арналған жұмыстар жеткіліксіз. Сондықтан адам механизмін, оның ауқымы мен тағдырынан көрініс беретін мұндай мәселелер зерттеушілердің назарын қажет етеді. Бұл мақала ХХ ғасырдың бас кезінде қазақ тілінде тұңғыш әліппе жазып, сол арқылы қазақтың ұлттық тіл білімінің іргетасын қалаушы ағартушы-ұстаз, қоғам қайраткері, ақын және баспасөз қызметкері Кенжеғали Абдуллиннің өмірбаяны мен қызмет жолы, ағартушылық мұрасы мен азаматтық бейнесіне арналған. Алғашқы білімін ауыл молдасынан алған, жәдидтік идеядан хабары бар Кенжеғали Абдуллин қазақ тарихында алғашқылардың бірінші болып қазақша «әліппе» жазып, ақындық салада «Қазақтың қамы» және «Ұран» атты өлеңдер жинағын шығарған. Өз кезеңі үшін орны зор, мәні үлкен баспасөз органдары - «Кедей» (Ақтөбе), «Оңтүстік Қазақстан» (Шымкент) газеттерінің жауапты редакторы болып қызмет атқарған. Қазақ халқының абзал ұлдарының бірі, ХХ ғасырдың бас кезіндегі алаш интелегенциясының беделді өкілі, сталиндік террордың құрбаны болған Кенжеғали Абдуллиннің ағартушылық және шығармашылық мұрасы мен әлеуметтік қызметі жөніндегі материалдар тұңғыш рет ұсынылып отыр. Кілт сөздер: Кенжеғали Абдуллин, алашорда, ағартушы-педагог, ұлттық-таным, журналист, «Кедей».\u0000 Трагедия политических преследований в Казахстане в 1920-1950-е годы, унесшая жизни как казахской интеллигенции, так и простых людей, в настоящее время находится в центре внимания как казахстанских ученых, так и зарубежных исследователей. Однако работ по интеллектуальному наследию недостаточно. Поэтому такие проблемы, которые отражают человеческий механизм, его масштабы и судьбу, требуют внимания исследователей. Данная статья посвящена биографии и творческому пути, образовательному наследию и гражданскому имиджу Кенжегали Абдуллина, общественного деятеля, поэта и работника печати, написавшего первую азбуку на казахском языке и тем самым заложившего основы казахско-национального языкового образования. Кенжегали Абдуллин, получивший начальное образование у сельского муллы и знавший идеи джадидизма, первым в истории Казахстана написал казахский «әліппе» и опубликовал в поэтической сфере сборник стихов «Казактын камы» и «Уран». Работал ответственным редактором газет как «Кедей» (Актобе), «Южный Казахстан» (Шымкент), имеющих большое значение для своего периода. Впервые представлены материалы по просветительскому и творческому наследию и социальной деятельности Кенжегали Абдуллина, одного из лучших сынов казахского народа, авторитетного представителя алашской интеллигенции начала ХХ века, ставшего жертвой сталинского террора. Ключевые слова:Кенжегали Абдуллин, Алашорда, просветитель-педагог, народовед, журналист, «Кедей».\u0000 The tragedy of political persecution in Kazakhstan in the 1920-1950s, which claimed the lives of both the Kazakh in","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"91 27","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606096","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫНДАҒЫ МЕДИАЦИЯ ИНСТИТУТЫНЫҢ РӨЛІ","authors":"K.K. Zh","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.035","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.035","url":null,"abstract":"Mediation is an opportunity for the parties involved in the conflict to independently come to a mutually beneficial solution using the knowledge and experience of a mediator – a professional or public mediator, based on the principles of voluntary participation in the procedure, impartiality and neutrality on the part of the mediator, confidentiality, transparency, acceptance and respect of the parties by the mediator and the parties to each other. Mediation in world practice, and since 2011 officially in Kazakhstan, is a procedure and scope of activity for pre-trial settlement of disputes, a technology for alternative dispute resolution. The meaning of mediation, its traditions in our country stem partly from the