Գրականագիտական հանդես=Literary Journal最新文献

{"title":"Իրական և միֆական նաիրիների հակադրությունը Եղիշե Չարենցի «Երկիր Նաիրի» վեպում","authors":"Սաթենիկ Ավետիսյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-105","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-105","url":null,"abstract":"Հոդվածը նվիրված է Եղիշե Չարենցի ,Երկիր Նաիրիե վեպի քննությանը։ Ուսումնասիրվող հիմնախնդիրը առնչվում է վեպում առանցքային կարևորություն ներկայացնող իրական և միֆական նաիրիների հակադրությանը։ Որպես հետազոտական մեթոդ կիրառվել են յունգյան հերմենևտիկայի մեթոդաբանական սկզբունքները և պատմահամեմատական մեթոդը, ինչպես նաև օգտագործվել են սեպագրագիտական և պատմագիտական նորագույն հետազոտությունները։ Նկատվել է, որ ,Երկիր Նաիրիե կապակցությունը վեպում կիրառվել է որպես հայրենիք-բնօրրանի նույնանիշ և ստացել արքետիպային սխեմայի արժեք։ Կարսի անկման գեղարվեստական պատմությունը ներկայացնում է հեղինակ- պատմողը, որը որոնում է պատմական Նաիրի երկրի նյութական-իրական գոյության հիմնավորումները և դրանք փորձում գտնել իր նկարագրած իրականության մեջ. հիմնավորումների բացակայությունը խզում է առաջացնում իրականության ևանցյալի միջև։ Ուսումնասիրությունը կառուցված է հակադրությունների միասնության և պայքարի փիլիսոփայական հայեցակարգով, որի գաղափարական շարժիչը հեղինակային ես-նէ և նրա վերաբերմունքը նկարագրվող իրադարձություններին։\u0000The article is devoted to the examination of the novel “The land of Nairi” by Yeghishe Charents. The problem under study is related to the contrast between real and mythical nairis, which is of key importance in the novel. The methodological principles of Jung’s hermeneutics and the historical-comparative method, as well as the latest cuneiform and historiographic studies, were used as a research method. It is noted that the phrase “The land of Nairi” was used in the novel as a synonym for the motherland-cradle and got the value of an archetypal pattern. The artistic story of the fall of Kars is presented by the author-narrator, who is looking for substantiations of the material and real existence of the historical land of Nairi and tries to find them in the reality he describes։ the absence of substantiations causes a disjuncture between reality and the past. The study is based on the philosophical concept of the unity and the clash of contrasts, the vital engine of which is the author’s ego and his attitude to the events described.\u0000Статья посвящена изучению романа Егише Чаренца „Страна Наири”. Исследуемая проблема связана с противопоставлением реального и мифического наири, что имеет ключевое значение в романе. В качестве метода исследования использовались методологические принципы герменевтики Юнга и историко-сравнительный метод, а также новейшие клинописные и историографические исследования. Отмечено, что словосочетание „Страна Наири” использовалась в романе как синоним родине-колыбель и получила значение архетипической схемы. Художественная история падения Карса представлена автором-рассказчиком, который ищет обоснования материально-реального существования исторической страны Наири и пытается найти их в описываемой им действительности: отсутствие обоснований вызывает разрыв между реальностью и прошлым. Исследование построено на философской концепции единства и столкновения противоположностей, жизненным двигателем которой является эго автора и его отношение к описывае","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117096649","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Սուրբգրային բարոյաբանական գեղագիտությունը Նշան Պեշիկթաշլյանի վեպերում","authors":"Նաիրա Բալայան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-161","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-161","url":null,"abstract":"Ֆրանսահայ անվանի գրող, երգիծաբան Նշան Պեշիկթաշլյանի որոշ վեպեր՝ քնարավեպ և հրաշավեպ անվանումով՝ (,Սիդոննաե, ,Ռապպիե, ,Մեղքի քարը (Կաաբա)ե քնարավեպերը, ,Լուլուտիե հրաշավեպը), բովանդակային ևենթաժանրային յուրահատուկ նորամուծություն են, ևառանձնանում են իմաստասիրական լրջմիտ խորհրդածություններով: Այս վեպերը բյուզանդական շրջանի պատմական իրողությունների հենք ունեն, նրանցում կան աստվածաշնչյան պատումների հետ նմանություններ, սուրբգրային