Րաֆֆին Թումանյանի հոգեվոր հարստացման համատեքստում

Abstract

Հոդվածը ներկայացնում է Րաֆֆու դերը Թումանյանի կյանքում ևերկու գրողների անձնական ու ստեղծագործական առնչակցությունը։ Բանաստեղծի մտավոր զարգացման, հոգևոր հարստացման համար կարևոր նշանակություն է ունեցել ինչպես Րաֆֆու ստեղծագործությունը, այնպես էլ նրա հետ անձնական շփումները1885-1888թթ։ Թումանյանը բարձր է գնահատել մեծանուն գրողի դերը և՛ հայ վիպասանության մեջ, և՛ ժողովրդի ինքնագիտակցության բարձրացման գործում, թեև մերթընդմերթ նրա ստեղծագործությանը մոտեցել է քննադատաբար և ,ոչ հոգեբանական անթիվ տիպերե էր տեսել նրա վեպերում։ Որքան էլ Թումանյանը համամիտ չլիներ Րաֆֆու որոշ հերոսների արարքների հոգեբանական հիմնավորման հարցում, այնուամենայնիվ 19-րդ դարի հայ արձակի պատմության մեջ Խաչատուր Աբովյանից հետո Րաֆֆին էր՝ իր գրապատմական և ազգային -ազատագրական պատմության մեջ խաղացած դերով արժանացել Ամենայն հայոց բանաստեղծի հիացմունքին ու բարձր գնահատականին, դարձել նրա ամենից սիրված գրողներից մեկը։ The article presents the role of Raffi in the Tumanyan’ life and personal and creative touch of two writers. For intellectual development and spiritual enrichment of Tumanyan was important not only Raffi’s creativity, but also the personal relationship with him in the years 1885-1888. Tumanyan appreciated the role of an outstanding writer in the development of Armenian novel, as well as in enhancing the national identity of the Armenian people, although at times was approaching his works critically and seen in his novels “ a lot of not psychological characters”. And yet, no matter how Tumanyan did not agree with Raffi on the issue of psychological validity and credibility of actions and behavior of some of the characters, however, in the history of the Armenian prose of the 19th century it was Raffi who continued the traditions of KhachaturAbovyan and with his role in the history of Armenian literature, and the national liberation movement won the admiration and appreciation of the Poet of all Armenians, became one of his favorite writers. Статья представляет роль Раффи в жизни Ованеса Туманяна и личные и творческие соприкосновения двух писателей. Для интеллектуального развития, духовного обогащения Туманяна важное значение имело не только творчество Раффи, но и личное общение с ним в 1885-1888 гг. Туманян высоко оценивал роль выдающегося писателя как в развитии армянской романистики, так и в повышении самосознания армянского народа, хотя временами подходил к его творчеству критически и видел в его романах «множество не психологических персонажей». И всё же, насколько бы Туманян не был согласен с Раффи в вопросе психологической обоснованности и убедительности поступков и поведения некоторых героев, тем не менее, в истории армянской прозы 19-го века именно Раффи был продолжателем традиций Хачатура Абовяна и своей ролью в истории армянской литературы и национально-освободительного движения удостоился восхищения и высокой оценки Поэта всех армян, стал одним из его самых любимых писателей.