İslâm Araştırmaları Dergisi最新文献

{"title":"Endülüs'te Tarım Alanında Ortaya Çıkan Gelişmeler","authors":"Faruk Bal","doi":"10.26570/isad.1325123","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1325123","url":null,"abstract":"İslam hakimiyeti ile birlikte Endülüs’te pek çok alanda olduğu gibi tarım alanında da önemli gelişmeler ortaya çıktı. Endülüs Emevîleri ve sonrasında yarımadada yönetimi elinde bulunduran müslüman idarecilerin teşviki ve ilgisiyle Doğu’dan getirilen yeni bitki türleri ve tarım teknolojileri bölgeye girdi, mevcut teknolojiler geliştirildi. İber yarımadasının geleneksel ürünleri ıslah edildi ve verimleri artırıldı. Yeni sulama tekniklerinden başlayarak çeşitli gübre türlerinin hazırlanmasına kadar birçok tarım tekniği bu dönemde yarımadada uygulanmaya başlandı. Bu makalede müslümanların İber yarımadasında hakimiyeti sağlamalarının ardından tarım alanında ortaya çıkan gelişmeler ile Endülüs Emevî emir ve halifeleri ile Emevîler sonrasında kurulan müslüman devletlerinin yöneticilerinin tarımın gelişmesine olan katkıları ele alınmaktadır. Endülüs’te tarımın gelişmesiyle ilgili olarak yarımadaya yeni bitki türlerinin ve tarım teknolojilerinin girmesi, mevcut ürünlerin ıslahı, tarım alanında ortaya çıkan ilmî miras, modern literatürden de istifade etmek suretiyle dönem kaynaklarından yararlanılarak ortaya konulmaktadır.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"131 4","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131957834","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Umman’da İbâzîlere Ait İlk Tam Tefsir: et-Tefsîru’l-Müyesser","authors":"Güven Ağirkaya","doi":"10.26570/isad.1325120","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1325120","url":null,"abstract":"Arap yarımadasının güneydoğusunda yer alan Uman’ın İslamiyet ile tanışması Hz. Peygamber döneminde başlamıştır. Bölge, ilk asırlardan itibaren İbâzîliğin en önemli merkezlerinden biri olmuştur. Mezkûr mezhep zamanla farklı bölgelere yayılmış ve günümüze kadar gelmiştir. Söz konusu bölgede asırlarca varlığını korumayı başaran İbâzîlik, günümüzde Uman’ın resmî olarak desteklediği bir hüviyete sahiptir. İbâzîler tarih boyunca azınlıkta kalmış ama İbâzî toplumunun ihtiyaçlarını giderecek entelektüel bir literatür oluşturmayı başarmıştır. Bu literatürde tefsir çalışmalarının diğer alanlara kıyasla daha zayıf bir halka oluşturduğu söylenebilir. İbâzîler’e göre Uman’da tespit edilmiş, İbâzî bir müellifin yazdığı ilk tam tefsir, Saîd b. Ahmed el-Kindî’ye (ö. 1207/1792) aittir. Kindî’nin söz konusu tefsiri kısa ve özlü bir tefsir olup kendi dönemindeki İbâzî tefsir yaklaşımını tespit etme açısından önem arzetmektedir. Müfessir bu tefsirinde İbâzî din anlayışını esas almakla beraber diğer mezheplerin kaynaklarını da kullanmış ve mezhepler arası polemiklerden uzak durmaya çalışmıştır. Eserin önemli özelliklerinden biri, İbâzî olmayan kaynaklardan yapılan iktibasların mezhep esaslarına uygun hale getirilerek aktarılmasıdır. Bu araştırmada Kindî’nin tefsiri esas alınarak, dönemindeki İbâzî tefsir anlayışı, gerektiğinde farklı mezheplere ait çalışmalarla mukayese edilerek incelenmiştir.