Acta Baltico-Slavica最新文献

{"title":"Creating Urban Heterotopia: Užupis in the Focus of Literature and Film (“Tūla” by Jurgis Kunčinas and “Ten Minutes Before the Flight of Icarus” by Arūnas Matelis)","authors":"Gintarė Bidlauskienė","doi":"10.11649/abs.2741","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2741","url":null,"abstract":"Creating Urban Heterotopia: Užupis in the Focus of Literature and Film (Tūla by Jurgis Kunčinas and Ten Minutes Before the Flight of Icarus by Arūnas Matelis)This article aims to analyze and compare two representations of the Vilnius district of Užupis: the literary image created in the novel Tūla by Jurgis Kunčinas (1993) and the cinematic image provided in the documentary Ten Minutes Before the Flight of Icarus by Arūnas Matelis (1990). Applying the approaches of geocriticism, urban studies, and intermedial contexts allows to relate these images in terms of the dominant motifs of the sensorial experience of the city related to two representational strategies: observing and walking in the city. In the novel Tūla, different gazing modes make the urban space visible, and the protagonist’s walking links particular urban objects to the whole referential space. In this way, the analysis of the representation of Vilnius, especially Užupis, in Tūla highlights the links between the construction of the fictional urban space and the structure of the city novel. Ten Minutes Before the Flight of Icarus focuses on the district of Užupis and the everyday life of its residents. The street-level camera eye matches the gaze of the potential perceiver and his bodily ability to grasp the space haptically, i.e. by footsteps. The movement on foot is essential as it connects all the spatial points into one entity and highlights a permanent link between walking in the city and storytelling as reading or writing. Ultimately, both representational strategies allow qualifying the area of Užupis as the “other” space or a heterotopia due to its distinctive language, which is also a bodily practice, intrinsic to both texts.Tworzenie miejskiej heterotopii. Zarzecze (Užupis) w centrum zainteresowania literatury i filmu (Tūla Jurgisa Kunčinasa i Dziesięć minut przed lotem Ikara Arūnasa Matelisa)Celem artykułu jest analiza i porównanie dwóch sposobów przedstawiania wileńskiej dzielnicy Zarzecze: literackiego obrazu Zarzecza stworzonego w powieści Jurgisa Kunčinasa Tūla (1993) oraz obrazu filmowego przedstawionego w filmie dokumentalnym Arūnasa Matelisa Dziesięć minut przed lotem Ikara (1990). Wykorzystanie podejść geokrytyki, studiów miejskich (urban studies) i kontekstów intermedialnych pozwala na powiązanie tych obrazów pod względem dominujących motywów zmysłowego doświadczania miasta, związanych z dwoma sposobami przedstawiania: obserwacji i spaceru po mieście. W powieści Tūla różne sposoby patrzenia sprawiają, że przestrzeń miejska jest widoczna, a wędrówka bohatera łączy poszczególne obiekty z całą przestrzenią referencyjną. Analiza sposobu przedstawienia Wilna, a zwłaszcza Zarzecza, w powieści Tūla podkreśla związki między konstrukcją fikcyjnej przestrzeni miejskiej a strukturą powieści miejskiej. Film Dziesięć minut przed lotem Ikara skupia się na dzielnicy Zarzecze i codziennym życiu jej mieszkańców. Formalnie oko kamery umieszczone na poziomie ulicy zbiega się z potenc","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46981891","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Futuryści z MZO. Organizowanie się Ministerstwa Ziem Odzyskanych w czasie i przestrzeni","authors":"Karolina Ćwiek-Rogalska, Izabela Mrzygłód","doi":"10.11649/abs.2829","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2829","url":null,"abstract":"Futurists from the MZO: Self-Organisation of the Ministry of the Recovered Territories in Time and SpaceAmong the tasks of the Ministry of the Recovered Territories, which existed in the years 1945–1949, was planning the development of former German territories incorporated into the post-war borders of Poland. In our article, we critically read the documents of the Ministry, concerning both the spatial organisation of settlement in the Recovered Territories – normative documents and reports of the Department for Settlement, as well as the efforts to acquire a building for the headquarters of the Ministry in Warsaw. We look at how the Ministry located itself in the space of Warsaw and we read this as a reflection of the process of the settlement in the Recovered Territories. We propose an intellectual game of reading how the legal and administrative order of formerly German territories was created and we show it as a strategy for designing a new socio-political reality in vein of science fiction thinking. By using such a category, we bring out the entangled temporalities of the project of the “Recovered Territories” and the Ministry itself, as well as the scale of social and political constructivism of the post-war transition period. Futuryści z MZO. Organizowanie się Ministerstwa Ziem Odzyskanych w czasie i przestrzeniDo zadań Ministerstwa Ziem Odzyskanych, istniejącego w latach 1945–1949, należało planowanie zagospodarowania dawnych terenów niemieckich wcielonych w powojenne granice Polski. W naszym artykule poddajemy krytycznej lekturze dokumenty Ministerstwa, dotyczące zarówno organizacji przestrzennej osadnictwa na „Ziemiach Odzyskanych” – akty normatywne oraz sprawozdania Departamentu Osiedleńczego – jak i starań o pozyskanie budynku na siedzibę instytucji w Warszawie. Przyglądamy się, jak Ministerstwo lokowało się w przestrzeni stolicy i czytamy to jako odzwierciedlenie procesu zagospodarowywania „Ziem Odzyskanych”. Celem tekstu jest podjęcie gry intelektualnej, polegającej na odczytaniu kształtowania się porządku prawno-administracyjnego terenów poniemieckich jako strategii projektowania nowej rzeczywistości społeczno-politycznej w kluczu myślenia sciencefictionalnego. Dzięki użyciu takiej kategorii wydobywamy splątane czasowości projektu „Ziem Odzyskanych” i samego Ministerstwa oraz skalę konstruktywizmu społecznego i politycznego powojennej epoki przejściowej.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47048237","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"«И махнуть из Риги в Краков…»: (не)традиционный Польский текст в цикле стихотворений Сергея Морейно «Краковский трубач»","authors":"Кристина [Kristina] Воронцова [Vorontsova]","doi":"10.11649/abs.2347","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2347","url":null,"abstract":"“And hop from Riga to Krakow…”: (Un)traditional Polish Text in the Cycle of Poems The Krakow Trumpeter by Sergey MoreinoThis article focuses on the issue of so-called Polish text of Russian culture in the poetic cycle Krakovskiĭ trubach [The Krakow Trumpeter] (1989–1990) by Sergey Moreino, a Russian poet and translator, who currently lives in Latvia. Traditional semiotic patterns and national stereotypes which existed in Soviet culture (Poland as a Big Cemetery, Poland as a Big Border, Romantic Poland, etc.) had a long-term impact on post-Soviet literature. As it turns out, however, in the case of Sergei Moreino, who consciously kept distance from any Polonophilia moods of the 1960s and 70s, there emerged innovative ways of presenting Poland, and especially the urban space of Krakow.„I przenieść się z Rygi do Krakowa…”: (nie)tradycyjny polski tekst w cyklu wierszy Siergieja Moreino Krakowski trębaczArtykuł koncentruje się na problemie tzw. polskiego tekstu kultury rosyjskiej w cyklu poetyckim Krakowskij trubacz [Krakowski trębacz] (1989–1990) Siergieja Moreino, rosyjskiego poety i tłumacza, mieszkającego obecnie na Łotwie. Tradycyjne wzorce semiotyczne i narodowe stereotypy, które istniały w kulturze radzieckiej (Polska jako Wielki Cmentarz, Polska jako Wielka Granica, Polska romantyczna itd.) miały długofalowy wpływ na literaturę postradziecką, ale okazało się, że w przypadku Siergieja Moreino, który świadomie zdystansował się od wszelkich nastrojów polonofilii lat 60. i 70. XX wieku, pojawiły się nowatorskie sposoby ukazywania Polski, a zwłaszcza przestrzeni miejskiej Krakowa.