{"title":"„Sztuka i kreatywność” w pracy z osobami ze specjalnym potrzebami edukacyjnymi – analiza założeń i wyników projektu","authors":"Agnieszka Linca Ćwikła","doi":"10.18290/rped23153.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23153.5","url":null,"abstract":"W artykule podjęto się poszukiwania odpowiedzi na pytanie: w jakim zakresie założenia i wyniki projektu „Sztuka i Kreatywność” sprzyjają przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Autor badań zastosował podejście charakterystyczne do badań w działaniu. Zastosowano podejście doceniające (ang. appreciative inquiry AI), które pozwala na budowanie zmian opartych na najlepszych praktykach i odkrywaniu pozytywnych stron danej społeczności. Do zbierania danych wykorzystano: wywiady, obserwacje, notatki terenowe, przeglądy literatury, strony internetowe, Facebook, przekazy ustne oraz dokumenty. Zastosowano metodę analizy zgromadzonych danych. „Sztuka i Kreatywność” to projekt, którego uczestnicy szukają inspiracji do kreatywnych sposobów przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Osią wspólną podejmowanych działań i inicjatyw jest oparcie ich na edukacji artystycznej i kreatywnej. Projekt wpisuje się w aktualne i bardzo istotne idee i badania dotyczące wykorzystania sztuki i kreatywności w pracy z osobami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Podejmowanie wspólnych działań przyczynia się do poszerzenia wiedzy i kompetencji uczestników projektu, a nade wszystko do poznania oczekiwań partnerów projektu w zakresie kształcenia studentów. Stworzenie sieci uczelni oraz zaangażowanie w projekt organizacji pozarządowych i instytucji kulturalnych oraz oświatowych jest istotne dla wzajemnej wymiany dobrych praktyk.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"132 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139207400","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wartość służby w duchowości uczniów wczesnoszkolnej edukacji","authors":"A. Maj","doi":"10.18290/rped23152.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.2","url":null,"abstract":"Proces osobowego rozwoju uczniów wczesnoszkolnej edukacji implikuje rozwój ich duchowości, którą charakteryzuje aksjologiczny wymiar. Wśród wartości niezbędnych w duchowości człowieka istotną funkcję pełni służba, która wiąże się z realizacją wielu innych wartości osobowych i moralno-społecznych. Służba jako wartość empatyczna i zarazem behawioralna, wymagająca poświęcenia, stanowi adekwatny przedmiot wczesnoszkolnego wychowania do służby i przez służbę. Dzięki temu uczniowie mogą pokonać swój indywidualizm, otwierać się na innych oraz uczyć się konkretnego działania dla nich i dla dobra wspólnego. W rezultacie wychowanie do służby twórczo kształtuje duchowość uczniów i uzdalnia ich do integralnego rozwoju osobowego.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"55 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126504030","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Przymioty osoby ludzkiej w centrum procesu resocjalizacji – perspektywa osiągnięć wychowawczo-dydaktycznych","authors":"Krystyna Chałas","doi":"10.18290/rped23152.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.5","url":null,"abstract":"U podstaw analiz znajduje się teza: nie ma wychowania bez koncepcji człowieka, także nie ma resocjalizacji bez przyjęcia koncepcji człowieka. Przyjęcie koncepcji człowieka warunkuje cele, treści, metody, formy i rzutuje na efekty wychowawczo-dydaktyczne. Powstaje więc pytanie: jaką koncepcję człowieka przyjąć w perspektywie osiągania pełni człowieczeństwa. Powstaje pytanie: W czym wyraża się fenomen osoby? Marian Nowak, rozpatrując fenomen osoby, sens i znaczenie istnienia osobowego w świetle interpretacji R. Guaraliniego, stawia dwa zasadnicze pytania: co to jest osoba? Udziela na nie odpowiedzi: „Osoba jest istnieniem uformowanym na podstawach wewnętrzności, zdeterminowanym przez ducha i działającym w duchu”. \u0000Drugie pytanie brzmi: Kto to jest osoba? Odpowiedź brzmi: „osoba to „ja” tzw. istnienie uformowane, wewnętrznie twórcze, jeśli jest w sobie i dysponuje sobą”. \u0000W kontekście tematu przedstawionego opracowania na uwagę zasługują przymioty osoby: godność, rozumność, mądrość, wolność, odpowiedzialność, zdolność do miłości i transcendencji. \u0000Umieszczanie ich w centrum procesu resocjalizacji implikuje uczynienie z nich zadań, treści, efektów tego procesu. \u0000Poniżej dokonana zostanie skrótowa analiza przymiotów osoby w aspekcie powyżej wskazanych elementów procesu resocjalizacji.