Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi最新文献

{"title":"İkinci Dünya Savaşı, Sovyet Resmi İslamı ve Orta Asya Müslüman Ruhani İdaresi (Müftülüğü)-SADUM","authors":"Mehmet Erkan Killioğlu","doi":"10.32449/egetdid.1273974","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1273974","url":null,"abstract":"1941 yılında Sovyetler Birliği’nin Almanya’ya karşı İkinci Dünya Savaşı’na girmesi ve sonrasında cephede yaşanan toprak, malzeme ve insan kayıpları yüzünden Sovyetler Birliği atıl kapasite olarak görülen ve orduda çoğunlukla geri hizmette kullanılan Müslüman nüfusu da savaşta kullanmaya karar vermiştir. Ancak bu nüfusun geçmişte yaşanan Basmacı İsyanı vb. olayların ortaya çıkardığı husumet sebebiyle önce ikna edilmesi ve Sovyet yönetimini desteklemesi için kendilerine uygulanan sert tutumda gevşemeye gidilmesi ve gönüllerinin kazanılması öncelikle yerine getirilmesi gereken bir şart olarak Sovyet yönetiminin karşısına çıkmıştır. Sovyet yönetimi de gereken adımları atmak durumunda kalmıştır. Bu kapsamda Sovyet yönetimi Müslümanlara ve İslam dinine karşı müsamahasız tutumunu unutturmak adına öncelikle Sovyet resmi İslam anlayışının da temelini oluşturacak ve Müslüman nüfusla inanç üzerinden irtibat kurulmasına imkan sağlayacağı düşünülen dört Müslüman Ruhani İdaresi (Müftülük-Dukhovnoye Upravleniye) kurulmasına karar vermiştir. Bu kapsamda Devletle Müslüman nüfus arasındaki ilişkileri geliştirme yaklaşımı kapsamında 1942 yılında İslam’a resmi bir statü tanınmış, bu statü tanınırken de 1783 yılında Çariçe II. Katerina tarafından kurulan dini yapı esas alınmıştır. Orta Asya ahalisinin Sovyetler Birliğini sahiplenmesi ve savaş sırasında desteklemesi amacıyla kurulan bu dört Müftülükten en önemlisi Orta Asya ve Kazakistan’dan sorumlu olan SADUM olmuştur. SADUM, 20 Ekim 1943 tarihinde Taşkent’te kurulmuştur. SADUM, Sovyetler Birliği’ndeki dört Müftülük içinde en önemli olanıdır, zira Birlik Müslüman nüfusun %75’i SADUM sorumluluk alanı içinde kalan bölgede yaşamaktadır. Bu da SADUM’un önemini arttırmıştır. Bu çalışmada SADUM’un kuruluşu ve faaliyetlerine tarihi süreç içinde değinilecektir.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115656716","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Türk Halk Hekimliğinde Hayvan Sembolizmi","authors":"Nagihan Baysal","doi":"10.32449/egetdid.1280860","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1280860","url":null,"abstract":"İnsanın temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra en önemli ihtiyaçlarından biri de kendini ifade edebilmek yani anlaşılmaktır. Tarih boyunca insanlar bu ihtiyacını sanat, nesneler ve kelimeler gibi çeşitli yollarla, onlara daha derin düşünce ve fikirleri temsil eden mistik ve derin anlamlar yükleyerek karşılamaya çalışmışlardır. Kültür, şüphesiz bu kendini ifade etme sürecini etkilemiştir. Geleneksel dünya görüşlerinin yarattığı derin anlamlar giderek somut ve simgesel biçimlere dönüşmüştür. Bir anlamda insan, algıladığı maddi dünya ile algıladığı manevi dünya arasında bir köprü kurmuştur. Sembol, görünen ile görünmeyeni birbirine bağlayan, insanların algıladıkları her iki dünyayı da ifade etmelerine olanak sağlayan bir köprüdür. Hayvan sembolizmi de toplumların hayvanların sahip oldukları birtakım özellikler üzerinden onlara yükledikleri anlamı açıklamak için kullanılan bir kavramdır. Bu sembolik anlamlar, bir toplumun kültüründe veya mitolojisinde belirli bir hayvanla ilişkilendirilen özellikler, nitelikler veya duygularla ilgilidir. Hayvanlara yüklenen bu derin anlamlardan hayatın her alanında olduğu gibi halk hekimliği uygulamalarında da faydalanılmıştır. Türk halk hekimliğinde de bu durumun örneklerine rastlamak mümkündür. Bu makalede, Türk halk hekimliğinde hayvan sembolizminin önemine odaklanılacak ve sağaltımda kullanılan hayvanların sembolik anlamları ve halk hekimliği uygulamalarına etkisi incelenecektir. Makalede, her hayvanla ilgili bütün sağaltım yöntemlerini ele almak mümkün olmadığından; okuyucuya yedi örnek hayvan üzerinden genel bir bakış sunulacaktır.