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41395680","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Języki mniejszości","authors":"Ludmyła Pidkujmucha","doi":"10.11649/abs.2495","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2495","url":null,"abstract":"Minority LanguagesReview Helena Krasowska, Języki mniejszości: Status, prestiż, dwujęzyczność, wielojęzyczność [Minority Languages: Status, Prestige, Bilingualism, Mutilingualism], Warszawa: Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski, 2020, 226 pp.This review presents an academic textbook by Helena Krasowska. The article outlines issues discussed in the work, and presents the reviewer’s theoretical and practical observations, which are based on her own empirical research. Języki mniejszościRecenzjaHelena Krasowska, Języki mniejszości. Status, prestiż, dwujęzyczność, wielojęzyczność, Warszawa: Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski, 2020, 226 ss.Recenzja przedstawia podręcznik akademicki autorstwa Heleny Krasowskiej. Zostały tu omówione zarówno poszczególne zagadnienia poruszane w pracy, jak również teoretyczne i praktyczne rozważania, którymi autorka dzieli się na podstawie własnych badań empirycznych.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47460854","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Intertekst Wilna w twórczości Vaidotasa Daunysa","authors":"Małgorzata Kasner","doi":"10.11649/abs.2589","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2589","url":null,"abstract":"The Intertext of Vilnius in the Works of Vaidotas DaunysThe aim of the present article is to analyse the intertext of Vilnius in the works of the Lithuanian poet, essayist and editor Vaidotas Daunys (1958–1995) by drawing on the categories of intertextuality and intertext (J. Kristeva, R. Barthes, M. Riffaterre, M. Głowiński, S. Balbus, R. Nycz). In Daunys’ poems and essays, the reader perceives Vilnius as a mental construct, multilayered structure of meaning or a complex metaphor referring to a specific place on the map of north-eastern Europe, the political centre of the independent Republic of Lithuania since 1990. His debut collection Metų laikai [The Four Seasons, 1985] containing his early lyrics deals with urban themes, which will also become one of the recurrent motifs in his essays. This collection introduces themes, metaphors and symbols developed and recreated by the author over the following decades: the city of myth, the city of nature, the city of faith. In his poetry, Daunys illustrates how the personal and psychological city (the individualized place of the lyrical subject, where the history takes place here and now) evolves into the meta-city and philosophy of the city (Vilnius as a timeless and sacred city, with strong communal bonds). Daunys was a gifted observer, therefore, in his works (and artistic activities), at the aesthetic, ethical, philosophical and theological levels, he consequently and skilfully presented Vilnius as the central place of his homeland where multiple voices can be heard, as the Baltic cradle of Lithuanian culture and the home to many languages, cultures and nations. His source of inspiration was Lithuanian and European cultures (mainly literature oscillating between existential and ontological questions; Christian and existential philosophy; but also history, music, architecture and photography), based on the solid Christian foundation (the Bible). Translated into the language of the modern city and experience of the watershed years, these sources, displaying various forms of intertextuality, have created a multilayered web of meanings that Vilnius entails. Intertekst Wilna w twórczości Vaidotasa DaunysaCelem artykułu jest opis i analiza intertekstu Wilna w twórczości litewskiego poety, eseisty i wydawcy Vaidotasa Daunysa (1958–1995). Do realizacji zadania zostały wykorzystane kategorie intertekstualności i intertekstu (J. Kristeva, R. Barthes, M. Riffaterre, M. Głowiński, S. Balbus, R. Nycz). Dla każdego czytelnika poezji i eseistyki Daunysa, Wilno to konstrukt mentalny, wielowarstwowa struktura znaczeń, złożona metafora odnosząca się do konkretnego miejsca na mapie Europy Północno-Wschodniej, politycznego centrum niepodległej od 1990 roku Republiki Litewskiej. Już wczesna liryka Daunysa z debiutanckiego tomu Metų laikai [Pory roku, 1985] odwołuje się do tematyki miejskiej, która