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130953881","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wspomaganie rozwoju motoryki małej dzieci w wieku przedszkolnym w aspekcie przygotowania do nauki pisania – przykłady dobrych praktyk","authors":"Agnieszka Gandzel","doi":"10.18290/rped23152.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.7","url":null,"abstract":"W wieku przedszkolnym następuje szybki rozwój dużej i małej motoryki, która odgrywa znaczącą rolę w nabywaniu umiejętności związanych z samoobsługą, a także rysowaniem czy pisaniem. Rozwój motoryki małej to nie tylko kreślenie znaków, ale też dbałość o prawidłową postawę ciała, odpowiednie napięcie mięśniowe, czy czucie ciała. To między innymi o te elementy należy zadbać przygotowując dzieci do czytania i pisania. \u0000Aby nauczyć się pisać, dziecko powinno posiadać określony poziom rozwoju ruchowego, szczególnie w zakresie ruchów rąk i właśnie na tym skupia się niniejszy artykuł. Celem teoretycznym pracy jest poznanie mechanizmów, strategii i technik gwarantujących dobre przygotowanie dziecka czytania i pisania w aspekcie motoryki małej, celem empirycznym – analiza sposobów przygotowywania badanego dziecka do czytania i pisania poprzez wspomaganie, usprawnianie motoryki małej, natomiast celem praktycznym – zastosowanie przygotowanych zabaw, gier i ćwiczeń w edukacji przedszkolaków, jak również dzieci starszych z trudnościami w pisaniu i czytaniu.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122342141","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Axiological Characteristics of Teacher’s Activity in the Pedagogical Works of Vasyl Sukhomlynskyi (1918–1970)","authors":"Marija Czepil","doi":"10.18290/rped23152.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.4","url":null,"abstract":"The article examines the value orientations of the teacher’s activity in the works of the Ukrainian educator Vasyl Sukhomlynskyi (1918–1970). His pedagogical legacy is a source for everyone who understands the value of children and childhood. He considered the profession of a teacher to be the learning of humans, and love for a child as the most favourable basis for achieving educational goals, while the development of a child’s spiritual world, a holistic acceptance of the world of childhood and an understanding of its uniqueness and importance as the most important tasks of a teacher. He advocated the trust in a person, in their kindness, in the humaneness of the relationship between the teacher and the student, and insisted on doing good for other people. A teacher must have a great talent of love for people and boundless love for their work and, above all, for children. The teacher must know the soul of the child, know and feel their inner world, instil confidence in their abilities, successful development, know their thoughts, needs, and anxieties. The educator must teach the child to live, touch the strings of the child’s soul with the example of their own life. The task of the school is stated, and namely the personality formation, taking into account the fact that a child is the greatest value for the society, the family, and the teacher. The highest manifestation of Sukhomlynskyi’s humanistic values was the heart devoted to children. It is possible to realize the pedagogical vocation only on the condition of deep trust in the possibility of successful upbringing of each child, harmony of heart and mind, and manifestation of cordiality, sensitivity and benevolence in attitude towards children.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133682534","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Realization of Moral Values in the Opinion of Respondents as a Factor Conditioning Educational Achievements","authors":"Ewelina Szlachta","doi":"10.18290/rped23152.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.6","url":null,"abstract":"Wartości moralne pełnią istotną rolę w życiu każdego człowieka – stanowią drogowskaz dla jego postępowania, swojego rodzaju wewnętrzny kompas nadający kierunek jego działaniom na każdej płaszczyźnie funkcjonowania. W tej perspektywie wartości moralne stają się „filtrem”, który nadaje charakter postępowaniu podmiotu działania w dążeniu do obranego celu. Środowisko szkolne, stanowiąc jedną z płaszczyzn, na której funkcjonuje młodzież, jest obszarem, gdzie osiągnięcia edukacyjne, takie jak: wyniki w nauce oraz ocena z zachowania, stanowią jeden z elementów określających efektywność prowadzonych działań