ալյուզիաներ, խորհրդանշաններ, միֆական բազմաթիվ տարրեր ու արքետիպեր, որոնց օգնությամբ գրողը նոր, կենսափիլիսոփայական հայացքով է դիտարկել աստվածաշնչյան դեմքերն ու դեպքերը: Վեպերում ակնառու տեղ են գրավում հեղինակի՝ կրոնի և նրանից առթված իմաստաբանական քննաբանումները, քրիստոնեական պատգամներն ու դրանցից բխող բարոյաբանական հայեցակետերը: Սուրբգրային թեմաների գեղարվեստական այլաբանությամբ պատկերելով մարդու մեղսավոր արատները՝ սեռական կիրք, այլասերություն, ագահություն՝ Պեշիկթաշլյանը փորձել է գտնել մեղքերի մեջ թաղված մարդկության փրկության ճանապարհը:\u0000Some of the famous French-Armenian writer, satirist Nshan Peshiktashlyan’s novels called lyrical novels (“Sidonna”, “Rappi”, “Stone of Sin (Kaaba)”) and a fiction novel (“Luluti”), are a unique innovation in terms of content and sub-genre; they stand out by their serious philosophical reflections.These novels are based on the historical realities of the Byzantine period, they have similarities with biblical stories, scriptural allusions, symbols, many mythical elements and archetypes, through which the writer observed biblical figures and events from a new, biophilosophical view.In the novels, a prominent place is occupied by the author’s semantic analysis of religion and its implications, Christian epistles and moral views that are arising from them. Peshiktashlyan tried to find a way to save mankind buried in sins by depicting the sinful vices of man - sexual passion, depravity, greed - with an artistic allegory on biblical themes.\u0000Некоторые романы известного французского писателя армянского происхождения, сатирика Ншана Пешикташляна, называемые лирическими и фантастическими («Сидонна», «Раппи», «Камень греха (Кааба)», «Лулути»), в плане тематики и субжанра представляют собой уникальное новаторсво и отличаются существенными мудными размышлениями. Эти романы основаны на исторических реалиях византийского периода, в них есть сходства с библейскими сюжетами, нашли отражения библейские аллюзии, символы, множество мифических элементов и архетипов, с помощью которых писатель рассматривал библейские фигуры и события с новой, биофилософской точки зрения. В романах видное место занимают тема религии и вытекающие из нее семасиологические размышления автора, взгляды на христианские заповеди и нравоучения. Изобразив в форме художественной аллегории пороки человечества, а именно греховные страсти, прелюбодействие, жадность, Пешикташлян пытался найти пусть спасения человечества, погрязшего в грехах.","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129373760","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Հայ բանահյուսության որոշ ժանրեր Կովկասյան ուսումնական շրջանի (СМОМПК) ռուսալեզու մատենաշարի էջերում","authors":"Ալինա Կիրակոսյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-253","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-253","url":null,"abstract":"Դեռևս XIX դարի 80-ական թվականներից Կովկասյան ուսումնական շրջանի վարչությունը ռուսաց լեզվով, նախահեղափոխական ուղղագրությամբ հրատարակել է ,Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказаե (СМОМПК) մատենաշարի թվով 46 հատոր: СМОМПК մատենաշարը գիտատեղեկատվական շտեմարան է, որտեղ ամփոփված են Կովկասում բնակվող տարբեր ժողովուրդների՝ հայերի, վրացիների, թաթարների, ռուսների, դաղստանցիների, սվաների, աբխազների, ուդիների ևայլ ժողովուրդների պատմության, ազգագրության, բանահյուսության, հնագիտության, լեզվաբանության, աշխարհագրության, բառարանագրության վերաբերյալ նյութեր: Ցավոք, СМОМПК-ի հատորներն այսօր բավարար ուշադրության չեն արժանանում ևերբեմն էլ վրիպում են ուսումնասիրողների տեսադաշտից, բայց մեծարժեք մատենաշարի համակողմանի ուսումնասիրությունը կարող է նոր լույս սփռել կովկասյան ժողովուրդների կենցաղի, ապրելակերպի, սովորույթների, ավանդույթների ուսումնասիրության վրա:\u0000Since the 80s of the 19th century, the Administration of the Caucasian Educational District has published 46 volumes of the “Collection of Materials for the Description of Localities and Tribes of the Caucasus” (СМDLTC) in Russian with pre-revolutionary orthography. The (СМDLTC) series is a scientific information database that summarizes materials on history, ethnography, folklore, archeology, philology, linguistics, geography and lexicography of various peoples living in the Caucasus, including the Armenians, Georgians, Tatars, Russians, Dagestanis, Svans, Abkhazians, Udins and other nations. Unfortunately, the volumes from the СМDLTC series are not paid the due attention to, and sometimes they completely fall out of the field of the researchers view, while a comprehensive study of the valuable series could shed new light on the study of household, lifestyle, traditions and customs of the peoples in the Caucasus.