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"164 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127232781","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Velayet Mührü: İbn Arabî Öğretisinde Nübüvvet ve Velayet","authors":"Ali İhsan Kılıç","doi":"10.26570/isad.1235881","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235881","url":null,"abstract":"1950’li yıllardan itibaren Arap dili ve İslam üzerine araştırmalarına başlayan Michel Chodkiewicz, genç yaşlarında Paris’te Éditions du Seuil’da yayıncılık faaliyetleri içerisinde başladığı meslekî kariyerini üniversite dışında sürdürmüştür. Özellikle beşerî ve sosyal bilimler alanlarında eser yayımlayan bu kurumda seçkin akademisyen ve uzmanlardan oluşan geniş bir entelektüel çevreyle tanışma fırsatı bulmuştur. Onun tasavvuf ve daha özel boyutlarıyla Muhyiddin İbnü’l-Arabî üzerine yaptığı çalışmalar, Reynold Alleyne Nicholson (1868-1945), Miguel Asin Palacios (1871-1944), Louis Massignon (1883-1962) Ebü’l-Alâ Afîfî (1897-1966), Michel Valsan (1907-1974) ve Henry Eugénie Corbin (1903-1978) gibi önemli İslam kültürü ve tasavvuf tarihi araştırmacılarının ortaya koyduğu birikim üzerine şekillenmiştir. Chodkiewicz’in temel ilgi alanlarını İbnü’l-Arabî’nin eserleri ve onun ortaya koyduğu mirasın literatürdeki uzanımları oluşturmaktadır. O bu alanla ilgili ilk çalışmalarını otuz yıllık bir sürecin sonunda 1982 yılında ortaya koymuştur. Bu anlamda ilk çalışması Abdülkādir el-Cezâirî’nin (1808-1883) el-Mevâkıf isimli eserinden bölümlerin tercümesine ayrılmıştır. Bu çalışmada Chodkiewicz tarafından yazılan geniş bir giriş ve metin içi atıflarla eserin Ekberî düşünce ile olan bağları ortaya konulmuştur. Bu çalışmayı yine aynı yılda yayımlanan, pek çok yazma nüshasında İbnü’l-Arabî’nin müellif olarak adının geçtiği fakat gerçekte Evhadüddîn-i Belyânî’ye (ö. 686/1287) ait olan Risâletü’l-ahadiyye takip etmiştir. Risalenin farklı pek çok tercüme ve şerhte İbnü’l-Arabî’ye nispet edilmesinin kökeninde, vücut-adem, tecelli-zuhur, ayniyet-gayriyet, isim-müsemma, tevhit-şirk, tenzih-teşbih, fenâ-beka gibi vahdet-i vücut düşüncesinin temel kavram çiftlerinin kullanılması yer alır. Chodkiewicz eseri tercüme edip neşre hazırlarken eserin muhtevasının vahdet-i vücûd düşüncesinden ayrıştığı temel hatları ortaya koymayı ve vahdet-i vücut doktrini hakkındaki bazı yanlış anlaşılmaları ortadan kaldırmayı amaçlamıştır. Çünkü Belyânî’nin, İbn Seb‘în’in (ö. 669/1270) müritlerinden Ebü’l-Hasan eş-Şüşterî ile (ö. 668/1269) karşılaşmasına atıfla onun vahdet-i mutlaka ekolünden etkilenme ihtimaline dikkat çekilmiştir. Böylece Chodkiewicz, İbnü’l-Arabî üzerine yaptığı çalışmalardan önce Ekberî literatürle ilintili eserleri yayıma hazırlamış ve kritik etmiştir.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"177 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134424313","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Siyasal Düzen: Adalet ve Asabiyetin Siyasetteki Rolü","authors":"Nurullah Ardıç","doi":"10.26570/isad.1235886","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235886","url":null,"abstract":"Siyaset felsefesi alanındaki çalışmalarıyla tanınan M. Akif Kayapınar’ın kitabı Bilim ve Sanat Vakfı’ndaki “Adalet Konuşmaları” (2017) çalıştayında yaptığı bir sunuma dayanıyor. Her görüşten ve farklı disiplinlerden okuyucuya hitap eden eserin kalkış noktası, Türkiye’de insan-toplum bilimlerindeki genel bir sorunun siyaset bilimindeki yansımasıdır: Türkiye’de siyaset biliminin Amerika’da üretilmiş (ve o bağlamda gerçekten önemli) soru ve konular üzerinde yoğunlaşması, buna mukabil Türkiye’nin en önemli siyasî meselesinin (“iyi” bir siyasî düzen tesisi ve buna ilişkin yaşanan krizin) yeterince tartışılmaması. Yazar “giriş”te söz konusu krizin bazı tezahürlerini (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, anayasa tartışmaları vb.) kısaca tartıştıktan sonra sorunun temelinde bir “müşterek iyi hayat tasavvuru” ve buna dayalı “siyasal toplum” kurulamayışı olduğunu belirtiyor (s. 29). Buradan yola çıkarak eser, iki büyük soruyu, iki uzunca bölümde etraflıca tartışıyor: (felsefî düzlemde) Siyasî düzenin mahiyeti ve (pratik düzlemde) nasıl kurulduğu.