{"title":"ABDUVALİ TUĞANBAYULI KAYDAROV","authors":"Ekrem Beyaz","doi":"10.24155/tdk.2019.124","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/tdk.2019.124","url":null,"abstract":"Kazakistan’in taninmis bilim adamlarindan olan A. T. Kaydarov, Altay dilleri, genel Turkoloji, Kazak ve Uygur dil bilimi alanlarina yonelik guncel meseleleri incelemis ve dil tarihi, koken bilgisi, tarihsel sozlukculuk, deyimler, terim bilimi, kultur dil bilimi, lehce bilimi, cok dillilik ve iki dillilik, toplum dil bilimi uzerine bircok eser ve makale kaleme almis, bircok ortak calismada yer almistir.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"188 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-10-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134191104","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğrencilerinin, Türk Lehçe ve Edebiyatlarına Karşı Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi (Kazak Edebiyatı Örneği)","authors":"Cüneyt Akın, Sinan Saraçli","doi":"10.24155/TDK.2019.95","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.95","url":null,"abstract":"Universite ogrencilerinin devam ettikleri bolumlerinden olan memnuniyetleri ile ilgili bircok etmen soz konusudur. Ogrencilerin aldiklari ogrenime bagli olarak sergiledikleri tutum ve davranislar ise hem ogrenci hem de ogretim uyeleri bakimindan daha etkili egitim sunulabilmesi icin onemlidir. Bu calismada Turkiye’deki Cagdas Turk Lehceleri ve Edebiyatlari bolumlerinde ogrenim goren ogrencilerin, Turk lehce ve edebiyatlarina karsi tutum ve davranislarinin incelenmesi yoluyla bolum ogrencilerinin hazir bulunusluklari ve bolumun hedeflerini gerceklestirme duzeyi ortaya konulmustur. Bu calisma sonucunda bu bolumlerde verilen derslerin, amaclarina ne kadar hizmet ettiginin tespiti yapilarak, mufredatlarin olusturulmasina ve uygun bir ogretim yontemi gelistirmelerine katki saglamasi beklenmektedir. Ayrica calismadan elde edilen sonuclar yardimiyla Turk dunyasi dil ve edebiyat politikalarinin belirlenmesinin kolaylasacagi dusunulmektedir. Calisma kapsaminda Afyon Kocatepe, Pamukkale, Mugla Sitki Kocman, Usak, Haci Bektas Veli Universiteleri, Cagdas Turk Lehceleri ve Edebiyatlari bolumlerinde ogrenim goren ogrencilere uygulanan anket formu ile gerekli veriler toplanmis, ogrencilerin tutum ve davranislari ile demografik ozellikleri goz onunde bulundurularak, cok degiskenli istatistiksel tekniklerle analiz edilmistir. Calismada istatistiksel cozumlemelerin gerceklestirilebilmesi icin SPSS ve LISREL paket programlarindan yararlanilarak betimleyici istatistiklerin yani sira ilgili ogrencilerin tutum ve davranislari modellenmistir. Elde edilen sonuclar ilgili tablo ve sekillerde verilmistir","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129097438","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ölümünün Birinci Yılında Prof. Dr. Hayriye Memoğlu Süleymanoğlu Yenisoy","authors":"Nail Tan","doi":"10.24155/TDK.2019.109","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.109","url":null,"abstract":"Bulgaristan Turklerinden Turkluk bilimci, emekli Mugla Sitki Kocman Universitesi Ogretim Uyesi Prof. Dr. Hayriye Memoglu Suleymanoglu Yenisoy’u yaklasik bir yil once ikamet ettigi Ankara’da 24 Mart 2018 Cumartesi gunu kaybetmistik. Cenazesi, Bursa Kestel’e goturulerek 25 Mart 2018 Pazar gunu Haci Cinar Camisi’nde kilinan ogle ve cenaze namazlarinin ardindan Kestel Mezarligi’ndaki aile kabristaninda topraga verilmisti. Bulgaristan Turklerinin 1989 buyuk Turkiye gocu sirasinda Kestel’e yerlesen Suleymanoglu ailesi, ulkemizde Yenisoy soyadini almisti. Olumunun birinci yilinda onu, Turk ve Bulgar dillerine hizmetleri ve Turkluk bilimine, Balkan bilimine yaptigi katkilari belirterek saygiyla anmak istiyoruz.