{"title":"Memoro pri Reinhard Haupenthal (1945-2016)","authors":"C. Minnaja","doi":"10.59718/ees12846","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees12846","url":null,"abstract":"La ekscio pri la forpaso de Reinhard Haupenthal (RH) atingis min ŝoke: ni estis intermesaĝintaj eĉ nur kelkajn tagojn antaŭe, mi ankoraŭ sendis laŭ lia peto iujn presaĵojn, kiuj tre verŝajne ne atingis lin vivanta. Tial mi ame gardas lian lastan manskribaĵon sur bileto, dediĉe pri liaj tradukoj Plukoj dum sencelaj promenoj (2016): 'Por Carlo kun danko por tiom da amikaĵoj kaj komplezoj. La plukinto, R.H'.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117267472","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"La esperanta literaturo tra la lupeo de kelkaj lingvoteorioj kaj literaturkonceptoj","authors":"Vilmos Benczik","doi":"10.59718/ees43768","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees43768","url":null,"abstract":"La tradiciaj lingvoteorioj kaj literaturkonceptoj baziĝas sur la organika unueco de signifanto (t.e. sonkorpuso de vorto) kaj signifato (tiu objekto, koncepto k.t.p., en kies loko staras la koncerna vorto kiel signo) temas pri terminoj de de Saussure: signifiant kaj signifié. En tiu organika unueco signifanto elvokas la signifaton, dum ĝi mem paliĝas, kvazaŭ malaperas, kaj en la proscenio staras nurnure la signifato. Esperanta literatura verko laŭ tiu koncepto dum longa tempo reganta en la literaturscienco ne povas esti plenvalora, ĉar la rilato inter signifanto kaj signifato en Esperanto estas malpli fiksa kaj intima, ol en la etnaj lingvoj; sekve esperanta signifanto ne kapablas elvoki tiel firman kaj potencan signifaton, kiu likvidus ĝin (la signifanton), kaj mem starus sola antaŭ la okuloj de la leganto. Sed la novaj lingvoteorioj kaj la post-strukturismaj literaturkonceptoj pridubas tiun organikecon kaj intimecon en la rilato inter signifanto kaj signifato (kiel ankaŭ la ĉefrolon de la signifato) ankaŭ koncerne la etnajn lingvojn; fariĝis ĝenerala la koncepto, laŭ kiu per la vortoj de la homa lingvo ne eblas konfidinde referenci al la realo. Laŭ tiuj tezoj en la semiotika procezo, funkcianta ĉe la kreado kaj legado de literatura teksto, la ĉefrolon transprenas signifanto, kies firma ligiteco al difinita signifato estas tre dubinda. Literatura verko laŭ tiu koncepto estas antaŭ ĉio teksto, konsistanta el signifantoj, kiuj signifantoj interrilatas multe pli kun la signifantoj de aliaj tekstoj (‘interteksteco’), ol kun iuj dubindaj, transcendaj sense ne kapteblaj signifatoj. Rezulte de tiu paradigmoŝanĝo en la teorio de lingvo kaj de literaturo fakte forfalas la bazo de ĉiuj rezervoj, pli frue alfrontantaj la esperantan literaturon. La studo deziras skize prezenti la esencon de tiu ĉi paradigmoŝanĝo, kaj montri ĝiajn teoriajn konsekvencojn rilate la pritakson de la esperanta literaturo kaj rilate la prijuĝon de Esperanto kiel lingvo.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121454887","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Les idées sociales et religieuses suscitées par le phénomène des langues dites artificielles (aspect interlinguistique et social)","authors":"Walter Żelazny","doi":"10.59718/ees81294","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees81294","url":null,"abstract":"Par idées sociales j’entends toutes les idées dont le but est d’améliorer la vie de la société, y compris la société internationale. Par phénoméne des langues artificielles j’entends toute création de langues et de mouvements militants pour ces langues qui, dans la tradition française, sont nommées artificielles. Par le mot interlinguistique j’entends l’aménagement des langues dites artificielles, planifiées. La planification du corpus concerne toute intervention sur la forme de la langue planifiée (système d’écriture, graphie, lexique, etc). La planification du statut relève, elle, d’un autre niveau, qui est celui du statut donné à une langue. Son rôle, qu’il soit réglementaire ou autre, est actuellement l’affaire des futurologues.