Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal最新文献

{"title":"İbn Sînâ’nın eş-Şifâ: Metafizik 1/8’de Sofistlerle Tartışma ve Dış Karşısında Zihnin Araçsallaşması","authors":"Ö. Yildirim","doi":"10.18505/cuid.1052450","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1052450","url":null,"abstract":"Bu çalışma İbn Sînâ’nın eş-Şifâ: Metafizik kitabının birinci makalesinin sekizinci faslını odağına alma amacındadır. Söz konusu fasıldaki sofistlere dair yapılan incelemenin metafizik ilmi açısından gerekliliği, zihni arka planı, burada kullanılan yöntem ve tercih edilen bu yöntemin gerekçelerini belirlemeye çalıştım. Filozofun buradaki ibarelerinin gönderme yaptığı teori, tartışma ve ilkeleri yakalamaya ve bunların felsefe tarihindeki izlerini bulmaya gayret ettim. Bu fasıldaki sorunlarla benzer meselelerin ele alındığı Aristoteles’in Metafizik kitabındaki görüşler arasındaki irtibata da yer vermeye çalıştım. Makalede, amaçlanan tahlili yapabilmek için İbn Sînâ’nın zihin dışı ile zihin arasında kurduğu irtibatı öne çıkarmaya çalıştım. Burada zihnin, sofistlerin iddiasının tam tersi bir konumda bulunduğunu ve varlık hakkındaki önermelerde asıl belirleyici olanın zihin değil de dış olduğunu gerekçeleriyle ortaya koymaya gayret ettim. Zihin dışının zihni bilfiilleştirerek kendini yeni bir varlık alanı olarak onda ifşa ettiğini, bundan dolayı da zihnin/mantığın temel önermeleri olarak bilinen kuralların aslında ve öncelikli olarak varolanın ilkeleri olduğunu açıklamaya çalıştım.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68154211","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Almanya`daki Okullarda İslam Din Dersinden Velilerin Beklentileri: Baden-Württemberg Örneği","authors":"Şenay Yazgan","doi":"10.18505/cuid.1062486","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1062486","url":null,"abstract":"Almanya`da İslam din dersinin kamu okullarında verilmeye başlamasıyla birlikte dersin hem anayasaya uygun bir ders niteliğinde verilebilmesi hem de Müslümanların istek ve beklentilerine uygun şekilde verilebilmesi yönündeki çabalar da devam etmektedir. İslam din dersinin henüz teşekkül sürecinde olması nedeniyle en çok merak edilen noktalardan biri de Müslüman ailelerin dersten beklentilerinin ne olduğu konusudur. Bu amaçla bu çalışmada Almanya’nın Baden Württemberg eyaletinin 2018/2019 eğitim-öğretim yılında kamu okullarında pilot proje olarak uygulanan İslam din dersinden, öğrenci velilerinin dersin işleyişi ve uygulamasına yönelik dersten beklentileri incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri açık üçlü sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma örneklemi 11 öğrenci velisinden oluşmaktadır. Araştırmada alt ve üst kategoriler yardımıyla veli beklentileri ifade edilmiştir. Araştırma sonucuna göre, velilerin İslam din dersinin kamu okullarında verilmesinden oldukça memnun oldukları görülmüştür. Veliler İslam din dersinin bütün okullarda ve sınıf düzeylerinde yaygınlaştırılması gerektiği görüşündedirler. Velilere göre dersin içeriği, öğrencilerin dini ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilerek detaylandırılmalıdır. Veliler ders konu alanlarının derinleştirilmesini, dersin bilgi ve ibadet odaklı hale getirilmesini beklemektedirler. Dersin öğretmenleriyle iletişime geçmek, ders hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve ders etkinliklerine destek vermek önemli veli beklentileri arasında yer almaktadır. İslam din dersinin genel olarak veli beklentilerine uygun olduğu, dersin öğrenciler üzerinde dini bilgi ve davranış kazanımı ile dini gelişimini sağladığı anlaşılmaktadır. İslam din dersinin, hem Müslüman toplumun dini kimlik inşasında hem de Alman toplumu içindeki diğer dinden olanlarla insanı ilişkilerin geliştirilmesinde önemli bir etkiye sahip olduğu görülmektedir.