\u0000С 80-ых годов XIX-ого века Управление Кавказского учебного округа оубликовало на русском языке с дореволюционной орфографией 46 томов «Сборника материалов для описания местностей и племен Кавказа» (СМОМПК). Серия СМОМПК представляет собой научно-информационную базу данных, в которой обобщены материалы по истории, этнографии, устному народному творчеству, археологии, филологии, лингвистике, географии и лексикографии различных народов, проживающих на Кавказе, в том числе и армян, грузин, татаров, русских, дагестанцев, сванов, абхазцев, удинов и других. Разные жанры армянского фольклора, опубликованные на русском языке в разных выпусках серии изданий, классифицированы по топографическим и этнографическим признакам, что может способствовать международному научному сотрудничеству и изучению нравов, обычаев, традиций, быта народов Южный Кавказ. Русскоязычные материалы армянского фольклора свидетельствуют о наличии в регионе важных фольклорных реалий, которые с их историко-географическими характеристиками, общечеловеческими общностями и национальными особенностями могут быть методологической основой не только для филологии, но и для различных дисциплин, связанных с тематика: этнология, культур","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121157965","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Դավիթ Ալավկա որդին և նրա աղվան լինելը հերքող փաստարկները հայագիտության մեջ","authors":"Վանո Եղիազարյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-52","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-52","url":null,"abstract":"Սույն հոդվածի խնդրո առարկան Դավիթ Ալավկա որդու ազգության շուրջ ադրբեջանական գիտության մեջ ձևավորված անհիմն տեսության հերքումն է: Հոդվածի նպատակն է փաստերի հիման վրա գիտականորեն հիմնավորել Դավիթ Ալավկա որդու աղվան լինելու տեսության սնանկությունը, ինչով պայմանավորված է հոդվածի արդիականությունը: Մեր խնդիրն է գիտականորեն գնահատել ինչպես ադրբեջանական գիտության ներկայացրածը, այնպես էլ հայագիտության փաստարկները: Հոդվածում կիրառել ենք պատմական, արժեբանական (աքսիոլոգիական), մեկնաբանական (հերմենևտիկա) մեթոդները: Գիտական նորույթը Դավիթ Ալավկա որդու մասին նոր համակարգված փաստերով հայագիտության արդարացիությունը հիմնավորելն է:\u0000The subject matter of the present article is the refutation of the groundless theory formed in Azerbaijanian science related to the nationality of David - son of Alavik. The main purpose of this article is to refute the Azerbaijanian unsubstantiated theory on the Aghvanian origin of David (based on reliable sources). The actuality of this research is conditioned by the presented facts. Our main task is to explain scientifically both Azerbaijanian presentation of the subject matter and sound arguments fixed in Armenology(Armenian Studies). In the paper we’ve used not only historical, but also axiological and hermeneutic methods of research. The scientific novelty of our investigation is to give reasons for the origin of David-son of Alavik based on new systematic facts and arguments in Armenology.