{"title":"Zmiany w wychowaniu w rodzinie w opinii osób w okresie późnej dorosłości. Komunikat z badań","authors":"Danuta Opozda","doi":"10.18290/rped23154.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.7","url":null,"abstract":"Tekst przedstawia wybrane wyniki badań obrazujące opinię osób starszych na temat wychowania we współczesnej rodzinie: jak spostrzegają dziecko, cele wychowania, trudności i zagrożenia w wychowaniu w rodzinie. Wskazuje jakie są podobieństwa i różnice w wychowywaniu „dziś i wczoraj”. Tekst jest komunikatem z badań pilotażowych.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"75 13","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606410","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wsparcie społeczne rodzin uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce w wyniku wojny – analiza problemu w optyce pedagogiki społecznej","authors":"Jadwiga Daszykowska-Tobiasz, Zbigniew Babicki","doi":"10.18290/rped23154.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.12","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest omówienie problemu wsparcia społecznego rodzin uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce w wyniku wojny, w ujęciu pedagogiki społecznej, na podstawie uzyskanego materiału z częściowo ustrukturyzowanych wywiadów (pogłębionych). Wyniki badań dowodzą, że uchodźcy otrzymali w Polsce szeroką gamę wsparcia społecznego, za które zgodnie wyrażali wdzięczność i podziękowanie. Wspierający stworzyli „spiralę życzliwości” i zrealizowali podstawowy cel wsparcia społecznego, tj. zaspokojenie podstawowych potrzeb osób znajdujących się w trudnej, wręcz traumatycznej dla nich sytuacji, której nie byli w stanie przezwyciężyć za pomocą własnych sił i zasobów. Osiągnięcie wymienionego celu wsparcia społecznego nie wywołało u rozmówców postawy aktywnego włączenia się w poprawę własnego położenia życiowego, istotnego m.in. z perspektywy pedagogiki społecznej, w wymiarze praktycznym. Mimo funkcjonowania w sprzyjającym środowisku społecznym, brak samodzielnego zaangażowania badanych osób w konstruowanie i przebieg własnego życia może w przyszłości prowadzić do zaprzepaszczenia ich potencjalnych szans rozwojowych i życiowych.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"33 45","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607587","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bonusowe rodzicielstwo – zasoby, wyzwania i zagrożenia związane z rodzicielstwem przybranym w rodzinie patchworkowej","authors":"Karolina Skarbek-Jaskólska, M. Kierzkowska","doi":"10.18290/rped23154.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.4","url":null,"abstract":"Rodzicielstwo w ogóle jest procesem złożonym i wieloaspektowym, a w rodzinie patchworkowej obciążone jest dodatkowymi wyzwaniami i zagrożeniami. W niniejszym artykule rodziców przybranych będziemy określali jako rodziców bonusowych, używając terminu wprowadzonego przez Jaspera Juula. Miano bonusowego rodzica jest lepszym określeniem dla przybranej matki lub przybranego ojca, ponieważ oprócz wyzwań i zagrożeń związanych z tą rolą ukazuje zasoby, jakimi dysponują przybrani rodzice. Artykuł koncentruje się na przedstawieniu, jak rodzice przybrani – bonusowi, biorący udział w naszym projekcie badawczym, konstruowali i interpretowali swoją rolę rodzicielską. Badanie było przeprowadzone w strategii badań jakościowych w paradygmacie interpretatywnym, z wykorzystaniem metody indywidualnych przypadków. Na podstawie analizy wywiadów wyodrębnione zostały cztery główne kategorie odnoszące się do rodzicielstwa z perspektywy bonusowych rodziców: (a) wchodzenie w rolę bonusowego rodzica – wyobrażenia a rzeczywistość; (b) złożoność struktury rodziny zrekonstruowanej w kontekście pełnionych ról rodzicielskich; (c) wychowanie w kontekście skomplikowanego systemu relacji rodzice–dzieci moje, twoje, nasze; (d)organizacja życia codziennego i spędzanie czasu wolnego. Wyniki badań pokazują, że z jednej strony badani bonusowi rodzice stają przed szczególnymi wyzwaniami, ale z drugiej – dysponują różnego rodzaju dużymi zasobami interpersonalnymi, wiedzą, doświadczeniem, siecią wsparcia społecznego, dzięki którym byli w stanie stworzyć silne i szczęśliwe rodziny patchworkowe.