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"15 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125605440","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Turfan Bölgesindeki Eski Uygur Yer Adları","authors":"Dai Matsui","doi":"10.24155/TDK.2019.101","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.101","url":null,"abstract":"Turfan toplumunun modern caglar oncesindeki tarihsel analizinin yapilabilmesi icin, Turfan metinlerinde gecip herkesin uzerinde mutabik kaldigi cesitli dillerdeki yer adlarinin tanimlanmasi vazgecilmezdir. Tarihi Cin kaynaklarina gore, MS 640 yilinda, Tang Hanedani tarafindan isgal edildiginde, Qu (麴) Ailesinin Goachang (高昌) Kralligi hâkimiyetindeki Turfan Havzasi’nda “yirmi iki sehir” bulunmaktadir. Soz konusu “yirmi iki sehir”in adlarindan sadece birkac tanesi kronolojik olarak yazilmis olan Cin tarihleri ile Cince Turfan el yazmalarinda oldugu gibidir. Turfan arastirmacilari, bu sehirleri tanimlamak icin, Cin kaynaklarindaki Ming ve Qing hanedanlarina ait kayitlarda gecen yer adlariyla bugunku Uygur kayitlarinda gecenleri karsilastirarak bir dizi tarihi - cografik arastirma yurutmektedir. 9. yuzyilin ikinci yarisindan itibaren Turfan havzasinda Bati Uygur Kralligi’nin hâkimiyeti soz konusu idi. Eski Maniheist Uygur metinlerinden birine gore, bu kralligin hâkimiyet alaninda “Koco ulusunun yirmi iki sehri” bulunmaktaydi. (koco ulus ikii otuz balik). Bolge 13. yuzyilin ilk yarisinda Cengiz’in Mogol Imparatorlugu’nun hâkimiyeti altina girdikten sonra, iduq-qut unvanli Uygur krali tarafindan yonetilen sehirlerin sayisi bir zamanlar yirmi dort olarak anilmaktaydi. 9. - 14. yuzyillar arasindaki eski Uygur metinlerinde bugunku Uygur yer adlarini tespit edebiliriz. Bu yazida soz konusu sehirlerden, Ciqtin, Pucang, Soim, Qongsir (Qongḍsir), Limcin, Singging (Singing), Nižung (Nisung ~ Lisung), Nampi (Lampi) ve Yimsi (Yemsi) sehirleri incelenmistir.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"142 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132851385","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Sovyet Postmodernizminin Karşılaştırmalı Tipolojisi Üzerine Notlar (Rus, Azerbaycan ve Türk Postmodernizminden)","authors":"Tamilla Aliyeva","doi":"10.24155/TDK.2019.96","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.96","url":null,"abstract":"Sovyetler Birligi’nin dagilmasinin ardindan Sovyet cografyasinda gerceklesen edebi uretimler farkli bir yone kayar. Islenen temalar ve konularin baskilandigi donemin son bulmasinin ardindan daha ozgur ve genis bir sahada kendisine yer bulan edebiyat, Bati kaynakli bircok akimi ve yonelimi tanir, bunlarla iletisime gecer. Sovyet sonrasi edebiyatta gelisen akimlar icerisinde postmodernizm one cikmaktadir. Ozgunlugunu koruyarak adapte oldugu postmodernizmin imkânlarini kullanan Sovyet sonrasi edebiyat genis bir cografyada ve genis tematik imkânlarla kendisini bulur. Butuncul anlamda, Sovyet sonrasi donemde gorulen postmodernizm etkisi, Sovyet edebiyatindan isleyis ve uslup baglaminda Sovyet edebiyat geleneginden ayrilir ve yeniligin baslaticisi olarak kabul gorur. Sovyet postmodernizmini kaynaklari ve gostergeleriyle inceledigimiz bu calismada, Sovyetler donemi sonrasi