Միֆ-արխաիկ էպոս-հերոսական էպոս

Abstract

Էպոսը իր հիմքով համեմատաբար արխաիկ ժանր է։ Այն առաջանում, ծագում է մարդկության պատմության ու մշակույթի այն ժամանակաշրջանում, երբ մարդը սկսում է հասկանալ իր ֆիզիկական հնարավորությունները ու դրա շնորհիվ գիտակցել գերբնականից իր անկախացումը։ Իրենց բովանդակությամբ ու շոշափած թեմաներով էպոսները բաժանվում են երկու խմբի՝ արխաիկ ու հերոսական։ Սրանց միջև խիստ սահմանազատում, որպես այդպիսին, չկա։ Հերոսական կամ դասական համարվող շատ էպոսներում առկա են արխաիկ էպոսին բնորոշ տարրեր (օր․շումերաաքադական ,Գիլգամեշըե վաղպետականության շրջանում ձևավորված էպոսի օրինակ է, բայց այն նաև արխայիկ էպոսի փայլուն նմուշ է)։ Էպոսի արմատները խորանում են մարդկության դիցաբանական ընկալումների և մտածողության նախնական ձևերի մեջ։ Գերբնականի թեմատիկայով աչքի ընկնող արխաիկ էպոսի հիմքում առասպելն է, միֆը։ The epic is a relatively archaic genre. It is so sensitive that is able to include certain historical facts or vague memories of historical events. With their content and themes, the epics are divided into 2 groups: archaic and heroic. There is no strict boundary between them as such. Many epics, considered to be heroic or classical, have elements typical of an archaic epic. For example, the Sumerian-Akkadian “Gilgamesh” is an illustration of an epic formed during the pre-eminence, yet a brilliant sample of an archaic epic. The main roots of the epic go deep into the mythological perceptions and primitive ways of thinking of mankind. The archaic epic with a supernatural theme is based on a myth. There have been various preliminary ideas about the creation of the world, the emergence of life, which mainly present it as a mystery or a secret. We relate to the mystery of the creation of the world through a myth, a universal story that is specific to almost all peoples. In a broad sense, a myth is a general, universal description of the creation of the universe, presented in a way that is understandable and perceptible to a person. The central hero of the archaic epic is the bearer and representative of the “alien” world, he is only an object of surprise and admiration and not at all of imitation. Both of the “mixed” type, that is, with the combination of archaic and heroic components (“Iliad”, “Odyssey”), and heroic epics are formed at the stage of the development of society, when the ethnos, the people are already united “we”, around the concept, which is opposed to “them”. Эпос – относительно архаичный литературный жанр. Он настолько «чувствителен», что может содержать определенные исторические факты или далекие воспоминания об исторических событиях. По своему содержанию и тематике эпосы делятся на 2 группы: архаические и героические. Строгого разграничения между ними как такового нет. Многие эпосы, считающиеся героическими или классическими, имеют элементы, типичные для архаического эпоса. Так, шумеро-аккадский «Гильгамеш» является образцом классического эпоса, сформировавшегося в период раннегосударственных образований, но в то же время представляет собой блестящий образец архаического эпоса. В центре сюжета архаического эпоса находится схватка героя с каким-либо чудовищем, змеем или драконом, вокруг этого плетется сюжет, растет, обретает форму, включая новые детали. Архаический эпос берет начало от мифов, воспринимаемых как мифологические представления о человеке, и обогащается представлениями о мироустройстве человека, живущего в династическом обществе. Центральный герой архаического эпоса — носитель и представитель «чужого» мира, он лишь объект удивления и восхищения, а вовсе не подражание. Им можно восхищаться, даже поклоняться ему, но он еще не культурный герой, не идеал, которому стремятся подражать люди. Главный герой классического эпоса — человек, но он не простой человек, а лучший из людей, носитель человеческих добродетелей. Эпосы «смешанного» типа, то есть с сочетанием архаических и героических компонентов («Илиада», «Одиссея»), как и героические эпосы, формируются на этапе развития общества, когда этнос, народ уже объединился вокруг понятия «мы», которое противопоставляется понятию «они».