{"title":"O śmiałości tłumacza","authors":"Karolina Dębska","doi":"10.12775/rp.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.004","url":null,"abstract":"Jednym z podstawowych zagadnień podejmowanych w ramach nowego nurtu przekładoznawstwa – badań nad tłumaczem – jest widoczność. W obecnym artykule prześledzę, jakie ślady zostawiły w swoich tłumaczeniach Aleksandra Bąkowska i Zofia Daszyńska-Golińska, dwie żyjące na przełomie XIX i XX wieku tłumaczki tekstów z dziedziny nauk społecznych, oraz zastanowię się, czy śmiałość ich ingerencji wynika z obowiązującej normy przekładu, czy jest skutkiem ich doświadczeń.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66634820","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Przestrzenie Przekładu” 6 – konferencja naukowa zorganizowana przez Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 21–22 października 2021 (sprawozdanie)","authors":"Patrycja Bobowska-Nastarzewska","doi":"10.12775/rp.2022.017","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.017","url":null,"abstract":"Sprawozdanie z konferencji naukowej „Przestrzenie Przekładu” 6.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66635764","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Lubimy czytać” Katherine Mansfield, czyli internetowe recenzje jako punkt wyjścia krytyki przekładu","authors":"Zuzanna Jaskuła","doi":"10.12775/rp.2022.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.005","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono analizę tłumaczenia „Opowiadań” Katherine Mansfield, którego autorką jest Magda Heydel. Analiza oparta jest na internetowych recenzjach tomu, które pokazują, jak przekład ten odbierają czytelnicy. Zwracają oni uwagę przede wszystkim na żywy, poetycki język, jakim napisane są opowiadania, oraz wciąż aktualne kwestie społeczne. Porównanie ze starszymi tłumaczeniami pozwala zauważyć, jak Heydel przekłada te elementy, których znaczenie podkreśla także w posłowiu.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66634886","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kultura w przekładzie – tłumacz wobec kultury: O monografii Michała Gąski pt. Elementy trzeciej kultury w procesie tłumaczenia prozy Holenderskich Indii Wschodnich na języki polski i niemiecki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2021, 276 stron","authors":"Emilia Pankanin","doi":"10.12775/rp.2022.016","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.016","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł jest próbą krytycznej analizy głównych założeń i wniosków zawartych w monografii Michała Gąski pt. „Elementy trzeciej kultury w procesie tłumaczenia prozy Holenderskich Indii Wschodnich na języki polski i niemiecki”. Szczególną uwagę poświęcono relacji tłumacz-kultura, odnosząc się do kompetencji interkulturowej tłumacza i stosowanych przez niego technik tłumaczeniowych oraz zwracając uwagę na wzmocnienie kształcenia tej kompetencji u tłumaczy.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66635092","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Przekład w kontekście pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Polską a Turcją","authors":"Małgorzata Kologlu","doi":"10.12775/rp.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.006","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł ma celu przedstawienie najlepszego modelu tłumaczenia dla terminów ekwiwalentnych pomiędzy tureckim a polskim na podstawie przykładów zaczerpniętych z pism sądowych wymienianych w ramach współpracy sądowej pomiędzy oboma państwami. Teksty te zostały wybrane jako materiał badawczy, ponieważ obejmują szeroki zakres słownictwa nie tylko ustawowego, ale również specjalistycznego z zakresu postępowania karnego, a także języka potocznego zawartego chociażby w zeznaniach świadków. Autorka stara się przybliżyć główne problemy przekładowe tłumaczeń sądowych pomiędzy tureckim i polskim, przy okazji omawiając w skrócie status biegłego tłumacza przysięgłego w Turcji i związany z nim największy problem, z jakim boryka się Turcja w ramach współpracy sądowej z Polską, mianowicie brak wykfalifikowanych tłumaczy sądowych.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"183 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66634955","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Заповiт – Завещание – Testament Tarasa Szewczenki i problemy translatorskie","authors":"Anna Bednarczyk","doi":"10.12775/rp.2022.