z czasem stanie się także ważnym motywem jego eseistyki. To tutaj po raz pierwszy pojawiły się tematy, metafory i symbole, ","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41528259","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"O nowych ręcznie zrównoleglonych i znakowanych dwujęzycznych korpusach równoległych oraz ich zastosowaniach","authors":"Roman Roszko","doi":"10.11649/abs.2576","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2576","url":null,"abstract":"On New Manually Aligned and Tagged Bilingual Parallel Corpora and Their ApplicationsThis article is devoted to the manually aligned and tagged bilingual parallel CLARIN-PL-BIZ corpora of the Baltic and Slavic languages which are currently being developed. The study discusses the essential features of these corpora that make their applications go far beyond typical corpus analysis. Applications of these corpora include the design of cross-language models for the development of machine translation and artificial intelligence. The article also draws attention to the high potential of these resources as a model training base for testing natural language processing tools. O nowych ręcznie zrównoleglonych i znakowanych dwujęzycznych korpusach równoległych oraz ich zastosowaniachW artykule autor opisuje obecnie powstające ręcznie zrównoleglone i znakowane dwujęzyczne korpusy równoległe CLARIN-PL-BIZ języków bałtyckich i słowiańskich. Omawia wyróżniające cechy tych korpusów, które sprawią, że zastosowania tych korpusów znacznie wykroczą poza typowe analizy korpusowe. Wśród zastosowań tych korpusów autor wymienia definiowanie modeli międzyjęzykowych na rzecz rozwoju przekładu maszynowego i rozwoju sztucznej inteligencji. Zwraca również uwagę na wysoki potencjał tych zasobów jako wzorcowej bazy treningowej do testowania narzędzi przetwarzania języka naturalnego.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43643776","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"„Gazeta Polska Bukowiny” jako źródło do badań współczesnej polszczyzny pisanej na Ukrainie","authors":"A. Krawczuk","doi":"10.11649/abs.2438","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2438","url":null,"abstract":"The Magazine Gazeta Polska Bukowiny as a Source for the Study of Contemporary Written Polish in UkraineThis article presents the magazine Gazeta Polska Bukowiny [The Polish Gazette of Bukovina], which has been published in Ukraine since 2007, as a source for the study of contemporary written Polish under the conditions of its contact with other languages in Ukraine. The analysis is set against the background of research on the press of the Polish national minority in the country. The article offers a discussion of the advantages and prospects of the linguistic study of texts published in Gazeta Polska Bukowiny, including the use of the electronic corpus of this periodical as a research tool. The study outlines the characteristics of the magazine (time of publication, structure, topics of texts, their authors, editing) and, in the most general terms, the scope of deviations from the general Polish norm, which can be analysed on the basis of texts written by people of Polish descent. The linguistic specificity of these texts is more precisely illustrated on the example of case forms of nouns which deviate from their normative Polish equivalents. The author considers the potential impact of interference resulting from contact between Polish and Ukrainian and – directly or indirectly – Russian, which functions in Ukraine alongside the official language of the country. „Gazeta Polska Bukowiny” jako źródło do badań współczesnej polszczyzny pisanej na UkrainieCelem publikacji jest przedstawienie „Gazety Polskiej Bukowiny”, ukazującej się od 2007 roku na Ukrainie, jako źródła do badań nad współczesną polszczyzną pisaną w tym kraju w warunkach jej kontaktu z innymi językami. Na tle pokazania stanu badań nad językiem prasy polskiej mniejszości narodowej na Ukrainie omawia się zalety i perspektywy studiów językoznawczych prowadzonych na materiale tekstów „Gazety Polskiej Bukowiny”, w tym także z uwzględnieniem – jako narzędzia badawczego – utworzonego