Harran İlahiyat Dergisi最新文献

Muhammed Avvâme’nin Cerh ve Taʿdilin Kabulüne Dair Bazı Değerlendirmeleri

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952956

Fatih Çimen

引用次数: 0

Şâfiî Mezhebinde Fetva Usulü ve Kullanılan Başlıca Rumuz ve Terimler

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952971

Ö. Aslan, Abdurrahman Haçkalı

{"title":"Şâfiî Mezhebinde Fetva Usulü ve Kullanılan Başlıca Rumuz ve Terimler","authors":"Ö. Aslan, Abdurrahman Haçkalı","doi":"10.30623/hij.952971","DOIUrl":"https://doi.org/10.30623/hij.952971","url":null,"abstract":"Asr-i saadette sistematik fetva usulune ihtiyac duyulmamistir. Bunun nedeni, o donemde ortaya cikan dini, hukuki ve sosyal sorunlarin Hz. Peygamber tarafindan cozulmus olmasidir. Vahyin dogrudan hukme baglamadigi konularda Hz. Peygamber ictihada basvurmustur. Hz. Peygamber, zaman zaman sahâbenin ictihadina da musaade etmis, hatali olanlar haric ictihadlarina karsi cikmamistir. Hz. Peygamber’in vefatindan sonraki donemlerde ise onun ornekligini benimsemis, basta hulefâ-i râsidin olmak uzere fakih sahâbiler ve ictihad ehliyetine sahip olan fakihler, kendi anlayis ve ilmi birikimleriyle, Kur’an, sunnet ve diger kaynaklari referans alarak kendi donemlerinde ortaya cikan sorunlara cozumler uretmislerdir. Şer‘i bir hukum hakkinda haber vermek anlaminda olan fetva, aslinda bir ictihad faaliyeti oldugu icin muftu, meseleleri delilleri ile birlikte degerlendirmek duru-mundadir. Zira muftu, konuyla ilgili olan deliler ve muteber kaynagina dayanarak butun gayretini gostermek suretiyle fetva verirse mesuliyetten kurtulur. Hayatini Islami prensiplere gore yasamak isteyen bir musluman, ictihad ehliyetine sahip biri ise karsilastigi ameli sorunlarin cozumunu kendisi bulmalidir. Hukuk literaturunde bu seviyede olan muctehide mustakil/mutlak muctehid denir. Bu seviyeye ulasmamakla birlikte herhangi bir mezhep icinde yetismis; mezhep imaminin usul ve ictihad metodunu benimsemis, kaynaklarina tam vakif olmus fakihe mustakil olmayan muctehid denir. Kur’ân ve sunnetten hukum cikarma kudretine sahip olmayan, bir baska ifadeyle fetva ehliyeti icin gerekli olan sartlari tasimayan (âmmi) kimseye de mukallid denir. Bu kimsenin, bir muctehidin ictihadina gore amel etmekten baska bir caresi yoktur. Cunku âmmi kimse, ibadet, muamelat ve ceza hukukuna iliskin konularla ilgili ictihadlari bilme ve secme kabiliyetine sahip degildir. Fetva faaliyetinde belirli bir mezhebin gorusunu takip etmede fayda bulunmaktadir. Zira hukuki hayatin tutarli ve duzenli bir tarzda yuruyebilmesi, dini meselelere cozum aranirken, bir mezhebin sistematik butunlugu cercevesinde kalmaya baglidir. Nitekim mezhepler hukuk guvenligini saglamak, hukuk birligini olusturmak ve hukuki istikrari temin etmek amaciyla ortaya cikmistir. Dolayisiyla bir mezhebe muntesip olan fikih bilgininin yani mukallidin, mezhep icerisinde var olan goruslerden birini tercih ederken veya goruslerden biriyle fetva verirken nasil bir yol takip etmesi gerektigini bilmelidir. Bu nedenle mukallid muftu, mensubu oldugu mezhepte tercih edilen veya fetvaya esas teskil eden goruse gore fetva vermelidir. Muftunun, fetva verirken takip ettigi bu metoda fetva usulu denir. Mezhepler de fetva faaliyetini disiplin altina almak icin fetva usulu literaturunu gelistirmislerdir. Boylece mezhep ici disiplini saglamislardir. Her mezhebin kendine has fetvada esas alinan goruslerin belli bir hiyerarsisi vardir. Buna “alâmâtu’l-iftâ/alâmâtu’l-fetvâ” denir. Buna gore fetva veren kisi, ictihad ehliyetine sahipse ser‘i kaynaklardan hukum elde eder. Icti","PeriodicalId":261893,"journal":{"name":"Harran İlahiyat Dergisi","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-06-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132928537","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Dil Kurallarının Kıraat Tercihindeki Etkisi: Kutrub Örneği

