{"title":"Türkçede Yakınanlamlılık ve Karşıtanlamlılık Olgusunun Derlem Temelli İncelenmesi","authors":"A. Gündoğdu","doi":"10.18492/DAD.563582","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.563582","url":null,"abstract":"Bu calismada, Turkcede ayni iclem kapsaminda degerlendirilebilen soguk/serin/ilik/sicak ve yuksek/alcak/uzun/kisa sifatlarinin duzanlamsal ve degismeceli anlamsal gorunumleri arasindaki yakinanlamlilik-karsitanlamlilik iliskiselligini derlem temelli ve karsilastirmali olarak ortaya koymak amaclanmaktadir. Bu cercevede inceleme konusu sozcuklerin gonderimsel alani somuttan soyuta dogru ilerledikce, diger bir deyisle duzanlamsal gorunumlerden degismeceli anlam boyutuna dogru gecis yapildikca, sozcuklerarasi anlam iliskisinin hangi kosullar altinda saglanabildigi ve ne tur baglamsal durumlarda farklilastigi arastirma sorusu olarak kabul edilmistir. Calismada yontem acisindan betimsel tarama kullanilmis, elde edilen sonuclar yuzde ve siklik tablolari araciligiyla yorumlanmistir. Sonuc olarak, sifatlar arasindaki yakinanlamlilik ve karsitanlamlilik iliskilerinin genel olarak duzanlamsal duzeyde kaldigini, anlam soyutlastikca soz konusu iliskilerin kurulmasinin guclestigi gozlemlenmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999933","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Gazete Köşe Yazıları Söyleminde Süreç Seçimi: Toplumsal Cinsiyet ve Politik İdeoloji Etkisi","authors":"Ceyda Ekici, G. S. Ercan","doi":"10.18492/DAD.417755","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.417755","url":null,"abstract":"Bu calismada bir medya soylem turu olan gazete kose yazilari incelenerek kadin ve erkek kose yazarlarinin gerceklige iliskin zihinsel temsillerini dil dizgesine aktariminda yaptiklari surec secimlerinin bir farklilik gosterip gostermediginin ve politik ideolojinin soz konusu secimde bir etmen olup olmadiginin ortaya konmasi amaclanmistir. Bu amac dogrultusunda Dizgeci Islevsel Dilbilgisi Kurami temel alinarak, kose yazilari dilin ustislevlerinden dusunsel ustislevin bir alt ulami olan yasantisal ustislevin inceleme alanlarindan biri olan gecislilik dizgesi cercevesinde cozumlenmis, yazar cinsiyetinin ve gazetenin benimsedigi politik ideolojinin surec secimindeki etkisi irdelenmistir. Calismanin bulgulari, kadin ve erkek kose yazarlarin gercekligi farkli surecler araciligiyla kurguladigini, kadin kose yazarlarin, metinlerinde zihinsel, iliskisel ve davranissal surec turlerini, erkek kose yazarlarin ise maddesel surec turunu daha cok yeglediklerini gostermektedir. Ayrica gazetenin politik ideolojisinin kadin ve erkek kose yazarlarin yaptiklari surec secimlerinde etkili oldugu saptanmistir. Buna gore Laik ve Liberal ideolojide kadin kose yazarlar, Islami ideolojide ise erkek kose yazarlar iliskisel surecleri daha cok kullanmaktadir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999872","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Corpus-driven Lexical Profiles of the Turkish Synonym Set Sadece, Yalnızca and Yalnız","authors":"M. F. Adıgüzel","doi":"10.18492/DAD.456892","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.456892","url":null,"abstract":"Bu calisma, Genisletilmis Sozcukbirim Modeli (Stubbs, 2002) cercevesinde Turkcedeki sinirlayici belirteclerden olan sadece , yalnizca ve yalniz potansiyel esanlamlilar setinin sozcuk profillerini belirlemek icin Turkce Ulusal Derlemine (TNCv3.0) dayanan derlem cikisli bir calismadir. Belirteclerin bagli dizinlerinden, baglam-bagimli