Kazakh Khanate, where there was an institution of biys, courts of biys (from the 15th-16th centuries to the 19th century), separate provisions on the peaceful settlement of disputes were applied. Partly in Soviet times, some institutions close in meaning to mediation were used (for example, comrades' courts). But the full introduction of mediation in Kazakhstan was made only in the 2000s, regulated by law since 2011. At the same time, unlike countries with a developed legal system, so far mediation in Kazakhstan is used much less frequently. Keywords: mediation, mediator, alternative dispute resolution technology, ADR, arbitration, biy court, history of mediation.\u0000 Медиация – бұл жанжалға қатысушы тараптардың рәсімге қатысудың еріктілігі, медиатор тарапынан бейтараптық пен бейтараптық, құпиялылық, ашықтық, тараптарды медиатор мен тараптардың бір-бірін қабылдауы мен құрметтеуі қағидаттарына негізделген кәсіби немесе қоғамдық делдал-медиатордың білімі мен тәжірибесін пайдалана отырып, өзара тиімді шешімге өз бетінше келу мүмкіндігі. Медиация әлемдік тәжірибеде, ал ресми түрде 2011 жылдан бастап Қазақстанда дауларды сотқа дейін реттеу тәртібі мен қызмет көлемі, дауларды балама шешу технологиясы болып табылады. Біздің еліміздегі медиация-ның мәні, оның дәстүрлері ішінара билер институты, билер соттары (15-16 ғасырлардан 19 ғасырға дейін) болған Қазақ хандығынан туындады, дауларды бейбіт жолмен шешу туралы жекелеген ережелер болды. қолданылды. Кеңес дәуірінде ішінара медиацияға жақын кейбір институттар қолданылды (мысалы, жолдастық соттар). Қазіргі уақытта медиацияның рөлі жыл сайын артып келеді және әр түрлі деңгейдегі қақтығыстарды шешуде қарапайым халыққа көбірек көмектеседі. Бірақ Қазақстанда медиацияны толық енгізу тек 2000 жылдары ғана жасалды, 2011 жылдан бастап заңмен реттеледі. Сонымен қатар, құқықтық жүйесі дамыған елдерге қарағанда, әзірге Қазақстанда медиация әлдеқайда сирек қолданылады. Кілт сөздер: медиация, медиатор, дауларды шешудің баламалы технологиясы, ADR, арбитраж, би соты, медиация, медиация тарихы.\u0000 Медиация – это возможность сторонам, участвующим в конфликте, самостоятельно прийти к взаимовыгодному решению, используя знания и опыт медиатора – профессионального или обществен-ного посредника, основанные на принципах доб","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"32 25","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607544","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"РАСКРЫТИЕ КАЗАХСКОГО АГЕНТСТВА: ИМПЕРСКОЕ РУССКОЕ ЗАВОЕВАНИЕ КРЕПОСТИ АКМЕЧЕТЬ","authors":"B. Dzhursunbayev","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.007","url":null,"abstract":"The 19th century witnessed a significant period of global history marked by the relentless pursuit of imperial expansionism by major world powers. Central Asia emerged as a strategic focal point during this epoch, with Imperial Russia vying for dominance in the region. In 1853, the conquest of Akmechet Fortress became a pivotal moment symbolizing Russia's expansion into Central Asia. This conquest, however, was not merely a product of imperial might; it was intricately shaped by the active participation and agency of diverse Kazakh clans and influential chieftains. This research explores the multifaceted engagement of Kazakh clans in the Imperial Russian conquest of Akmechet Fortress. It addresses the central question: How did the dynamic and diverse participation of Kazakh clans and their influential chieftains contribute to the success of this conquest and its broader implications? The study contends that the conquest was not a one-sided affair but the result of collaboration, strategic resistance, and the convergence of diverse motivations. A mixed-methods approach was adopted, combining meticulous archival research and document analysis with a comprehensive review of primary and secondary