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68154822","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Orta Çağ Hıristiyan Manastırlarında Manevi Okuma Kültürü: Lectio Divina","authors":"Yasin Güzeldal","doi":"10.18505/cuid.1071508","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1071508","url":null,"abstract":"Bu araştırmada özellikle Batılı bir manevi uygulama olan lectio divina'nın ana unsurlarından bahsedilmeye çalışılmıştır. Kutsal Kitap dışında okumaya çok fazla önem verilmeyen erken dönem Hıristiyan manastırcılığının ortaya çıktığı çöl keşişliğinden yerleşik manastır düzenine geçiş sürecinde birçok yeni uygulamalar ortaya çıkmıştır. Okuma alışkanlığı da yerleşik manastırlara geçildikten sonra manastırın vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelmiştir. Bu terimin manastır literatürüne girmesi ise onu bir tür manastır disiplini olarak günlük manastır takvimine dahil eden Aziz Benedikt'e (MS 480-547) kadar uzanmaktadır. Manastırlarda uygulanan lectio uygulaması, bu okuma eyleminin içeriğinin ne olduğu, süresinin ne kadar olduğu ve nasıl tatbik edilmesi gerektiği gibi birtakım soruları da beraberinde getirmiştir. Bununla ilgili olarak, özellikle Aziz Benedikt'in de çağdaşı olan Cassiodorus'un manastır literatürüne yaptığı katkılar ve manastır okulu ideali önem arz etmektedir. Ayrıca çalışmada, lectio ile doğrudan ilişkili olması ve bilginin muhafazasının sağlanıp sonraki nesillere aktarılması açısından önemli bir yeri bulunan manastır kopyalama faaliyetleri hakkında da bilgi verilmiştir. Buradan hareketle, manastır kütüphanelerinde okunan Kutsal Kitap ve dini eserlerin dışında kalan pagan literatürüne dair, erken dönemden 12. yüzyıla kadar manastır önde gelenleri tarafından yapılan yorumlar incelenmeye çalışılmıştır. Lectio divina, Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı olan manastırlar arasında popülerlik kazanmış ve 12. yüzyıla gelindiğinde II. Guigo tarafından bugün bilinen hali olan dört aşamalı okuma sürecine dönüşmüştür. Bu dört aşamalı sürecin detayları ise son bölümde verilmeye çalışılmış ve sonuç bölümünde yapılan değerlendirmeler ile araştırma sonlandırılmıştır.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47767934","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Nicholas of Cusa’da Tanrı-Âlem İlişkisi","authors":"Fatih Topaloğlu","doi":"10.18505/cuid.1052666","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1052666","url":null,"abstract":"Nicholas of Cusa, 15. yy. felsefesinde önemli bir kavşağı temsil eder. Orta Çağ’da Skolastik düşüncenin tahakkümü altındaki bilim ve felsefenin âlem tasavvurunun Rönesans’la birlikte farklılaşmasında Cusa’nın eklemlendiği felsefe geleneğinin etkisinin bulunduğu söylenebilir. Cusa, Platon felsefesi temelinde ortaya koyduğu teolojik varlık anlayışıyla sonlu ile sonsuz arasında net bir ayırıma gitmiştir. Tanrı’nın birliği fikrini merkeze alarak şekillendirdiği teolojisinde, bu birlik