na potrzeby naukowe elektronicznego korpusu tego periodyku. Podaje się charakterystykę gazety (czas wydawania, struktura, zakres tematyczny publikacji, ich autorzy, redakcja) i najogólniej określa się zasięg odstępstw od ogólnopolskiej normy językowej, które można analizować na podstawie tekstów publikacji pisanych przez osoby polskiego pochodzenia. Dokładniej zaś specyfikę językową ilustruje się na przykładzie deklinacyjnych form rzeczownika odbiegających od normatywnych odpowiedników ogólnopolskich. Przytacza się komentarze o możliwych wpływach zewnątrzinterferencyjnych w wyniku kontaktów polszczyzny z językiem ukraińskim i – bezpośrednio lub pośrednio – rosyjskim, który aktywnie funkcjonuje na Ukrainie obok języka państwowego.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43234755","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Współczesna sytuacja na Grodzieńszczyźnie w ujęciu socjolingwistycznym","authors":"Małgorzata Ostrówka","doi":"10.11649/abs.2597","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2597","url":null,"abstract":"The Contemporary Situation in the Grodno Region in a Sociolinguistic PerspectiveReview Katarzyna Konczewska, Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie [Poles and the Polish Language in the Grodno Region], Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, 2021, 192 pp.This article is a review of Katarzyna Konczewska’s study entitled Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie [Poles and the Polish Language in the Grodno Region]. The study discusses the history and geographical extent of the area under consideration as well as the sociolinguistic situation and the functional distribution of the Polish language in the region. The author also presents a list of features of North Borderland Polish in the collected texts, published sources – the novels of Eliza Orzeszkowa (Nad Niemnem [On the Niemen], Cham [The Peasant], Dziurdziowie [The Dziurdzia Family]), the prose of Aleksander Jurewicz, and books published in Polish in Belarus – and analyses the language of Polish tombstone inscriptions. It is worth noting that the publication includes a number of tables, full colour charts, maps and photos. The study is an important contribution to the literature on the functioning of the Polish language in Belarus. Współczesna sytuacja na Grodzieńszczyźnie w ujęciu socjolingwistycznymRecenzjaKatarzyna Konczewska, Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie, Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, 2021, 192 ss.Artykuł jest recenzją książki Katarzyny Konczewskiej pt. Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie. Autorka omawia w niej historię, zasięg geograficzny badanego obszaru, sytuację socjolingwistyczną oraz dystrybucję funkcjonalną języka polskiego. Przedstawia także wykaz cech polszczyzny północnokresowej w zgromadzonych tekstach, źródłach publikowanych – w powieściach Elizy Orzeszkowej (Nad Niemnem, Cham, Dziurdziowie), w prozie Aleksandra Jurewicza, białoruskich polskojęzycznych publikacjach książkowych. Analizuje też język polskich inskrypcji nagrobnych. Na uwagę zasługuje szata graficzna publikacji – tabele, kolorowe wykresy, mapy i zdjęcia. Książka jest ważnym uzupełnieniem literatury na temat funkcjonowania języka polskiego na Białorusi.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43403709","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Profesor Iryda Grek-Pabisowa (1932–2021)","authors":"Małgorzata Ostrówka, M. Jankowiak","doi":"10.11649/abs.2596","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2596","url":null,"abstract":"Professor Iryda Grek-Pabisowa (1932–2021)This article presents the profile of Iryda Grek-Pabisowa, a renowned linguist, associated with the Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences for sixty years. She was a long-serving head of North Borderland Polish, and the deputy director of the Institute for two terms (1996–2003). She was a pioneer of research on the language and culture of Old Believers in Poland, and the language of Poles in Belarus and Lithuania. The most important research areas on which she focused were dialectology and lexicography: the study and description of the subdialects of Old Believers living in Poland (e.g. A Dictionary of the Dialect of Old Believers Living in Poland), the Russian language (e.g. The Great Russian-Polish Dictionary) and North Borderland Polish (7 monographs and A Dictionary of the Spoken Polish of the North-Eastern Borderland). She is the author or co-author of about 160 articles, 11 monographs and 7 dictionaries. In 1974–2003 she was associated with the journal Acta Baltico-Slavica, initially as its secretary and then editor-in-chief.  