\u0000Предметом данной статьи является опровержение сформировавшейся в азербайджанской науке безосновательной теории о национальности сына Давида, сына Алавки. Цель статьи – научно обосновать несостоятельность теории об албанском происхождении Давида, сына Алавки – этим определяется и актуальность данного исследования. Наша задача – дать научную оценку как изложениям азербайджанской науки, так и представить аргументацию арменоведов. В статье использованы исторический, ценностный (аксиологический), интерпретативный (герменевтический) методы. Научная новизна состоит в обосновании истинности арменоведческой точки зрения, которая подкреплена новыми систематизированными фактами о Давиде, сыне Алавки.","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134289802","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ֆրանսիական էկզիստենցիալիզմի մոտիվները, Նոր վեպ-ի մոդելը և Գիտակցության հոսքի խնդիրը Զարեհ Որբունու Թեկնածուն վեպում","authors":"Հրաչյա Սարիբեկյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-146","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-146","url":null,"abstract":"Հոդվածում քննվում են էկզիստենցիալ մոտիվների, «Գիտակցության հոսք» տեխնիկայի և ֆրանսիական ,«Նոր վեպ»-ի հնարքների կիրառման խնդիրները Զարեհ Որբունու «Թեկնածուն» վեպում: Էկզիստենցիալ՝ մենության, լքվածության, լռության, հույսի, հուսալքության, իրականությունից փախուստի և անհատի օտարման մոտիվները Որբունու վեպում պարբերաբար կրկնվում են՝ պայմանավորելով սյուժեի պարուրաձև բնույթը, որի մասին խոսում է հեղինակն ինքը` հղում կատարելով ֆրանսիական , «Նոր վեպ»-ի հեղինակ և տեսաբան Ալեն Ռոբ-Գրիյեի վեպերին՝ ցույց տալով, որ այդօրինակ սյուժեի հիմքում ժամանակի պարուրաձև զարգացման պատկերացումն է: Եվ այսպես, ժամանակի՝ անցյալը ներկա կամ ենթագիտակցությունը գիտակցության բերելու խնդիրը, որ Մարսել Պրուստի վիպաշարի խնդիրն էր, առանցքային է դառնում նաև «Թեկնածուն» վեպում, որը գրված է մի կողմից «Գիտակցության հոսքի» ինքնավերլուծող (self-reflexive) և սուբյեկտիվ (Պրուստի մեթոդի), մյուս կողմից օբյեկտիվ պատումի («Նոր վեպի» և Ալեն Ռոբ Գրիյեի մեթոդի) համադրական լուծումներով:\u0000The article touches upon the problems of using existential motifs, «stream of consciousness» techniques and tricks of the French «new novel» in the novel silence, hope, despair, escape from reality and alienation of an individual are repeated regularly in Vorbuni’s novel, conditioning the spiral nature of the plot, which the author himself talks about, referring to the author and theorist of the French «new novel» Alain Robb Grillet’s novels, showing that such a plot is based on the notion of a spiral development of time. Thus, the problem of time, that is, the issue of transmitting the past into the present or turning the subconscious into consciousness, which was the problem of Marcel Proust’s novels, becomes central in the novel «The Candidate», too, which is written, on one hand, on the basis of self-reflexive and subjective (Proust’s method) means of the «stream of consciousness» and , on the other hand, by putting forward comparative solutions of the objective narrative (the «new novel» and Alain Robb Griellet’s method).\u0000В статье исследуются проблемы использования экзистенциальных мотивов, техники «потока сознания» и приемов французского «нового романа» в романе Зарега Ворбуни «Кандидат». Экзистенциальные мотивы отчуждения, заброшенности, молчания, надежды и отчаяния, бегства от реальности и отчуждения периодически повторяются, образуя спиралообразный сюжет, о котором говорит Ворбуни, ссылаясь на автора и теоретика «нового романа» Алена Роб-Грийе, показывая, что в основе такого сюжета лежит представление о спиральном развитии времени. И так, проблема выявления прошлого в настоящем и подсознания в сознание, которая была проблемой цикла романов Марселя Пруста, становится центральной и в романе Зарега Ворбуни, который написан в сочетании субьективного метода «потока сознания» (метод Пруста) с обьективным методом «нового романа».","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131311343","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Խաչատուր Աբովյանի «Քրդեր և եզիդիներ» ուսումնասիրության ստեղծման իրական շարժառիթները","authors":"Անահիտ Հակոբյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-199","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-199","url":null,"abstract":"Հայ մեծ գրող և գիտնական Խաչատուր Աբովյանի պատմա-ազգագրական երկերի շարքում առանձնահատուկ տեղ է գրավում 1846 թ․ ստեղծված ,Քրդեր ևեզիդիներե գերմաներեն ուսումնասիրությունը (“Die Kurden und Jeziden”), որ պատվիրված է եղել կոմս Ալեքսանդր Խրիստոֆորովիչ Բենկենդորֆի կողմից։ Հոդվածը նվիրված է այս երկի ստեղծման