perspektifinde geliştirdiği Tanrı- âlem ilişkisini diyalektik bir yaklaşımla aynılık ve gayrılık kavrayışı içerisinde ele almıştır. Cusa, Tanrı’yı ve varlığının devamını Tanrı’ya borçlu olduğundan dolayı âlemi bir açıdan ayniyet içerisinde görerek, onların mahiyetçe bilinemez olduğunu savunmuş ve bu sahadaki bilgisizliği Tanrısal bir idrake bağlı kılarak olumlamıştır. Diğer yandan içinde yaşadığı dönemin ruhuna uygun olarak geliştirdiği hümanist, septik ve bilimsel bilginin imkânlarını göz ardı etmeyen bakış açısıyla, âlemin bilgisini elde edeceğini düşündüğü matematiksel yöntemle adeta modern bilim ve felsefenin haberciliğini yapmıştır. Bu çalışma, Nicholas of Cusa’nın felsefesinde yer alan varlık anlayışını Tanrı-âlem ilişkisi çerçevesinde incelemek için yapılmıştır.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"8 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68154341","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Cevherî’nin Sultan II. Bayezid’e Sunduğu Methiyeler / The Panegyric Poems of Jawharī Bestowed On Sulṭān Bāyezīd II","authors":"Türkan Alvan","doi":"10.18505/cuid.1075326","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1075326","url":null,"abstract":"Türk-İslam toplumlarında yaygın olan şairlerin padişaha methiye şiirleri sunma geleneğinin sağlam dinî temelleri vardır. Halk içinde saltanat ilâhî kaynaklıdır; padişaha itaat, Allah ve Resûlü’ne itaattir. Osmanlı padişahları, adaletiyle nizâm-ı âlemin son hâmisi olarak görüldükleri için halk padişahlara hürmet etmiştir. Kasideler, mesneviler gibi edebî eserlerde ve tarihî, dinî-tasavvufî eserlerde bunun birçok örneği vardır. Bu yüzden padişaha kaside sunan her şairin sadece makam ve maddi çıkar beklentisinde olduğunu düşünmek çok yüzeysel bir yaklaşımdır. Sultan II. Bayezid Amasya’daki şehzadeliği döneminde ve otuz bir yıllık saltanatında (salt. 886-918/1481-1512) dünyanın dört tarafından gelen âlimleri, sanatkarları ve özellikle şairleri cömertçe himaye eden sanatkâr bir padişahtır. Önemli bir hattat, bestekâr ve şair olan Sultan II. Bayezid halk arasında velî olarak meşhurdur. Sultan II. Bayezid devrine ait bir İn‘âmât Defteri’nde kayıtlı şairlere verilen hediyeler, şairlere verdiği önemin göstergesidir. Ancak Sultan II. Bayezid’in himaye ettiği şairlerin çoğu bilinmemektedir. Bu şairlerden biri olan Cevherî’nin hayatı ve eserleri meçhuldür. Bu makalede şairlerin kaside sunma geleneğinin dinî temelleri hakkında bilgi verilerek Cevherî’nin yeni bulunan şiirleri ve hayatı hakkında tespitler yapılmıştır. Makalede ayrıca Cevherî’nin yeni bulunan şiirleri tanıtılarak özellikleri, edebî değeri ve metin neşri yapılmıştır.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47055444","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Seyyid Muhammed Ali Rıza’nın Gencü’l-Esrâr’ındaki Cennet Tasviri","authors":"Duygu KAYALIK ŞAHİN","doi":"10.18505/cuid.1057306","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1057306","url":null,"abstract":"Türk İslam Edebiyatında, dinî-tasavvufî muhtevalı çok sayıda telif veya tercüme nasihatname kaleme alınmıştır. İslam kültürü ve klasik Türk edebiyatı dairesinde manzum ya da mensur formda yazılan bu eserlerde İslam inanç ve ibadet esasları hakkında bilgiler verilmiş; insanların ahlaklı, imanlı, dinin emir ve yasaklarına riayet eden, Hz. Peygamber’in hadislerini önceleyen, yardımsever ve hoşgörülü bir