{"title":"Poczucie samotności a style radzenia sobie ze stresem przez przyszłych nauczycieli","authors":"Joanna Wrótniak","doi":"10.18290/rped24162.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.11","url":null,"abstract":"Celem pracy było przedstawienie analizy związku poczucia samotności i stylów radzenia sobie ze stresem przez przyszłych nauczycieli. Badaniami objęto 310 osób w przedziale wiekowym 18 – 29 lat. Posłużono się metodą sondażu diagnostycznego wykorzystując następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych oraz Zrewidowaną Skalę Samotności R – UCLA. Analiza danych dotyczących poczucia samotności ujawniła, że średni wynik ogólny wśród badanych wyniósł M=40,6 pkt. Zarówno poczucie samotności w wymiarze ogólnym jak i w poszczególnych podskalach oscylowało wokół wartości przeciętnych. W odniesieniu do analizy danych dotyczących stylów radzenia sobie ze stresem wyniki rozłożyły się podobnie w poszczególnych skalach. Najbardziej preferowanym stylem radzenia sobie ze stresem przez badane osoby okazał się styl skoncentrowany na emocjach, co potwierdzają uzyskane przez 60% respondentów wyniki wysokie w tym aspekcie. Na drugim miejscu uplasował się styl skoncentrowany na unikaniu (38,4%), na trzecim zaś styl skoncentrowany na zadaniach (30%). Przeprowadzone analizy wykazały, że zachodzi zależność istotna statystycznie między poczuciem samotności a stylami radzenia sobie ze stresem wśród badanych osób.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"12 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141708877","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wykorzystanie metody studium przypadku w badaniach szkoły","authors":"Bożena Tołwińska","doi":"10.18290/rped24162.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.3","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest pokazanie różnych ujęć studium przypadku oraz różnych możliwości projektowania procesu badawczego z jego zastosowaniem, jako jednej z metod służących pozyskiwaniu wiedzy o rzeczywistości, m.in. o szkole. Analiza literatury ukazuje, że studium przypadku ma bardzo silną pozycję w metodologii badań społecznych i jest powszechnie stosowane przez przedstawicieli różnych nauk, co powoduje odmienności w jego rozumieniu. Stanowi to uzasadnienie dla poszerzania pola dyskusji i refleksji nad tą kwestią. W artykule zostaną przedstawione wybrane definicje studium przypadku, podstawowe założenia metodologiczne zastosowane w badaniach własnych w odniesieniu do reguł tej metody oraz dwa przykłady badań innych autorów, jako ilustracja możliwości różnorodnych ujęć procesu badawczego w jej ramach.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"17 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141702378","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nauczyciel i uczeń w kulturze nauczania-uczenia się","authors":"Teresa Olearczyk","doi":"10.18290/rped24162.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.6","url":null,"abstract":"Celem podjętych rozważań jest ukazanie oraz charakterystyka współczesnych uwarunkowań procesów edukacyjnych. Mówiąc o uwarunkowaniach koncentruję się przede wszystkim na tych zewnętrznych, to one zmieniają się bowiem w tak przyśpieszonym tempie, że trudno nadążyć za innowacjami w organizowaniu procesów edukacyjnych. Czynniki zewnętrzne prowadzą do wyposażenia ucznia w narzędzia myślenia i uczenia się, które kreowane są jako efekt zmian cywilizacyjnych. Paradoksalnie relacje społeczne, komunikacja interpersonalna, a nade wszystko kultura nie nadążają za tymi zmianami. Pojęcie kultury pojawia się coraz częściej w odniesieniu do zjawisk spoza jej tradycyjnego rozumienia. Wydaje się być kategorią modną, wręcz uniwersalną, którą włączono w terminologię różnych dyscyplin naukowych z właściwym dla nich znaczeniem. Kultura organizacji, kultura uczenia się, kultura umysłu, kultura bycia, zachowania, to te spośród wielu przykładów, w jakich akcentuje się związek kultury z różnymi dziedzinami życia człowieka i jego otoczenia społecznego. Jednocześnie jest to dowód na obecność tego pojęcia kultury w rozważaniach nad edukacją. Edukacja spełnia funkcję „służebną” dla rozwoju człowieka, a zatem powinna być tak zorganizowania i kierować się takimi wartościami, które ten rozwój będą wspierać, a nie „etykietować”. W moim rozumieniu etykietowanie, to coraz więcej informacji, oczywiście „potrzebnych”, zarejestrowanych na różnego rodzaju przekaźnikach, którymi pokolenie XXI wieku posługuje się czasami bardziej niż mózgiem. W tej sytuacji cywilizacyjno-społecznej powstają alternatywne koncepcje edukacji, których analiza krytyczna oraz możliwości aplikacji nabierają istotnego znaczenia w rozwoju zarówno jednostki, jak i społeczeństwa.