N. Kansu-Yetkiner, Derya Duman, Yasemin Yavuz, Merve Avşaroğlu
{"title":"Erken Cumhuriyet Döneminden Günümüze Çocuk Edebiyatındaki Çevre Odaklı Kültürel Sözcüklerin Çevirisine Niceliksel Bir Yaklaşım","authors":"N. Kansu-Yetkiner, Derya Duman, Yasemin Yavuz, Merve Avşaroğlu","doi":"10.18492/DAD.405249","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.405249","url":null,"abstract":"Betimleyici Ceviribilim temelli bu calismanin amaci, kulture ozgu bir oge olarak degerlendirilen cevre/doga bilgisi iceren sozcuklerin kulturlerarasi aktarimi sirasinda gelistirilen ceviri yontemlerinin dagilimlarini niceliksel verilerle tarihsel olarak belirlemek ve kultur ogelerinin cevrilmesi acisindan cocuk edebiyati kapsaminda oncul bir yontem haritasi olusturmaktir. Calismanin veri tabanini dogada seruven, insan-doga mucadelesi, insan-hayvan dostlugu temali, ozgun dili Ingilizce olan 10 cocuk klasigi ve bu eserlerin 1929-2013 yillarinda basilan 48 yeniden cevirisi olusturmaktadir. Calismamizin bulgulari, erken Cumhuriyet doneminde en fazla sozcugu sozcugune ceviri yonteminin kullanildigini; daha sonraki donemlerde ceviri surecine egemen olan yontemlerin sirasiyla yerlilestirme, sozcugu sozcugune ceviri ve yabancilastirma oldugunu ortaya koymustur. Sonuclar, tarihsel surecte ulkenin sosyo-kulturel ve politik kosullariyla bagdastirilarak incelenmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999804","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Eşlemeli Ki Tümcecikleri","authors":"H. Meral","doi":"10.18492/dad.309847","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/dad.309847","url":null,"abstract":"Bu calisma Turkcede ki ile kurulan eslemeli yan tumceleri arastirmaktadir. Calismada iki kume sav gelistirilmistir: (i) Ki ile kurulan ad sonrasi eslemeli yan tumceler iliskili olduklari ogelerle sozdizim modulunde bir obek olisturmak yerine bagimsiz tumcecikler olarak uretilir. Kendi edimsel eylemlerine sahip olan bu tumcecikler ana tumce kaynakli sozdizimsel islemlere kapalidir ve Cinque (2008) sistemine gore butunlesmemis tumceciklerdir. (ii) Eslemeli ki tumcecikleri ne yantumceleme ne de siralama icerirler. Eslemeli ki tumcecikleri yapi olarak Guc Obekleridir ve ana tumceye eklenirler. Bu ekleme kok tumce duzeyinde bir eklemedir ve Hornstein (2009), Citko (2016)'dan hareketle etiketsiz eklenme olarak gerceklesir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47616566","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Biçim-sözdizimsel ölçümlerin 3-7 yaş grubunda incelenmesi","authors":"Funda Acarlar, Ceyhun Servi, Gamze Alak","doi":"10.18492/DAD.344506","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.344506","url":null,"abstract":"Bicim-sozdizimsel gelisimin degerlendirilmesinde dil ornegi analizi yaygin olarak kullanilmaktadir. Bu calismanin amaci, 3-7 yas arasindaki cocuklarin dil orneklerinden alinan bicim-sozdizimsel olcumlerin yasla ve birbirleriyle iliskisinin incelenmesidir. Bu amacla dil orneklerinden Ortalama Sozce Uzunlugu (OSU), Yan Cumle Orani (YCO) ve Sozdizimi Karmasikligi Indeksi (SOZK) puanlari hesaplanmistir. Bu olcumlerin yasla iliskileri ve yasi yordama gucleri incelenmistir. Calisma grubunda yer alan 142 cocuktan sohbet baglaminda dil ornekleri alinmistir. Incelenen uc olcum ortalamalarinin yasla dogru orantili olarak arttigi, OSU’nun yas ile yuksek duzeyde, YCO ve SOZK’nin ise orta duzeyde iliskili oldugu belirlenmistir. Her olcumun yasla iliskileri ve bicim-sozdizimsel gelisimi degerlendirme amacli kullanim potansiyelleri tartisilmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999031","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türkçenin Yazımında Ölçünleştirme Sorunu Üzerine: Düzeltme İşaretinin Artsüremli İncelemesi","authors":"Derya Duman","doi":"10.18492/dad.377141","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/dad.377141","url":null,"abstract":"Turkce gorece yakin bir tarihte yeni alfabeye gecmis olsa da yazim kurallarinin degisim sureci hâlâ devam etmektedir. Yazim kilavuzunda yapilan degisikliklerle tutarsizliklar ortadan kaldirilmaya calisilmis, bu