birey olmaları öğütlenmiştir. Bu nasihatnamelerden biri, farklı nazım türleri ve şekillerinden oluşan manzumelerin vasıta beyitleriyle birbirine bağlandığı Gencü’l-Esrâr’dır. Sufi geleneğin bir halkası olan müellif Gaziantepli Seyyid Muhammed Ali Rıza, cennet mefhumunu çeşitli yönlerden ele alarak müritleri irşat etmeye gayret göstermiştir. Kimi zaman ayet ve hadisleri iktibas ederek ikna ve delil tekniğiyle sözünü güvenilir kılmış; kimi zaman da edebiyat sanatının unsurlarıyla ferdî cennet tasavvurunu harmanlayarak, insanların cennete vasıl olabilme arzularını artırmaya çalışmıştır. \u0000Gencü’l-Esrâr’da, cennet mefhumunun hangi boyutlarda ve suretlerde tasvir edildiğini ortaya koymayı hedeflediğimiz çalışmamızda öncelikle cennet ile ilgili veriler tespit edilerek sınıflandırılmıştır. Seyyid Muhammed Ali Rıza’nın cennet tasavvuru ve tasvirine dair bir çıkarımda bulunmamıza yardımcı olabilecek her türlü bilgi, yorum ve anlatı “Cennetin Fizikî Tasviri ve Muhtevası”, “Cennet İsimlerinin, Çeşitlerinin ve Kapılarının Tasviri”, “Cennet Sakinlerinin Tasviri” ve “Esrârî’nin Cennete Kavuşma Aruzusunu Dile Getirişi” olmak üzere dört başlık altında incelenmiştir. Makalede ayrıca, cennetin tasvir ve tahkiye edildiği bölümlerde müellifin başvurduğu anlatım teknikleri ve sergilediği anlatım üslubu da ortaya konmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47430461","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Yeni Çağ İnanışları Üzerine Nicel Bir Araştırma","authors":"Ekber Şah Ahmedi̇","doi":"10.18505/cuid.1080308","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1080308","url":null,"abstract":"Bu araştırmanın konusunu bireysel dindarlık olarak değerlendirilebilen yeni çağ inanışları oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı ise yeni çağ inanışlarının bireylerin dini bilgi ve dindarlık düzeyi ile ilişkisini ölçmektir. Bilindiği üzere klasik sekülerleşme kuramcıları modernleşme süreci ile dini, mitolojik ve benzeri doğaüstücü yapıların tedrici olarak önemini yitireceğini öngörmüştür. Buna göre din sadece toplumsal kurumlar üzerindeki belirleyici etkisini kaybetmeyip, aynı zamanda bireyin yaşamından da önemli ölçüde çekilecektir. Ancak müesses dinin (post)modern toplumlarda göreceli olarak geçmişe nazaran yaşama yön verme noktasında belirleyici rolünü yitirdiyse de hala önemli bir toplumsal kurum olarak farklı biçimlerde varlığını sürdürdüğü söylenebilir. Bir başka deyişle, kurumsal dinin zayıfladığı toplumlarda dinselliğin farklı biçimlere büründüğü ifade edilebilir. Bu bağlamda, 1960 sonrasında Batı toplumlarında yeni dinsellik formlarının ortaya çıktığı görülmektedir. Sosyolojik araştırma geleneğinde bahsi geçen dinsellik formlarını tanımlamak için yeni dinler, yeni dini hareketler, yeni çağ hareketi veya yeni çağ maneviyatı gibi kavramlar ortaya atılmıştır. Modernleşen ülkemizde de benzer dinsel yapıların görünürlük kazanmaya başladığı tespit edilmektedir. Konu sosyal bilimin pek çok alt disiplininde farklı açılardan araştırılmaktadır. Bu çerçevede nicel desende tasarlanan mevcut araştırma Bursa’da okuyan 382 üniversite öğrencisi ile yapılmıştır. Araştırmada dine öznel önem verme ile yeni çağ inanışları arasında negatif yönlü bir korelasyon bulunmuştur.