Farmacja Polska最新文献

{"title":"Recent progress in the development of therapies targeting molecular factors in breast cancer","authors":"Dominika Kunachowicz, Monika Birska, Karolina Kłosowska, Martyna Kotarba, K. Karłowicz-Bodalska","doi":"10.32383/farmpol/191376","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/191376","url":null,"abstract":"Skuteczne leczenie chorób nowotworowych nadal pozostaje ogromnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny, szczególnie w obliczu wciąż wzrastającej zapadalności. U kobiet, najczęściej występującym i najbardziej śmiertelnym nowotworem złośliwym jest rak piersi (ang. breast cancer, BC). Nowotwory piersi są zróżnicowane pod względem przebiegu \u0000i odpowiedzi na leczenie, a ich heterogenność sprzyja rozwojowi lekooporności i tworzeniu przerzutów. Co więcej, niska specyficzność leków stosowanych w aktualnych schematach terapeutycznych powoduje działania niepożądane, znacząco obniżając jakość życia pacjentek. Dlatego, by efektywnie leczyć BC, należy opracować nowe strategie terapeutyczne o korzystniejszym profilu bezpieczeństwa i wyższej selektywności.\u0000Podczas nowotworzenia, w szybko dzielących się nieprawidłowych komórkach modyfikacji ulegają ścieżki przekazu sygnału, regulujące przebieg cyklu komórkowego, wzrost i proliferację. Komórki nowotworowe syntetyzują określone czynniki molekularne – m.in. receptory, białka sygnałowe, czynniki transkrypcyjne – zaangażowane w progresję guza, podczas gdy w komórkach prawidłowych występują one mniej licznie lub nie są aktywne. Dlatego, czynniki te mogłyby służyć jako biologiczne punkty uchwytu dla nowoczesnych terapii różnych postaci BC. Takie terapie celowane, hamujące wzrost nowotworu poprzez zaburzanie funkcji specyficznych biocząsteczek odpowiedzialnych za jego progresję, są podstawą nowoczesnych strategii leczenia. Wśród korzyści, które niesie ich stosowanie, można wymienić wzrost skuteczności terapii z jednoczesnym zmniejszeniem jej inwazyjności. Podkreśla to pilną potrzebę poszukiwania nowych punktów uchwytu działania leków, realizowaną w ramach licznych badań. \u0000Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i usystematyzowanie aktualnego stanu wiedzy na temat czynników molekularnych jako punktów uchwytu nowoczesnych terapii BC. Aby dokonać analizy tego zagadnienia, dokonano przeglądu artykułów naukowych z baz danych Medline oraz Google Scholar obejmujących lata 2013-2024. Kwerendę bibliograficzną przeprowadzono w okresie listopad 2023 – luty 2024, za pomocą następujących słów kluczowych: „nowotwór piersi” (ang. breast cancer), „cele molekularne” (ang. molecular targets), „leczenie nowotworów piersi” (ang. breast cancer treatment), „terapie celowane” (ang. targeted therapies), „inhibitory sygnalizacji” (ang. signaling inhibitors), „fibroblasty związane z nowotworami” (ang. cancer associated fibroblasts), „niekodujące RNA” (ang. non-coding RNA). Opisana metodyka pozwoliła na odnalezienie aktualnych, wiarygodnych informacji w postaci ponad 300 artykułów oryginalnych oraz przeglądowych, spośród których do przygotowania pracy wybrano 60. \u0000Przytoczone w pracy wyniki badań przedklinicznych i klinicznych wskazują, że hamowanie białek i ścieżek sygnalizacyjnych stymulujących wzrost komórek nowotworowych jest słuszną strategią, otwierającą perspektywy doskonalenia terapii przeciwnowotworowych – w tym leczenia agresywnych pos","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"59 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141804608","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Adaptogens as adjuvants in cancer treatment: searching for synergy with conventional therapies","authors":"Emilia Biczak, Oliwia Biegańska, Grzegorz Przywara, Klaudia Suchańska, Krzysztof Gadzalski, J. Kulbacka","doi":"10.32383/farmpol/191383","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/191383","url":null,"abstract":"Adaptogeny to grupa roślinnych surowców lub substancji w nich zawartych, stosowanych w medycynie naturalnej i suplementacji. Mają one właściwości zwiększające odporność organizmu oraz pomagają w utrzymaniu homeostazy. Działanie adaptogenów związane jest z modulacją procesów na poziomie genetycznym, białkowym i metabolicznym, dzięki czemu mogą chronić organizm przed stresem oksydacyjnym, stymulować odpowiedź immunologiczną oraz hamować proliferację komórek nowotworowych.