{"title":"Prze-pisywanie. „Dziennik hipopotama” Krzysztofa Vargi jako strategia lektury","authors":"Adam Regiewicz","doi":"10.12775/lc.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.006","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest wykazanie, że Dziennik hipopotama Krzysztofa Vargi to typowe dzieło gatunku, które jest zbiorem zapisów dotyczącym rozmaitych tematów czy problemów powiązanych osobą autora – jego postawą, poglądami, sposobem spojrzenia na świat. Tym, co wyróżnia je na tle twórczości diariuszowej, jest czytanie świata i otaczającej codzienności poprzez lektury. Varga wykorzystuje przeczytane teksty, zakupione książki, układane w swojej bibliotece serie do komentowania współczesnych zjawisk artystycznych, estetycznych, jak i postaw politycznych. Autor buduje swój obraz świata w oparciu o dokonaną lekturę, czyniąc z niej ostrze krytyki współczesności. Jego biblioteka nie ogranicza się wyłącznie do woluminów, ale zostaje poszerzona o audiotekę i wideotekę. Varga zgodnie z duchem konwergencji pokazuje jak współczesne archipelagi znaczeń obejmują nie tylko słowo pisane, ale dźwięki czy obrazy filmowe. Autor Dziennika hipopotama korzysta z formuły przepisywania, umieszczając przeczytane teksty w kontekście bieżących spraw i wydarzeń, aktualizując i często ideologizując lekturę, poprzez indywidualne, „polityczne” odczytanie. Przepisywanie staje się dla niego strategią czytania, które pozostawia ślad w nim samym.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46542571","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Widzia(l)na i Podziwiana. Profesor Zofia Abramowiczówna","authors":"W. Appel","doi":"10.12775/lc.2022.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.013","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41696339","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Współczesne wariacje na temat eposu „Ædnan” Linnei Axelsson","authors":"Magdalena Wasilewska-Chmura","doi":"10.12775/lc.2022.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.005","url":null,"abstract":"Artykuł problematyzuje gatunek eposu na przykładzie jego współczesnej realizacji w poemacie Linnei Axelsson Ædnan (2018) o losach społeczności szwedzkich Saamów. Jego głównym założeniem jest, że wbrew tezie Bachtina epos nie jest gatunkiem spetryfikowanym i zamkniętym, lecz może zostać zredefiniowany, by wyrażać problemy współczesności. Analiza rozpoczyna się od wskazania cech gatunkowych eposu, które autorka w swoim dziele podważa. Są to: dykcja liryczna zamiast struktury narracyjnej i pośrednictwa narratora, wprowadzenie czasu historycznego w miejsce nieokreślonej przeszłości mitycznej oraz wyeksponowanie kobiecych bohaterek reprezentujących uciśnioną mniejszość w miejsce herosa o nadnaturalnych przymiotach. Funkcje tych rozwiązań w utworze rozpatrywane są przez pryzmat teorii kulturowych: postkolonialnych, feministycznych i genderowych. Pozwala to uchwycić specyfikę wywrotowego pisania kobiecego podważającego patriarchalne wzorce kulturowe: autorytet narratora, męski podmiot i dominację genderowych norm męskości. Jednocześnie wyraźne są cechy nawiązujące do poetyki eposu: mitologizacja sił natury, wspólnotowy wymiar osobistego doświadczenia oraz rola pamięci w tworzeniu tożsamości. W tym świetle utwór można odczytywać jako subwersywny dialog z tradycją eposu, gdzie dawne dążenie do władzy zastępuje apoteoza kulturowo deprecjonowanej Inności.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46262739","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Erwin Kruk jako czytelnik","authors":"Zbigniew Chojnowski","doi":"10.12775/lc.2022.