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68156049","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Discussions Around Legitimacy of the Istihsân’s Definitions in the Early Period","authors":"Abdulmuid Aykul","doi":"10.18505/cuid.1071242","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1071242","url":null,"abstract":"İstihsânın tanımı ve meşrûiyeti problemi, fıkıh usûlünün önemli tartışma konularından biridir. Hanefî kurucu imamları ile İmâm Mâlik’in (ö. 179/795), hukukun katılığını gidermek için kullanmış olduğu bu yönteme, ilk dönemlerden itibaren çeşitli itirazlar yönelmiştir. Malikiler de istihsânı kullanmasına rağmen, istihsâna yönelik ağır eleştiriler Hanefîler üzerine yoğunlaşmıştır. İmam Şafiî’nin (ö. 204/820) ağır eleştirisi sonrasında Hanefî usûlcüler, istihsânı hem tanımlamak hem de meşrû olduğunu kanıtlamak için çeşitli ilmî faaliyetlerde bulunmuşlardır. Özellikle Ebü’l-Hasen el-Kerhî (ö. 340/952) ve Ebû Bekr el-Cessâs (ö. 370/981) ile başlayan bu süreç, diğer mezhep usûlcülerinin de katkısıyla zengin bir birikimi ortaya çıkarmıştır. Kerhî’nin istihsân tanımının, usûlcüler arasında şöhret bulduğu ve usûl eserlerinde istihsânın meşruiyetinin bu tanım üzerinden yapıldığı görülmektedir. Kerhî’nin istihsânın meşruiyetine yönelik değerlendirmeleri, öğrencisi Cessâs ile sonraki asırlarda Ebû Zeyd ed-Debûsî (ö. 430/1039), Ebü’l-Usr el-Pezdevî (ö. 482/1089) ve Şemsüleimme es-Serahsî (ö. 483/1090) tarafından da devam ettirilmiştir. Cessâs’ın istihsânın meşruiyetine yönelik açıklamaları ise İmam Şâfiî’nin istihsân aleyhine yönelik sözlerinin eleştirisi ile başlar. O, istihsânı temelde iki alt başlığa ayırarak, meşruiyet delillendirmesi yapar. İstihsânı lafız ve mâna olmak üzere iki kısımda ele alan Cessâs, lafzî olarak istihsânın kullanılmasında herhangi bir ihtilafın bulunmadığını, bunu bütün müçtehitlerin kabul ettiğini, dahası istihsâna karşı olan İmam Şâfiî’nin bile bu anlamdaki istihsânı kullandığını söyler. Ona göre üzerinde tartışma olan istihsân türü ise ikinci kısımdaki; yani mana itibariyle olan istihsândır. Cessâs, bu kısmın da esasında kıyas ameliyesi olduğunu, İmam Muhammed eş-Şeybânî’nin (ö. 189/805) eserlerine gönderme yaparak ispata çalışır. Gerçekten de İmam Muhammed’in eserlerinde, istihsânın kullanım alanlarına bakıldığında, pek çok yerde çatışan iki kıyasın varlığı görülmektedir. Dahası İmam Muhammed, bazen “istihsânın bu türü kıyasa dahildir.” diyerek açıkça istihsânın -en azından bazı türlerini- kıyas içerisinde değerlendirmiştir. \u0000Hanefî usûlcüler, istihsân tanım ve değerlendirmelerini, muarızlarının da kabul edebileceği şekilde yapmak suretiyle istihsâna yönelik olumsuz havayı kırmak istemişlerdir. İstihsânın “Daha güçlü delil sebebiyle benzerlerine verilen hükümden vazgeçmektir.” şeklindeki tanımı genel kabul görmüştür. Burada istihsân, kıyas ile ilişkilendirerek tanımlanmış; güçlü olan delile istihsân, zayıf olan delile ise kıyas denilmiştir. İstihsânın kıyas ile ilişkilendirilerek tanımlanması isabetli olmakla birlikte, yine bu tanımlarda istihsânın kıyastan daha güçlü olduğu tezi, İmam Muhammed’in istihsâna dair verdiği örneklerle birlikte değerlendirildiğinde, zaman zaman tanım ile tanımlanan arasında tezatlar oluşturmaktadır. Zira çoğu durumda kıyas ile istihsân çatıştığında, istihsân alınmakla birlikte, tam tersi durumun; yani","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68154958","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Mevlid Nasıl Okunurdu? Yazma Nüshalardaki Makam Kayıtları