\u0000Liczne badania in vivo oraz in vitro wykazały, że adaptogeny mogą być skuteczne jako adiuwanty w chemioterapii nowotworów. W przypadku raka jelita grubego skuteczne okazuje się połączenie cytostatyków z wyciągami z Phyllanthus emblica Linn, Glycyrrhiza inflata, Ganoderma lucidum, Withania somnifera, Astragalus membranaceus oraz Rhodiola rosea. Synergistyczne działanie przeciwnowotworowe z chemioterapią raka płuca wykazywały Cordyceps sinensis, Withania somnifera, Ganoderma lucidum, Phyllanthus emblica, Glycyrrhiza inflata oraz Astragalus membranaceus. Zauważono również pozytywne efekty połączenia chemioterapii raka piersi z ekstraktami z Glycyrrhiza glabra, Ganoderma lucidum i Rhodiola rosea. Leczenie cytostatykami raka jajnika było skuteczniejsze przy zastosowaniu dodatkowo Emblica officinalis, Withania somnifera oraz Ganoderma lucidum. Wykazano, że Withania somnifera, Centella asiatica i Cordyceps sinensis zwiększają wrażliwość komórek nowotworowych na radioterapię i chronią zdrowe komórki przed jej cytotoksycznym działaniem.\u0000Adaptogeny mogą łagodzić wiele skutków ubocznych chemioterapii, takich jak mielosupresja, uszkodzenie bariery jelitowej, kacheksja nowotworowa, zmęczenie, nudności i wymioty. Wykazano właściwości zapobiegające zapaleniu błony śluzowej jamy ustnej, które jest powikłaniem radioterapii okolicy głowy. Potwierdzono poprawę jakości życia u pacjentów onkologicznych stosujących adaptogeny. \u0000W artykule opisano zarówno adaptogeny w przypadku których, badano połączenie z konwencjonalnymi terapiami, jak i adaptogeny, które nie zostały jeszcze pod tym kątem przebadane. Otwiera to szeroką perspektywę dla przyszłych badań naukowych, które umożliwiłyby w przyszłości zastosowanie adaptogenów jako adiuwantów w konwencjonalnych terapiach przeciwnowotworowych.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"37 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141804268","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Propofol as a double-edged sword. A narrative review","authors":"Paweł Radkowski, Bartosz Kędziora, Adrian Borkowski, Aleksandra Kłosińska, Julia Młyńska","doi":"10.32383/farmpol/190836","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/190836","url":null,"abstract":"Przedmiot badań. Propofol jest najczęstszym dożylnym, hipnotycznym lekiem stosowanym w praktyce anestezjologicznej i intensywnej terapii. Charakterystyczny wygląd zawdzięcza stabilizatorom takim jak lecytyna, olej sojowy i glicerol. Za biotransformację propofolu odpowiada głównie wątroba, a eliminacja leku zachodzi z udziałem nerek. Farmakokinetyka propofolu zależy od masy ciała pacjenta, chorób współistniejących, a także płci, wieku oraz przyjmowanych leków. \u0000Cel badań. Zebranie i usystematyzowanie wiedzy na temat propofolu, zalet oraz potencjalnych zagrożeń związanych z jego użytkowaniem, jak również omówienie najnowszych osiągnięć i innowacyjnych kierunków badań prowadzanych nad tym lekiem.\u0000Materiały i metody. Przeglądu piśmiennictwa dokonano przeszukując naukowe bazy danych: PubMed i Google Scholar. Wyszukiwanie odpowiednich artykułów na temat propofolu przeprowadzono przy użyciu kombinacji słów kluczowych: „propofol”, „znieczulenie”, „anestezjologia”, „intensywna terapia”, „zespół propofolowy”, „działania niepożądane”, „interakcje lekowe”, „ciąża” oraz „nowotwory\". \u0000Wyniki. Szersza dyskusja na temat propofolu obejmuje jego charakterystyczne właściwości oraz mniej znane aspekty, takie jak działanie przeciwwymiotne czy przeciwdrgawkowe. Jednakże istnieją również pewne ograniczenia i potencjalne niebezpieczeństwa związane z jego stosowaniem w tym ryzyko groźnego zespołu propofolowego. Dodatkowo konieczne jest uwzględnienie aspektów takich jak bilans tłuszczów oraz ryzyko rozwoju bakterii na substancjach zawartych w ampułkach z lekiem. Wyniki najnowszych badań wskazują również na potencjalne korzyści związane z zastosowaniem propofolu w innych dziedzinach medycyny, takich jak jego wpływ na ograniczenie rozwoju komórek raka żołądka, raka pęcherza moczowego oraz kostniakomięsaka.