sources. Moreover, it examines the resistance faced by the colonial administration and the complexities of Kazakh involvement, including both cooperation and opposition. Notably, Kazakh chieftains played pivotal roles in facilitating logistical support, serving as guides, and aiding in military expeditions. Keywords: Imperial Russian conquest, Central Asia, Kazakh clans, indigenous agency, colonial administration, military expeditions, strategic resistance\u0000 XIX век стал свидетелем важного периода мировой истории, отмеченного неустанным стремлением крупнейших мировых держав к имперскому экспансионизму. В эту эпоху Центральная Азия стала стратегическим центром, а имперская Россия боролась за доминирование в регионе. В 1853 году захват крепости Акмечеть стал поворотным моментом, символизирующим экспансию России в Среднюю Азию. Однако это завоевание было не просто результатом имперской мощи; оно было сложно сформировано благодаря активному участию и посредничеству различных казахских кланов и влиятельных вождей. Данное исследование исследует многогранное участие казахских кланов в завоевании Российской империей крепости Акмечеть. В нем рассматривается центральный вопрос: как динамичное и разнообразное участие казахских кланов и их влиятельных вождей способствовало успеху этого завоевания и его более широким последствиям? В исследовании утверждается, что завоевание было не односторонним делом, а результатом сотрудничества, стратегического сопротивления и сближения различных мотивов. Был принят смешанный подход, сочетающий тщательные архивные исследования и анализ документов с всесторонним обзором первичных и вторичных источников. Более того, в нем рассматривается сопротивление, с которым столкнулась колониальная администрация, и сложности участия Казахов, включая","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"15 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607801","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Т.И. СЕДЕЛЬНИКОВ ТУРАЛЫ ЖАДЫ: АУЫЗША ЕСТЕЛІК АРҚЫЛЫ ӨТКЕНДІ ҚАЙТА БЕЙНЕЛЕУ","authors":"С.Г. Белоус","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.028","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.028","url":null,"abstract":"Введение. Статья посвящена изучению памяти о Т.И. Седельникове через призму устных свидетельств. Присвоение имени Т.И. Седельникова улице Алматы подняло на новый уровень потреб- ность в рассмотрении его роли в истории Казахстана начала XX века. Цель и задачи исследования ‒ исследовать личность и деятельность Тимофея Ивановича Седельникова посредством устных воспоминаний его потомков в контексте аграрной истории Казахстана. Показать, как современные коммеморативные практики актуализируют проблему исторической памяти и указывают на необходи- мость трансляции знаний о значимых деятелях. Результаты. Анализ интервью о Т.И. Седельникове позволил не только дополнить сведения о Казахстане начала XX века относительно аграрной проблематики, но и предоставил пример использования устного исторического источника для решения задач сегодняшнего дня, когда историческая память предопределяет и направляет отношение к представителям разной этнической принадлежности в современном Казахстане. Выводы. Устный нарратив о Т.И. Седельникове существенно дополняет архивные материалы и раскрывает его роль в изучении переселенческой политики. Устные воспоминания расширяют репрезентацию образов прошлого и одновременно оказывают косвенное влияние на политику памяти и национальную политику при выработке стратегии сохранения и развития идентичности казахстанцев. Ключевые слова: Тимофей Иванович Седельников, историческая память, устные воспоминания, аграрный вопрос, Казахская степь.\u0000 Кіріспе. Мақала ауызша куәлік арқылы Т.И. Седельников туралы тарихи жадты зерттеуге арналған. Алматыдағы көшеге Т.