Üzerine Bir Değerlendirme","authors":"Selman Benlioğlu","doi":"10.18505/cuid.1060776","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1060776","url":null,"abstract":"Manzum Türkçe metinler arasında Süleyman Çelebi’ye ait Vesîletü’n-necât adlı mevlid yüzyıllar boyunca geniş bir coğrafyada çeşitli vesilelerle en çok okunan eserlerden biri olmuştur. Zaman içinde çok sayıda yazma nüshası üretilen Mevlid’in metni çeşitlenmiş, versiyonları ortaya çıkmıştır. Başlangıcı ve gelişimi hakkında detaylı bilgi bulunmasa da Süleyman Çelebi mevlidinin erken dönemden itibaren müzikal bir icra şekline kavuştuğu anlaşılmaktadır. Mevlid’in musiki ile olan beraberliğinde zamanla muhtelif icra şekilleri gelişmiş ve bazı rivayetlerde bestelenmiş olduğu belirtilmiştir. Mevlid yazmaları arasında derkenarda beyit ya da mısra yanlarına çeşitli makam adlarının yazıldığı nüshalar bulunmaktadır. Bu çalışmada eserin icra serencamı açısından önemli ipuçları taşıyan bu makam kayıtlı Mevlid yazmalarından on dokuz nüsha tespit edilerek analiz edilmiştir. Nüshaların kısaca tanıtılmasının ardından makam kayıtlı Mevlid yazmalarının biçimsel özellikleri, icrada kullanımlarına yönelik hususiyetleri ve makam adlarının kayda geçme yoğunluğu değerlendirilmiştir. Ele alınan on dokuz Mevlid nüshasında her bir bahir/bölüm için tercih edilen makamların sayısal dökümü yapılmıştır. Böylelikle icrada tercih edilen makamlar ve nüshalardaki makam çeşitliliği karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Ortaya konan sonuçlar üzerinden Mevlid yazmalarına yansıyan icra özellikleri ve Mevlid’in bestelendiğine yönelik aktarımlar tartışılmıştır.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68155061","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Tevekkülün Fonksiyonelliği Üzerine (Din Psikolojik Bir Yaklaşım)","authors":"F. Kandemi̇r","doi":"10.18505/cuid.1073180","DOIUrl":"https://doi.org/10.18505/cuid.1073180","url":null,"abstract":"Bu çalışmanın amacı, tevekkülün bireysel psikoloji açısından fonksiyonel değerini tartışmaktır. Bilindiği üzere teknik anlamıyla, “yapılmak istenen bir işin istenildiği gibi sonuçlanabilmesi için bireyin elinden gelen tüm çabayı sarf ettikten sonra, o işin sonucunu Allah’a havale etmesi” şeklinde tanımlanan tevekkül, Kur’an ve sünnetin üzerinde önemle durmuş olduğu bir kavramdır. Bu yönüyle dinî bir değer olan tevekkülün, yapacak olduğu iş ve eylemlerinde bireye motivasyonel bir güç sağlaması beklenir. Ancak takdir etmek gerekir ki dinî kaynaklardan beslenen tevekkülün, zaman zaman bireysel ve toplumsal bağlamda ifade edilmiş olan motivasyonel değerinden çok uzak olduğu görülmektedir. Bu durum, çoğu zaman bu kavramın sorgulanmasını da beraberinde getirmektedir. Tevekkül, dinî bir kavram olduğu için bu sorgulamalardan bazen dinî inancın da nasibini aldığı bilinmektedir. Bu sorgulamaların çoğu zaman olumsuz yönde sonuçlandığı da bir ger-çektir. Buradan hareketle çalışmada, tevekkülün kendisinden beklenen fonksiyonu çoğu zaman niçin üretemediğine dair değerlendirmeler yapılacaktır. Bu bağlamda çalışmada, birincil ve ikincil kaynaklardan yararlanılarak, dinî açıdan doğru bir tevekkülün, bireysel psikoloji temelinde fonksiyonel değerinin betimlenmesi amaçlanmaktadır.","PeriodicalId":41327,"journal":{"name":"Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47648428","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}