Studime Filologjike最新文献_第9页

Franqisk A. Santori dhe trashëgimia gjuhësore e letrare e shqiptarëve Franqisk A. Santori dhe trashëgimia gjuhësore e letrare e shqiptarëve

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-17 DOI: 10.62006/sf.v1i3-4.3169

Merita Bruci

引用次数: 0

Si të lexojmë veprën e Budit “Speculum confessionis”?* 如何理解 "忏悔录"？

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3055

Gunnar Svane, Anila Omari

{"title":"Si të lexojmë veprën e Budit “Speculum confessionis”?*","authors":"Gunnar Svane, Anila Omari","doi":"10.62006/sf.v1i1-2.3055","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i1-2.3055","url":null,"abstract":"Në përgjithësi, shqipja është një gjuhë pa bashkëtingëllore geminate1. Duke pasur parasysh këtë fakt është e habitshme të shohim mbushullimin e madh të bashkëtingëlloreve dyfishe në çdo faqe të librit të parë të Budit, Dottrina Christiana të vitit 1618. Nga një pikëpamje thjesht gjuhësore këto grafi dyfishe janë pa asnjë lloj interesi, duke qenë vetëm një trill i modës tipografike. Ne nuk mund ta dimë me siguri nëse ky lloj pseudogeminacioni i detyrohet vetë autorit apo tipografëve romanë. Por çfarëdo që të jetë, nuk ka dyshim se modeli ka qenë drejtshkrimi italian, në të cilin bashkëtingëlloret dyfishe ishin dhe janë ende tejet të shpeshta; ato shërbejnë për të treguar geminacionet e shumta në atë gjuhë. Për njerëzit e asaj kohe, që ishin mësuar të shihnin më tepër tekste italiane (dhe latine), çdo material i shtypur pa bashkëtingëllore dyfishe mund të jetë dukur pas gjase krejt jonormal. Mund të hamendësohet se ata, dmth. tipografët e Budit, donin ta vinin në vend këtë çudi duke futur në tekstin shqip të DC një numër të madh pseudogeminatash të cilat i bazonin në parime që sot nuk janë të qarta dhe në të cilat nuk do të hyjmë këtu. Edhe Meshari i Buzukut qysh në vitin 1555 përmbante shumë bashkëtingëllore dyfishe pa një geminacion gjegjës në shqipe; dhe ky drejtshkrim i frymëzuar nga italishtja erdhi e u bë kaq i qëndrueshëm saqë ende vazhdonte të përdorej në shekullin XIX.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"5 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186459","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Gjuha shqipe standarde dhe fjalori kombëtar Gjuha shqipe standarde dhe fjalori kombëtar

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3075

Hajri Shehu

引用次数: 0

Enver Muhametaj (1943-2023) 恩维尔-穆哈梅塔伊（1943-2023）

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3099

Merita Bruci

引用次数: 0

Historia e letërsisë së shkruar shqipe në botime tematike me vështrim sistematizues (1950-1985) 系统分析的历史（1950-1985 年）

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3093

Evalda Paci

{"title":"Historia e letërsisë së shkruar shqipe në botime tematike me vështrim sistematizues (1950-1985)","authors":"Evalda Paci","doi":"10.62006/sf.v1i1-2.3093","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i1-2.3093","url":null,"abstract":"Me vëmendjen që ka marrë sërish kohët e fundit çështja e ripërpilimit të historisë së letërsisë së shkruar shqipe, rikthimi ndaj modeleve të mëhershme të realizimit të saj përbën një shtysë të fortë reflektimi mbi çështje të konsiderimit të dëshmive më të hershme shkrimore të shqipes, por dhe të mbarë trashëgimisë kulturore që transmetohet në kapituj, trajtesa e zëra më vete në përbërje të botimeve të mëparshme mbi të njëjtin argument. Të para dhe me syrin kritik disa dekada më vonë, por dhe të krahasuara mes tyre nga studiuesit e fushës, të tilla botime, ndër të cilat dhe disa me destinacion shkollor, përbëjnë objekte të një vëmendjeje të shtuar në kohët e fundit, aq më tepër nëse bëhet fjalë për gjurmimin e një metodologjie të paraqitjes së autorëve, përpiluesve të veprave, por dhe të punimeve tematike mbi historinë e letërsisë së shkruar shqipe. Në këtë trajtesë u përzgjodh një periudhë kohore (1950-1985) në të cilën kanë gjetur përmbushje disa punime të kësaj natyre, por të ndryshme mes tyre, dhe me një prirje jo të njëjtë në paraqitjen e zërave autorialë dhe të veprave përkatëse.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"29 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186613","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Kontributi i Joklit për etnogjenezën e shqiptarëve në një analizë kritike të veprës së Seliščevit Joklit 对《塞利什捷报》分析报告的贡献

