Erwin Kruk jako czytelnik

Abstract

Czytanie stanowiło dla Erwina Kruka (1941–2017) jedną z podstawowych form zarówno egzystencji, jak i uczestniczenia w życiu społecznym. W twórczości i wypowiedziach pisarza akt czytania jest przedmiotem refleksji. Kruk uważał, że czytając, „porządkujemy nasz świat” i budujemy własną tożsamość. Z powagą traktował słowo, co wynikało z luteranizmu, które ukształtowało Kruka w pierwszym okresie życia. Zamiłowanie do czytania tekstów autorów wywodzących się z Prus Wschodnich dyktowała Krukowi potrzeba odzyskania pamięci o swojej mazurskiej genealogii. Pisarz czuł się zobowiązany do śledzenia dawnej i współczesnej literatury z Warmii i Mazur, toteż uprawiał towarzyszącą jej krytykę literacką. Twierdził, że ambitne czytanie jest sposobem przeciwstawiania się prowincjonalizacji ośrodków kultury spoza centrum. Z przedstawionej rekonstrukcji listy lektur Erwina Kruka i jej sproblematyzowania wynika, że pisarz w całym swoim twórczym życiu realizował własną strategię czytania. Według Kruka jest to rodzaj pracy na rzecz podtrzymania ciągłości kulturowej tak zamieszkiwanego regionu, jak i innych kręgów wspólnoty ludzkiej.