edebiyatin ozgun akimlarindan biri olan postmodernizmin tarihsel tipolojisi, inceleme metodolojisi ve bilimsel verilerle arastirilmistir. Bu egilim, Sovyet ve Sovyet sonrasi toplumdaki edebi ve toplumsal sureclerle ilgilidir. Post-Sovyet ya da Sovyet sonrasi edebiyat tecrubesinin, Azerbaycan ve Rus edebiyatindaki postmodernizm ornegiyle Bati edebiyatindan ayiran baslica gostergelerden birisi; Sovyet totaliter dusuncesinin, sosyal kurallara ve zihinsel uretimler konusundaki ozgurluklere karsi olmasiydi. Turk edebiyatininin, postmodernizmin ulusal bir varyanti olarak ortaya cikisi hakkinda da gorusler one surulebilmektedir. Turk postmodernizmi, bu edebi akimin Dogu ve Bati modelleri arasindaki orta pozisyonunu ve sentez hâlini temsil eder. Calismamizda, Azerbaycan, Rus ve Turk Edebiyati’ndaki postmodern ogeler icin karsilastirmali arastirma amaclanmaktadir.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117089845","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kazak Dil Bilimi \"-p\", \"-ArAk\" ve \"-A\" Zarf-Fiil Eki Üzerinden Türkiye Türkçesine İntibak Süreçleri","authors":"A. Ilker","doi":"10.24155/TDK.2019.100","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.100","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"78 5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123177061","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"1944 Sürgünü Sonrası Özbekçeden Kırım Tatarcasına Geçen Kelimeler Üzerine Bir İnceleme","authors":"Niyar Kurtbilal","doi":"10.24155/TDK.2019.103","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.103","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"71 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124680469","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türkmen Türkçesinde Dudak Benzeşmesi (Labial Sıngarmonızm)","authors":"S. Şahin","doi":"10.24155/TDK.2019.104","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.104","url":null,"abstract":"Turkcede dudak uyumunun Eski Turkceden baslayarak pek saglam olmadigi, Osmanli Turkcesinin son donemlerinde dudak uyumunun ortaya ciktigi gorulmektedir. Turkcede yuvarlaklasmalarin cesitli sebepleri vardir. Eski Turkcede /g/, /ġ/ seslerinin dusmesi, dudak unsuzlerinin etkisi, benzesmeler uyumun bozulma sebeplerinin basinda gelir. Bazi kelimelerdeki yuvarlaklasmanin sebebi ise anlasilamamaktadir. Turkcede yuvarlaklasmalar yazi dilinde gosterilmez, fakat konusma dilinde yuvarlaklasmalara rastlanir. Eski Anadolu Turkcesi, Osmanli Turkcesi ile birlikte Anadolu agizlarinda; Oguz, Kipcak, Karluk, Kuzeydogu grubu lehcelerinin bazilarinda yuvarlaklasma, konusma dilinde belirgin olarak gorulmektedir. Turkmen Turkcesinde standart yazi dilinde yuvarlak unluler belirli hecelerden sonra yazi dilinde gosterilmemesine ragmen, konusma dilinde yuvarlaklasmalarin oldugu gorulmektedir. Bu yuvarlaklasmalar da bazi Turkmen agizlarinda gorulmektedir. Turkmen Turkcesinde ikinci heceden sonra yuvarlak unlu bulunmamasi dudak uyumunun bozulmasina sebep olmustur. Standart yazi diline gelecek olursak Turkmen Turkcesinde dudak uyumuna uyan kirka yakin ek vardir. Turkmen Turkcesinde yazi dilinde gosterilmeyen yuvarlaklasmalar yalnizca konusma dilinde gorulmektedir. Turkmen Turkcesindeki yuvarlaklasmalar sozcukteki unlulerin kalinlik veya inceligine, genis veya darligina, uzunluguna veya kisaligina, sozcugun hecelerinin acik veya kapali olmasina, hece sayisina sozcuge gelen eklere, konusurun konustugu diyalektin ses ozelliklerine gore farkliliklar gosterebilmektedir. Turkmen Turkcesinde gorulen uzunluklar dar-yuvarlak unlulerde dudak uyumunu degistirmez. Ikinci hecedeki dar unlu, imlada duz unlu harfle yazilir ama yuvarlak unluyle soylenir. Bu calismada Turkmen Turkcesinin konusma dilinde gorulen yuvarlaklasmalar ele alinmaya calisilmistir. Turkmen Turkcesini ogrenmeye ya da konusmaya calisanlarin zorlandiklari bir mesele oldugu icin bu konunun ayrintili olarak incelenilmesi dusunulmustur.