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3056

Anila Omari

{"title":"Kontributi i Joklit për etnogjenezën e shqiptarëve në një analizë kritike të veprës së Seliščevit","authors":"Anila Omari","doi":"10.62006/sf.v1i1-2.3056","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i1-2.3056","url":null,"abstract":"Në fillim të shek. XX ndryshoi qasja ndaj autoktonisë së shqiptarëve në trojet e tyre aktuale, e cila në shek. XIX nuk vihej në dyshim. Sidomos me studimet e romanistit e ballkanologut G. Weigand, midis gjuhëtarëve u përhap teza trake e prejardhjes së shqiptarëve, që nënkuptonte një imigrim nga troje më lindore në brendësi të gadishullit Ballkanik, një tezë që i shkonte për shtat politikës nacionaliste të vendeve sllave fqinje me Shqipërinë. Në këtë kontekst vendoset edhe vepra e sllavistit rus A. M. Seliščev, Popullsia sllave në Shqipëri, Sofje 1930, në të cilën, me përpjekjet për zbulimin e ndriçimin e gjithanshëm të popullsisë së zhdukur sllave të Shqipërisë, nxirrej përfundimi se shqiptarët kanë ardhur në atdheun e tyre të sotëm pas sllavëve dhe i kanë asimiluar ata. Artikulli përqendrohet në studimin e gjerë kritik që albanologu i shquar e sllavisti N. Jokl i bëri veprës së Seliščevit, duke rrëzuar në radhë të parë disa nga argumentet e Weigandit të përdorura nga Selishçevi për të treguar kohën e vonë të ardhjes së shqiptarëve në trojet e tyre. Ky studim i Joklit ka rëndësi të veçantë për marrëdhëniet historiko-gjuhësore shqiptaro-sllave, pasi i trajton ato nga këndvështrimi albanologjik, duke korrigjuar të metat që rrjedhin nga njohja e pamjaftueshme e historisë së gjuhës shqipe prej Selishçevit.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"7 4-6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186706","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Lektorium: Morfologjia e sistemit rasor në gjuhën shqipe (Rikonceptualizim i kundërvënieve sinkronike) – nga Dr. Leonard Dauti 讲座：Morfologjia e sistemit rasor në gjuhën shqipe (Rikonceptualizim i kundërvënieve sinkronike) - nga Dr. Leonard Dauti