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/HIJ.952990

Esat Özcan

{"title":"Dil Kurallarının Kıraat Tercihindeki Etkisi: Kutrub Örneği","authors":"Esat Özcan","doi":"10.30623/HIJ.952990","DOIUrl":"https://doi.org/10.30623/HIJ.952990","url":null,"abstract":"Kur’an’i dogru okumak ve anlamak icin cesitli calismalar yapilmistir. Bu calismalarin bir kismi, Kur’an’in dili olan Arapca ile ilgili olmustur. Bu calismalarda bu dilin kurallari tespit edilmistir. Bu kurallar tespit edilirken Arapcanin sah eseri olarak kabul edilen Kur’an’dan da istifade edilmistir. Obur taraftan tespit edilen bu kurallar Kur’an’a uygulanmis, bu kurallar gerekce gosterilerek bazi kiraatler tercih edilmistir. Dil kurallarini Kur’an’a uygulayan ve bu acidan kiraat tercihinde bulunan ilk ve en onemli dilcilerden biri de Kutrub lakabi ile meshur olan Ebu Ali Muhammed b. el-Mustenir’dir. Kutrub, Me‘âni’l-Kur’an ve Tefsiru Muskili I‘râbih adiyla kaleme aldigi filolojik tefsirinin onemli bir kismini kiraatlere ayirmistir. Bunun icin calismanin konusu olan dil kurallarinin kiraat tercihindeki etkisi, Kutrub’un bu tefsiri baglaminda ele alinmistir. Bu calismada once kiraat kelimesinin sozluk ve terim anlamlari belirtilmis, kiraat ve dil âlimlerinin kiraatlere olan farkli yaklasimlarina deginilmis ve kiraat âlimlerinin, dil kurallari cercevesinde kiraatleri tercih veya tenkid eden dilcilere yonelttikleri elestirilere isaret edilmistir. Ardindan Kutrub’un hayati, mezhebi, hocalari, ogrencileri ve eserleri hakkinda bilgi verilmistir. Daha sonra Kutrub’un bu tefsiri baglaminda dil kurallarinin kiraat tercihindeki etkisinin uzerinde durulmustur. Bu kapsamda Kutrub’un ozelinde dilcilerin kiraat yaklasimlari hakkinda bilgi verilmis, Kutrub’un kiraat tercihine etki eden dil kurallari basliklar altinda ve ornekler uzerinde irdelenmistir. Kiraat âlimleri, Hz. Peygamber’den gelen kiraatleri tespit etmeye calismis, bunun icin sahih bir senede dayanan, Hz. Osman doneminde cogaltilan Mushaf nushalarinin en az birisine uygun olan ve bir vecihle de olsa Arapcaya uyumlu bulunan kiraatleri kabul etmis, digerlerini reddetmislerdir. Dilciler ise kiraat degerlendirme ve tercihlerini, dile gore yapmis; dile uygun gordukleri kiraatleri tercih etmis, dile aykiri bulduklari kiraatleri elestirmislerdir. Dilcilerden biri olan ve Mutezile mezhebi mensubu bulunan Kutrub, Basra’da dogmus, ilmini gelistirmek veya is bulmak amaciyla Bagdat’a gecmis, burada Abbasi halifeleri Mehdi veya Hârun er-Resid’in cocuklarini egitmis, daha sonra Kerec’e gecerek oranin valisi Ebu Dulef Kasim b. Isa el-‘Icli’nin cocuklarini talim etmeye baslamistir. Kutrub, vefatindan kisa bir sure once Bagdat’a donmus ve orada vefat etmistir. Kutrub, Me‘âni’l-Kur’an eserinde bir surenin tefsirine gecmeden once ilgili surenin kelimelerine dair nakledilen kiraatleri zikretmis ve mezkur kiraatler hakkinda gerekli gordugu dilsel aciklamalara yer vermistir. Kiraatlerin senedlerine yer vermeyen ve onlari bu acidan degerlendirmeyen Kutrub, kiraatlerin kârilerini genellikle zikretmis, bazen zikrettigi kiraatin kârisi hakkinda ihtilaf olduguna isaret etmistir. Kiraatlerin tabi olunmasi gereken bir sunnet oldugunu, bu konunun temelini naklin teskil ettigini ve kiraatlerin Mushaf hattina uygun olmasi gerekti","PeriodicalId":261893,"journal":{"name":"Harran İlahiyat Dergisi","volume":"9 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-06-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126775005","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Bir Halvet Deneyiminin Sosyolojik Analizi: Halvette 40 Gün

