{"title":"Z Mierosławskim „wojowałem troszkę”","authors":"S. Rzepczyński","doi":"10.18290/sn.2038-2","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-2","url":null,"abstract":"Artykuł poświęcony jest relacjom pomiędzy Cyprianem Norwidem a generałem Ludwikiem Mierosławskim, uczestnikiem powstań narodowych, dyktatorem powstania styczniowego, działaczem emigracyjnym. Autor przedstawia ich kontakty osobiste oraz opinie Norwida zawarte w jego twórczości literackiej, w listach i publicystyce. Opinie te były niejednoznaczne, oprócz akceptacji dla demokratycznych haseł głoszonych przez generała pojawiają się wypowiedzi krytyczne. Doceniając Mierosławskiego jako militarystę, człowieka czynu zdolnego do prowadzenia polityki zmierzającej do przeobrażenia świadomości społeczeństwa polskiego w świadomość umożliwiającą zbudowanie nowoczesnego państwa, poeta oczekiwał podporządkowania działalności Mierosławskiego nadrzędnej idei, która, wypływając z podstaw chrześcijańskich, wskazałaby drogę do odzyskania niepodległości. Domagał się od Mierosławskiego uznania prymatu myśli nad czynem, wykorzystania publicystyki do kształtowania opinii publicznej zarówno polskiej, jak i europejskiej, a także – działań zmierzających do zaniechania politycznych rozłamów w środowisku emigracyjnym.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48731959","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Niepublikowana podobizna oryginału aktu urodzenia Cypriana Norwida","authors":"T. Korpysz","doi":"10.18290/sn.2038-10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-10","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje dotychczas niepublikowany oryginał aktu urodzenia Cypriana Norwida, pochodzący z akt parafii w Dąbrówce. Autor analizuje treść dokumentów archiwalnych i pism samego Norwida, w których poeta nawiązuje do daty swego urodzenia. Sięga również do ustaleń Zenona Przesmyckiego oraz Juliusza Wiktora Gomulickiego. ","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45382179","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Porównywanie nieporównywalnego","authors":"Michał Masłowski","doi":"10.18290/sn.2038-17","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2038-17","url":null,"abstract":"Omawiana książka wpisuje się w otwartą od ponad dwudziestu lat dyskusję o nowoczesności i komparatystyce u Norwida. Publikację stworzyli norwidolodzy polscy, z czego połowa artykułów wyszła spod pióra naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W omawianym tomie nie ma przeważającej metody – dominuje tematyka nowoczesności i przełomu epok. Z komparatystyki sensu stricto pozostają pogranicza sztuk: muzyki i opery, sztuk plastycznych, refleksji konceptualnej i problematyka przekładowa.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42936636","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rosja jako imperium „Formy” w pismach Cypriana Norwida","authors":"Magdalena Karamucka-Marcinkiewicz","doi":"10.18290/SN.2019.37-1","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/SN.2019.37-1","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest analiza historiozoficznych refleksji Norwida na temat Rosji, w których kluczową rolę odgrywa metaforyka oparta na zależności między ,,formą” a ,,treścią”, przekładająca się na popularny też w pismach poety motyw relacji ,,słowo” – ,,litera” czy duch – ciało. Carska, zaborcza Rosja jawi się w analizowanych fragmentach, przede wszystkim z poematu Niewola, jako imperium ,,formy”, co ma w tym wypadku oznaczać dominację formalizmu i szeroko pojętego zniewolenia nad duchową treścią. Rosja w oczach Norwida, podobnie jak imperialny Rzym, stanowiła wyraźną opozycję do ducha wolności, narodu czy człowieczeństwa. Prezentowana wizja poeta wpisuje się w nurty popularne w dziewiętnastowiecznym piśmiennictwie.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45176812","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia NorwidianaPub Date : 2019-11-14DOI: 10.18290/10.18290/sn.2019.37-6
A. M. Dworak
{"title":"Rosja: Azja czy Europa? Rozważania o świadomości inteligencji polskiej XIX wieku jako kontekście ideowym twórczości Cypriana Norwida","authors":"A. M. Dworak","doi":"10.18290/10.18290/sn.2019.37-6","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/10.18290/sn.2019.37-6","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest omówienie poglądów polskiej inteligencji współczesnej Cyprianowi Norwidowi na kwestię przynależności Rosji do Europy. Wśród omawianych przykładów szczególnie często pojawiają się próby wyrzucenia Rosji poza obręb Europy poprzez podkreślanie jej azjatyckości. Rzadziej można spotkać przykłady myśli panslawistycznej. Poglądy Norwida na kwestię przynależności Azji wydają się na tym tle niezwykle zrównoważone. Poeta dostrzegał odmienność Rosji, jednak uważał, że jej izolowanie od Europy może przynieść więcej strat niż korzyści.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44782604","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Orzeł? Nie jest pół-żółwiem, pół-gromem”. Problem ironii romantycznej w Vade-mecum","authors":"Gerard Ronge","doi":"10.18290/sn.2019.37-7","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2019.37-7","url":null,"abstract":"Liczne opracowania na temat utworów wchodzących w skład Vade-mecum potwierdzają, że choć wiersze te cechują się ogromną wrażliwością etyczną i silnym rygoryzmem moralnym, trudno jest jasno określić światopogląd dzieła Norwida. Autor artykułu proponuje interpretację Vade-mecum z uwzględnieniem problematyki ironii romantycznej. Poeta posługuje się ironią jako narzędziem dochodzenia do nieuchwytnej Prawdy. Dystans ironiczny nie jest u niego dystansowaniem się od poglądów głoszonych w poszczególnych utworach, ale świadomością niedoskonałości języka, który może te poglądy fałszować. Ironia pomaga mu w dążeniu, by „odpowiednie dać rzeczy słowo”, nie pozwalając językowi upraszczać bądź redukować wyrażanych w poszczególnych utworach twierdzeń o charakterze moralnym.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46936654","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Studia NorwidianaPub Date : 2019-11-14DOI: 10.18290/10.18290/sn.2019.37-14