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132130752","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Neighborhood Relations in Kyrgyz in the Context of Space, Memory and Ritual","authors":"Arzu Ki̇yat","doi":"10.32449/egetdid.1266479","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1266479","url":null,"abstract":"Eski Türk boylarından olan Kırgızlar, günümüzde gelenek ve kültürlerini yaşatmaya devam etmektedir. Geleneğin ve kültürün değişmesi, dönüşmesi, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması noktasında toplumdaki bireylerin birbiri ile olan münasebetleri son derece mühimdir. Gündelik yaşantının bir bölümünü oluşturan komşuluk ilişkilerinin kuvvetli oluşu, geleneği ve kültürü yinelemeye, korumaya, aktarmaya ve millî hafızayı canlı tutmaya katkı sağlamaktadır. Zira komşuluk, sosyal bir varlık olarak topluluk hâlinde yaşayan insan için önemli bir iletişim biçimidir. Komşuluk ilişkileri kültürel mekânlarda, kolektif şuuru korumakta ve kültürel sürekliliğini sağlamakta önemli rol oynamaktadır. Bu yönüyle mekân, bellek ve ritüel kavramları arasındaki doğrudan ilişki dikkat çekmektedir. Kültürel mekânlarda gerçekleşen ritüellerin toplumsal dayanışmayı sağlamasının yanı sıra bilgiyi aktarma, geri çağırma ve bu sayede hatırlama işlevini aktive etme özelliği komşuluk ilişkileri ile ilintili bir yön taşır. Bundan hareketle çalışmada, Kırgızlarda komşuluk ilişkilerinin kültürel belleğe, kültür sürdürümcülüğüne tesiri, mekân, bellek ve ritüel kavramları ekseninde değerlendirilmiştir. Başka bir ifadeyle çalışma, Kırgızların kent ve köy yaşantısındaki komşuluk ilişkilerinin görünümünden hareketle bu ilişkilerin kültür aktarımı bakımından etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada mekân, bellek ve ritüel kavramları doğrultusunda irdelenen veriler, Kırgızistan’da yönlendirilmiş ve yönlendirilmemiş mülakat yöntemiyle gerçekleştirilen alan araştırması neticesinde elde edilmiştir. Buna göre komşuluk ilişkilerinin iletişimin, dayanışmanın, güvenin, saygının, aidiyetin, millî kimliğin niteleyicisi olduğu ve Kırgızların komşularıyla kültürel mekânlarda ve ritüellerde geleneği yaşattığı görülmüştür. Bu bağlamda modernleşme ile ortaya çıkan yeni kültürün yanında mevcudiyetini muhafaza etmeyi sürdüren geleneklerin dayanışma alanlarında ve kültürel mekânlarda yinelenmesinin kültürel belleğe ve sürekliliğe ciddi katkılar sağladığı ve komşuluk ilişkilerinin bu noktadaki etkinliği belirlenmiştir.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"8 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123630850","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Uygur Destanlarında Folklorik Unsurlar","authors":"Bahar Türkyilmaz","doi":"10.32449/egetdid.1280731","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1280731","url":null,"abstract":"Sözlü edebiyat ürünleri toplumların yaşam tarzına, inanç sistemlerine ışık tutan, dilden dile aktarılarak geçmişle günümüz insanları arasında görünmez bağlar kuran önemli kodlar içermektedir. Bu ürünlerden özellikle hacmi sebebiyle zengin malzemeler taşıyan destan metinleri dil ve folklor alanı başta olmak üzere çeşitli alanlara veriler sunmaktadır. Bu çalışmada zengin bir sözlü gelenek mirasına sahip Uygur Türklerinin destanları arasından belirlenen on üç Uygur destanında hayatın geçiş evrelerinden