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952997

Sıddık Ağçoban

引用次数: 0

XIX. Asırda Bir Sûfî Şair: Seyfeddin Bosnevî, Tasavvufî Yönü ve Şiirleri

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/HIJ.953001

Atila Gökdemir, İsmail Ak

{"title":"XIX. Asırda Bir Sûfî Şair: Seyfeddin Bosnevî, Tasavvufî Yönü ve Şiirleri","authors":"Atila Gökdemir, İsmail Ak","doi":"10.30623/HIJ.953001","DOIUrl":"https://doi.org/10.30623/HIJ.953001","url":null,"abstract":"XIX. asir, Osmanli Devleti’nin ekonomik, siyasi ve sosyal sorunlarla mucadele ettigi, buna mukabil toplumsal hayatta onemli islahatlar yapma gayretinde oldugu bir donemdir. Bu asirda Devlet, yuzunu Bati’ya donmus, yuz yuze gelinen sorunlar karsisinda basta Tanzimat ve Islahat Fermanlari olmak uzere siyasi, sosyal ve kulturel hayatta koklu degisikliklere gidilmistir. XIX. asirda idâri, askeri, mâli vb. bircok alanda gorulen zihniyet donusumu kendisini kulturel hayatin en onemli unsurlarindan biri olan edebi sahada da gostermistir. Bu donusumden ve sosyo-kulturel hayatta gorulen yeniliklerden etkilenen klâsik Turk edebiyati, XIX. asirda bircok sair yetistirmekle beraber, eski sairleri taklitten oteye gidememistir. Ote yandan din ve tasavvuf da onceki asirlarda oldugu gibi bu edebi gelenegin temel kaynaklari olma hususiyetlerini devam ettirmistir. Bu asirda yetisen ve agirlikli olarak dini-tasavvufi siirler kaleme alan sairlerin cogunlugu basta Mevlevilik ve Naksibendilik basta olmak uzere cesitli tarikat zumrelerine mensup kimselerdir. Dini-tasavvufi muhtevali siirlerin agirliginin daha acik sekilde hissedildigi bu asirda yasamis mutasavvif sairlerden biri de Seyfeddin Bosnevi’dir. Şuarâ tezkireleri ile devrin tasavvufi hayatinin ele alindigi Sefine-i Evliyâ, Sicill-i Osmâni ve Tuhfe-i Nâili gibi tabakat kitaplarinda taramalar yapilmis, ancak Seyfeddin Bosnevi hakkinda herhangi bir malumat elde edilememistir. Kaynaklarda hayati ile ilgili herhangi bir bilgi yer almayan Seyfeddin Bosnevi ile ilgili tespitler, kaleme aldigi siirler vasitasiyla yapilmistir. Şairin tespit edilebilen tek eseri, hayati hakkindaki bilgilerin de elde edildigi siirlerini ihtiva eden ve kutuphane kayitlarinda Manzume-i Bosnevi olarak yer alan risalesidir. Buna gore ailesi musirlik yapmis olan sair, aslen Saraybosnali olup memleketinden goc ederek Istanbul’a gelmistir. Ardindan Naksibendi tarikatinin XIX. asirdaki onemli temsilcilerinden Kutahyali Evliyâzâde Şeyh Ismâil Hakki Efendi’ye intisap etmistir. Istanbul’un ardindan hayatinin bir kismini da Bursa’da gecirdigi tahmin edilen sair, kaleme aldigi manzumelerinde mursidi Evliyâzâde Ismâil Hakki’yla ilgili de teferruatli bilgilere yer vermistir. XIX. asir mutasavvif sairlerinden olan Seyfeddin Bosnevi, suara tezkirelerinde yer bulamamistir. Bu nedenle yasadigi devirdeki edebi muhitlerde sairligi hakkinda ortaya konulan gorusler tespit edilememistir. Kaleme aldigi siirlerinde de sanat telakkisi, edebi sahsiyeti ve siir soylemedeki kudretiyle ilgili herhangi bir gorus beyan etmemistir. Manzumelerinde genellikle “Seyfi” mahlasini kullanan sair, birkac siirini “Bosnevi” mahlasiyla yazmistir. Bir siirinde ise mahlas kullanmamayi tercih etmistir. Bosnevi, tasavvufi gelenekte oldugu gibi siirlerini, edebi sahadaki kudretini gostermek maksadiyla degil, tasavvufa dair duygu ve dusunceleriyle manevi tecrubelerini aktarmak, ekseriyetle de bagli bulundugu tarikatin onemli simalarina olan sevgisini dile getirmek maksadiyla kaleme almisti","PeriodicalId":261893,"journal":{"name":"Harran İlahiyat Dergisi","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-06-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132771855","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Hizb-ut Tahrir Yapılanması Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz: Özbekistan ve Türkiye Örneği 关于伊斯兰解放党结构的比较分析：乌兹别克斯坦和土耳其的案例