S. Rzepczyński
{"title":"Między „zupełnością” a „brakiem”","authors":"S. Rzepczyński","doi":"10.18290/10.18290/sn.2019.37-14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/10.18290/sn.2019.37-14","url":null,"abstract":"Artykuł jest recenzją książki Dominiki Wojtasińskiej O koncepcji kobiety „zupełnej” w pismach Cypriana Norwida. Książka stanowi próbę dotarcia do Norwidowskiego widzenia istoty, miejsca i roli kobiet w kontekście przemian dziewiętnastowiecznego społeczeństwa. Autorka przywołuje w swych rozważaniach konteksty: biograficzny, socjologiczny i religijny, odnosi się także do dwudziestowiecznego feminizmu chrześcijańskiego oraz do filozofii dialogu reprezentowanego przez Emmanuela Lévinasa i Józefa Tischnera. Wzorów tytułowej „zupełności” kobiety badaczka doszukuje się w tradycji antycznej i biblijnej oraz w średniowiecznej tradycji historycznej. Autorka przedstawia w pracy Norwida jako poetę, w którego myśli dokonuje się antycypacja dwudziestowiecznych ruchów emancypacyjnych i chrześcijańskiej koncepcji feministycznych.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47038337","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Norwidowska Roma antiqua w pełnej odsłonie","authors":"Renata Gadamska-Serafin","doi":"10.18290/sn.2019.37-13","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/sn.2019.37-13","url":null,"abstract":"Książka Magdaleny Karamuckiej Antyczny Rzym Norwida jest pierwszym monograficznym opracowaniem postawionego w tytule zagadnienia. Starożytna Roma prezentowana jest w tym wartościowym studium w wielu odsłonach: jako rzeczywistość geograficzno-historyczno-kulturowa i jako topos literacki. Punktem wyjścia do rozważań jest rozdział poświęcony rzymskiemu fragmentowi biografii Norwida oraz jego rzymskim lekturom. Następnie przedmiotem dociekań stają się refleksja polityczna, religijna i historiozoficzna poety osnuta wokół Rzymu oraz jego uwagi nad literaturą, sztuką i teatrem rzymskim. Część zasadnicza – komparatystyczna, poświęcona jest drobiazgowej analizie reminiscencji, cytatów (parafraz), tytułów itp., zaczerpniętych z dzieł twórców rzymskich (m.in. Katullusa, Horacego, Juwenalisa, Owidiusza, Wergiliusza); dorobkowi translatorskiemu Norwida oraz jego rzymskiej korespondencji. Przedstawiona w rozprawie Norwidowska Roma antiqua nie zastyga jednak w martwym kształcie. Autorka ciekawie i przekonująco pokazuje, jak owa romanitas staje się dla autora Quidama punktem wyjścia (bądź odniesienia) w rozmyślaniach nad wszystkimi niemal aspektami XIX-wiecznej współczesności.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48130758","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Norwid i sybiracy","authors":"Renata Gadamska-Serafin","doi":"10.18290/SN.2019.37-4","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/SN.2019.37-4","url":null,"abstract":"Syberyjskie zsyłki przeorały świadomość Norwida już w latach gimnazjalnych (to jest 30. XIX w.), bowiem wtedy rozpoczęła się kolejna (po polistopadowej) ich fala. Temat zesłań i męczeństwa był często podejmowany przez Norwida w rozmowach i korespondencji z przyjaciółmi. Nawet pośród bliższych i dalszych krewnych (bądź powinowatych) poety nie brakowało ludzi dotkniętych wyrokami deportacji na Wschód (Józef Hornowski, Kleczkowscy, Konstanty Jarnowski). Lista Norwidowskich znajomych-sybiraków jest przerażająco długa: Karol Baliński, Maksymilian Jatowt (pseud. Jakub Gordon), Agaton Giller, Karol Ruprecht, Stefan Dobrycz, Andrzej Deskur, Bronisław Zaleski, Antoni i Michał Zalescy, Anna Modzelewska i jej brat, Aleksander Hercen, Piotr Ławrow. Zdarzały się też spotkania z zesłańcami bądź ich rodzinami przypadkowe (Aniela Witkiewiczówna, Aleksander Czekanowski). Norwid pilnie słuchał ustnych relacji tych, którzy powrócili, sięgał również po publikacje na tematy syberyjskie, ukazujące się od początku lat 50. (m.in. Gillera, Gordona, B. Zaleskiego). W swoich wystąpieniach i listach wielokrotnie zwracał uwagę na konieczność upamiętniania „wygnańców sybirskich” i udzielania im wsparcia – modlitewnego i materialnego, a także utworzenia Towarzystwa Syberyjskiego, „gdzie by dośrodkowały się wszystkie pojedyncze wycierpienia i zdobycze”. Otoczenie sybiraków opieką państwa i umożliwienie im powrotu do ojczyzny stało się nawet jednym z punktów Norwidowskiego projektu zasad ustrojowo-społecznych przyszłej Polski.","PeriodicalId":52199,"journal":{"name":"Studia Norwidiana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-11-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47224850","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}