И. Седельниковтің есімін беру оның ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан тарихындағы рөлін қарастыру қажеттілігін жаңа деңгейге көтерді. Зерттеудің мақсаты мен міндеті – Тимофей Иванович Седельниковтің тұлғасы мен қызметін оның ұрпақтарының ауызша естеліктері арқылы Қазақстандағы аграрлық тарих контекстінде зерттеу. Еске алудың заманауи тәжірибесі тарихи жады мәселесін өзектілендіре түсетінін және түрлі ұлттардың елеулі қайраткерлері туралы білім берудің қажеттілігін айқындайтынын көрсету. Нәтижелері. Сұхбатты талдау аграрлық мәселелерге қатысты ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан туралы тарихи шындықты ашуға ықпал етіп қана қоймайды, сонымен қатар тарихи жады алдын ала анықтай отырып бүгінгі күннің мәселелерін шешу үшін ауызша тарихи деректерді пайдалану үлгісін және қазіргі Қазақстандағы жергілікті емес ұлт өкілдеріне деген қатынасты да бағыттайды. Қорытындылар. Ауызша әңгімелеу Т.И. Седельников туралы архив материалдарын айтырлықтай толықтырады және оның қоныс аудару саясатындағы рөлін ашады. Ауызша естеліктер өткеннің бейнелерін қайта көрсетуді кеңейтеді және сондай-ақ жады саясатына және қазақстандықтардың бірегейлігін сақтау және дамыту стратегиясын әзірлеуде ұлттық саясатқа жанама ықпал етеді. Кілт сөздер: Тимофей Иванович Седельников, тарихи жад, ауызша естеліктер, аграрлық мәселе, қазақ даласы.\u0000 Introduction. The article is devoted to the study of the memory of T.I. Sedelnikov through the p","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"67 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606529","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"THE \"FOOD WEEK\" NEWSPAPER AS THE SOURCE OF SOCIO-ECONOMIC HISTORY OF THE SEMEY CITY","authors":"Б.Ж. Атантаева","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.016","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.016","url":null,"abstract":"В статье анализируется содержание газеты «Продовольственная неделя». Хотя архивных материалов по социально-экономическим отношениям Семипалатинска сохранилось в достаточном количестве, что подтверждается наличием соответствующих фондов по теме исследования, газеты представляют особую ценность, интерес и как вид исторических источников. Несмотря на имеющиеся субъективистские притязания, отражающие политические и идеологические приоритеты государственной политики, печать, как инструмент структурирования и обслуживания общественного мнения, служит информационным сервисом экономической деятельности в сфере предпринимательства, социальным индикатором, ориентиром и пульсом установления в обществе формирования общественного мнения. Местные газеты обширную часть разворота отводили контенту передаваемым Петроградским телеграфным агентством, хотя остальная часть была посвящена социально-экономической жизни региона. Тем не менее, периодическая печать являлась важнейшим и эффективным средством в достижении и закреплении политического внимания и получения общественной легитимности на соответствующей админи-стративно-территориальной единице. Не следует упускать из научного и исследовательского внимания цензуру, субъективизм и присутствие политической линии редакционной коллегии, и наличие единствен-ного содержания в освещении объективной картины социально-экономического развития региона. Ключевые слова: реквизиция, государственное имущество, горно-заводская промышленность, Семипалатинская область, периодическая печать\u0000 The article analyzes the content of the newspaper \"Food Week\". Although archival materials on socio- economic relations of Semipalatinsk have been preserved in sufficient quantity, which is confirmed by the availability of appropriate funds on the subject of rexisting subjectivist claims reflecting the political and ideological priorities of state policy, the press, as a tool for structuring and servicing public opinion, serves as an information service for economic activity in the field of