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"29 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129448546","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Hikmetü’l-işrâk: Hikmetü’l-işrâk Şerhi","authors":"Gülizar Eki̇nci̇","doi":"10.26570/isad.1235876","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235876","url":null,"abstract":"Bir eseri orijinal dilinde okuyup anlamak, hele ki bu felsefî bir metin ise, oldukça meşakkatlidir. Günümüz İslam felsefesi araştırmacılarının temel problemlerinden biri de araştırmacının inceleme konusu yaptığı kadim bir esere ulaşmanın yanı sıra onu asıl maksadı ile anlayabilmektir. Bu problem, İslam felsefesi alanının kendine has zorluğuna yabancı bir dilin hem doğru anlaşılması hem de aslına uygun şekilde aktarılması gayesinin eklenmesiyle kendini gösterir. Alanın ana kaynaklarının anlaşılmasında bireysel gayretlerin külfetine karşın, o eserin çevirisinin basılması ilave bir çabayı gerektirir. Bu bakımdan ülkemizde İslam filozoflarının temel eserlerinin hakkıyla yapılan her bir tercümesi, kendisi kadar kıymetli ve değerlidir. İslam felsefesi alanına önemi haiz katkı sağlayan tercümelerden biri de Tahir Uluç’un henüz Türkçe’ye kazandırdığı Şemseddin eş-Şehrezûrî’nin (ö. 687/1288’den sonra) Hikmetü’l-işrâk Şerhi (Şerhu Hikmeti’l-işrâk) adlı eseridir.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"158 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133279254","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Creation of Mamluk Social Identity Through Madrasas and Production of Texts","authors":"Büşra Kaya","doi":"10.26570/isad.1235729","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235729","url":null,"abstract":"The diversity of education in the madrasas contributed to different social groups’ feelings of belonging to the Mamluk community as well as to the formation of identity awareness. This study aims to examine the ranks the civil elite of the Mamluk period held in various scholarly and bureaucratic positions and the contribution of the texts they produced to the development of a Mamluk identity. Contrary to previous processes, the Mamluk ulama displayed a more conscious understanding of the Mamluk identity in their texts about the history of the Mamluk state and power. This study discusses how the ulama, who obtained scholarly or bureaucratic ranks because of various relationship networks they formed, constructed a Mamluk identity in their historical texts.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"15 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127904852","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Abbasid House of Wisdom: Between Myth and Reality","authors":"İsmail E. Erünsal","doi":"10.26570/isad.1235848","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235848","url":null,"abstract":"Abbâsî dönemi ilim ve kültür hayatından bahseden bütün araştırmalarda bu dönemin en önemli ilim merkezinin Bağdat Beytülhikmesi olduğu belirtilir. Abbâsîler devrinde bir süre ilmî faaliyetlerin etrafında yoğunlaştığı Beytülhikme, Hârûnürreşîd tarafından Bağdat’ta kurulmuş, oğlu Me’mûn tarafından da geliştirilmiştir. Anlaşıldığı kadarıyla bu dönemde Beytülhikme, çeşitli dillerden tercüme faaliyetlerinin yürütüldüğü merkez haline gelmiştir. Kaynaklardaki bazı kayıtlardan anlaşıldığına göre, muhtemelen sarayın bir bölümünde yer alan Beytülhikme’de tercüme faaliyetleri dışında halifenin ulema ve üdebâ ile yaptığı sohbetler de gerçekleştirilmekteydi.