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"19 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141717023","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Koncepcje kształcenia i ich szczegółowa egzemplifikacja w nauczaniu fizyki i matematyki","authors":"Oksana Wołodymyriwna Dubinina","doi":"10.18290/rped24162.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.8","url":null,"abstract":"W artykule omówiono modele kształcenia specjalistycznego w zakresie fizyki i matematyki, przyglądając się ukraińskim i zagranicznym doświadczeniom wdrażania modeli nauczania specjalistycznego w zakresie fizyki i matematyki. Zgodnie ze Standardami specjalistycznego kształcenia naukowego i koncepcją Nowej Szkoły Ukraińskiej priorytetem powinny być programy specjalistycznego kształcenia naukowego. Specjalistyczne nauczanie fizyki i matematyki można skutecznie opierać na modelu „Krok po Kroku”, modelu Mykoły Guzyka, modelu „AZIMUT”, modelu rekreacyjnym i modelu „Rostoka”. Polskie doświadczenia pokazują, że w szkołach średnich ogólnokształcących nauczanie specjalistyczne z fizyki i matematyki realizowane jest zgodnie z głównymi programami nauczania. Autorka omawia następujące modele edukacyjne rozwijania kompetencji badawczych uczniów w zakresie fizyki i matematyki: model Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej, metoda Paula Dennisona (kinezjologia edukacyjna), pedagogika zabawy, dramat, model Carla Orffa, model Rudolfa Labana, Metoda Kniessów, Model dobrego startu Marty Bogdanowicz, model Doroty Dziamskiej i wielostronny model rozwoju Wincentego Okonia.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"183 1‐2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141692543","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Krystyna Chałas, Ks. Adam Maj, Krystyna Ostrowska, Anna Badora, Dydaktyka akademicka w uniwersytecie katolickim. T. 4. Edukacja przez służbę przyszłych nauczycieli","authors":"S. Dziekoński","doi":"10.18290/rped24162.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.12","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"8 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141701080","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Badania nad aksjologią szkoły – kierunki, problemy, orientacje metodologiczne","authors":"Krystyna Chałas","doi":"10.18290/rped24162.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.2","url":null,"abstract":"Rozpatrując aksjosferę szkoły, można wyróżnić dwie przestrzenie aksjologiczne. Pierwszą są wartości występujące w środowisku społeczno-kulturowym, w którym szkoła funkcjonuje. Drugą przestrzeń stanowią wartości preferowane i urzeczywistniane w szkole i przez szkołę, które są uwarunkowane programowo, a więc zawarte w Podstawie programowej, programie wychowawczo-profilaktycznym szkoły, treściach przedmiotów nauczania oraz w preferowanej i urzeczywistnianej hierarchii wartości przez podmioty szkoły. Można więc wyróżnić dwie kategorie aksjosfery funkcjonowania szkoły: zewnętrzną i wewnętrzną.\u0000Struktury wartości w obydwu łączą się ze sobą i przenikają, stanowiąc czynnik rozwoju szkoły i jej podmiotów, pod jednym warunkiem – że nastąpi ich integracja z funkcjami szkoły: wychowawczą, dydaktyczną, opiekuńczą, kulturotwórczą.\u0000Jednym z istotnych warunków realizacji powyższej strategii jest prowadzenie ilościowych i jakościowych badań empirycznych oraz badań w działaniu, badań rozwojowych.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"307 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141692108","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zasada modelowania a conditio humana wychowanka","authors":"Jacek Siewiora","doi":"10.18290/rped24162.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.7","url":null,"abstract":"Proces wychowania to szczególne spotkanie wychowawcy i wychowanka, którego – zdaniem W. Okonia – „celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka”. Jest to proces złożony, a jego wyniki kształtują się pod wpływem wielu czynników: świadomego i celowego oddziaływania odpowiedzialnych za wychowanie osób i instytucji, odpowiednio zorganizowanego sytemu wychowania oraz wysiłków jednostki nad kształtowaniem własnej osobowości. Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu wychowania przez modelowanie, czyli metodę przykładu. Zasady, rozumiane jako normy postępowania, stosowane są w celu osiągnięcia efektywności podjętego działania. Skoro przyjmujemy konieczność aktywności wychowawcy i wychowanka w ramach realizacji procesu wychowania, to właśnie wykorzystanie z modelowania jawi się jako szczególnie przydatne. Istota modelowania polega bowiem na uruchomieniu mechanizmu identyfikacji wychowanków z określonym modelem, którym może być wychowawca, pozytywny bohater powieści, programu telewizyjnego czy sztuki teatralnej. Można odnieść wrażenie, że modelowanie zwłaszcza poprzez dawanie przez wychowawcę osobistego przykładu jako istotny czynnik oddziaływania wychowawczego zostało nieco zapomniane. W artykule przypomniano zatem ideę przykładu w procesie wychowania, zagadnienie kształtowania sumienia pedagoga i zasadność samooceny.