РАСКРЫТИЕ КАЗАХСКОГО АГЕНТСТВА: ИМПЕРСКОЕ РУССКОЕ ЗАВОЕВАНИЕ КРЕПОСТИ АКМЕЧЕТЬ

Abstract

The 19th century witnessed a significant period of global history marked by the relentless pursuit of imperial expansionism by major world powers. Central Asia emerged as a strategic focal point during this epoch, with Imperial Russia vying for dominance in the region. In 1853, the conquest of Akmechet Fortress became a pivotal moment symbolizing Russia's expansion into Central Asia. This conquest, however, was not merely a product of imperial might; it was intricately shaped by the active participation and agency of diverse Kazakh clans and influential chieftains. This research explores the multifaceted engagement of Kazakh clans in the Imperial Russian conquest of Akmechet Fortress. It addresses the central question: How did the dynamic and diverse participation of Kazakh clans and their influential chieftains contribute to the success of this conquest and its broader implications? The study contends that the conquest was not a one-sided affair but the result of collaboration, strategic resistance, and the convergence of diverse motivations. A mixed-methods approach was adopted, combining meticulous archival research and document analysis with a comprehensive review of primary and secondary sources. Moreover, it examines the resistance faced by the colonial administration and the complexities of Kazakh involvement, including both cooperation and opposition. Notably, Kazakh chieftains played pivotal roles in facilitating logistical support, serving as guides, and aiding in military expeditions. Keywords: Imperial Russian conquest, Central Asia, Kazakh clans, indigenous agency, colonial administration, military expeditions, strategic resistance XIX век стал свидетелем важного периода мировой истории, отмеченного неустанным стремлением крупнейших мировых держав к имперскому экспансионизму. В эту эпоху Центральная Азия стала стратегическим центром, а имперская Россия боролась за доминирование в регионе. В 1853 году захват крепости Акмечеть стал поворотным моментом, символизирующим экспансию России в Среднюю Азию. Однако это завоевание было не просто результатом имперской мощи; оно было сложно сформировано благодаря активному участию и посредничеству различных казахских кланов и влиятельных вождей. Данное исследование исследует многогранное участие казахских кланов в завоевании Российской империей крепости Акмечеть. В нем рассматривается центральный вопрос: как динамичное и разнообразное участие казахских кланов и их влиятельных вождей способствовало успеху этого завоевания и его более широким последствиям? В исследовании утверждается, что завоевание было не односторонним делом, а результатом сотрудничества, стратегического сопротивления и сближения различных мотивов. Был принят смешанный подход, сочетающий тщательные архивные исследования и анализ документов с всесторонним обзором первичных и вторичных источников. Более того, в нем рассматривается сопротивление, с которым столкнулась колониальная администрация, и сложности участия Казахов, включая как сотрудничество, так и оппозицию. Примечательно, что казахские правители играли ключевую роль в обеспечении материально-технического обеспечения, выступая в качестве проводников и помогая в военных экспедициях. Ключевые слова: Российское завоевание, Средняя Азия, казахские роды, местное агентство, колониальная администрация, военные экспедиции, стратегическое сопротивление. ХІХ ғасыр ірі әлемдік державалардың империялық экспансионизмге ұмтылуымен айқындалатын маңызды маңызды кезең еді. Орталық Азия осы дәуірде стратегиялық аймаққа ал империялық Ресей өңірдегі үстемдікке белсене кіріскен күшке айналды. 1853 жылы Ақмешіт бекінісін жаулап алу Ресейдің Орталық Азияға үстемдікке ұмтылуын байқататын шешуші уақыт болатын. Алайда бұл жаулап алу тек империялық әскери күштің ғана емес, сонымен қатар жергілікті қазақ рулары мен ақсүйектердің белсенді қатысуы мен ықпалы арқасында жүзеге асты. Бұл зерттеу патшалық Ресейдің Ақмешіт бекінісін жаулап алуына қазақ руларының тартылу себептерін анықтауға бағытталған. Зерттеудің негізгі сұрағы: Қазақ рулары мен олардың ықпалды билеушілерінің белсенді қатысуы Ақмешіт бекінісін жаулап алуға қаншалықты дәрежеде ықпал еткен? Осыған орай негізгі зерттеу негізінде қалыптасқан тұжырымымыз бойынша жаулап алу колониалдық билік пен жергілікті қазақтардың өзара ынтымақтастығының, стратегиялық қарсылықтың және әртүрлі мотивтердің түйісуінің нәтижесі. Мақалада қазақтардың әскери жорықтарға тартылуы, отаршылдық әкімшілікке қарсылығы оның ішінде өзара ынтымақтастық пен қарсылық талдауға алынады. Атап айтқанда, қазақ ақсүйектері материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жеңілдетуде, жол көрсетуші қызметін атқаруда және әскери жорықтарға көмектесуде шешуші рөл атқарды. Кілт сөздер: Ресей жаулаушылығы, Орта Азия, қазақ рулары, жергілікті халықтың ықпалы, отаршылдық әкімшілік, әскери жорықтар, стратегиялық қарсылық.