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123538026","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Organizaj strukturoj kaj la estonteco de Esperanto","authors":"Humphrey Tonkin","doi":"10.59718/ees58136","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees58136","url":null,"abstract":"Ne senpense Hector Hodler kaj liaj junaj kunlaborantoj en 1908 nomis sian novan asocion “Universala”: kiel Lins atentigas, UEA konsistis nur el individuaj membroj, tiel ignorante la naciajn Esperanto-societojn. Temis esence pri horizontala strukturo, tre taŭga por la idealisma, popularisma etoso de tiu periodo. Sed la Unua Mondmilito, kaj la posta mondpolitika evoluo ĝenerale, plifortigis naciajn identecojn. Sekve, ne estas surprize, ke, kiam oni konstruis la “modernan UEA” en la jaroj post la Dua Mondmilito, oni kreis, surbaze de la kunigo de UEA kaj IEL, esence hierarkian strukturon, kies bazo konsistis el lokaj grupoj, landaj asocioj, kaj internacia organizaĵo. La fundamento de tiu strukturo estis (a) geografia kaj (b) ŝtata. Kvankam ekzistis plej diversaj aliaj Esperanto-organizaĵoj, neniu sukcesis komplete teni sian pozicion fronte al tiu monolita kaj dum pluraj jaroj tre efika strukturo. La mondpolitika evoluo iris en la lastaj jaroj inversan direkton: la internacia kunlaboro okazas ĉiam pli ofte sen interveno de ŝtataj strukturoj, sen limiĝo geografie – helpate (eĉ kaŭzate) de la profundaj ŝanĝoj en la komunika teknologio. Malfermiĝis la demando, kiun formon prenos la strukturoj de la Esperanto-komunumo en la estonteco.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"49 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"120951396","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Detlev Blanke: Mia interlingvistika patro","authors":"Haitao Liu","doi":"10.59718/ees10235","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees10235","url":null,"abstract":"Multaj kiuj konis Detlev Blanke certe konsentos kun mi, se mi karakterizas lian personecon per jenaj vortoj: helpemo, kunlaboremo, afableco, vigleco. Mi povas ankaŭ diri, ke li estis kompetenta sciencisto, instigema mentoro, kaj honesta idealisto. Sed tiom multaj viveroj ligis nin du, ke ni fariĝis pli ol amikoj kaj fakaj kolegoj. Por mi fakte Detlev Blanke estis mia spirita patro, kiel iam skribis Renato Corsetti.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"101 2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116654552","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Geraldo Mattos (1931-2014)","authors":"C. Kiselman","doi":"10.59718/ees87563","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees87563","url":null,"abstract":"Geraldo Mattos naskiĝis 1931-06-28 kaj mortis 2014-03-23. Li estis membro de la Redakta komitato de Esperantologio / Esperanto Studies ekde la komenco en 1999 kaj ĝis la sesa kajero en 2013. En la unua kajero aperis lia artikolo 'Esenco kaj estonteco de la Fundamento de Esperanto' (1999:21–37). Mi estas danka pro lia multjara kunlaboro en la revuo. Li mankas al mi.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"17 5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125764255","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Temporality in spoken Esperanto","authors":"N. Dankova","doi":"10.59718/ees54238","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees54238","url":null,"abstract":"In this article, we present some of the results of an empirical study of temporality in Esperanto spoken by informants of three mother tongues: French, Italian and Russian. By comparing the production of the subjects, this article treats transfer in Esperanto at the conceptual level, not through the forms produced, but rather by considering the preference of the speaker for such and such form used to express a given function. When reading Zamenhof’s writings, we can notice that there is an underlying attribution of aspectual values to participles. Many examples of oral production confirm the evolutionary character of the temporal system of Esperanto.