պատմությանն ու իրական շարժառիթներին։ Իր ծավալուն հետազոտության մեջ Աբովյանը մանրամասն տեղեկություններ է հաղորդել քրդերի ու եզիդիների ծագման, դավանանքի, կրոնական ծեսերի, արտաքին տեսքի, լեզվահնչյունային համակարգի մասին։ Սրանով է սկսվում ոչ միայն քրդերի ու եզիդիների ազգաբանական ուսումնասիրությունը, այլև ավելի լայն առումով՝ քրդագիտությունն ու եզիդագիտությունը։ Մեզ է հասել այս աշխատության սևագիր տարբերակը։ Այն չունի ընդհանուր խորագիր, բաղկացած է երկու՝ “Die Kurden”ու “Jeziden” գլուխներից և քրդական ու եզիդիական ժողովրդական երգերի մի ժողովածուից՝ գերմաներեն տողացի թարգմանությամբ։ Ըստ էության, այս ստեղծագործությամբ Աբովյանը ժամանակի անխնա ճիրաններից կորզել ու մեզ է հասցրել Արևելքի բանահյուսության շատ հետաքրքրական նմուշներ, որով արդեն չափազանց կարևորվում է նրա աշխատությունը։ Որքան էլ Աբովյանի գրած էջերը քրդերի ու եզիդիների մասին մատնում են հեղինակի մարդասիրությունը, համակրանքն այս վայրի, բայց հպարտ, քաջարի ու գեղեցիկ մարդկանց նկատմամբ, միևնույն է, սա նախևառաջ ոչ թե գրական յուրահատուկ գործ էր Արևելքի այս ժողովուրդների մասին, այլ հույժ կարևոր պետական նշանակության տեղեկատվություն, որն ուներ կիրառական գործառույթ, բայց, ցավոք, նախատեսված չէր ամբողջ ծավալով հրատարակելու համար։\u0000In parallel to writing fiction the great Armenian enlightener Khachatur Abovyan also engaged in scientific work and produced a number of historical and ethnographic studies. One of the prominent studies that was written in German, was “Die Kurden und Jeziden” (1846), that was commissioned by Count Alexander Kh. Benkendorf. In this comprehensive study Abovyan provides detailed information on the origin, religion, rituals, appearance and the linguo-phonetic system of Kurds and Yazidis. This is the first step not only in the ethnic studies of Kurds and Yezidis but also more generally in Kurdology and Yazidology. It is the draft of this work that has reached us. It does not have a general title and is comprised of Chapters called “Die Kurden” and “Jesiden”, as well as a collection of Kurdish and Yazidi folk songs providing the literal German translations of the song lyrics. In essence, this work of Abovyan has saved from the ruthless claws of time and transferred to us very interesting samples of Eastern folklore and this very fact makes his work extremely important. Although the pages written by Abovyan about Kurds and Yazidis are a testimony of the author’s humanity and sympathy towards these wild but proud, brave and beautiful people, first and foremost this was not meant to be a unique piece of literature about the peoples of East but very important information of national value which had an applicable function but, unfortunately, was not meant for publication in full volume.\u0000Параллельно созда","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"500 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117026308","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Մեղքի և հատուցման գաղափարը Ե Չարենցի «Ես ամեն Առավոտ, երբ հանկարծ» բանաստեղծության մեջ\u0000Creator:","authors":"Արա Զարգարյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-319","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-319","url":null,"abstract":"Սույն աշխատության նպատակն է ցույց տալ Եղիշե Չարենցի վաղամեռիկ կնոջ` Արփենիկ Չարենցի նախատիպի ուրույն գեղարվեստականացումն ու Չարենցի պոետիկ համակարգում Արփենիկի զբաղեցրած գերակա դիրքը։ Քննության համար հիմնական նյութ է հանդիսացել կյանքի վերջին տարիներին գրված ,Ես ամեն առավոտ, երբ հանկարծե ստեղծագործությունը, որում սեփական սենյակի նկարագրության մեջ ուրույն շտրիխով ընդգծվում է Արփենիկ–Քրիստոս զուգահեռը։ Չարենցի պոետիկ համակարգում Արփենիկը զբաղեցնում է գերակա` աստվածային դիրք։ Դա հստակ և բացահայտ շեշտում է բանաստեղծը։ Չարենցի կյանքում Արփենիկի հայտնվելով փոխվում է կնոջ բանաստեղծականացման մոդելը։ Ավելի ճիշտ կլինի նշել, որ այդ համակարգին մենք ծանոթանում ենք Արփենիկի մահվանից հետո։ Չարենցն Արփենիկի կորստում զգում է իր մեղքը և դա ընդունում է որպես գործած հանցանքի հատուցում։ Չարենցի համար Արփենիկի հանդեպ գործած մեղքի անհաղթահարելիությունը մնաց ամբողջ կյանքում։ Չարենցը սնվում է Ֆեդրոսի` Էրոսի մասին զրույցով ևիր վրա է սինթեզում սիրո մասին