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.001","url":null,"abstract":"W artykule rozpatrzono problematykę przekładów programowego wiersza Tarasa Szewczenki Заповiт na języki bliskopokrewne, jakimi są język polski oraz rosyjski. Poza trudnościami, a przede wszystkim błędami wynikającymi z bliskiego pokrewieństwa języków („fałszywi przyjaciele tłumacza”), zostały omówione kwestie związane z działaniami cenzury (zarówno w stosunku do tekstu źródłowego, jak i docelowego), na przykład opuszczenia fragmentów tekstu. Rozpatrzono również problem polityzacji tłumaczenia (wyrażenia przyimkowe: „на/в Украіні” i odpowiednio: „na/w Ukrainie” oraz „на/в Украине”), widziany w kontekście aktualizacji przekładu.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66635210","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"XIX-wieczny tłumacz jako modelowy twórca. Na przykładzie polskich tłumaczy Szekspira – Stanisława Koźmiana, Leona Ulricha i Józefa Paszkowskiego","authors":"Karolina Siwek","doi":"10.12775/rp.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.010","url":null,"abstract":"Myśl: „Czy tłumacz jest twórcą?” od lat nurtuje badaczy przekładu. W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzi na to pytanie w ujęciu zaproponowanym przez Howarda Gardnera (1993). Jego zdaniem pojawienie się na ścieżce życia określonych etapów pozwala stwierdzić, czy opisywana osoba może być uznana za Twórcę. Analiza przeprowadzona w tym artykule opiera się na biografiach translatorskich trzech tłumaczy tekstów Williama Szekspira na język polski: Stanisława Koźmiana, Leona Ulricha i Józefa Paszkowskiego. Każdy z nich próbował pisać autorskie teksty, ale to właśnie twórczość przekładowa zapewniła im sławę w świecie literackim. Koźmian, Ulrich i Paszkowski żyli i pracowali w XIX wieku. Ścieżki ich życia wyraźnie się od siebie różniły, ale mimo to można na nich wyróżnić etapy przypisywane Modelowemu Twórcy Gardnera. Rekonstrukcja ich sytuacji społeczno-kulturowej, a przy tym translatorskiej drogi pozwala przeanalizować i zrozumieć strategie i decyzje, jakie podejmowali jako tłumacze. Te decyzje miały z kolei wpływ na wykonywane przekłady oraz wybór autorów i tekstów do tłumaczenia.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66635177","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Tłumacz-interpretator. Analiza recenzji i komentarzy internetowych dotyczących serii przekładowej Frankofonia Literaria","authors":"Joanna Warmuzińska-Rogóż","doi":"10.12775/rp.2022.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.011","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy specyficznej rolą tłumacza, którą można zaobserwować w serii Frankofonia Literaria (Wydawnictwo w Podwórku i Wydawnictwo UŚ). Twórca, tłumacz i redaktor serii, prof. Krzysztof Jarosz, ujawnia się poprzez własne parateksty (przypisy i posłowie). Nie tylko wyjaśnia kwestie językoznawcze i przekładowe, ale także dodaje informacje, które wydają mu się kluczowe dla odbioru dzieła, a mogą być nieznane polskiemu czytelnikowi. Dodatkowo wskazuje ślady interpretacyjne. Tłumacz staje się nie tylko drugim autorem, ale także tłumaczem, nauczycielem i przewodnikiem dla swoich czytelników. Zwracają na to uwagę czytelnicy w Internecie, czyli autorzy recenzji literackich i blogów. Na podstawie analizowanego korpusu można stwierdzić, że wszyscy recenzenci internetowi obserwują obecność tłumacza i jego specyficzną rolę. Większość recenzji i tekstów z blogów pozytywnie ocenia obecność tłumacza. Część autorów dochodzi do wniosku, że bez wsparcia tłumacza nie byliby w stanie poprawnie odczytać dzieła literackiego. Jednak pojawiają się również głosy krytyczne, które zwracają uwagę na nadmierną obecność tłumacza. Niewątpliwie tak wyrazista figura tłumacza i proponowana przez niego bardzo widoczna interpretacja może wpływać na sposób odbioru tłumaczonych dzieł przez czytelników i w pewnym stopniu nim kierować.","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"10 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66635244","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy Tadeusza Sławka – próba analizy i oceny","authors":"J. Adamczyk","doi":"10.12775/rp.2022.015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rp.2022.015","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł nawiązuje do książki Tadeusza Sławka Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy wydanej nakładem wydawnictwa Karakter i Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku w 2021 roku. Pochylając się nad tematem przekładu literackiego, dokonano próby analizy i oceny w świetle sztuki przekładu literackiego, a także skupiono się na elementach poetyki tekstu oraz sposobie ujęcia problematyki prezentowanej przez autora, które świadczą o innowacyjności omawianej pozycji","PeriodicalId":33180,"journal":{"name":"Rocznik Przekladoznawczy","volume":"44 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66635036","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}