{"title":"Turfan Bölgesindeki Eski Uygur Yer Adları","authors":"Dai Matsui","doi":"10.24155/TDK.2019.101","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Turfan toplumunun modern caglar oncesindeki tarihsel analizinin yapilabilmesi icin, Turfan metinlerinde gecip herkesin uzerinde mutabik kaldigi cesitli dillerdeki yer adlarinin tanimlanmasi vazgecilmezdir. Tarihi Cin kaynaklarina gore, MS 640 yilinda, Tang Hanedani tarafindan isgal edildiginde, Qu (麴) Ailesinin Goachang (高昌) Kralligi hâkimiyetindeki Turfan Havzasi’nda “yirmi iki sehir” bulunmaktadir. Soz konusu “yirmi iki sehir”in adlarindan sadece birkac tanesi kronolojik olarak yazilmis olan Cin tarihleri ile Cince Turfan el yazmalarinda oldugu gibidir. Turfan arastirmacilari, bu sehirleri tanimlamak icin, Cin kaynaklarindaki Ming ve Qing hanedanlarina ait kayitlarda gecen yer adlariyla bugunku Uygur kayitlarinda gecenleri karsilastirarak bir dizi tarihi - cografik arastirma yurutmektedir. 9. yuzyilin ikinci yarisindan itibaren Turfan havzasinda Bati Uygur Kralligi’nin hâkimiyeti soz konusu idi. Eski Maniheist Uygur metinlerinden birine gore, bu kralligin hâkimiyet alaninda “Koco ulusunun yirmi iki sehri” bulunmaktaydi. (koco ulus ikii otuz balik). Bolge 13. yuzyilin ilk yarisinda Cengiz’in Mogol Imparatorlugu’nun hâkimiyeti altina girdikten sonra, iduq-qut unvanli Uygur krali tarafindan yonetilen sehirlerin sayisi bir zamanlar yirmi dort olarak anilmaktaydi. 9. - 14. yuzyillar arasindaki eski Uygur metinlerinde bugunku Uygur yer adlarini tespit edebiliriz. Bu yazida soz konusu sehirlerden, Ciqtin, Pucang, Soim, Qongsir (Qongḍsir), Limcin, Singging (Singing), Nižung (Nisung ~ Lisung), Nampi (Lampi) ve Yimsi (Yemsi) sehirleri incelenmistir.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"142 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turk Dunyasi Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.101","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Turfan toplumunun modern caglar oncesindeki tarihsel analizinin yapilabilmesi icin, Turfan metinlerinde gecip herkesin uzerinde mutabik kaldigi cesitli dillerdeki yer adlarinin tanimlanmasi vazgecilmezdir. Tarihi Cin kaynaklarina gore, MS 640 yilinda, Tang Hanedani tarafindan isgal edildiginde, Qu (麴) Ailesinin Goachang (高昌) Kralligi hâkimiyetindeki Turfan Havzasi’nda “yirmi iki sehir” bulunmaktadir. Soz konusu “yirmi iki sehir”in adlarindan sadece birkac tanesi kronolojik olarak yazilmis olan Cin tarihleri ile Cince Turfan el yazmalarinda oldugu gibidir. Turfan arastirmacilari, bu sehirleri tanimlamak icin, Cin kaynaklarindaki Ming ve Qing hanedanlarina ait kayitlarda gecen yer adlariyla bugunku Uygur kayitlarinda gecenleri karsilastirarak bir dizi tarihi - cografik arastirma yurutmektedir. 9. yuzyilin ikinci yarisindan itibaren Turfan havzasinda Bati Uygur Kralligi’nin hâkimiyeti soz konusu idi. Eski Maniheist Uygur metinlerinden birine gore, bu kralligin hâkimiyet alaninda “Koco ulusunun yirmi iki sehri” bulunmaktaydi. (koco ulus ikii otuz balik). Bolge 13. yuzyilin ilk yarisinda Cengiz’in Mogol Imparatorlugu’nun hâkimiyeti altina girdikten sonra, iduq-qut unvanli Uygur krali tarafindan yonetilen sehirlerin sayisi bir zamanlar yirmi dort olarak anilmaktaydi. 9. - 14. yuzyillar arasindaki eski Uygur metinlerinde bugunku Uygur yer adlarini tespit edebiliriz. Bu yazida soz konusu sehirlerden, Ciqtin, Pucang, Soim, Qongsir (Qongḍsir), Limcin, Singging (Singing), Nižung (Nisung ~ Lisung), Nampi (Lampi) ve Yimsi (Yemsi) sehirleri incelenmistir.