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.007","url":null,"abstract":"Czytanie stanowiło dla Erwina Kruka (1941–2017) jedną z podstawowych form zarówno egzystencji, jak i uczestniczenia w życiu społecznym. W twórczości i wypowiedziach pisarza akt czytania jest przedmiotem refleksji. Kruk uważał, że czytając, „porządkujemy nasz świat” i budujemy własną tożsamość. Z powagą traktował słowo, co wynikało z luteranizmu, które ukształtowało Kruka w pierwszym okresie życia. Zamiłowanie do czytania tekstów autorów wywodzących się z Prus Wschodnich dyktowała Krukowi potrzeba odzyskania pamięci o swojej mazurskiej genealogii. Pisarz czuł się zobowiązany do śledzenia dawnej i współczesnej literatury z Warmii i Mazur, toteż uprawiał towarzyszącą jej krytykę literacką. Twierdził, że ambitne czytanie jest sposobem przeciwstawiania się prowincjonalizacji ośrodków kultury spoza centrum. Z przedstawionej rekonstrukcji listy lektur Erwina Kruka i jej sproblematyzowania wynika, że pisarz w całym swoim twórczym życiu realizował własną strategię czytania. Według Kruka jest to rodzaj pracy na rzecz podtrzymania ciągłości kulturowej tak zamieszkiwanego regionu, jak i innych kręgów wspólnoty ludzkiej. ","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44193758","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jacek Kaczmarski przed sybirskimi obrazami Jacka Malczewskiego","authors":"Małgorzata Gajak-Toczek","doi":"10.12775/lc.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.010","url":null,"abstract":"Celem artykułu Jacek Kaczmarski przed sybirskimi obrazami Jacka Malczewskiego jest ukazanie intertekstualnego dialogu toczonego pomiędzy współczesnym bardem a młodopolskim malarzem. Do prezentacji wybrano cztery słowno-muzyczno-wokalne opowieści: Zesłanie studentów, Wigilia na Syberii, Zatruta studnia, Powrót z Syberii z cyklu Muzeum (1981), których porównanie i interpretacja służy uwypukleniu dwugłosowości tekstów Kaczmarskiego: podkreślone zostają elementy właściwe dla ekfrazy (rekonstrukcja scenariusza malarskiego pierwowzoru: świata przedstawionego, układu kompozycyjnego, kolorystyki), jak też odczytane sensy naddane, które pozwalają poecie na ogląd wydarzeń teraźniejszych poprzez pryzmat przeszłości. Pieśniarz mówi o samotności, cierpieniu, uwikłaniu w machinę Wielkiej Historii, bezbronności wobec dyktowanych przez nią wyroków. Na podstawie tych rozważań można wnioskować, że Kaczmarski narratywizując obrazy, twórczo dekontekstualizuje sensy z nich wyczytane, udziela głosu zapomnianym, tym, których Historia go pozbawiła, a mitologizując historię, czyni z dawnych zdarzeń zbiór przypowieści o człowieku i zbiorowości.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47954178","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"L’univers imaginaire de H. P. Lovecraft au prisme du cinéma d’animation","authors":"G. Menegaldo","doi":"10.12775/lc.2021.039","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2021.039","url":null,"abstract":"Cet article examine un corpus de films d’animation et présente divers modes d’adaptation et de réécriture. Dans ces variations sur des motifs lovecraftiens, l’hybridation générique est fréquente associant fantasy, horreur et film noir comme dans History of the Necronomicon (Hideke Takayama, 1987). La dimension intertextuelle est marquée ainsi que les déclinaisons parodiques. Les techniques d’animation sont variées : marionnettes en argile, pâte à modeler, crayonnages, pastel, numérique. The Dunwich Horror and Other Stories (Ryo Shinagawa, 2008) exploite un procédé nouveau, le « ga-nimé », une forme d’animation lente en 3-D utilisant des matériaux mixtes et reposant sur des plans fixes. Dans The Night Ocean (Maria Lorenzo Hernandez, 2015), le récit subjectif et potentiellement non fiable de Lovecraft et Barlow est transposé sous la forme du carnet de voyage d’un artiste peintre mélancolique dont les oeuvres sont animées par une grande variété de procédés visuels et sonores, avec une partition musicale envoûtante. Ces deux films permettent de montrer que le cinéma d’animation se prête à la mise en images et en sons d’un imaginaire qui souvent résiste à la transposition à l’écran.