Profesor Iryda Grek-Pabisowa (1932–2021) Opracowanie przedstawia sylwetkę Irydy Grek-Pabisowej, znanej językoznawczyni przez 60 lat związanej z Instytutem Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Przez wiele lat kierowała Pracownią Polszczyzny Północnokresowej. Przez dwie kadencje pełniła funkcję wicedyrektorki ds. naukowych w IS PAN (1996–2003). Była prekursorką badań języka i kultury staroobrzędowców w Polsce oraz języka Polaków na Białorusi i Litwie. Do najważniejszych kierunków badawczych należały dialektologia i leksykografia: badanie i opis gwar staroobrzędowców mieszkających w Polsce (m.in. Słownik gwary starowierców mieszkających w Polsce), język rosyjski (m.in. Wielki słownik rosyjsko-polski) oraz polszczyzna północnokresowa (7 monografii oraz Słownik mówionej polszczyzny północnokresowej). Jest autorką lub współautorką około 160 artykułów, 11 monografii i 7 słowników. W latach 1974–2003 była związana z rocznikiem „Acta Baltico-Slavica”, początkowo jako sekretarz, a następnie jako redaktor naczelna.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43636787","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Piśmiennictwo religijne polskich Tatarów w okresie powojennym (1945–1989)","authors":"M. Łyszczarz, Michał Moch","doi":"10.11649/abs.2557","DOIUrl":"https://doi.org/10.11649/abs.2557","url":null,"abstract":"Religious Literature of Polish Tatars in the Post-War Period (1945–1989)The article opens with a general overview of the socio-political situation of the Tatars and the specificity of their religiosity in the People’s Republic of Poland (1945–1989), leading to the main part: an analysis of ephemeral religious prints created and distributed by Polish Tatars. The description of the sources is introduced with a presentation of the broad socio-political context which determined the functioning of this minority after World War II. The study characterises the basic types of religious literature of the Tatars: (a) traditional manuscripts, (b) periodicals and publishing activities, (c) ephemeral prints. It also considers the significance of these types of literature in the period between 1945 and 1989. The analysis of seven prayer books and three teaching materials provides the basis of general observations concerning ephemeral religious prints created by Polish Tatars after World War II. The analysed sources have not as yet been studied by researchers. Piśmiennictwo religijne polskich Tatarów w okresie powojennym (1945–1989)Artykuł rozpoczyna się od przybliżenia położenia społeczno-politycznego Tatarów w PRL-u oraz specyfiki ich religijności, by dojść do szczegółowych kwestii, związanych z analizą religijnych druków ulotnych opracowanych przez polskich Tatarów. Charakterystykę opartą na źródłach poprzedziło zatem przedstawienie szerokiego kontekstu społeczno-politycznego, który determinował sposób funkcjonowania tej mniejszości w Polsce po II wojnie światowej. Autorzy scharakteryzowali podstawowe typy piśmiennictwa religijnego Tatarów: a) tradycyjne rękopiśmiennictwo, b) czasopiśmiennictwo i działalność wydawniczą, c) druki ulotne. Zwrócono przy tym uwagę na znaczenie poszczególnych rodzajów piśmiennictwa w okresie 1945–1989. Charakterystyki religijnych druków ulotnych, opracowanych przez polskich Tatarów po II wojnie światowej, dokonano na przykładzie 7 modlitewników oraz 3 materiałów dydaktycznych. Dokumenty te dotąd nie były przedmiotem badań naukowych.","PeriodicalId":53746,"journal":{"name":"Acta Baltico-Slavica","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49150174","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}