Sovyet Postmodernizminin Karşılaştırmalı Tipolojisi Üzerine Notlar (Rus, Azerbaycan ve Türk Postmodernizminden)

Abstract

Sovyetler Birligi’nin dagilmasinin ardindan Sovyet cografyasinda gerceklesen edebi uretimler farkli bir yone kayar. Islenen temalar ve konularin baskilandigi donemin son bulmasinin ardindan daha ozgur ve genis bir sahada kendisine yer bulan edebiyat, Bati kaynakli bircok akimi ve yonelimi tanir, bunlarla iletisime gecer. Sovyet sonrasi edebiyatta gelisen akimlar icerisinde postmodernizm one cikmaktadir. Ozgunlugunu koruyarak adapte oldugu postmodernizmin imkânlarini kullanan Sovyet sonrasi edebiyat genis bir cografyada ve genis tematik imkânlarla kendisini bulur. Butuncul anlamda, Sovyet sonrasi donemde gorulen postmodernizm etkisi, Sovyet edebiyatindan isleyis ve uslup baglaminda Sovyet edebiyat geleneginden ayrilir ve yeniligin baslaticisi olarak kabul gorur. Sovyet postmodernizmini kaynaklari ve gostergeleriyle inceledigimiz bu calismada, Sovyetler donemi sonrasi edebiyatin ozgun akimlarindan biri olan postmodernizmin tarihsel tipolojisi, inceleme metodolojisi ve bilimsel verilerle arastirilmistir. Bu egilim, Sovyet ve Sovyet sonrasi toplumdaki edebi ve toplumsal sureclerle ilgilidir. Post-Sovyet ya da Sovyet sonrasi edebiyat tecrubesinin, Azerbaycan ve Rus edebiyatindaki postmodernizm ornegiyle Bati edebiyatindan ayiran baslica gostergelerden birisi; Sovyet totaliter dusuncesinin, sosyal kurallara ve zihinsel uretimler konusundaki ozgurluklere karsi olmasiydi. Turk edebiyatininin, postmodernizmin ulusal bir varyanti olarak ortaya cikisi hakkinda da gorusler one surulebilmektedir. Turk postmodernizmi, bu edebi akimin Dogu ve Bati modelleri arasindaki orta pozisyonunu ve sentez hâlini temsil eder. Calismamizda, Azerbaycan, Rus ve Turk Edebiyati’ndaki postmodern ogeler icin karsilastirmali arastirma amaclanmaktadir.