S. Şahin
{"title":"Türkmen Türkçesinde Dudak Benzeşmesi (Labial Sıngarmonızm)","authors":"S. Şahin","doi":"10.24155/TDK.2019.104","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Turkcede dudak uyumunun Eski Turkceden baslayarak pek saglam olmadigi, Osmanli Turkcesinin son donemlerinde dudak uyumunun ortaya ciktigi gorulmektedir. Turkcede yuvarlaklasmalarin cesitli sebepleri vardir. Eski Turkcede /g/, /ġ/ seslerinin dusmesi, dudak unsuzlerinin etkisi, benzesmeler uyumun bozulma sebeplerinin basinda gelir. Bazi kelimelerdeki yuvarlaklasmanin sebebi ise anlasilamamaktadir. Turkcede yuvarlaklasmalar yazi dilinde gosterilmez, fakat konusma dilinde yuvarlaklasmalara rastlanir. Eski Anadolu Turkcesi, Osmanli Turkcesi ile birlikte Anadolu agizlarinda; Oguz, Kipcak, Karluk, Kuzeydogu grubu lehcelerinin bazilarinda yuvarlaklasma, konusma dilinde belirgin olarak gorulmektedir. Turkmen Turkcesinde standart yazi dilinde yuvarlak unluler belirli hecelerden sonra yazi dilinde gosterilmemesine ragmen, konusma dilinde yuvarlaklasmalarin oldugu gorulmektedir. Bu yuvarlaklasmalar da bazi Turkmen agizlarinda gorulmektedir. Turkmen Turkcesinde ikinci heceden sonra yuvarlak unlu bulunmamasi dudak uyumunun bozulmasina sebep olmustur. Standart yazi diline gelecek olursak Turkmen Turkcesinde dudak uyumuna uyan kirka yakin ek vardir. Turkmen Turkcesinde yazi dilinde gosterilmeyen yuvarlaklasmalar yalnizca konusma dilinde gorulmektedir. Turkmen Turkcesindeki yuvarlaklasmalar sozcukteki unlulerin kalinlik veya inceligine, genis veya darligina, uzunluguna veya kisaligina, sozcugun hecelerinin acik veya kapali olmasina, hece sayisina sozcuge gelen eklere, konusurun konustugu diyalektin ses ozelliklerine gore farkliliklar gosterebilmektedir. Turkmen Turkcesinde gorulen uzunluklar dar-yuvarlak unlulerde dudak uyumunu degistirmez. Ikinci hecedeki dar unlu, imlada duz unlu harfle yazilir ama yuvarlak unluyle soylenir. Bu calismada Turkmen Turkcesinin konusma dilinde gorulen yuvarlaklasmalar ele alinmaya calisilmistir. Turkmen Turkcesini ogrenmeye ya da konusmaya calisanlarin zorlandiklari bir mesele oldugu icin bu konunun ayrintili olarak incelenilmesi dusunulmustur.","PeriodicalId":322429,"journal":{"name":"Turk Dunyasi Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2019-03-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turk Dunyasi Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.24155/TDK.2019.104","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0

摘要

据观察,突厥语中的唇音和谐从古突厥语开始就不是很强,唇音和谐出现在奥斯曼突厥语的最后时期。突厥语中的圆音有多种原因。古突厥语中/g/、/ġ/音的消失、唇音不和谐的影响、相似性是导致和谐度下降的主要原因。有些单词中出现圆音的原因尚不清楚。在突厥语中,圆音在书面语中没有显示,但在口语中会出现。在古安纳托利亚突厥语、奥斯曼突厥语和安纳托利亚方言以及奥古兹、基普恰克、卡尔卢克和东北组的一些方言中,圆音在口语中很明显。虽然土库曼突厥语在标准书面语中某些音节后的元音没有变圆,但在口语中却出现了变圆。在一些土库曼方言中也能看到这些圆音。土库曼突厥语第二个音节后没有圆辅音,导致唇音不和谐。至于标准书面语言,土库曼突厥语中约有 40 个词缀符合唇音和谐原则。在土库曼突厥语中,只有在口语中才能看到书面语中没有的圆音。土库曼突厥语中的圆音会因单词的粗细、宽窄、长短、开音节或闭音节、音节数量、单词的后缀以及说话者所讲方言的声音特点而不同。土库曼突厥语中的长度不会改变窄圆辅音的唇音和谐。第二个音节中的窄元音在正字法中写为平元音,但在发音时则为圆元音。本研究分析了土库曼土耳其语口语中的圆音。由于这对那些试图学习或讲土库曼突厥语的人来说是个难题,因此我们认为应该对这个问题进行详细分析。