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952974

A. Aktaş

引用次数: 1

Dindar Şahsiyeti İnşa Eden Üç Kavram: İslâm, İman ve İhsan

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952963

Ruhullah Öz

引用次数: 0

İsâmuddîn el-İsferâyînî’nin Hayatı ve Eserleri

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.953009

Nihat Tari

{"title":"İsâmuddîn el-İsferâyînî’nin Hayatı ve Eserleri","authors":"Nihat Tari","doi":"10.30623/hij.953009","DOIUrl":"https://doi.org/10.30623/hij.953009","url":null,"abstract":"Saygin ve ilim ehli bir aliden gelen Isâmuddin el-Isferâyini, Isferâyin kentinde dogmus, kucuk yasta ilim tahsilini tamamlamis, cok yonlu bir âlimdir. Soyu, fikih ve kelam alaninda onemli katkilari bulunan ve bu alanlarda onemli eserler telif eden Ebu Ishak Ruknuddin Ibrahim b. Muhammed b. Ibrâhim el-Isferâyini’ye dayanmaktadir. Baba tarafindan dedesi Arabsâh ve babasi Muhammed b. Arabsâh buyuk âlim olmalarinin yani sira kadilik vazifesini de yerine getirmislerdir. Keza anne tarafindan dedesi Dâvud el-Hâfi de hem buyuk bir âlim hem de bas vezirlik yapmis bir devlet adamidir. Isferâyini’nin neslinden de buyuk âlimler cikmis ve genellikle bunlar, Isferâyini’nin ʻIsâmuddin veya el-ʻIsâm lakabina nisbetle \"el-ʻIsâmi\" nisbesi ile taninmislardir. Isferâyini ise daha cok \"ʻIsâmuddin\", \"el-ʻIsâm\", \"Mollâ ʻIsâm\" lakaplari ve Isferâyini nisbesi ile taninmistir. Ilk egitimini babasi ve dedesi Dâvud el-Hâfi’den alan Isferâyini, daha sonra Herât kentine gecerek uzun yillar Mollâ Abdurrahmân el-Câmi’den ilim tahsil etmistir. Zekasi ve ilmi birikimi ile kendi caginda bile dikkatleri uzerine cekmeyi basarmistir. Bu ozelligi nedeni ile donemin yoneticileri tarafindan kendisine genc yasta muderrislik gorevi tevdi edilmistir. Bu vesile ile Herât kentinde bulunan el-Medresetu’l-Sultâniyye, el-Medresetu’l-ʻÂliyye, Medresetu Şâhruh gibi unlu medreselerde muderrislik yapmistir. Daha sonra gittigi