\u0000Wnioski. Publikacja ta nie tylko poszerza obecne zrozumienie farmakologii propofolu, ale także stanowi istotne uzupełnienie literatury naukowej w języku polskim, rzucając światło na wskazania w zależności od miejsca zastosowania, nieoczywiste działania niepożądane, interakcje oraz nowe kierunki badań związane z tym lekiem.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"10 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141804367","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Past, present and future of intravenous anesthetics","authors":"Paweł Radkowski, Aleksandra Czajka, Justyna Dawidowska-Fidrych, Małgorzata Braczkowska","doi":"10.32383/farmpol/191231","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/191231","url":null,"abstract":"One of the most important drugs used in modern anesthesiology are intravenous anesthetics, which history dates back to 17th century. The purpose of this article is to present historical background of the expansion of knowledge about the use of intravenous anesthetics. \u0000The history of intravenous anesthetics dates back to the 17th century when science was revolutionized by William Harvey's discovery that put foundation of scientific explanation of blood circulation. The human blood circulation system was described by English physician and anatomist in 1628. Harvey explained the relationship between venous and arterial blood systems and also described regular contractions of the heart what changed previous theories. Thanks to that invention, it was also the time when first blood transfusions and experiments with intravenous injections were conducted and the first syringe was created. Before syringes officially appeared in 19th century, experiments related to that field were still being conducted. At that time, other techniques, such as variolation, were used. Dried smallpox scabs were blown into the nose of a patient who then contracted a mild form of the disease. Besides blood, other substances were administered into human patients’ circulatory system. Johann Sigismund Elsholtz was the first in history to use opium injections into human veins. Further possibility of development of intravenous anesthetics took place in the 19th century, thanks to the invention of the hypodermic syringe. Since 1864, when barbiturates were first synthesized by Adolf von Baeyer, the branch of pharmacology related to intravenous anesthetics has been continuously evolving. Thanks to nearly 400 year old history of intravenous administration of drugs, including anesthetics, it is now possible to safely perform both short diagnostic procedures and complex, life saving surgeries. Throughout the years, the main goal of scientists creating new drugs was to increase their safety and effectiveness by minimizing their side effects. The goal has possibly been achieved- propofol, which is still considered a nearly ideal anesthetic, has widespread recognition ever since it was introduced into clinical practice.\u0000Nowadays, new intravenous anesthetics, like remimazolam, are being constantly developed. Other drugs, like ciprofol and phaxan, currently in clinical trials, are described as promising, thanks to their minimized side effects.\u0000\u0000Jednymi z najważniejszych leków stosowanych we współczesnej anestezjologii są anestetyki dożylne, których historia sięga XVII wieku. Celem artykułu jest przedstawienie tła historycznego poszerzania wiedzy na temat stosowania dożylnych środków znieczulających.