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"43 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606905","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Komunikaty rodzicielskie w kontekście samooceny nastolatków","authors":"Urszula Gruca-Miąsik","doi":"10.18290/rped23154.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.8","url":null,"abstract":"Proces prawidłowego i pełnego rozwoju adolescenta warunkowany jest w dużej mierze kompetencjami wychowawczymi jego rodziców. Wśród tych kompetencji niezwykle istotną rolę odgrywają umiejętności komunikacyjne rodziców, którzy mogą stymulować osiągnięcie przez młodego człowieka dojrzałej osobowości, bądź go destruować. Nie ulega przy tym żadnej wątpliwości, że komunikaty rodzicielskie kierowane do młodych ludzi w sposób szczególny warunkują właściwą samoocenę adolescentów. Celem artykułu jest wykazanie, że zarówno na poziomie teoretycznych analiz, jak i empirycznych badań, uwidacznia się wyraźna korelacja pomiędzy jakością komunikatów rodzicielskich a dojrzałą samooceną młodych ludzi. Świadomość wagi tej kwestii winna więc zarówno rodziców, jak i wszystkich zajmujących się rodziną, skłaniać do większego zainteresowania się zagadnieniem pożądanego stylu komunikowania się w obrębie rodziny.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"36 43","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607724","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Samowspółczucie z perspektywy parentologicznej","authors":"Ewa Rojewska","doi":"10.18290/rped23154.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.6","url":null,"abstract":"Przeprowadzone analizy teoretyczne i praktyczne pozwalają stwierdzić, że praktyka samowspółczucia sprzyja realizacji procesu wychowania. Kategoria samowspółczucia składa się z trzech komponentów: życzliwości, wspólnego człowieczeństwa i uważności. Ma ona pola wspólne z wrażliwością, samoprzebaczeniem i rezyliencją, co jest szczegółowo wyjaśnione w tekście. Realizacja samowspółczucia przez rodziców ma pozytywne znaczenie dla dobrostanu zarówno ich samych, jak i dzieci, m.in. w zakresie regulacji emocji, motywacji, relacji z innymi osobami, na dowód czego zostały w tekście przytoczone wyniki badań empirycznych. Praktyka samowspółczucia ma walor uniwersalności i jako taka może przyczyniać się do podnoszenia jakości procesu wychowania niezależnie od wykształcenia, statusu majątkowego czy uprzedniego przygotowania rodzica.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"83 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139606372","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Odpowiedzialne rodzicielstwo. Wartość czy problem edukacyjny?","authors":"Magdalena Parzyszek","doi":"10.18290/rped23154.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.3","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie opinii studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II na temat odpowiedzialnego rodzicielstwa, jego rozumienia, wartości, ale też pewnego rodzaju trudności, a nawet problemu edukacyjnego. Artykuł ma formę komunikatu z przeprowadzonych badań, które miały charakter pilotażowy. Przedmiotem poznania zaprezentowanych badań było odpowiedzialne rodzicielstwo w opinii studentów.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"30 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607896","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Konflikt roli rodzicielskiej z rolą chorej doświadczany przez kobiety mierzące się z chorobą nowotworową","authors":"Emilia Mazurek","doi":"10.18290/rped23154.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.5","url":null,"abstract":"Pełnienie roli społecznej wiąże się z respektowaniem pewnego systemu zachowań według określonego wzoru postępowania zgodnego z oczekiwaniami społecznymi. Choć możliwa jest pewna dowolność w zakresie pełnienia roli społecznej, to jednak przekroczenie ustalonych granic może wiązać się z doświadczeniem przez człowieka negatywnych sankcji społecznych, a nawet prawnych. Rola rodzicielska jest jedną z wielu ról społecznych, którą człowiek może pełnić w swoim życiu. Charakterystyczne jest jej splątanie z innymi rolami społecznymi. Konsekwencją nakładania się kilku ról może być ich konflikt. Dzieje się tak w sytuacji doświadczenia przewlekłej choroby somatycznej przez jednego z rodziców. Kobieta dotknięta chorobą onkologiczną zaczyna pełnić rolę