Buhara ve Semerkant’ta da donemin hukumdarlari tarafindan buyuk bir saygi ile karsilinmis ve buralarda ilmi faaliyetlerini surdurmesine imkân taninmistir. Soz konu kentlerde yillarca ders veren Isferâyini, onlarca talabe de yetistirmistir. Isferâyini’nin ilimdeki ustunlugu bizzat kendi doneminde yasayan ulemâ tarafindan da tasdik edilmistir. Ilmi meselelerde taklitten uzak, elestirici ve munazaraci bir uslup benimsemesi, en girift konulari dahi engin yorumlama beceresi ile cozumlemesi, onun en dikkat cekici ozelliklerindendir. Buyuk ilmi birikimine ragmen kibirden uzak, sade ve vakur bir hayat yasamistir. Tum bu ozelliklerine ragmen, eserlerinde asiri derece akli tevillere basvurmasi, agir bir uslup kullanmasi, ulema tarafindan elestiri konusu olmustur. Sarf, nahiv ve vazʻ ilimlerinde onemli gorusleri bulunmakla beraber onun en dikkat cekici gorusleri belagat ilmine dairdir. Fesahat acisindan nâkis murekkeplerin durumu, mecâz-i akliyi kinaye kapsaminda degerlendirmesi, iltifât kavramini farkli sekilde tanimlamasi, istiʻâre-i mekniyeyi istiʻare-i maklube olarak degerlendirmesi, one cikan bazi ozgun goruslerindendir. Isferâyini, tedris faaliyetlerinin yani sira telif calismalari ile de one cikmaktadir. Basta dil ilimlerinden nahiv, sarf, belâgat, vazʻ olmak uzere mantik, kelâm, fikih gibi bircok farkli alanda onlarca eser kaleme almistir. Ozellikle Ibnu’l-Hâcib, Aduddin el-Ici, Ebu’l-Kâsim es-Semerkandi, Teftâzâni, Seyyid Şerif el-Curcâni, Mollâ Câmi gibi ilim cevrelerinde cok iyi taninan buyuk âlimlerin eserlerine yazdigi serh ve hasiyeleri, sohretinin yayilmasinda buyuk rol oy","PeriodicalId":261893,"journal":{"name":"Harran İlahiyat Dergisi","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-06-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128571617","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Sebeb-i Nüzûlün Tefsire Yansıması: Âl-i İmrân Sûresi 28 ve 118. Âyetler Örneği