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130148400","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Möhemmet Mehdiyev in \"Turnaların İndiği Yerde\" Adlı Romanında Kazan Tatar Gelenekleri","authors":"Roza Kurban","doi":"10.24155/TDK.2019.102","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.102","url":null,"abstract":"Koklu bir gecmise ve zengin bir kulture sahip olan Kazan Tatarlarinin yasam tarzi, hayat sartlari ve doga kosullarini yansitan gelenekleri Tatar yazari Mohemmet Mehdiyev’in Tornalar Tosken Cirde adli romaninda en ince detaylari ile kaleme alinmistir. Romanda, Kazan Tatarlarinin yuzyillar otesinden gelen milli bayrami Saban Toyu’nun disinda, yerel ve ailevi geleneklerden de soz edilmistir. Saban Toyu bayrami, gunumuzde de kutlanan ve unutulmayan, yillar icerisinde icerigi degisen ancak ozunu, milli ruhunu yitirmeyen bir senliktir. Bazi Kazan Tatar gelenekleri farkli illere veya koylere ozgu, yani yereldir. Ornegin, “Cilek Ciyu” (Cilek Toplama) gelenegi cevresinde cilek olan koylerde, “Şel Beylev” (Şal Orme) gelenegi keci beslenen bolgelere has olup sinirli koylerde mevcuttur. “Soldatka Ozatu” (Askere Ugurlama) gelenegi ise Tatarlarin yasadigi her koyde yapilmaktadir. Zira 18 yasini bitiren her genc askere gidip vatani gorevini yerine getirmek zorundadir. Mohemmet Mehdiyev romaninda, ailevi geleneklerden de soz etmistir. Yazar, aile geleneklerinin tum aile fertlerini bir araya toplamakla kalmadigindan, soz konusu geleneklerin insanlarin hayatindaki etkisinden bahsetmistir. Kaybolan ve kaybolmaya yuz tutan bazi geleneklerin romanda yer almasi, Kazan Tatarlarini yakindan tanimak acisindan onemlidir. Ornegin; genclerin sonbahar ve kis aylarinda arkadaslarinin evine oturmaya gittigi “Avlak Oy” (Tenha Ev), kaybolan geleneklerden birisidir. Ayrica o gelenekleri goren buyuklerimiz de artik birer birer aramizdan ayrilmaktadir. Yeni neslin soz konusu eski gelenekleri sadece romanlardan ogrenme sansi vardir. Gelenekler, gecmisi gelecege baglayan bir koprudur ki, geleneklerin nesilden nesle aktarilmasi o milletin ozunun ve milli benliginin korunmasini saglar.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"8 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131661577","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kazakistan ın Türkistan Şehrinde Bir Misyon Kütüphanesi: Türik Tildes Halıktar Kitaphanası (Türk Dilli Halklar Kütüphanesi)","authors":"Turgay Akduruş","doi":"10.24155/TDK.2019.108","DOIUrl":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.108","url":null,"abstract":"Bir Turkoloji Kutuphanesi olan Turk Dilli Halklar Kutuphanesi, hafta ici her gun 09.00-18.00 saatleri arasinda hizmet vermektedir. Burada kutuphane muduru dâhil 9 kisi calismaktadir. Bu kutuphaneyle birlikte Turkoloji Muzesi ve Sanat Galerisi binalari da kutuphaneyi destekleyen Turkoloji projeleri olarak acilmis olup ve su anda hizmet vermektedir","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127926781","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}