düğün ve ölüm gelenekleri incelenmiş; yanı sıra Uygur Türklerindeki halk hekimliği ve halk inanışlarının da izi sürülmüştür. Çalışmanın incelemesi evlenme, ölüm, halk hekimliği ve halk inançları olmak üzere dört ana başlıktan oluşmaktadır. Malzemenin tespiti için seçilen destanlara yansıyan folklorik unsurlar tarama-fişleme metodu esasınca saptanmış, tespit edilen her unsur örneklerle desteklenmiştir. Malzemenin tespitinde İnayet (2004) tarafından aktarılan Nozuğum, Seyit Noçi, Abdurahman Ġoca, Qizil Gülüm, Çın Tömür Batur, Ġérip-Senem, Tahir-Zohra, Senuber, Qemerşah ve Şemsi Canan, Hörliqa-Hemracan destanları ile Mehmet (2011) tarafından aktarılan Emir Göroğli, Boz Yiğit ve Gülendem adlı destanlar esas alınmıştır. Bu eserler içerisinde folklorik unsurların en fazla rastlanıldığı destanların Emir Göroğli, Boz Yiğit ve Gülendem olduğu, Uygur Türklerinin gelenek, görenek, halk hekimliği, halk inançları gibi zengin folklorik unsurlarının belirli destan metinlerinde de olsa canlı bir şekilde yaşatıldığı ve bu ürünler vasıtasıyla gelecek kuşaklara aktarımının sağlandığı görülmüştür.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121148253","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Turkey’s Aids to Turkish States in the Context of Public Diplomacy","authors":"Süleyman Eren","doi":"10.32449/egetdid.1240211","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1240211","url":null,"abstract":"Kamu diplomasisi, küreselleşme ile birlikte devletlerin uluslararası ilişkilerinde kullandıkları önemli bir dış politika aracı olmuştur. Devletler kendi tarihini, kültürel ve siyasi değerlerini başka devletlere anlatmak için birçok alanda kamu diplomasisi faaliyetleri yürütmektedir. Bu kapsamda dış yardımlar, kamu diplomasisinin önemli bir parçası haline gelmiş ve devletler, yardım faaliyetlerini artırmaya başlamışlardır. Kültürel mirası gereği ihtiyaç sahibi ülkelere yardım etmeyi öncelikli amaç edinen ülkelerin başında ise Türkiye gelmektedir. Türkiye, dünyanın birçok yerinde ihtiyaç sahibi ülkelere destek olmaktadır. Özellikle Soğuk Savaş sonrası bağımsızlığını kazanan Türk Devletlerinin yanlarında olduğunu göstermek isteyen Türkiye, kamu diplomasi faaliyetleri ile bu desteğini göstermek istemektedir. Türkiye, başta TİKA olmak üzere birçok kurum ve kuruluşu ile Türk Devletlerine birçok alanda yardım etmektedir. Türkiye, kamu diplomasisi yardımları sayesinde tarihi ve kültürel bağlarının olduğu birçok Türk Devleti ile ilişkilerini geliştirmeyi hedeflemektedir.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"9 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126419307","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Memlûk – Çağataylı İlişkilerine Dair Bazı Tespit ve Değerlendirmeler","authors":"Kazım Uzun","doi":"10.32449/egetdid.1284390","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1284390","url":null,"abstract":"Moğolların batı yönlü ilerleyişleri Ortadoğu’da köklü değişikliklere sebep oldu. Deşt-i Kıpçak sahasında Altın Orda Devleti’nin ve İran merkezli olarak da İlhanlı Devleti’nin kurulması bu değişimlerin başında geliyordu. İlhanlıların bu ilerleyişini ancak Memlûkler 1260 yılında Ayn Câlut’ta durdurabildiler. Ne var ki, takip eden yaklaşık yarım yüzyılı aşkın süreçte İlhanlıların Azerbaycan, Anadolu ve Suriye’de hâkim olma gayretleri devam etti ve Memlûklere karşı saldırgan tutumlarında herhangi bir değişiklik olmadı. Bununla birlikte, İlhanlılar kendi soydaşları ve aynı zamanda sınır komşuları olan Altın Orda ve Çağataylılar ile de mücadele halindeydiler. İlhanlıların diğer sınır komşuları ile düşmanca ilişkileri Memlûkleri, Altın Orda, Çağataylılar ve hatta Anadolu Selçukluları ile doğal birer