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952979

Mustafa Hamurli

{"title":"Sebeb-i Nüzûlün Tefsire Yansıması: Âl-i İmrân Sûresi 28 ve 118. Âyetler Örneği","authors":"Mustafa Hamurli","doi":"10.30623/hij.952979","DOIUrl":"https://doi.org/10.30623/hij.952979","url":null,"abstract":"Kur’an-i Kerim’in bircok âyetinde inanc, ibadet, ahlak ve muamelat mevzulari gibi Musluman'in dine dair aklini kurcalayan konularda muminlerin kâfirleri ve din dusmanlarini dost edinemeyecegi hususu dile getirilmistir. Ancak genel anlamda onlarla dostluk kurulup kurulamayacagi hususunda acik bir nas olmadigi ve bu konuda farkli yaklasimlarin var oldugu bilinmektedir. Bu baglamda Âl-i Imrân suresinin 28 ile 118. âyetlerin kâfirler, Yahudiler ve munafiklarla dostluk sinirlarini belirlemede muphem noktalar barindirdigi gorulmekte ve bu muphemligin sebeb-i nuzul rivayetleri ile giderilmesinin mumkun oldugu anlasilmaktadir. Yapilan arastirmayla Yahudi ve kâfirlerle dostluk kurulabilecek alanlarin belirlenmesi hedeflenmektedir. Calismamizin, Yahudiler basta olmak uzere butun kâfirlerin dost edinemeyecegini belirten Âl-i Imrân suresinin 28 ile 118. âyetlerin sebeb-i nuzuluyle ilgili rivayetlerin incelenmesi ve tefsir âlimlerinin ilgili âyetlerle alakali yorumlarinin degerlendirilmesi amaclanmistir. Ayrica bu calismada Muslumanlarin siyasi ve toplumsal yapilariyla ilgili ozel ve gizli kalmasi gereken konularin Yahudi ve kâfirlerle paylasilmamasi ve bu mevzularla ilgili gizli sirlarin onlara aktarilmamasi konu edinilmektedir. Kâfirleri, Yahudileri ve munafiklari dost ve sirdas edinmemekle ilgili inen âyetlerin sadedinde bu âyetlerin nuzul sebeplerine deginilmis ve konuyla ilgili Vâhidi’nin (o. 468/1076) “Esbâbu’n-Nuzul” adli eseri ve Suyuti’nin de (o. 911/1505) “Lubâbu’n nukul fi esbâbi’n nuzul” adli kaynak eserinde zikredilen rivayetlere yer verilmistir. Bu rivayetlerin sihhat dereceleriyle ilgili hadis âlimlerinin olumlu veya olumsuz kanaatleri belirtilmistir. Birbiriyle celistigi dusunulen rivayetler basta olmak uzere âyetin sebeb-i nuzuluyle alakali butun rivayetler senet tenkidine tabi tutulmus ve sihhat derecesi dikkate alinarak sahih olan rivayetler tercih bakimindan oncelenmistir. Senet tenkidi disinda bu rivayetlerden hangilerinin sebeb-i nuzule acikca ya da dolayli olarak delalet eden lafizlari barindirdigi konusuna aciklik getirilmistir. Ilk donem mufessirlerden Taberi, Zemahseri ve Râzi gibi âlimlerle birlikte cagdas mufessirlerden Resid Rizâ, Elmalili Hamdi Yazir ve Seyyid Kutub’un, ilgili âyetler hakkinda yaptiklari yorumlarda nasil bir metot izledikleri ve sebeb-i nuzul rivayetlerinin tefsir yorumlari uzerinde nasil bir etki biraktigi konusu uzerinde durulmustur. Mufessirlerin yaptiklari yorumlardaki benzer dusuncelere dikkat cekilmis ve bu mufessirlerin ortak yonleri vurgulanmistir. Yapilan bu calismada, Âl-i Imrân suresi 28. âyetin nuzul sebebiyle ilgili bes rivayetin zikredildigi ve bu rivayetler icerisinde ilk rivayetin hem senet bakimindan sahih kabul edildigi ve hem de sebeb-i nuzule acikca delalet eden kaliplari barindirdigi anlasilmistir. Islâm toplumuna zarar verecegi endisesiyle Yahudi ve kâfirlerle her yonuyle dostane iliskiler kurmanin haram kilindigi dikkate alindiginda, ilgili âyetin dogru anlasilmasinda sebeb-i nuzul rivayeti","PeriodicalId":261893,"journal":{"name":"Harran İlahiyat Dergisi","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-06-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126691671","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Sıbt İbnü’l-Acemî ve Nûru’n-nibrâs Adlı Siyer Şerhi