Ֆեդրոսի զրույցի հակառակ պատկերը, քանի որ նա Ֆեդրոսի սիրո համակարգի կրող չդարձավ։ Արփենիկի մահվան փաստում համոզվելով, Չարենցի մոտ սկսվում է կնոջ հարության ու սրբադասման պրոցեսը։ Այդ գործընթացի բանաստեղծական մոդելը տեսնում ենք քննարկման հիմնական նյութ հանդիսացած ,Ես ամեն առավոտ, երբ հանկարծե գործում։ Ստեղծագործությունում ներկայացվում է Չարենցի տան այն սենյակը, որտեղ կյանքի վերջին տարիներն է ապրել բանաստեղծը։ Առաջին հայացքից սեփական սենյակի ու պատի նկարագրություն հանդիսացող ստեղծագործության կենտրոնում կանգնում է Արփենիկը` մեռած կնոջ նախատիպը։ Հենց այս կետով է կառուցվում Չարենցի այս ստեղծագործության յուրահատկությունն ու Արփենիկի կերպարի բացառիկ ընկալումը։ Դանթե–կին պատկերային կառույցով Չարենցը խտացնում է Չարենց–Արփենիկ պատկերը և տալիս է Չարենց–Արփենիկ,Դանթե–Բեատրիչե և Պետրարկա–Լաուրա եռամիասնական համակարգ։ Չարենցը գործում է ավանդական հնարքը` իր համար գերագույն արժեքին տալիս է աստվածային դրոշմ, այս դեպքում` Արփենիկը զուգահեռվում է Քրիստոսի հետ։ Արփենիկի գերակա դիրքը ուրվագծվում է նաև դարձյալ կյանքի վերջին շրջանում գրված ,Նավզիկեե ստեղծագործությամբ։ Արփենիկն իր մահով մկրտվում է որպես բացառիկ խորհրդանիշ և մահվանից հետո Չարենցը փորձում հարություն տալ ամենասիրելի խորհրդանիշերից մեկին` ընդգծելով նրա բացառիկ գերակա դիրքը` զուգահեռելով աստվածային բնության բարձրագույն մոդելի հետ։\u0000Цель данной работы - показать своеобразную беллетризацию прототипа безвременно скончавшийся жены Егише Чаренца, Арпеник Чаренц, и главенствующее положение, занимаемое Арпеник в поэтической системе Чаренца. Основным материалом для исследования послужило произведение «Я каждое утро, когда вдруг», написанное в последние годы жизни, в котором своеобразным штрихом подчеркнута параллель Арпеник-Христос в описании собственной комнаты. В поэтической системе Чаренца Арпеник занимает верховное, божественное положение. Поэт ясно и открыто подчеркивает это. С появлением в жизни Чаренца Арпеник меняется модель поэтизации женщины. Правильнее было бы отметить, что с этой системой мы познакомились уже после смерти Арпеник. Чаренц чувствует свою вину в гибели Арпеник и принимае","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"29 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126712786","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Միֆ-արխաիկ էպոս-հերոսական էպոս","authors":"Նաիրա Իսկանդարյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-230","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-230","url":null,"abstract":"Էպոսը իր հիմքով համեմատաբար արխաիկ ժանր է։ Այն առաջանում, ծագում է մարդկության պատմության ու մշակույթի այն ժամանակաշրջանում, երբ մարդը սկսում է հասկանալ իր ֆիզիկական հնարավորությունները ու դրա շնորհիվ գիտակցել գերբնականից իր անկախացումը։ Իրենց բովանդակությամբ ու շոշափած թեմաներով էպոսները բաժանվում են երկու խմբի՝ արխաիկ ու հերոսական։ Սրանց միջև խիստ սահմանազատում, որպես այդպիսին, չկա։ Հերոսական կամ դասական համարվող շատ էպոսներում առկա են արխաիկ էպոսին բնորոշ տարրեր (օր․շումերաաքադական ,Գիլգամեշըե վաղպետականության շրջանում ձևավորված էպոսի օրինակ է, բայց այն նաև արխայիկ էպոսի փայլուն նմուշ է)։ Էպոսի արմատները խորանում են մարդկության դիցաբանական ընկալումների և մտածողության նախնական ձևերի մեջ։ Գերբնականի թեմատիկայով աչքի ընկնող արխաիկ էպոսի հիմքում առասպելն է, միֆը։\u0000The epic is a relatively archaic genre. It is so sensitive that is able to include certain historical facts or vague memories of historical events. With their content and themes, the epics are divided into 2 groups: archaic and heroic. There is no strict boundary between them as such. Many epics, considered to be heroic or classical, have elements typical of an archaic epic. For example, the Sumerian-Akkadian “Gilgamesh” is an illustration of an epic formed during the pre-eminence, yet a brilliant sample of an archaic epic. The main roots of the epic go deep into the mythological perceptions and primitive ways of thinking of mankind. The archaic epic with a supernatural theme is based on a myth. There have been various preliminary ideas about the creation of the world, the emergence of life, which mainly present it as a mystery or a secret. We relate to the