müttefik adayı haline getiriyordu. Sultan Baybars dönemin büyük güçlerinden ve Müslüman bir lidere sahip Altın Orda Devleti ile ilişkiler tesis ederek bunları geliştirmeyi başardı. Bununla birlikte, Çağataylıların da bölgenin etkili güçlerinden biri, İlhanlılarla sınır komşusu ve aynı zamanda mücadele halinde olmaları Memlûkleri onlarla da diplomatik ilişkiler kurma yönünde teşvik etti. Nihayet Memlûklerin, bir süre Çağataylıların üst hâkimi pozisyonunda bulunan Kaydu ve sonra Çağatay hanları ile ilişkilerine dair kayıtlar kaynaklara yansımıştır. Bu çalışma söz konusu kayıtları ortaya koyma ve aynı zamanda bunları dönemin konjonktürüne uygun düşen bir bağlamda değerlendirmeyi hedeflemektedir.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"47 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128558199","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Sağlam, S. ve Sakallı, E. (Ed.) (2020). Türk Dünyasından Çocuk Şiirleri. Bengü. (ISBN: 978-605-7654-83-0).","authors":"Demir Özakaydin","doi":"10.32449/egetdid.1280056","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1280056","url":null,"abstract":"Edebî yönden zengin bir birikime sahip olan Türkler, gerek sözlü gerek yazılı alanda başarılı eserler ortaya koymuşlardır. Şiir, roman, hikâye gibi başat türlerde aşk, ayrılık, doğa, memleket sevgisi, sıla hasreti, ölüm vb. konulara yer vererek yetişkinlere hitap edilirken çocuklar da göz ardı edilmemiştir. \u0000Türk dünyasında çocuğa verilen değeri, pek çok ünlü şair ve yazarın yetişkin edebiyatına yönelik ürünlerin yanı sıra çocuklar için yazdıkları eserlerden anlamak mümkündür. Türk dünyasında yıllar içinde oluşmuş, zenginleşmiş çocuk şiiri; Cıldız İsmailova, Ekrem Ayan, Erhan Solmaz, Erol Sakallı, Gökçe Yükselen Peler, Gülşah Tuğlacı, Önder Sezer, Soner Sağlam gibi her biri alanında uzman yazarların kaleme aldığı ve Soner Sağlam ile Erol Sakallı’nın editörlüğünde yayımlanmış olan “Türk Dünyasından Çocuk Şiirleri” adlı kitapta bir araya getirilmiştir.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128231602","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Eski Çin ve Bozkır Yazıtlarındaki Ejderha, Kaplumbağa ve Arslan Tasvirleri Üzerine","authors":"T. Baykuzu, Tuğba Gökçe Balci","doi":"10.32449/egetdid.1243466","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1243466","url":null,"abstract":"Türk Yazıtlarının varlığı hem Türk dili ve tarihi açısından hem de Türk sanat tarihi açısından oldukça önemlidir. Araştırmacılar yazıtlar üzerinde uzun yıllar titizlikle çalışmış ve bu konuda birçok değerli eser yazılmıştır. Ancak bu çalışmalarda genel olarak İslam Öncesi Türk Devletlerinin yakın ilişkide bulunduğu, zaman zaman üzerinde hâkimiyet kurduğu veya birçok alanda etkilediği Çin kültürüne detaylı bakılmamış olduğunu tespit ettik. Bu büyük bir eksiklik olup her iki milletin birbirlerini bilhassa kültürel alanda ne kadar etkilediğini görmezden gelmek demektir. \u00002022 yılı yaz aylarında İlteriş Kagan’a ait olduğu düşünülen bir mezar külliyesinin bulunması herkesi heyecanlandırdı. Henüz bitmeyen kazı çalışmalarında bulunan yazıtta geçen “Türk” kelimesi bu ifadenin bilinen en eski halidir ve yazıtın Orhun Yazıtlarından daha eski tarihli olması ihtimali Türk tarihi ve dili açısından oldukça önemlidir. \u0000Söz konusu yeni buluntu ve heykeller bize Çin kültüründe yer alan benzer motifleri hatırlattı ve devam eden çalışmalara yardımcı olabileceği düşüncesiyle konuyu araştırmaya sevk etti. Bu yüzden çalışmamızda taş stellerin, mezar kitabelerinin, mezar taşı işçiliğinin, ejderha başlı ve kaplumbağa kaideli stellerin, Çin kültür ve kanunlarındaki yerini ortaya koymaya çalışırken ejderha, arslan ve kaplumbağa gibi hayvanların Çin mitolojisindeki yerlerini arayacağız. Bunu yaparken aynı zamanda söz konusu unsurların Çin’in öteden beri kültür alışverişinde bulunduğu bozkır medeniyetindeki yerlerine de değineceğiz.