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3098

Anila Omari

{"title":"Lektorium: Morfologjia e sistemit rasor në gjuhën shqipe (Rikonceptualizim i kundërvënieve sinkronike) – nga Dr. Leonard Dauti","authors":"Anila Omari","doi":"10.62006/sf.v1i1-2.3098","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i1-2.3098","url":null,"abstract":"Në datën 23 maj 2023 dr. Leonard Dauti, punonjës shkencor i Departamentit të gramatikës dhe të historisë së gjuhës pranë Institutit të Gjuhësisë e të Letërsisë të ASA-s, mbajti ligjëratën “Morfologjia e sistemit rasor në gjuhën shqipe (rikonceptualizim i kundërvënieve sinkronike)”. Kjo ligjëratë vjen në vijim të studimeve të thelluara të autorit në morfologjinë e shqipes, të kryera në bazë të qasjeve bashkëkohore të gjuhësisë konjitive. Në këtë studim kemi të bëjmë me një këndvështrim të ri të sistemit të rasave të gjuhës shqipe, nga pikëpamja e gramatikës së konstrukteve si pjesë e gjuhësisë konjitive. Autorin e ka shqetësuar problemi i debatuar i rasave të shqipes, një problem që nuk mund të quhet i zgjidhur kënaqshëm, me gjithë studimet e shumta, përderisa gjuhëtarët përsëri reflektojnë e përpiqen të gjejnë zgjidhje nëpërmjet drejtimeve e teorive të reja gramatikore, të cilat edhe ato dalin nga nevoja për t’u dhënë një shpjegim më të saktë dukurive gjuhësore, qoftë atyre ekzistuese që nuk kanë gjetur një shpjegim të kënaqshëm, qoftë dukurive të reja që lindin për shkak të zhvillimit të vazhdueshëm të gjuhës. Një studim i tillë me qasje të reja për rasat e shqipes, veçanërisht për rasën gjinore dhe nyjën e saj është ai i Aristotel Spiros, i cili duket t’i ketë shërbyer Leonard Dautit si shtysë për thellim të mëtejshëm në këto çështje.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"40 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186339","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Konferencë shkencore “Poliedriku Ernest Koliqi në 120-vjetorin e lindjes” Konferencë shkencore "Poliedriku Ernest Koliqi në 120-vjetorin e lindjes" 会议

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3097

Evalda Paci

引用次数: 0

Fjalëformimi në dritën e qasjeve dhe të prirjeve bashkëkohore 在全球范围内开展的活动

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3079

Adelina Çerpja

引用次数: 0

Risi në konceptualizimin e sistemit rasor të gjuhës shqipe Risi në konceptualizimin e sistemit rasor të gjuhës shqipe

Studime Filologjike Pub Date : 2023-12-05 DOI: 10.62006/sf.v1i1-2.3057

Leonard Dauti

{"title":"Risi në konceptualizimin e sistemit rasor të gjuhës shqipe","authors":"Leonard Dauti","doi":"10.62006/sf.v1i1-2.3057","DOIUrl":"https://doi.org/10.62006/sf.v1i1-2.3057","url":null,"abstract":"Ndër pyetjet/çështjet që kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë objekt diskutimi dhe kërkimi shkencor në lidhje me sistemin rasor të gjuhës shqipe mund të renditen: (i) kemi praninë e rasës gjinore apo të asaj dhanore në gjuhën shqipe (?); (ii) a kemi rasë rrjedhore në gjuhën shqipe (?); (iii) a ka rasë vendore gjuha shqipe (?); (iv) a ka rasë thirrore gjuha shqipe (?). Çështjet (iii) dhe (iv) kanë marrë një përgjigje “përfundimtare” mohuese, e cila është pranuar dhe pasqyruar edhe në gramatikat më të fundit: në sistemin rasor të gjuhës shqipe nuk janë të pranishme as thirrorja dhe as vendorja.1 Duke qenë çështje të tejkaluara, në këtë punim atyre nuk do t’u kushtohet vend. Çështje e diskutueshme vazhdon të mbetet ende nëse duhet pranuar rasa dhanore dhe jo ajo gjinore apo rrjedhore, apo nëse duhet pranuar gjinorja në vend të dhanores e rrjedhores. Në vend të pyetjes, nëse ka apo jo gjinore shqipja, me të drejtë Përnaska (2003) rivendoste si pyetje qendrore për sistemin rasor të shqipes atë të shtruar nga Agalliu (1980): “Sa rasa ka në gjuhën shqipe?”, pasi dhënia përgjigje kësaj pyetjeje përfshin edhe qëndrimin në lidhje me rasën gjinore, dhanore e rrjedhore. Jo vetëm kaq, por përpjekja për një përgjigje të motivuar kërkon domosdoshmërisht edhe një ridimensionim të këndvështrimit teorik ndaj konceptit gramatikor të rasës, mbi bazën e të cilit të mund të përcaktohet gjendja e sistemit rasor të shqipes së sotme.","PeriodicalId":510710,"journal":{"name":"Studime Filologjike","volume":"19 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186507","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0