chorej, co uniemożliwia, utrudnia lub modyfikuje sposoby pełnienia dotychczasowych ról społecznych (w tym rodzicielskiej) i wymusza podjęcie nowych. Konflikt roli rodzicielskiej z rolą chorej dotyczy wielu obszarów, a jednocześnie obliguje matkę i pozostałych członków rodziny do wypracowania strategii radzenia sobie. Zgodnie z Kartą Praw Rodziny członkowie rodziny mają prawo spodziewać się, że społeczeństwo i odpowiednie instytucje zapewnią im pomoc w nadzwyczajnych wypadkach (tu: w chorobie). Celem artykułu jest przedstawienie wybranych płaszczyzn konfliktu roli rodzicielskiej z rolą chorej w sytuacji doświadczania przez matkę choroby nowotworowej oraz charakterystyka wybranych implikacji podjętego problemu dla praktyki pedagogicznej.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"54 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139608540","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Andrzej Ładyżyński, W trosce o integralność rodziny. Wybrane zagadnienia z zakresu poradnictwa oraz psychoterapii, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”","authors":"Patrycja Leśniak-Walczuk","doi":"10.18290/rped23154.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.14","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"23 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139607105","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Współczesne rodzicielstwo w perspektywie pedagogiki","authors":"Bożena Matyjas","doi":"10.18290/rped23154.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.2","url":null,"abstract":"Artykuł ma charakter analityczny, został napisany na podstawie literatury naukowej, głównie pedagogicznej. Jego celem jest przedstawienie współczesnego rodzicielstwa w ujęciu pedagogiki rozumianej jako proces wychowania i socjalizacji dziecka. Wyjaśniono pojęcie rodzicielstwa, wyróżniono i krótko przedstawiono jego rodzaje oraz atrybuty. Ponadto scharakteryzowano czynniki makro- i mikrospołeczne wpływające na wypełnianie przez rodziców swoich ról rodzicielskich (macierzyńskich i ojcowskich), wskazując na ich wzajemną zależność. W artykule znajdują się też rozważania dotyczące rodzicielstwa rozpatrywanego jako proces wspólnego rozwoju rodziców i dzieci (obustronność oddziaływań). Zwrócono także uwagę na zaspokajanie potrzeb dzieci, ich rozwój, integralne wychowanie, tj. realizację przez rodziców funkcji opiekuńczo-‑wychowawczej i socjalizacyjnej, które stanowią w pedagogice przedmiot zainteresowań poddawany wieloaspektowym analizom.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"31 16","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139609009","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kompetencje społeczne a poczucie samotności młodych dorosłych","authors":"Joanna Wrótniak","doi":"10.18290/rped23154.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped23154.11","url":null,"abstract":"Celem pracy było przedstawienie analizy związku poziomu kompetencji społecznych i poczucia samotności młodych dorosłych. Badaniami objęto 314 osób w przedziale wiekowym 18-33 lata. Posłużono się metodą sondażu diagnostycznego wykorzystując następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz Kompetencji Społecznych oraz Zrewidowaną Skalę R- UCLA. Wyniki badań wskazują na przeciętny poziom kompetencji społecznych badanych osób, gdzie łączny wynik surowy wyniósł 168,8 punktów na 240 możliwych, przy minimalnym rezultacie wynoszącym 60 punktów. Analizy pokazały, że w poszczególnych wymiarach kompetencji społecznych u zdecydowanej większości badanych wyniki plasowały się na poziomie przeciętnym. Średnia wyniku ogólnego w zakresie analiz dotyczących poczucia samotności młodych dorosłych wyniosła M=41 na 80 możliwych, przy minimalnym rezultacie wynoszącym 20 punktów. W poszczególnych aspektach poczucia samotności wyniki oscylowały na poziomie niskim i przeciętnym. Analizy badań ujawniły, że zachodzi zależność istotna statystycznie między poziomem kompetencji społecznych a poczuciem samotności badanych osób, co oznacza, że wyższemu poziomowi kompetencji społecznych sprzyja niższe poczucie samotności młodych dorosłych.","PeriodicalId":287692,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"7 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139609565","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}