mystery of the creation of the world through a myth, a universal story that is specific to almost all peoples. In a broad sense, a myth is a general, universal description of the creation of the universe, presented in a way that is understandable and perceptible to a person. The central hero of the archaic epic is the bearer and representative of the “alien” world, he is only an object of surprise and admiration and not at all of imitation. Both of the “mixed” type, that is, with the combination of archaic and heroic components (“Iliad”, “Odyssey”), and heroic epics are formed at the stage of the development of society, when the ethnos, the people are already united “we”, around the concept, which is opposed to “them”.\u0000Эпос – относительно архаичный литературный жанр. Он настолько «чувствителен», что может содержать определенные исторические факты или далекие воспоминания об исторических событиях. По своему содержанию и тематике эпосы делятся на 2 группы: архаические и героические. Строгого разграничения между ними как такового нет. Многие эпосы, считающиеся героическими или классическими, имеют элементы, типичные для архаического эпоса. Так, шумеро-аккадский «Гильгамеш» является образцом классического эпоса, сформировавшегося в период раннегосударственных образований, но в то же время представляет собой блестящий образец архаического э","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128969650","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Allegorical Descriptions Of Plants In Armenian Medieval Riddles","authors":"Heriknaz Vorskanyan","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-69","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-69","url":null,"abstract":"The article considers the Armenian medieval riddles dedicated to plants. The factual material of the study is includedin the collection entitled “Armenian Medieval Riddles (5th-18thcenturies)” compiled by A. Mnatsakanyan (A. Mnatsakanyan, 1980). The relevance of the topic is due to the fact that the mentioned riddles, the author of the predominant part of which is Nerses the Graceful (12thcentury), have not been thoroughly analyzed so far. The purpose of this article is to show the direct or allegorical background of тхеpoetic texts having a form of a riddle, and to comment on the allegorical characteristics of imagery. In order to achieve the stated goal, the following tasks were set in the article: 1.To dissect the riddles dedicated to plants byshowing real, recognizable facets of their construction, connected with the corresponding spheres of life and culture of people; 2.If necessary, to show the associations with folk riddles. The work was done according to the interpretive method. The scientific novelty of the article lies on the fact that it shows to what extent the riddles associated with plant species contributed to revealing the inner essence of the surrounding things and facts with the allegories elaborated in them. The article concludes that riddles with a secular content, which are real characteristics derived from the life of the time, emphase direct or allegorical features of objects, and as a literary fact, contribute greatly to the secularization of literature.\u0000Հոդվածում քննվում են բույսերին նվիրված հայ միջնադարյան հանելուկները: Ուսումնասիրության փաստական նյութն ընդգրկված է Ա. Մնացականյանի կազմած ,Հայ միջնադարյան հանելուկներ (V-XVIII դդ․)ե ժողովածուում (Մնացականյան Ա․, 1980): Թեմայի արդիականությունը պայմանավորված է նրանով, որ նշված հանելուկները, որոնց գերակշռող մասի հեղինակը Ներսես Շնորհալին է (XIIդ.), դեռևս չեն ենթարկվել հանգամանալից վերլուծության: Հոդվածի նպատակն է ցույց տալ հանելուկային ձև ստացած բանաստեղծական տեքստերի ուղղակի կամ այլաբանական ատաղձները, մեկնաբանել պատկերավորման այլաբանական բնութագրումները։ Նշված նպատակն իրականացնելու համար հոդվածում առաջադրվել են հետևյալ խնդիրները. 1.