\u0000Historia dożylnych środków znieczulających sięga XVII wieku, kiedy naukę zrewolucjonizowało odkrycie Williama Harveya, które położyło podwaliny pod naukowe wyjaśnienie krążenia krwi. Układ krążenia człowieka został opisany przez angielskiego lekarza i anatoma w 1628 roku. Harvey wyjaśnił związek p","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"32 15","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141806129","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ketamine - precursor of a new generation antidepressant drugs","authors":"J. Zawilska, E. Zwierzyńska","doi":"10.32383/farmpol/186596","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/186596","url":null,"abstract":"Zaburzenia depresyjne są jednymi z najczęściej występujących chorób psychicznych na świecie. Leczenie depresji stanowi ważny problem medyczny, a strategie farmakologiczne oparte na wyrównywaniu zaburzeń transmisji monoaminergicznych w mózgu wiążą się z opóźnionym w czasie efektem przeciwdepresyjnym. Ponadto, coraz większy odsetek pacjentów cierpi na depresję lekooporną, gdzie pomimo wdrożenia leczenia przeciwdepresyjnego nie dochodzi do remisji choroby. Wyniki badań z ostatnich lat wskazują, że za rozwój depresji mogą odpowiadać zaburzenia plastyczności neuronalnej, a przywrócenie prawidłowej neuroplastyczności może skutkować szybkim działaniem przeciwdepresyjnym. Ketamina jest pierwszym lekiem, który charakteryzuje się takim działaniem. Ten dożylny lek znieczulenia ogólnego jest niekompetycyjnym antagonistą receptorów glutaminianergicznych typu NMDA. Zablokowanie receptorów NMDA zlokalizowanych na hamujących interneuronach GABA-ergicznych prowadzi do uwalniania glutaminianu. W wyniku pobudzenia postsynaptycznych receptorów glutaminianergicznych typu AMPA dochodzi do aktywacji syntezy czynnika wzrostu pochodzenia mózgowego (BDNF). BDNF pobudzając receptory TrkB uruchamia kaskadę wewnątrzkomórkowych procesów biochemicznych, w wyniku których dochodzi do odbudowy synaps, a także zwiększenia liczby i poprawienia funkcjonowania połączeń synaptycznych. Niektóre badania wskazują, że ketamina może przywracać prawidłową plastyczność neuronalną również w wyniku poprawy równowagi pomiędzy wzbudzeniem i hamowaniem w mikroobwodach neuronalnych mózgu. Ponadto, lek blokując postsynaptyczne receptory w NMDA w hipokampie hamuje aktywność nadmiernie pobudzonej kinazy eEF2K, odblokowuje syntezę białek synaptycznych i przywraca plastyczność neuronalną. Szerokie zastosowanie ketaminy jako leku przeciwdepresyjnego oraz zmniejszającego myśli i zachowania samobójcze jest ograniczone ze względu na jej działania niepożądane, przede wszystkim zaburzenia psychozomimetyczne. Z tego względu prowadzono badania nad wykorzystaniem w leczeniu depresji enancjomerów ketaminy: (S+)-ketaminy (esketaminy) i (R-)-ketaminy (arketaminy), które potencjalnie miałyby korzystniejsze profile bezpieczeństwa. Obecnie esketamina (spray do nosa) jest zarejestrowana u dorosłych pacjentów w leczeniu lekoopornej depresji endogennej lub depresji endogennej z myślami lub zachowaniami samobójczymi. W terapii esketaminę stosuje się łącznie z doustnym lekiem przeciwdepresyjnym (SSRI lub SNRI). Odkrycie skuteczności przeciwdepresyjnej ketaminy zmieniło podejście do neurobiologicznych podstaw zaburzeń depresyjnych i zapoczątkowało nowy kierunek badań nad depresją. Należy jednakże pamiętać o tym, że w dużych dawkach ketamina wywiera poważne działania toksyczne, a także jest stosowana jako związek halucynogenny.