Т.И. СЕДЕЛЬНИКОВ ТУРАЛЫ ЖАДЫ: АУЫЗША ЕСТЕЛІК АРҚЫЛЫ ӨТКЕНДІ ҚАЙТА БЕЙНЕЛЕУ

Abstract

Введение. Статья посвящена изучению памяти о Т.И. Седельникове через призму устных свидетельств. Присвоение имени Т.И. Седельникова улице Алматы подняло на новый уровень потреб- ность в рассмотрении его роли в истории Казахстана начала XX века. Цель и задачи исследования ‒ исследовать личность и деятельность Тимофея Ивановича Седельникова посредством устных воспоминаний его потомков в контексте аграрной истории Казахстана. Показать, как современные коммеморативные практики актуализируют проблему исторической памяти и указывают на необходи- мость трансляции знаний о значимых деятелях. Результаты. Анализ интервью о Т.И. Седельникове позволил не только дополнить сведения о Казахстане начала XX века относительно аграрной проблематики, но и предоставил пример использования устного исторического источника для решения задач сегодняшнего дня, когда историческая память предопределяет и направляет отношение к представителям разной этнической принадлежности в современном Казахстане. Выводы. Устный нарратив о Т.И. Седельникове существенно дополняет архивные материалы и раскрывает его роль в изучении переселенческой политики. Устные воспоминания расширяют репрезентацию образов прошлого и одновременно оказывают косвенное влияние на политику памяти и национальную политику при выработке стратегии сохранения и развития идентичности казахстанцев. Ключевые слова: Тимофей Иванович Седельников, историческая память, устные воспоминания, аграрный вопрос, Казахская степь. Кіріспе. Мақала ауызша куәлік арқылы Т.И. Седельников туралы тарихи жадты зерттеуге арналған. Алматыдағы көшеге Т.И. Седельниковтің есімін беру оның ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан тарихындағы рөлін қарастыру қажеттілігін жаңа деңгейге көтерді. Зерттеудің мақсаты мен міндеті – Тимофей Иванович Седельниковтің тұлғасы мен қызметін оның ұрпақтарының ауызша естеліктері арқылы Қазақстандағы аграрлық тарих контекстінде зерттеу. Еске алудың заманауи тәжірибесі тарихи жады мәселесін өзектілендіре түсетінін және түрлі ұлттардың елеулі қайраткерлері туралы білім берудің қажеттілігін айқындайтынын көрсету. Нәтижелері. Сұхбатты талдау аграрлық мәселелерге қатысты ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан туралы тарихи шындықты ашуға ықпал етіп қана қоймайды, сонымен қатар тарихи жады алдын ала анықтай отырып бүгінгі күннің мәселелерін шешу үшін ауызша тарихи деректерді пайдалану үлгісін және қазіргі Қазақстандағы жергілікті емес ұлт өкілдеріне деген қатынасты да бағыттайды. Қорытындылар. Ауызша әңгімелеу Т.И. Седельников туралы архив материалдарын айтырлықтай толықтырады және оның қоныс аудару саясатындағы рөлін ашады. Ауызша естеліктер өткеннің бейнелерін қайта көрсетуді кеңейтеді және сондай-ақ жады саясатына және қазақстандықтардың бірегейлігін сақтау және дамыту стратегиясын әзірлеуде ұлттық саясатқа жанама ықпал етеді. Кілт сөздер: Тимофей Иванович Седельников, тарихи жад, ауызша естеліктер, аграрлық мәселе, қазақ даласы. Introduction. The article is devoted to the study of the memory of T.I. Sedelnikov through the prism of oral evidence. The assignment of the name of T.I. Sedelnikov to a street of Almaty raised to a new level the need to consider his role in the history of Kazakhstan of the beginning of the XX century. The aim and objectives of the study are to investigate the personality and activity of Timofey Ivanovich Sedelnikov through the oral memoirs of his descendants in the context of the agrarian history of Kazakhstan. To show how modern commemorative practices actualize the problem of historical memory and indicate the necessity of translation of knowledge about significant figures. Results. The analysis of the interview about T.I. Sedelnikov allowed not only to reveal the historical realities of the early 20th century Kazakhstan on the agrarian issues, but also provided an example of the use of the oral historical source to solve the problems of today, when the historical memory predetermines and directs the attitude to the representatives of non-indigenous nationality in modern Kazakhstan. Conclusions. The oral narrative about T. I. Sedelnikov significantly complements the archival materials and reveals his role in the study of the resettlement policy. Oral memoirs expand the representation of images of the past and at the same time have an indirect influence on memory policy and national policy in the development of strategies to preserve and develop the identity of Kazakhstanis. Keywords: Timofey Ivanovich Sedelnikov, historical memory, oral memoirs, agrarian issue, Kazakh steppe.