Harran İlahiyat Dergisi Pub Date : 2021-06-15 DOI: 10.30623/hij.952999

Abdurrahim Arslan

{"title":"Sıbt İbnü’l-Acemî ve Nûru’n-nibrâs Adlı Siyer Şerhi","authors":"Abdurrahim Arslan","doi":"10.30623/hij.952999","DOIUrl":"https://doi.org/10.30623/hij.952999","url":null,"abstract":"Sibt Ibnu’l-Acemi (o. 841/1438) yazdigi eserlerle, Hz. Peygamber’in sunnet ve siretinin daha iyi anlasilmasina onemli katkilarda bulunmus âlimlerden biridir. Bu makalede Ibnu’l-Acemi’nin hayati ve Ibn Seyyidinnâs’in (o. 734/1334) siyer alanindaki ‘Uyunu’l-eser fi fununi’l-megâzi ve’s-semâ’il ve’s-siyer adli eserine serh olarak yazdigi Nuru’n-nibrâs ‘alâ Sireti Ibn Seyyidinnâs adli eseri incelenmistir. Bu calisma; Ibnu’l-Acemi’nin yasadigi doneme ve hayatina isik tutmak, ilmi cevresini tanitmak ve eserlerini tespit etmek, siyer serhleri arasinda onemli bir yere sahip olan Nuru’n-nibrâs’i icerik, uslup, yontem ve kaynaklar yonunden incelemesini hedeflemektedir. Ibnu’l-Acemi, Bahri Memluklerin son devresi ile Burci Memluklerin ilk devresine denk gelen 753-841/1352-1438 yillari arasindaki donemde yasamistir. Bu donemde devlet ic cekismelerle ugrasirken disardan da Timur’un (771-807/1370-1405) saldirilarina maruz kalmis, bu saldirilar sirasinda Ibnu’l-Acemi’nin yasadigi Halep tahrip edilmis, kendisi de esir dusmus ve yazdigi eserlerinin bir kismini kaybetmistir. Ibnu’l-Acemi’nin yasadigi donem siyasi acidan calkantili olsa da ilmi acidan verimli, ilmi faaliyetlerin ve âlimlerin desteklendigi, bircok kaynak eserin yazildigi ve bircok bilim adaminin yetistigi bir donemdir. Ibnu’l-Acemi, 12 Receb 753 (3 Eylul 1352) yilinda Halep’te dogdu. Kucuk yaslarinda babasini kaybetti. Egitimine memleketi olan Halep’te basladi, ardindan Kahire, Iskenderiye, Kudus ve Dimyât gibi donemin ilim merkezlerine ilmi seyahatler gerceklestirdi. Ibnu’l-Mulakkin (o. 804/1401), Bulkini (o. 805/1403), Irâki (o. 806/1404) ve Nureddin el-Heysemi (o. 807/1405) gibi hocalardan ilim tahsil etti. Ibn Hatib en-Nâsiriyye (o. 843/1440), Ibn Hacer el-Askalâni (o.852/1449) ve Mekke tarihcisi Necmuddin Ibn Fehd (o. 885/1480) gibi meshur ogrenciler yetistirdi. Ibnu’l-Acemi, kiraat, fikih ve lugat gibi ilimleri tahsil etmis fakat asil mesaisini hadis ve siyer alanina harcamistir. O, Kutub-i sitte’nin anlasilmasina katki saglayacak onemli serh ve hasiyeler kaleme aldigi gibi hadis ricâli konusunda da onemli eserler kaleme almistir. Siyer alaninda Kâdi Iyâz’in (o. 544/1149) es-Şifâ ve Ibn Seyyidinnâs’in Uyunu’l-eser adli eserine yazdigi serhlerle de siyer ilmine onemli katkilar sunmustur. Fakat ne yazik ki kaynaklarda kendisine nisbet edilen bircok eserin gunumuze ulasip ulasmadigi tespit edilememistir. Ulasanlarin bir kismi da halen tahkik edilmeyi beklemektedir. Calismamizda Ibnu’l-Acemi’ye yanlislikla nisbet edilen bazi eserler de tespit edilmistir. Siyer serhleri arasinda onemli bir yere sahip olan Nuru’n-nibrâs, gunumuze eksiksiz olarak ulasmis ve ilk defa 2014 yilinda basilmistir. Ibnu’l-Acemi bu eserinde, Uyunu’l-eser’de muglak gordugu yerleri aciklamis, eksik gordugu yerlere ilavelerde bulunmustur. Kelimelerin okunus ve anlamlari hakkinda da bilgi veren muellif, siyer ve tarih alani ile ilgili terimleri aciklamis, hadis istilahlari hakkinda onemli bilgiler vermistir. Ayet ve hadislerle i","PeriodicalId":261893,"journal":{"name":"Harran İlahiyat Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-06-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124287018","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0