{"title":"Z krakowskich zbiorów: dwa szkice ołówkowe Norwida","authors":"Edyta Chlebowska","doi":"10.18290/sn.2038-9","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-9","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje dwa rysunki: Odpoczynek podczas ucieczki do Egiptu i Starzec z laską i dwie siedzące postaci, które zostaną włączone do rejestru spuścizny plastycznej Cypriana Norwida. Autorka omawia kwestie proweniencyjne i tematykę przedstawień oraz stara się wpisać szkice w kontekst wczesnej twórczości autora Solo, pomieszczonej na kartach jego szkicowników oraz Albumu berlińskiego.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42761380","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"W szklanej kuli tradycji","authors":"Magdalena Woźniewska-Działak","doi":"10.18290/sn.2038-16","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-16","url":null,"abstract":"Artykuł jest recenzją książki Agaty Seweryn Pomiędzy światami. Studia z literatury oświecenia i romantyzmu. Autorka omawia kompozycję książki oraz szczegółowiej przygląda się problemom badawczym w niej poruszonym. Zamieszczone w publikacji studia komentuje jako interesujące propozycje uzupełnień interpretacyjnych wybranych wierszy i dzieł romantycznych. Zwraca uwagę na te aspekty, które odsłaniają tkwiące w utworach a nie wystarczająco dotąd opisane bogactwo. Wprowadzają je odniesienia do tradycji barokowej i refleksja nad poetyką normatywną i retoryką.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41641143","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"W orkiestrze czy solo? Norwid w paryskiej pracowni Juliusza Kossaka","authors":"Edyta Chlebowska","doi":"10.18290/sn.2038-14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-14","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy relacji Cypriana Norwida ze środowiskiem polskich malarzy skupionych ok. połowy XIX wieku wokół paryskiej pracowni Juliusza Kossaka. Punktem wyjścia jest humorystyczny rysunek Kossaka Orkiestra artystów, na którym Norwid został przedstawiony tyłem do widza, z lirą u boku, wśród innych malarzy – członków orkiestry, zajętych grą na różnych instrumentach. Na podstawie tej kompozycji, ilustrującej anegdotę z życia kolonii polskich artystów, oraz innych przekazów z epoki autorka nakreśla sytuację społeczno-bytową malarzy, umiejscawiając na tym tle sylwetkę twórcy litografii Solo. Wskazując na wspólnotę emigracyjnych doświadczeń, podkreśla zarazem odrębność sytuacji Norwida, wynikającą zarówno z cech osobowościowych, jak i z profilu jego twórczości, łączącej dwie dziedziny: literaturę oraz sztuki plastyczne, a nadto silnie osadzonej w refleksji teoretycznej.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42714370","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kaaba versus Ringtheater – kościół świętego Krzyża – warszawski pogrom Żydów. Dwa światy i trzy tragedie w Modlitwie (1882) Cypriana Norwida","authors":"B. Burdziej","doi":"10.18290/sn.2038-11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-11","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest Modlitwa, prozatorski drobiazg w późnej twórczości Cypriana Norwida. Jedna fraza z tekstu: „pod wrażeniem Teatru wiedeńskiego” pozwala w islamsko-‑arabskim kostiumie dostrzec odniesienie fabuły oraz innych składników utworu do trzech tragicznych zdarzeń rzeczywistych, bezpośrednio poprzedzających czas jego powstania (w styczniu 1882 r.). Wydarzeniami tymi są (w kolejności chronologicznej): pożar wiedeń-skiego Ringtheater w dniu 8 grudnia 1881 r. oraz dwie tragedie warszawskie – panika w kościele Świętego Krzyża podczas mszy świętej bożonarodzeniowej 25 grudnia i częściowo związany z nią trzydniowy pogrom ludności żydowskiej 25-27 grudnia tegoż roku. Odsłonięcie sugerowanych przez Norwida kontekstów pozwala odczytywać Modlitwę jako przypowieść, która przez krytykę zeświecczenia ludzi współczesnych wskazuje im drogę ku Bogu i pełni modlitwy.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49449114","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kolumna na Placu Vendôme a przemijająca postać świata starożytnego Rzymu w pismach Cypriana Norwida","authors":"M. Kowalska","doi":"10.18290/sn.2038-8","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-8","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia motyw kolumny triumfalnej w utworach Norwida: Vendôme, Odpowiedź do Włoch… (Fraszka), Szczesna. Inspiracji do zadania pytania o funkcje kolumny i jej symboliczną siłę nośną dostarczyła Estetyka Georga Wilhelma Friedricha Hegla, a także fragment Epimenidesa: „Kolumn wiele, […] Zbłąkanych kolumn wiele, gmachu gdzieś szukało – ”. W myśli Norwida wieczną chwałę zyskuje nie ten, kto stanął na szczycie kolumny triumfalnej – bo taki posąg łatwo może obrócić się w pył, o czym przekonują dzieje pomników m.in. starożytnych wodzów i Napoleona, lecz ten, kto zbliżył się do „Przedwiecznego” fizyczną śmiercią. „Moc” jest tą wartością, która nieodwołalnie jest związana z kolumną triumfalną, lecz musi wznieść się do innego wymiaru niż tylko siła fizyczna. W artykule przypomniano także koncepcję Paryża jako „nowego Rzymu”, ożywioną w XIX wieku.