本文章由计算机程序翻译,如有差异,请以英文原文为准。
Türkmen Türkçesinde Dudak Benzeşmesi (Labial Sıngarmonızm)
Turkcede dudak uyumunun Eski Turkceden baslayarak pek saglam olmadigi, Osmanli Turkcesinin son donemlerinde dudak uyumunun ortaya ciktigi gorulmektedir. Turkcede yuvarlaklasmalarin cesitli sebepleri vardir. Eski Turkcede /g/, /ġ/ seslerinin dusmesi, dudak unsuzlerinin etkisi, benzesmeler uyumun bozulma sebeplerinin basinda gelir. Bazi kelimelerdeki yuvarlaklasmanin sebebi ise anlasilamamaktadir. Turkcede yuvarlaklasmalar yazi dilinde gosterilmez, fakat konusma dilinde yuvarlaklasmalara rastlanir. Eski Anadolu Turkcesi, Osmanli Turkcesi ile birlikte Anadolu agizlarinda; Oguz, Kipcak, Karluk, Kuzeydogu grubu lehcelerinin bazilarinda yuvarlaklasma, konusma dilinde belirgin olarak gorulmektedir. Turkmen Turkcesinde standart yazi dilinde yuvarlak unluler belirli hecelerden sonra yazi dilinde gosterilmemesine ragmen, konusma dilinde yuvarlaklasmalarin oldugu gorulmektedir. Bu yuvarlaklasmalar da bazi Turkmen agizlarinda gorulmektedir. Turkmen Turkcesinde ikinci heceden sonra yuvarlak unlu bulunmamasi dudak uyumunun bozulmasina sebep olmustur. Standart yazi diline gelecek olursak Turkmen Turkcesinde dudak uyumuna uyan kirka yakin ek vardir. Turkmen Turkcesinde yazi dilinde gosterilmeyen yuvarlaklasmalar yalnizca konusma dilinde gorulmektedir. Turkmen Turkcesindeki yuvarlaklasmalar sozcukteki unlulerin kalinlik veya inceligine, genis veya darligina, uzunluguna veya kisaligina, sozcugun hecelerinin acik veya kapali olmasina, hece sayisina sozcuge gelen eklere, konusurun konustugu diyalektin ses ozelliklerine gore farkliliklar gosterebilmektedir. Turkmen Turkcesinde gorulen uzunluklar dar-yuvarlak unlulerde dudak uyumunu degistirmez. Ikinci hecedeki dar unlu, imlada duz unlu harfle yazilir ama yuvarlak unluyle soylenir. Bu calismada Turkmen Turkcesinin konusma dilinde gorulen yuvarlaklasmalar ele alinmaya calisilmistir. Turkmen Turkcesini ogrenmeye ya da konusmaya calisanlarin zorlandiklari bir mesele oldugu icin bu konunun ayrintili olarak incelenilmesi dusunulmustur.
求助全文
通过发布文献求助,成功后即可免费获取论文全文。 去求助
来源期刊
自引率
0.00%
发文量
0
×
引用
GB/T 7714-2015
复制
MLA
复制
APA
复制
导出至
BibTeX EndNote RefMan NoteFirst NoteExpress
×
提示
您的信息不完整,为了账户安全,请先补充。
现在去补充
×
提示
您因"违规操作"
具体请查看互助需知
我知道了
×
提示
确定
请完成安全验证×
copy
已复制链接
快去分享给好友吧!
我知道了
右上角分享
点击右上角分享
0
联系我们:info@booksci.cn Book学术提供免费学术资源搜索服务,方便国内外学者检索中英文文献。致力于提供最便捷和优质的服务体验。 Copyright © 2023 布克学术 All rights reserved.
京ICP备2023020795号-1
ghs 京公网安备 11010802042870号
Book学术文献互助
Book学术文献互助群
群 号:481959085
Book学术官方微信