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"337 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122836200","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Hun İmparatorluğu’nda Yanzhilerin Oynadığı Politik Rol","authors":"Gökay Yavrucuk","doi":"10.32449/egetdid.1143054","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1143054","url":null,"abstract":"Yanzhi title associated with the title huanghou (empress) in Chinese sources, was ofthen used to include concubines of the chanyu. Women who were called yanzhi were generally recorded for their political activities during the decline of the Xiongnu Empire and the weakening of the chanyu’s authority. In spite of that, yanzhis were functional as part of a permanent system. The empire was ruled by the Luanti/Xulianti dynasty. The dynasty established marriage ties only with certain noble families. These families were the ruling partners of the dynasty and their marriage ties represented the political cooperation between them and the dynasty. Chanyus probably had a concubine from each noble family, and the woman who was the most powerful and important family’s member rose as yanzhi. Yanzhi not only represented the strength of the bond between her family and chanyu, but also worked as an intermediary to strengthen the bond. Typical in steppe societies, the custom of marrying stepmother when the father died, or sister in law when the brother died, helped the yanzhi to maintain her position and the power of her family. However, the new chanyu inherited all concubines and could claim any of them as yanzhi. In this case, the balance of power was changing. In order to both maintain their position and influence, these yanzhis were making efforts to be accepted as yanzhi by the newly erected chanyu or to put their own son on the throne. In times when the central authority of the empire weakened, these efforts could cause great turmoil.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124111109","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Çağatay Türkçesiyle Yazılan Tevarih-i Güzide Nusret-name ve Eserde Geçen Manzumeler","authors":"Avaz Han Umarov","doi":"10.32449/egetdid.1178527","DOIUrl":"https://doi.org/10.32449/egetdid.1178527","url":null,"abstract":"Timurlulardan sonra Orta Asya’da egemenliği ve gücü elinde tutan hanedan kurucusu şah ve şair olarak bilinen Şeybani Han ve Şeybaniler Devleti olmuştur. Bu dönemde Türk dili ve edebiyatı, Türk tarihi adına önemli eserler yazılmıştır. Hem şah hem de şair, Türk edebiyatının önemli şahsiyetlerinden biri olan Şeybani Han’ın önderliğinde yerel tarih yazıcılığı gün yüzü görmeye başlamıştır. \u0000Tevarih-i Güzide Nusretname adlı eser mensur olarak düzenlenmiştir. Ancak buna rağmen eserin birçok önemli yerinde manzum parçalar da yer almaktadır. Özellikle eserin Nusret-name kısmı olarak kabul edilen Şeybani Han hakkındaki ikinci bölümünde manzumeler daha fazladır. Doğal olarak burada Şeybani Han’ın edebiyata ve şiire ilgi duymuş olması etkili olmuştur. Şiirler genel olarak hanın etrafında bulunan komutanlar, bazı kahraman beyler ve kavimler hakkındadır. Buna Çağatay beyleri, Özbek eli, Canıbek Sultan, Hamza Sultan hakkındaki manzumeleri örnek olarak gösterebiliriz. Bununla birlikte, lirik şiir parçalarının da yer alması esere edebî bir değer katmıştır.","PeriodicalId":374745,"journal":{"name":"Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125691997","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}