anlambilimsel, edimbilimsel ve sozdizimsel ozellikleri, esdizim egilimleri, ve es anlamlilik seviyeleri tespit edilmistir. Arastirmada sadece ve yalnizca nin yuksek olcude baglamsal ve esdizimsel denklige sahip oldugu ve tamamen birbirleriyle degistirilebilir oldugu ve Lyons’in (1981) olcutlerine gore yalnizca nin daha seyrek kullanilmasi disinda sadece ve yalnizca nin tam esanlamli olduklari gorulmustur. Yalniz sozcugu ise birden cok anlama ve isleve sahip olup yalnizca sadece anlamindayken yalnizca ve sadece belirtecleriyle anlam es anlamliligi iliskisine sahiptir. Yalniz sozcugunun, sadece anlaminda bile, diger iki belirtecin olusturdugu kaliplasmis sozcuk oruntulerinde seyrek kullanildigi saptanmistir. Ayrica yalniz in konu degistirici islevi oldugu da belirlenmistir. Yalniz in sadece anlamina geldigi baglamlarda uc belirtecin de bilissel esanlamli (Cruse, 1986) oldugu anlasilmistir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47007536","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uzamsal Referans Çerçeveleri ve Türkçedeki Görünümleri Üzerine Bir İnceleme","authors":"Ata Atak, G. L. Uzun","doi":"10.18492/DAD.510165","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.510165","url":null,"abstract":"Bu calisma uzamsal referans cerceveleri uzerine Turkceden bakildiginda ne tur gorunumlere erisilebilecegi sorusundan hareketle yapilmistir. Turkce icin kullanilan uzamsal referans cercevelerini tespit etmek amaciyla gerceklestirilen uygulamada, konumlanis iliskisi aktaran ikili nesne duzenlemelerinden olusan dort farkli uretim gorevi (production task) 40 kadin ve 40 erkek olmak uzere toplam 80 katilimci tarafindan yerine getirilmistir. Calisma, bu uygulamada katilimcilarin yerine getirdigi uretim gorevlerinden elde edilen verilere dayali bir tartisma sunmaktadir. Calismanin one cikardigi bulgularin ilki Turkcede iki nesne arasindaki konumlanis iliskisini aktarmak amaciyla icsel (intrinsic) ve goreli (relative) referans cercevelerinin kullaniliyor olusudur. Ote yandan, konumlanan ile konumlayan olan nesnelerin ozelliklerinin uzamsal referans cercevesi secimini Turkcede de dogrudan etkilemekte oldugu calismanin bir diger bulgusunu olusturmustur. Oyle ki, kullanim sikliklari, konumlanan ve konumlayan olan nesnelerin ozelliklerine gore ve nesne duzenlemelerine gore farklilik gostermektedir. Bu calismanin arastirma sorulari cercevesinde cinsiyetin uzamsal referans cercevesi seciminde bir degisken olmadigi saptanmistir. Bunun yaninda fen bilimleri ile sosyal bilimlerden gelen katilimcilar arasinda goreli referans cercevesi kullanimi acisindan anlamli bir fark olmazken icsel referans cercevesi kullanma egilimi fen bilimlerinden gelen katilimcilarda daha fazladir.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999911","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kitap Tanıtımı - Contemporary Morphological Theories: A User's Guide. Thomas W. Stewart, 2015. Edinburgh: Edinburgh University Press. 192 pages. ISBN 978 07 486 9268 2","authors":"Uğurcan Vurgun","doi":"10.18492/DAD.454621","DOIUrl":"https://doi.org/10.18492/DAD.454621","url":null,"abstract":"Contemporary Morphological Theories: A User's Guide. Thomas W. Stewart, 2015. Edinburgh: Edinburgh University Press. 192 sayfa. ISBN 978 07 486 9268 2 isimli kitabin incelemesi sunulmustur.","PeriodicalId":36833,"journal":{"name":"Dilbilim Arastirmalari Dergisi","volume":"39 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67999907","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}