entrepreneurship, a social indicator, a guideline and a pulse for establishing public opinion formation in society. Local newspapers devoted an extensive part of the spread to the content transmitted by the Petrograd Telegraph Agency, although the rest was devoted to the socio- economic life of the region. Nevertheless, the periodical press was the most important and effective means in achieving and securing political attention and obtaining public legitimacy in the corresponding administrative- territorial unit. Censorship, subjectivism and the presence of the political line of the editorial board, and the presence of the only c Keywords: requisition, state property, mining industry, Semipalatinssearch, newspapers are of particular value and interest as a type of historical sources. Despite the ek region, periodical press, historical source, factory economy.\u0000 Мақалада \"Азық-түлік апталығы\" газетінің мазмұны талданады. Семипалатинск қаласының әлеумет- тік-эко","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"27 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607383","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ОБ ИШАН-МУЛЛЫ В СОВЕТСКИХ ПЕРИОДАХ И ИХ ПРОБЛЕМЫ ПРЕПОДАВАНИЯ","authors":"M.A. Бесбаев","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.024","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.024","url":null,"abstract":"Тәуелсіз еліміз өркениетті әлемге танылып, елдігіміздің берік іргетасы қаланып, қасиетті де киелі құндылығымыз – Егемендік халқымыз үшін жаңа өрлеу жолын ашты. Қазақстан көп ұлтты, көп конфессиялы, зайырлы мемлекет. Қазақстан зайырлы мемлекет болғандықтан әркімнің діни наным- сенімі өз еркінде. Қазақстан – бейбітсүйгіш ел. Біздің елде діни алауыздыққа, ұлт араздыққа жол жоқ, өйткені еліміздің басты ұстанымы азаматтарымыздың бейбіт өмір сүруі. Бейбітшілік – адамзаттың басты құндылығы. Дін ұлтқа бөлінбейді. Діни тұрақтылық та ең маңызды мәселелердің бірі. Әлемде орын алып отрыған кесір-кесапаттардың, ұрыс-жанжалжалдардың себебін белгілі діннен іздеу себепсіз. Кеңес өкіметі кезінде ұлтымыздың діни жағдайы қиын болды деп айтуға болады. Ол кезеңде қазақтың дінге қарсы саясаты мен дін туралы саясаты, олардың әрекеттері зерттелмеген болатын. Кейбір жарияланған еңбектерде кеңес өкіметі басшыларының конфессияларға қатысты ахуалы мен идеологиялық жағдайы, атеистік саясаты осы уақытқа дейін ашық жарияланбаған. Мақалада кеңестік кезеңдегі діни ахуал, дінге қатысты саясат, ишан-молдалардың құрбандыққа ұшырауы қарастырылады. Сонымен қатар «тарих» білім беру бағдарламасының білім алушыларына кеңестік кезеңдегі ишан-молдалардың құғынға ұшырауын оқыту әдістемесі мен принциптері айқындалды. Кілт сөздер: кеңес кезеңі, ишан-молда, репрессия, оқыту, ұстаным, дін саясаты.\u0000 Независимая страна была признана цивилизованным миром, заложил прочный фундамент нашей страны и открыл путь к новому подъему для нашей священной и священной ценности – суверенного народа. Казахстан многонациональное, многоконфессиональное, светское государство. Поскольку Казахстан-светское государство, религиозные убеждения каждого волеизъявлены. Казахстан- миролюби-вая страна. В нашей стране нет религиозного раскола, национальной вражды, ведь главная позиция нашей страны-мирное сосуществование наших граждан. Мир-главная ценность человечества. Религия не разделена на нацию. Религиозная стабильность также является одним из самых важных вопросов. Поиск причин, по которым в мире происходят отречения, ссоры и ссоры, в известной религии беспричинен. Можно сказать, что религиозное положение нашего народа в годы советской власти было тяжелым. В то время казахстанская антирелигиозная политика и религиозная политика, их действия не были изучены. В некоторых опубликованных работах положение и идеологическая позиция руководителей советской власти по отношению к конфессиям, атеистической политике до сих пор открыто не публиковались. В статье рассматривается религиозная ситуация советского периода, политика в отношении религии, виктимизация ишан-мулл. Также были определены методика и принципы обучения обучающихся образовательной программы» История \" правлению ишан-мулл советского периода. Ключевые слова: советский период, ишан-мулда, репрессии, обучение, принцип, политика религии.