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125832271","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"From Fiqh Matn to Code of State: Shifting Representation of the Multaqā from the Seventeenth to the Nineteenth Centuries Ottoman World and Beyond","authors":"Kasım Kopuz","doi":"10.26570/isad.1235756","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235756","url":null,"abstract":"Ibrāhīm al-Ḥalabī’s (d. 956/1549) Multaqā al-abḥur, published in 1517, quickly became one of the most authoritative fiqh texts in the Ottoman Empire. Ottoman authors treated it just as fiqh text. In their early writings, Western scholars also represented the book to their audiences as a fiqh book. However, by the late seventeenth century onward, Western authors started to portray the book as a code of the state in the modern sense of a uniform law. Some Muslim scholars in the late nineteenth century fallowed the same path. Thus, the representation of the Multaqā shifted from being a fiqh text to a code of the state. This article traces the historical process of this shift and argues that viewing the Multaqā as a code of the state was a misrepresentation that emerged under the influence of the notion of a modern nation-state.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"71 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133539929","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"“Cevâmiu’l-Kelim” ve “Câmiu Hâdimi’l-Haremeyn” Adlı Dijital Hadis Veri Tabanları Üzerine Notlar","authors":"M. Topgül","doi":"10.26570/isad.1235791","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235791","url":null,"abstract":"Hadis sahasında aktif olarak kullanılan “Cevâmiu’l-Kelim” ve “Câmiu Hâdimi’l-Haremeyn” adlı dijital hadis veri tabanları hadis tahrici yapma, hacimli kaynakları süratle tarama ve râviler hakkındaki bilgilere hızlıca erişme gibi standart özelliklerinin yanı sıra hoca-talebe ilişkilerini görmeye imkân verecek rivayet sayılarını sunma, onlar arasında kullanılan aktarım kalıplarını hızlıca belirleme gibi özellikleri ile de dikkat çeker. Ancak bu dijital hadis veri tabanlarının daha aktif ve spesifik meseleler için kullanılması sırasında bazı teknik kusurlar içerdiği tespit edilmiştir. Yazıda bazıları hakkında örnekler de verilen bu on beş hususun sunulmasının hadis sahasında bu dijital veri tabanlarını aktif olarak kullanan araştırmacıların karşılaşacağı iş ve zaman kaybını engelleyeceği öngörülmektedir.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"27 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126780857","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Mezhepler Arası Mücadele -Hanbelîlik-Eş‛arîlik İlişkisi-","authors":"A. Yavuz","doi":"10.26570/isad.1235891","DOIUrl":"https://doi.org/10.26570/isad.1235891","url":null,"abstract":"İsa Koç’un Mezhepler Arası Mücadele -Hanbelîlik-Eş‘arîlik İlişkisi- adlı eseri, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı’nda hazırladığı doktora tezinin kitaplaşmış halidir. Eserin temel çatısı iki mezhep arasındaki ilişkinin belirli bir zaman diliminde incelenmesi üzerine kuruludur. Bu yaklaşım biçimi ülkemizde İslam mezhepleri tarihi araştırmalarının son döneminde artan yöntemlerden biridir. Mezhep olgusunu sadece kendi iç dinamikler ile anlamak veya yorumlamak yerine muhataplık ilişkileri üzerinden değerlendirmek önemli bir bakış açısıdır. Çünkü mezhepleri mezhep yapan, mücadele ettikleri düşünce ekolleridir. Mezheplerin doğası farklılaşmak üzerine kuruludur. Bu bağlamda mezheplerin muhataplık ilişkilerini doğru tahlil etmek, düşüncelerini daha isabetli yorumlama kapısını açacaktır.","PeriodicalId":177102,"journal":{"name":"İslâm Araştırmaları Dergisi","volume":"9 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122171885","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}