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48119676","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Représenter l’irreprésentable : l’adaptation vidéoludique de l’oeuvre d’H.P. Lovecraft confrontée à la question de la figurabilité","authors":"Guillaume Baychelier","doi":"10.12775/lc.2021.041","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2021.041","url":null,"abstract":"Cette étude s’arrête sur les adaptations de l’oeuvre d’Howard Philip Lovecraft en jeu vidéo et la difficulté de sa retranscription par l’image. Après une analyse rapide d’un corpus de jeux vidéo empruntant à Lovecraft, ce texte procède plus en détail à l’analyse des jeux Call of Cthulhu (Cyanide 2018) et The Sinking City (Frogwares 2019) afin de cerner les procédés qui y sont employés pour mettre en image les enjeux propres à son oeuvre. Sont dégagés les modes de mise en image et les jeux plastiques destinés à rendre possible la survenue du paradoxe de la visibilité de l’indicible s’imposant nécessairement à toute transcription par l’image des créations d’H. P. Lovecraft. Après le constat des lacunes inhérentes aux méthodes choisies, celles-ci sont ensuite confrontées à des courants picturaux cités directement par l’auteur. Ainsi, le cubisme et le futurisme, à travers les dimensions formelles et conceptuelles qui structurent ces courants, permettent d’envisager la possibilité d’adopter un rapport à la représentation à même de se placer à la lisière entre le représentable et l’irreprésentable, pour résoudre, peut-être, la question de la figuration de ce qui ne peut être montré.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48576725","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Au « DEAR WHITE PEOPLE » : Lovecraft Country, une série contre Lovecraft ?","authors":"I. Casta","doi":"10.12775/lc.2021.038","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2021.038","url":null,"abstract":"Que ce soit dans la série de romans young adult « Le collège Lovecraft », ou le show Lovecraft Country, tout se passe comme si le nom même du fantastiqueur américain était devenu une sorte de « franchise », dont la simple mention assure le « branding » de l’objet en question. Mais il s’agit plus d’allusions aux légendes véhiculées autour de l’auteur que d’actualisations fines de son oeuvre ; oui, le défilé des horreurs, plus ou moins modélisées sur le principe du monster of the week, évoque davantage Supernatural (compendium de tous les standards de l’horror)… En s’inspirant d’un des écrivains les plus ouvertement racistes du premier vingtième siècle, la série de Misha Green parvient paradoxalement à rassembler les genres cinématographiques appréciés de la planète geek. Cette étude souligne en effet les « jump scares » liés au Livre vivant, héritage gnosique, métemsomatose. Cette réexploitation offre un pas de côté à l’oeuvre princeps, en déjouant par l’humour et l’horreur les solennités toxiques du modèle.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41813573","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Could H.P. Lovecraft Create a Semblance of Normality?","authors":"Alfons Gregori","doi":"10.12775/lc.2021.042","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2021.042","url":null,"abstract":"As part of historically minorized culture, Catalan literature endured difficult periods, e.g., the Francoist regime. To imagine different worlds writing in this language was even more arduous in the 20th century because of the negative attitude towards the fantastic shared by two fundamental trends of Catalan literature up to the 1970s: Noucentisme and historical realism. Nonetheless, H.P. Lovecraft was an important reference in the Catalan non-mimetic fiction that had a certain revival in post-war times. As a step towards “normalization” of Catalan literature after Franco’s death, the writers’ collective Ofèlia Dracs published several collections of short-stories of “genre” fiction–among them Lovecraft, Lovecraft! (1981). On the one hand, this article inscribes this exceptional collection in its historical context and in the contemporary Catalan literary system; on the other, it aims to shed light on Lovecraft’s role in Ofèlia Dracs’ book, proving the projection of his extraordinary supernatural world onto it by the presence not only of Lovecraftian hypotexts in its different tales, but also of metafictional elements inherited mainly from Joan Perucho’s postmodernist writings.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46646198","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}