degisiklikler zaman zaman yeni tartismalari beraberinde getirmistir. Bu nedenle, Turkcenin yazimiyla ilgili sorunlarla ilgili genis bir literaturun varligindan soz edilebilir. Bu literaturun en sorunlu alanlardan birisi de duzeltme isareti olarak karsimiza cikmakta. Bu calismanin amaci duzeltme isaretinin basin yayinda kullaniminin artsuremli bir patronunu cikarmanin yani sira, olasi bir revizyon tartismasini gundeme getirmektir. Bu amacla otuzar yillik aralarla (1950, 1980 ve 2010) belirlenmis uc donemde gazete, dergi ve kitaplarda duzeltme isaretinin kullanimi donemlerde soz konusu yazim kurallari uyarinca sayisal olarak incelenmis ve sayisal veriler donemlere gore karsilastirilmistir. Calismanin ikinci asamasinda da dille ilgili normatif kararlari yazili kultur acisindan onem arz eden yayinci, editor ve cevirmenlere duzeltme isaretiyle ilgili yaklasimlari sorulmus, iki asamali bu arastirmanin bulgulari isiginda donemler arasi farklarin olasi kaynaklari ve cozum yollari tartisilmis; durum dil planlamasi perspektifinden tartisilmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68000058","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Önsöz","authors":"A. Özsoy","doi":"10.18492/dad.439959","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/dad.439959","url":null,"abstract":"Herşeyden önce bütün hayatım boyunca benden hiçbir zaman destek ve sevgilerini esirgemeyen sevgili anneme ve babama çok teşekkür ederim. Onların anlayışlı ve yapıcı tutumları bana lisans hayatımda olduğu gibi yüksek lisans çalışmalarımda da daima yol gösterici olmuştur. Çalışmam boyunca verdiği destek ve gösterdiği sabırdan dolayı tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Vedia Dökmeci‟ye teşekkür ederim. Sürekli yardıma hazır ve öğrencilerini çalışmaya teşvik edici tutumu sayesinde kendisi ile tez hazırlamak çok zevkli bir çalışmaya dönüşmüştür. Çalışmamın istatistiksel kısımlarında yardımlarını esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Gülay Kıroğlu‟na teşekkür ederim. Çalışmam süresince yardımlarını esirgemeyen sevgili arkadaşlarım Yeliz Uğur ve Meltem Aksoy‟a da çok teşekkür ederim.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48978801","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Syllables in TİD","authors":"Kadir Gökgöz","doi":"10.18492/DAD.374893","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.374893","url":null,"abstract":"Bu makalenin iki amaci var. Birinci amac, Turk Isaret Dili (TID) ezgisinde Hecenin varligini gostermek. Ezgisel bir gruplamanin varligi, ancak taniminda bu gruplamanin kullanildigi sesbilimsel bir olay var oldugu zaman kanitlanmis olur. Bu olcutten yola cikarak, makalenin birinci amacini gerceklestirmek, yani hecenin varligini ispatlamak icin, sesbilimsel olaylardan kanitlar sunuyoruz. Bu olaylarin taniminda heceden soz etmek gerekir. Bu sesbilimsel olaylardan ilki, odunc alinmis ve tek elle harflenen iki yapim ekinin TID’e uyarlamis seklinin hece boyutuna sigdirilmasidir. Ikincisi, bilesenleri tek tek iki hece olusturmasina ragmen bazi bilesik isaretlerin hece sayisinin bir hece ile sinirlandirilmasidir. Ucuncusu, hece sayisi bir ile sinirli olan Ic-Ice Gecme olayidir. Bu uc sesbilimsel olay tum hece alanini kapsamaktadir ve tanimlanabilmek icin hece kavramini icermek zorundadir. Ayrica, hecenin iki ucundan bahsederek tanimlanmasi gereken iki sesbilimsel olay sunuyoruz. Bunlar Gocusme ve Geriye Isaretlemedir. Bir ezgisel gruplamanin bagimsiz olarak var oldugunu gostermek icin, bu gruplamanin Bicimbilim veya Sozdizimdeki baska ilgili gruplamalardan farkli oldugunu gostermek gerekir (Nespor ve Vogel, 2007). Bu amacla, bitirmeden once, hecenin Dilbilgisindeki ilgili iki gruplama olan Bicimbirim ve Isaretten farkli bir gruplama oldugunu gosteriyoruz. Son bolumde makaleyi ozetleyip, hece ile ilgili gelecekte yapilabilecek calismalara deginiyoruz.