\u0000 The independent country was recognized by the civilized world, laid a solid foundation for our country and opened the way to a new r","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"51 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139608576","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"THE NOMADS' PREFACE TO THE ART OF WOODWORKING AND ENGRAVING","authors":"С.С. Бекешов","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.026","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.026","url":null,"abstract":"Бұл мақалада Қазақ халқының ағаш өңдеу және ағаш ою өнері халқымыздың заттық және рухани мәдениеті қарастырылады. Археологтар Қазақстанның көне жерлеу орындарын қазу кезінде сол кездегі түрлі шаруашылық бұйымдармен қатар қоныстардан тас, темір, қола, ағаштан жасалған сәндік бұйым- дарды кездестірген. Қазақстан территориясында VI ғасырлар жататын қалалар туралы мәліметтер келтіреді. Зерттеушілердің пайымдауынша қалалардың орналасу әр келкі, белгілі бір тәртіп сақталмаған. Зерттеу барысында қарастырып отырған кезеңде ағаштан құрастырылған жерлеу орындары, ағаштан ұқсатылған бізге беймәлім жыртқыштардың сұлбалары табылған. Бесшатыр, Есік, Пазырық қорғандары-нан сырты жұқа алтын қабыршақпен көмкерілген бұйымдар. Қазақстандағы музейлердегі зерттеуші-суретші ретінде қарастырып, осы күнге дейінгі сақталған ағаш бұйымдардың ұқсатылған, оймышталған, ою-өрнектердің орналасуы сараланады. Археологтардың зерттеу нәтижесінде – тұрғын үйлер, қорым, жерлеу ғұрыптарна байланысты бұйымдар, тұрмыстық бұйымдар, ыдыс-аяқ, шарушылыққа қатысты бұйымдар да негізгі зерттеу нысаны болып табылады. Зерттеу нысандары болып музей, кейбір тұрғындардың қолында бар бұйымдардың қазіргі таңда сақталуы, қолдану аясы сөз болмақ. Қазба кезінде табылған ежелгі бұйымдардың атауы, қолдану аясы, шеберлердің құрал-жабдықтары қарастырылады. Ағаштан ұқсатылған ғұрыптық бұйымдардың сол дәуірде өмір сүрген адамдардың діни наным-сені қарастырылады. Мысалға алатын болсақ ағаш бұйымдардағы таңба, қашалып салынған суреттер, тұрмыстық композиция көп нәрсені байқауға болады, бояу түстері кездейсоқтық емес. Осы қарастырып отырған мәселе оймыштау өнерін зерттеу тарихын талдау және олардың зерттелу дәрежесін бағалау, түсіну, ескі жәдігерлерді қалпына келтіру, әрі зерттеудің негізгі мәселелері мен міндеттерін анықтауға мүмкіндік берді. Мақалада ою-өрнектің орналасуы, бояу түстері, оймыштау өнері тұтас, қазақтың заттық мәдениетін барынша ауқымды қарастыру. Кілт сөздер: оймыштау өнері, қорым,таңба, қашау, композиция, жәдігер.\u0000 This article discusses the material and spiritual culture of the Kazakh people, the art of woodworking and wood carving. Archaeologists during the excavations of ancient burials of Kazakhstan, along with various household products of that time, found decorative products made of stone, iron, bronze, wood in settlements. Provides information about cities dating back to the VI centuries on the territory of Kazakhstan. Researchers believe that the location of cities does not always correspond to a certain order. During the study, wooden burials were discovered, silhouettes of unknown predators resembling wooden ones. Products from the mounds of Beshatyr, Esik, Pazyryk are covered with thin golden scales on the outside. Considering him as an artist-researcher in the museums of Kazakhstan, the location of the wooden products preserved to this day with imitation, engraving, ornament is differentiated. As a result of archaeologists' research, dwellings, necropolis, funeral rites, household","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"79 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606217","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"РАЗВИТИЯ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА В СЫРДАРЬИНСКОЙ ОБЛАСТИ ТУРКЕСТАНСКОГО КРАЯ ВО ВТОРОЙ ПОЛОВИНЕ ХІХ-НАЧАЛЕ ХХ ВЕКА: ИСТОРИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ","authors":"Лазат Сарсенбековна Динашева","doi":"10.51889/2959-6017.2023.79.4.