dydaktyczno-wychowawczych przez pozostałe podmioty szkoły, w tym edukacji aksjologicznej, a w jej obrębie niezwykle ważnej, skutecznej edukacji moralnej, obejmującej takie wartości moralne, jak: odpowiedzialność, prawość, wierność, prawdę i dobroć. Urzeczywistnianie wartości stanowi podstawę dla wzmacniania motywacji wewnętrznej, która stanowi istotny czynnik w dążeniu do postawionego celu, jakim są określone cele edukacyjne, których odbiciem są m.in. oceny szkolne, ocena z zachowania, uczestnictwo w konkursach przedmiotowych i olimpiadach. W procesie wychowania do wartości, istotnym etapem jest klaryfikacja wartości, odnosząca się w pierwszej fazie do autorefleksji nad własnymi zachowaniami, postawami, uczuciami, zainteresowaniami oraz obranymi celami, co w następstwie prowadzi do uświadomienia sobie oraz oceny własnego systemu wartości. Analiza własnych działań ucznia w perspektywie osiągnięć edukacyjnych pod względem urzeczywistniania wartości moralnych ukazuje różne przestrzenie dla edukacji aksjologicznej, wymagające podejmowania działań ze strony nauczyciela–wychowawcy. Celem opracowania jest zaprezentowanie tego, w jaki sposób w ocenie badanych uczniów szkół średnich, urzeczywistnianie wartości moralnych – odpowiedzialności, prawości, wierności, prawdy oraz dobroci oddziałuje na osiągnięcia edukacyjne.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114783858","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Znaczenie uczenia się w codzienności (przed)szkolnej „z” innymi i „od” innych dla profesjonalnej samorealizacji nauczyciela","authors":"J. Szymczak","doi":"10.18290/rped23152.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.8","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia model rozwijania refleksyjności nauczycieli w odniesieniu do codzienności (przed)szkolnej jako konstrukt teoretyczny, sprzyjający projektowaniu spotkań w ramach sieci współpracy i samokształcenia. Ukazuje go jako przestrzeń kulturową dla rozmyślania, rozważania połączonego z analizą, wyjaśnianiem, tłumaczeniem czy przewidywaniem. Akcentuje również jego znaczenie dla rozwijania zdolności uczenia się transformatywnego, którego określone aspekty zostały odkryte w poddanym analizie materiale empirycznym. Codzienność (przed)szkolną ujmuje on jako źródło sytuacji edukacyjnych, motywujących nauczyciela do budowania świadomości bycia profesjonalistą. Inspiracją do stworzenia ramy konstrukcyjnej tekstu była samorealizacja rozumiana przez pryzmat założeń racjonalności emancypacyjnej.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131300787","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The Psychological Basis of Shaping the Mathematical Competences of Students (9th Grade) in Education Ukrainian Language","authors":"Liubov Artemenko","doi":"10.18290/rped23152.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.10","url":null,"abstract":"The article examines the psychological foundations of Ukrainian language learning. The psychological components that ensure students master a dynamic combination of mathematical and communicative skills, ways of thinking and a number of characteristics (memory, attention, perception, imagination, self-improvement, decision-making) for comprehensive personal development are outlined. The main skills (analysis, argumentation, comparison, generalization, abstraction, specification, etc.) that influence the success of basic education students in learning the Ukrainian language are highlighted.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"70 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115101179","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Interdyscyplinarność wartości i ich znaczenie w wychowaniu dzieci","authors":"Marzenna Magda-Adamowicz","doi":"10.18290/rped23152.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23152.1","url":null,"abstract":"Każdy człowiek nieustannie dokonuje wyborów oraz mniej lub bardziej świadomie przekazuje pewne wartości, często nie uświadamiając sobie, które nim kierują. Problematyka wartości jest złożona i wiele dyscyplin ją analizuje z własnego specyficznego punktu widzenia. Z tych względów ukazujemy wartości w dyskursie filozoficznym, psychologicznym, socjologicznym, kulturowym i pedagogicznym. Na tej podstawie precyzujemy, za K. Chałas, funkcje wartości w stosunku do wychowania młodego pokolenia.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"102 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134037931","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}