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999893","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"The challenge of marking relative clauses in Turkish Sign Language","authors":"Okan Kubus, Derya Nuhbalaoğlu","doi":"10.18492/DAD.373454","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.373454","url":null,"abstract":"Bu calisma Turk Isaret Dili’nde (TID) ilgi tumceciklerinin soylem islevlerinden ne derecede etkilendiklerini, Kubus’un arastirmasini (Kubus, 2016) genisleterek gostermeyi amaclamaktadir. Kubus, analizinde TID’de farkli ilgi tumcecikleri (icten basli, distan basli ve ozgur ilgi tumcecigi) ve farkli el-disi hareketleri (gozleri kisarak bakmak, kas kaldirma ve basin hafifce sallanmasi) ile ayrica, sik gorulmese de, ele ait ilgi tumcecigi belirticileri (tumcecik basi/sonu index ( ix ), ayni ve bunlarin farkli sekillerde birlesimleri) oldugunu tespit etmektedir. Calismamizda bu belirticilerin rekabet halinde olmalarinin muhtemel sebepleri siralanip yukarida bahsi gecen el-disi hareketlerinin burunsel/edimbilimsel mi yoksa sozdizimsel mi oldugu tartisilmakta ve TID’deki ilgi tumceciklerinin dogasinin en iyi soylem duzeyinde anlasilabilecegi onerilmektedir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999192","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Türk İşaret Dilinde Eylemler: Bilişsel Dibilimsel Bir Yaklaşım","authors":"Bahtiyar Makaroğlu, Elif ARICA AKKÖK, Yeşim Aksan","doi":"10.18492/dad.374146","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/dad.374146","url":null,"abstract":"Son yillardaki arastirmalar, olay yapisinin anlamsal bilesenlerinin parcalanabilir ozellikte bulundugunu gostermektedir. Bu calismada Talmy (2000)’in devinim olay yapisina iliskin kavramsal cercevesi ve Tang ve Yang (2007)’nin isaret dillerine ozgu sundugu model takip edilerek TID’de olayin anlamsal bilesenlerinin sozcuksel eylemlerdeki gorunumu ve olay yapisinin sozcuksel duzeyde kurulumu incelenmektedir. Sozcuksel eylemler, siniflandirici yuklemcil yapilarin aksine sozluksel duzeyde bulunmasina karsin olay kurulumunun benzer kavramsal semaya sahip oldugu gorulmustur. Ayrica olay yapisinin anlamsal bilesenlerinin sozluksellesme surecinde etkisi bulundugu ve TID’in sozvarligindaki sozluksel cesitligin en onemli nedenlerinden biri oldugu gozlemlenmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48457023","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Native compounds in TİD: A classification based on headedness","authors":"Süleyman S. Tasci, A. Göksel","doi":"10.18492/DAD.378853","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.378853","url":null,"abstract":"Turk Isaret Dili’nde (TID) 127 bilesik sozcugun yapisini, ulamsal basin konumu ve anlamsal basin varligi acisindan inceledik. Olasi dil etkilesimi etkenlerini elemek icin yalnizca TID’de iki kokten olusup Turkce karsiligi tek kok olan kavramlari incelemeye aldik. Bulgular: (i) Icbasli bilesiklerin cogunlugunun basi sonda; (ii) Disbasli bilesiklerde bas ilk sirada; (iii) Anlamsal ulam sirayi etkilemekte. Ayrica bagimli koklerden olusan ve ‘aciklayici’ (descriptive) adini verdigimiz iki tur bilesik sozcuk tanimladik. Bas degistirgeninin bilesik sozcuk ve obek yapilarinda benzerligini bulguladik.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"68000114","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
A. S. Ozsoy, Meltem Kelepir, Derya Nuhbalaoğlu, Emre Hakgüder
{"title":"Properties of command constructions in TİD","authors":"A. S. Ozsoy, Meltem Kelepir, Derya Nuhbalaoğlu, Emre Hakgüder","doi":"10.18492/dad.373380","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/dad.373380","url":null,"abstract":"Bu calismada Turk Isaret Dili’ndeki (TID) emir yapilari incelenmektedir. Calismada TID emir yapilarinin ezgisel, bicimbirimsel, bicim-sesbilimsel ve sozdizimsel ozelliklerini belirlemek amaciyla bu yapilarin el ve el-disi isaretlerinin niteligi ve islevleri incelenmektedir. Bazi isitsel ve isaret dillerindeki emir yapilarinda zorunlu olduklari belirlenmis olan ozelliklerden hicbirini TID’in yansitmadigi gozlemlenmistir. TID emir yapilarinin en belirgin ozelliginin el-disi isaret olan one/yana bas egmesi oldugu saptanmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47927753","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}