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"26 68","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141699773","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Młodzież o szkole – przesłanki dla praktyki","authors":"Małgorzata Czapla","doi":"10.18290/rped24162.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.10","url":null,"abstract":"Istnieje wiele koncepcji szkoły. Podlegają one ustawicznym przeobrażeniom w zależności od aktualnych uwarunkowań. Teoretycy szkoły w większości przypadków odnoszą się do niej krytycznie. Wskazują na szereg koniecznych zmian i powinności przy jednoczesnym braku pomysłów na sposoby ich osiągania. Czy rzeczywiście mamy do czynienia z dewaluacją tej instytucji społecznej? Co młodzież sądzi o szkole w jej obecnym kształcie? Czym dla niej jest szkoła? W artykule przedstawiono wyniki sondażu przeprowadzonego wśród absolwentów szkół średnich (N = 903). Badaniami objęto studentów pierwszego roku studiujących informatykę, nauki o kulturze fizycznej, medycynę na wydziale lekarskim oraz pedagogikę. Obok sondażu diagnostycznego opartego na rejestrze konstytutywnych cech szkoły, metodą zastosowaną w badaniu była analiza treści pisemnych wypowiedzi badanych na temat szkoły. Opracowanie jakościowe odbyło się zgodnie z procedurą kodowania danych jakościowych.\u0000Aby zbadać, czy profil zainteresowań młodzieży, wyrażający się w wyborze określonego kierunku studiów, różnicuje jej wypowiedzi na temat roli i znaczenia szkoły, zastosowano test niezależności chi-kwadrat (χ2). Badani najczęściej odpowiadali, że szkoła to miejsce spotkań z innymi uczniami oraz miejsce rozwoju intelektualnego. Częstość wskazań tych kategorii pozostaje w istotnym związku z profilem zainteresowań badanych. Stąd wniosek, że bezpośrednie interakcje w przestrzeni szkoły, konfrontowanie się z innymi, kształcą najefektywniej.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"118 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141712972","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kluczowe wyzwania aksjologiczne wobec priorytetowych problemów współczesności z uwzględnieniem kwestii metodologicznych","authors":"Urszula Ostrowska","doi":"10.18290/rped24162.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.1","url":null,"abstract":"W niniejszym artykule, po uwagach wstępnych, podejmuję złożoną problematykę kluczowych wyzwań aksjologicznych wobec priorytetowych problemów współczesności oraz odnoszę się do wybranych kwestii metodologicznych. Całość rozważań zamyka krótkie podsumowanie. Współczesność fascynuje ludzkość cywilizacyjnym przyspieszeniem, któremu towarzyszą przekonania dotyczące niespotykanych dotąd w dziejach szans dla rozwoju człowieka i jego świata na miarę zarówno indywidualnych aspiracji, jak i zamierzeń różnych zbiorowości społecznych w dynamicznie ewoluującej rzeczywistości, które ewidentnie przenika idea postępu. Kluczową rolę w zakresie wzbogacania wiedzy spełnia konstruowanie nowych solidnych podstaw epistemologiczno-eksploracyjnych uprawianej dyscypliny, w tym zwłaszcza proponowanie oryginalnych paradygmatów i strategii metodologicznych, jak również stosowanie pionierskich metod oraz nowatorskich technik i innowacyjnych narzędzi badawczych. Metodologia badań aksjologicznych i edukacyjnych, ze względu na swą specyfikę, stanowi niezwykle trudno poddający się przedsięwzięciom badawczym przedmiot eksploracji, toteż wymaga szczególnej troski oraz zaangażowania.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"6 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141701308","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kompetencje dzieci przedszkolnych w trakcie rozmowy o rozmowie. Rozwiązywanie nieporozumień komunikacyjnych","authors":"Kinga Kuszak","doi":"10.18290/rped24162.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.18290/rped24162.9","url":null,"abstract":"W artykule podjęto zagadnienie udziału dziecka w rozmowie z dorosłym i jego umiejętności rozwiązywania niepowodzeń komunikacyjnych. Autorka charakteryzuje rozmowę i wskazuje na kompetencje komunikacyjne i metakomunikacyjne dzieci przedszkolnych odwołując się do wybranych badań. Następnie prezentuje założenia badań własnych. Materiał badawczy został zgromadzony podczas indywidualnych rozmów z dziećmi prowadzonych od 2019 roku. W artykule przedstawiono fragment materiału badawczego. Na podstawie analizy badań wyłoniono i opisano cztery kategorie unikania i rozwiązywania niepowodzeń przez dzieci w wieku 3-6 lat.","PeriodicalId":498958,"journal":{"name":"Roczniki Pedagogiczne","volume":"185 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141712350","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}