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124958596","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Paul Gubbins (1949-2016)","authors":"Probal Dasgupta","doi":"10.59718/ees11365","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees11365","url":null,"abstract":"Mi havas la malgajan devon sendi al la familianoj kaj la intima rondo de Paul Gubbins la kondolencojn de la Akademio de Esperanto, kiu estis fiera havi lin en siaj vicoj jam ekde 2007. En la Akademio, Paul estis ĝis sia forpaso la direktoro de la Sekcio pri Literaturo kaj laboris ankaŭ en la Konsultejo kaj la sekcio pri Kontrolado de Lerniloj.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"190 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129265622","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Aperis ampleksa vortaro esperanta-germana: Recenzo de vortaro de Erich-Dieter Krause","authors":"E. Vilborg","doi":"10.59718/ees52693","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees52693","url":null,"abstract":"Aperis la granda vortaro esperanta-germana de Erich-Dieter Krause - verko longe atendata kaj arde dezirata, ĉar la samspeca antaŭulo, Butin & Sommer, Wörterbuch Esperanto-Deutsch, datumas de la 1950-aj jaroj. La kompilinto estas profesia lingvisto (profesoro pri la indonezia lingvo en la Universitato de Lepsiko) kaj leksikografo, jam konata en la esperantista mondo pro sia germana-esperanta vortaro de 1983. La aktuala verko estas tiel ampleksa (80 000 kapvortoj), ke oni, por trovi kompareblan objekton, devas sin turni al Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV ) aŭ al la Enciklopedia Vortaro Esperanta-Germana de Wüster (1923–1929). Kiel laborkvanto plenumita de unu persono ĝi estas supermezura, klarigebla nur per diligenta kolektado kaj registrado dum pluraj jardekoj.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127207360","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kial multas adjektivoj en Esperanto? Komparo kun la korea, la japana, Dom, Tokpisino kaj aliaj lingvoj","authors":"Syuntarô Tida","doi":"10.59718/ees38741","DOIUrl":"https://doi.org/10.59718/ees38741","url":null,"abstract":"Estas ĝenerale akceptite, ke iuj lingvoj havas grandan klason de adjektivoj dum aliaj kontentigas sin per malmultaj - laŭokaze neniom - en la sama vortospeco. En ĉi tiu artikolo, mi provas montri la propraĵojn de adjektivoj en Esperanto, kiuj kontribuas al la abundeco de adjektivaj vortoj, pere de komparo kun la korea, la japana, Dom, Tokpisino kaj aliaj lingvoj. Diskutataj estas i.a.: (i) diferencoj inter verbecaj adjektivoj kaj substantivecaj adjektivoj; (ii) rekta determinado, kiuj ne estas propraĵo de adjektivoj en multaj lingvoj; (iii) posedaj pronomoj, kiuj estas adjektivaj en Esperanto, sed ne en aliaj lingvoj; kaj (iv) rilataj adjektivoj, kiuj estas tute fremdaj al la plejmulto da lingvoj. Esperanto produktive derivas diversajn adjektivojn el substantivoj kaj verboj, sed multaj lingvoj utiligas aliajn strategiojn por esprimi tiujn signifojn. Fine, mi argumentas, ke la ekzisto de amaso da adjektivoj kaj aparte de rilataj adjektivoj, estas karakteriza trajto de Esperanto, kaj ke kiel sugestite rilate adpoziciojn (Tida 2008), Esperanto klare heredis tiun ĉi econ el eŭropaj lingvoj.","PeriodicalId":228119,"journal":{"name":"Esperantologio / Esperanto Studies","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127403773","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}