Nauczyciel i uczeń w kulturze nauczania-uczenia się

Abstract

Celem podjętych rozważań jest ukazanie oraz charakterystyka współczesnych uwarunkowań procesów edukacyjnych. Mówiąc o uwarunkowaniach koncentruję się przede wszystkim na tych zewnętrznych, to one zmieniają się bowiem w tak przyśpieszonym tempie, że trudno nadążyć za innowacjami w organizowaniu procesów edukacyjnych. Czynniki zewnętrzne prowadzą do wyposażenia ucznia w narzędzia myślenia i uczenia się, które kreowane są jako efekt zmian cywilizacyjnych. Paradoksalnie relacje społeczne, komunikacja interpersonalna, a nade wszystko kultura nie nadążają za tymi zmianami. Pojęcie kultury pojawia się coraz częściej w odniesieniu do zjawisk spoza jej tradycyjnego rozumienia. Wydaje się być kategorią modną, wręcz uniwersalną, którą włączono w terminologię różnych dyscyplin naukowych z właściwym dla nich znaczeniem. Kultura organizacji, kultura uczenia się, kultura umysłu, kultura bycia, zachowania, to te spośród wielu przykładów, w jakich akcentuje się związek kultury z różnymi dziedzinami życia człowieka i jego otoczenia społecznego. Jednocześnie jest to dowód na obecność tego pojęcia kultury w rozważaniach nad edukacją. Edukacja spełnia funkcję „służebną” dla rozwoju człowieka, a zatem powinna być tak zorganizowania i kierować się takimi wartościami, które ten rozwój będą wspierać, a nie „etykietować”. W moim rozumieniu etykietowanie, to coraz więcej informacji, oczywiście „potrzebnych”, zarejestrowanych na różnego rodzaju przekaźnikach, którymi pokolenie XXI wieku posługuje się czasami bardziej niż mózgiem. W tej sytuacji cywilizacyjno-społecznej powstają alternatywne koncepcje edukacji, których analiza krytyczna oraz możliwości aplikacji nabierają istotnego znaczenia w rozwoju zarówno jednostki, jak i społeczeństwa.