Վերլուծել բույսերին նվիրված հանելուկները՝ ցույց տալով նրանց կառուցման իրական, ճանաչելի եզրերը՝ կապված ժողովրդի կյանքի, մշակույթի համապատասխան ոլորտների հետ. 2. Հարկ եղած դեպքում ցույց տալ աղերսները ժողովրդական հանելուկների հետ։ Աշխատանքը կատարվել է մեկնաբանական մեթոդով։ Հոդվածի գիտական նորույթն այն է, որ ցույց է տրվում, թե բուսատեսակներին վերաբերող հանելուկները իրենցում արծարծված այլաբանությամբ որքանով են նպաստել շրջակա իրերի ևերևույթների ներքին էությունը բացահայտելուն։ Հոդվածում եզրակացվում է, որ աշխարհիկ բովանդակությամբ հանելուկները, որոնք առնչվում են հայ ժողովրդի երկրագործական մշակույթին, կառուցվում են ժամանակի կյանքից բխող իրական բնութագրումների վրա՝ առարկաների ուղղակի կամ այլաբանական հատկանիշների ընդգծմամբ, ևիբրև գրական երևույթ՝ ինքնին մեծապես նպաստում գրականության աշխարհականացմանը:\u0000В статье рассматриваются армянские средневековые загадки, по","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116798329","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Րաֆֆին Թումանյանի հոգեվոր հարստացման համատեքստում","authors":"Սուսաննա Հովհաննիսյան","doi":"10.54503/1829-0116-2022.2-213","DOIUrl":"https://doi.org/10.54503/1829-0116-2022.2-213","url":null,"abstract":"Հոդվածը ներկայացնում է Րաֆֆու դերը Թումանյանի կյանքում ևերկու գրողների անձնական ու ստեղծագործական առնչակցությունը։ Բանաստեղծի մտավոր զարգացման, հոգևոր հարստացման համար կարևոր նշանակություն է ունեցել ինչպես Րաֆֆու ստեղծագործությունը, այնպես էլ նրա հետ անձնական շփումները1885-1888թթ։ Թումանյանը բարձր է գնահատել մեծանուն գրողի դերը և՛ հայ վիպասանության մեջ, և՛ ժողովրդի ինքնագիտակցության բարձրացման գործում, թեև մերթընդմերթ նրա ստեղծագործությանը մոտեցել է քննադատաբար և ,ոչ հոգեբանական անթիվ տիպերե էր տեսել նրա վեպերում։ Որքան էլ Թումանյանը համամիտ չլիներ Րաֆֆու որոշ հերոսների արարքների հոգեբանական հիմնավորման հարցում, այնուամենայնիվ 19-րդ դարի հայ արձակի պատմության մեջ Խաչատուր Աբովյանից հետո Րաֆֆին էր՝ իր գրապատմական և ազգային -ազատագրական պատմության մեջ խաղացած դերով արժանացել Ամենայն հայոց բանաստեղծի հիացմունքին ու բարձր գնահատականին, դարձել նրա ամենից սիրված գրողներից մեկը։\u0000The article presents the role of Raffi in the Tumanyan’ life and personal and creative touch of two writers. For intellectual development and spiritual enrichment of Tumanyan was important not only Raffi’s creativity, but also the personal relationship with him in the years 1885-1888. Tumanyan appreciated the role of an outstanding writer in the development of Armenian novel, as well as in enhancing the national identity of the Armenian people, although at times was approaching his works critically and seen in his novels “ a lot of not psychological characters”. And yet, no matter how Tumanyan did not agree with Raffi on the issue of psychological validity and credibility of actions and behavior of some of the characters, however, in the history of the Armenian prose of the 19th century it was Raffi who continued the traditions of KhachaturAbovyan and with his role in the history of Armenian literature, and the national liberation movement won the admiration and appreciation of the Poet of all Armenians, became one of his favorite writers.\u0000Статья представляет роль Раффи в жизни Ованеса Туманяна и личные и творческие соприкосновения двух писателей. Для интеллектуального развития, духовного обогащения Туманяна важное значение имело не только творчество Раффи, но и личное общение с ним в 1885-1888 гг. Туманян высоко оценивал роль выдающегося писателя как в развитии армянской романистики, так и в повышении самосознания армянского народа, хотя временами подходил к его творчеству критически и видел в его романах «множество не психологических персонажей». И всё же, насколько бы Туманян не был согласен с Раффи в вопросе психологической обоснованности и убедительности поступков и поведения некоторых героев, тем не менее, в истории армянской прозы 19-го века именно Раффи был продолжателем традиций Хачатура Абовяна и своей ролью в истории армянской литературы и национально-освободительного движения удостоился восхищения и высокой оценки Поэта всех армян, стал одним из его самых любимых писателей.","PeriodicalId":313969,"journal":{"name":"Գրականագիտական հանդես=Literary Journal","volume":"37 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127657026","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}