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2959-6017.2023.79.4.008","url":null,"abstract":"Мақала барысында ХІХ ғасырдың ІІ жартысы мен ХХ ғасыр басындағы Түркістан өлкесінің Сырдария облысындағы ауыл шаруашылығының даму ахуалы талданады. Бүгінгі посткеңестік кеңістікте өткен тарихи кезеңдерді қайта қарау үрдісі белсенді жалғасуда. Осы ретте ХІХ ғасырдың ІІ жартысы мен ХХ ғасыр басындағы Түркістан өлкесінің Сырдария облысы аумағындағы ауылшаруашылығының даму ахуалын тарихи талдау да өзекті. Қарастырып отырған жылдары Түркістан өлкесінің Сырдария облысы патшалық Ресейдің мемлекеттік меншігіндегі жер болып табылды. Патшалық Ресей Түркістан облысы аумағын империяның бір бөлігі ретінде қарастырды. Аймақтағы шаруашылық түрлерін дамытып, экономикалық тұрғыдан пайда табу мәселесі де маңызды болды. Ол әсіресе мақта өсіру сияқты қоныс аударушылар үшін таңсық болған шаруашылық түрін дамытудан көрінді. ХХ ғасыр басында Түркістан өлкесіне А.А. Кауфман, Н. Гаврилов, К.К. Паленнің сенаторлық ревизиялары жүргізілді. Аталған комиссия жұмысының есептерінде қарастырып отырған Сырдария облысы аумағындағы ауыл шаруашылығының даму қарқыны анықталады. Облыс аумағындағы суармалы жерлерді қолдану тәртіптері, көшпелі және отырықшы тұрғындар арасындағы жер қатынастары сияқты маңызды мәселелер бойынша мәліметтер сақталған. ХІХ ғасырдың ІІ жартысы мен ХХ ғасыр басындағы Түркістан өлкесінің Сырдария облысы аумағында көшпелі мал шаруашылығы, дәнді дақылдар егу, мақта өсіру, бағбаншылық сияқты маңызды шаруашылық түрлері қалыптасты. Кілт сөздер: шаруашылық, үкімет, көшпелі мал шаруашылығы, егіншілік, суару жүйесі, Ереже, талдау.\u0000 В ходе статьи анализируется ситуация развития сельского хозяйства в Сырдарьинской области Туркестанского края во II половине XIX-начале XX вв. На сегодняшнем постсоветском пространстве активно продолжается тенденция переосмысления исторического прошлого. При этом актуален и исторический анализ ситуации развития сельского хозяйства на территории Сырдарьинской области Туркестанского края во второй половине XIX-начале XX вв. В эти годы Сырдарьинская область Туркестанского края являлась землей, находящейся в государственной собственности царской России. Царская Россия считала территорию Туркестанской области частью империи. Немаловажным стал вопрос развития хозяйственных форм в регионе и получения экономической прибыли. Это проявилось, особенно в развитии типа фермы, который был удивительным для поселенцев, таких как выращивание хлопка. В начале ХХ века в Туркестанском крае проводились сенаторские ревизии А.А. Кауфмана, Н.Гаврилова, К.К. Палена. В отчетах о работе данной комиссии определяются темпы развития сельского хозяйства на территории Сырдарьинской области. Сохранены сведения по таким важным вопросам, как порядок использования орошаемых земель на территории области, земельные отношения между кочевым и оседлым населением. На территории Сырдарьинской области Туркестанского края во второй половине XIX-начале XX веков сложились такие важные виды хозяйства, как кочевое скотоводство, посев зерновых культур, хлопководство, садоводство. Ключевые с","PeriodicalId":383078,"journal":{"name":"BULLETIN Series Historical and socio-political sciences","volume":"66 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606537","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}