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42962781","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Świat wzniosłych uczuć i dobrych manier, czyli Norwidowskie prawo inwersji","authors":"Eliza Kącka","doi":"10.18290/sn.2038-7","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-7","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi przede wszystkim propozycję nowego odczytania Tajemnicy lorda Singelworth w kontekście Norwidowskiej antropologii z jednej, a tła historyczno-kulturowego z drugiej strony. Rozumienie „czystości” przez Norwida, niewolne od inspiracji ewangelicznych, wchodzi w ciekawe zależności z realiami, w których przyszło funkcjonować nie tylko samemu poecie, ale też bohaterowi jego zagadkowej noweli. Odczytanie Tajemnicy lorda Singelworth skupia się wokół obrazu lotu balonem, z którego lord – wedle tej interpretacji, nieodosobnionej zresztą w norwidologii – zrzuca papier zawierający treść natury fizjologicznej. Scena ta umieszczona zostaje w kontekście innych literackich lotów balonem, a także – w związku z ekscentrycznym zachowaniem lorda – skonfrontowana z manifestacjami dziwności, jakie w Paryżu XIX wieku urządzał przyjaciel Baudelaire’a, Philoxène Boyer. Singelworth wypada zatem na jednego z ciekawych dziwaków literatury dziewiętnastowiecznej. Jednocześnie pozostaje jedną z figur, w związku z którymi przywołać można – wyprowadzone w artykule – norwidowskie prawo inwersji.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49650283","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zeszyt z Norwidem na okładce. Notatki o obecności Cypriana Norwida w tomikach Kochanka Norwida i Nie dam ci siebie w żadnej postaci Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego","authors":"Wojciech Maryjka","doi":"10.18290/sn.2038-6","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-6","url":null,"abstract":"Problematyka artykułu dotyczy związków poezji Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego z twórczością Cypriana Norwida. Autor tekstu śledzi Norwidowskie tropy w wierszach współczesnego poety i próbuje odsłonić ich znaczenia. Analizie i interpretacji zostają poddane wiersze z tomików Kochanka Norwida (2014) oraz Nie dam ci siebie w żadnej postaci (2016), w których odwołania do Norwida są częste i widoczne. Badacz dowodzi, że twórczość Cypriana Norwida miała istotny wpływ na kształt poetyckiej tożsamości Tkaczyszna-Dyckiego, a pojawiające się nawiązania wynikają nie tylko z twórczej strategii, ale z wyjątkowego, wypływającego z biografii, doświadczenia spotkania z Poetą.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42899943","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O zwielokrotnionym spektaklu w Tyrteju-Za kulisami Cypriana Norwida","authors":"M. Kryś","doi":"10.18290/sn.2038-3","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-3","url":null,"abstract":"Przedmiot analizy w niniejszym artykule stanowi podwójnie rozumiana kategoria teatralności, która organizuje Norwidowską refleksję w dyptyku dramatycznym Tyrtej-Za kulisami. W tekście wskazano wpływ kontaktów Norwida ze sceną na kształtowanie teatralności w analizowanych dramatach. Swoje doświadczenia teatralne zapisywał poeta w tekstach krytycznych, utworach artystycznych, a także transponował je na obrazy i szkice. Artykuł przedstawia dwie propozycje lektury Tyrteja i Za kulisami. Pierwsza opiera się na założeniu, że przedstawione zdarzenia mają realistyczną motywację, ponieważ rozgrywają się w przestrzeniach dziewiętnastowiecznych teatrów warszawskich oraz europejskich. Druga polega na interpretacji metaforycznych i parabolicznych sensów wpisanych w dyptyk, ze szczególnym uwzględnieniem fragmentów Dedykacji.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43122892","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ubi defuit orbis… – wokół motta do Spartakusa","authors":"A. Górska, P. Osiński","doi":"10.18290/sn.2038-12","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-12","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy źródeł łacińskiego cytatu ubi defuit orbis, które Cyprian Norwid uczynił mottem do wiersza Spartakus. Autorzy wskazują, że przywołana przez Norwida fraza jest częścią inskrypcji, którą francuski podróżnik i komediopisarz Jean-François Regnard wraz ze swoimi towarzyszami wyrył w skale podczas podróży po Laponii. Najprawdopodobniej dzięki Voyage de Laponie Regnarda epigramat ten stał się znany w kulturze europejskiej: cytował go Ignacy Krasicki w pracy O rymotwórstwie i rymotwórcach, następnie Victor Hugo przywołał frazę ubi defuit orbis w utworze Katedra Marii Panny w Paryżu. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że Norwid zaczerpnął tę frazę właśnie z powieści Hugo. W artykule zostały omówione wskazane źródła, a także znaczenie motta ubi defuit orbis dla interpretacji wiersza Norwida.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43388842","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Norwid i Edmund Chojecki-podróżnik","authors":"Renata Gadamska-Serafin","doi":"10.18290/sn.2038-13","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-13","url":null,"abstract":"Jedną z ważniejszych osób w gronie znajomych Norwida, już w latach warszawskich, a później paryskich, był pisarz Edmund Chojecki (Charles Edmond). Ich przyjaźń zawiązała się w Warszawie w latach czterdziestych XIX wieku i trwała przez całe życie (przynajmniej do lat siedemdziesiątych), choć jej zachowane ślady epistolarne są nieliczne. Przedmiotem szkicu są relacje podróżnicze Chojeckiego i ich inspirujący wpływ na Norwida: wycieczka Edmunda z hr. Branickim na Krym (Wspomnienia z podróży po Krymie, Warszawa 1845), podróż do mórz północnych z ks. Napoleonem (Voyage dans les mers du Nord, Paris 1857), pobyt Chojeckiego w Egipcie na przełomie lat 1850/1851 i wreszcie jego udział w organizacji ekspozycji egipskiej (w charakterze komisarza generalnego) na Wystawie Światowej w Paryżu w roku 1867 (L’Égypte à l’Exposition universelle de 1867, Paris 1867). Najważniejszym owocem tej inspiracji jest dramat Kleopatra i Cezar Norwida oraz jego zbiór rysunków egipskich w Albumie Orbis (I).","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48530975","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}