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" 45","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140691005","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Glucocorticosteroids – a new target in the treatment of metabolic syndrome","authors":"Szymon Baumgart, Daria Kupczyk, R. Studzińska","doi":"10.32383/farmpol/186963","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/186963","url":null,"abstract":"Glukokortykoidy są hormonami należącymi do grupy hormonów steroidowych wytwarzanych przez korę nadnerczy i są one niezbędne do prawidłowego utrzymania funkcji metabolicznych (w tym metabolizmu lipidów i węglowodanów) i homeostatycznych organizmu człowieka. Wydzielanie glikokortykoidów jest regulowane obwodowo przez oś podwgórze-przysadka-nadnercza (HPA) na zasadzie podwójnego sprzężenia zwrotnego, ale również na poziomie tkankowym przez dehydrogenazę 11β-hydroksysteroidową typu 1 (11β-HSD1) oraz typu 2 (11β-HSD2). Dehydrogenaza 11β-hydroksyteroidowa typu 1 jest enzymem, który katalizuje wewnątrzkomórkową przemianę nieaktywnego biologicznie kortyzonu w aktywny biologicznie kortyzol, natomiast dehydrogenaza 11β-hydroksyteroidowa typu 2 katalizuje reakcję odwrotną. Nadmiar glikokortykoidów powoduje zaburzenie gospodarki metabolicznej organizmu, a to prowadzi do rozwoju zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość brzuszna, insulionooporność, czy dyslipidemia. W ostatnich latach dowiedziono, że zaburzenia regulacji aktywności dehydrogenazy 11β-hydroksysteroidowej typu 1, zwłaszcza tej zlokalizowanej w trzewnej tkance tłuszczowej leży u podstaw patogenetycznych takich chorób, jak otyłość czy cukrzyca typu 2, które są powiązane i stanowią istotne składowe zespołu metabolicznego. Zatem hamowanie 11β-HSD1 stanowi obiecującą koncepcję terapii chorób związanych z zespołem metabolicznym. W związku z tym w ciągu ostatnich trzech dekad obserwuje znaczną aktywność w środowisku akademickim oraz farmaceutycznym w kierunku zgłębienia roli tego enzymu w patogenezie zespołu metabolicznego oraz odkrywania nowych związków chemicznych jako specyficznych inhibitorów 11β-HSD1. \u0000Celem poniższej pracy było przedstawienie roli glukortykosteroidów i dehydrogenazy 11β-hydroksysteroidowej typu 1 w patogenezie zespołu metabolicznego oraz znaczenia zastosowania inhibitorów 11β-HSD1 w terapii tej jednostki chorobowej. Ponadto w pracy dokonano przeglądu najważniejszych inhibitorów 11β-HSD1 oraz związków obecnie badanych kierunku w inhibicji tego enzymu.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" 97","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140692487","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Symptomatology, pathophysiology and treatment perspectives of \"long COVID\" syndrome","authors":"Łukasz Dobrek","doi":"10.32383/farmpol/185761","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/185761","url":null,"abstract":"STRESZCZENIE \u0000Rok 2020 zapisał się w historii pandemią infekcji wirusa SARS-CoV-2. Relatywnie szybkie wprowadzenie szczepień oraz leków przeciwwirusowych (np. podawane doustnie molnupirawir, nirmatrelwir/rytonawir) pozwoliło po ponad 2 latach opanować globalny charakter COVID-19. Obecnie, uwagę zwracają także przewlekłe konsekwencje przebycia infekcji SARS-CoV-2 obserwowane u ozdrowieńców, określane mianem zespołu pocovidowego i powszechnie znane pod anglojęzycznym terminem „long COVID”. Szacunki wskazują, iż long COVID rozwija się u ponad połowy chorych po przebyciu ostrej fazy infekcji, zwłaszcza u chorych hospitalizowanych, z ciężką postacią COVID-19, z dysfunkcją mechanizmów immunologicznych w przebiegu nowotworów lub AIDS oraz z obciążającymi schorzeniami współistniejącymi, jak: astma, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, otyłość, depresja i zaburzenia lękowe oraz niedoczynność tarczycy. Long COVID manifestuje się wielorakimi objawami ze strony praktycznie wszystkich układów ustroju, a najczęściej obserwowanymi u dorosłych pacjentów są: przewlekłe zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia uwagi i koncentracji („mgła mózgowa”), wypadanie włosów i duszność. Patofizjologia long COVID jest kompleksowa i zgodnie z licznymi teoriami, objawy rozwijają się w wyniku: przetrwania SARS-CoV-2 w tkankach obwodowych po ostrej fazie infekcji (co podtrzymuje przewlekły stan zapalny), uaktywnienia latentnych dotąd innych infekcji wirusowych, powikłań zakrzepowo-zatorowych rozwijających się w mikrokrążeniu licznych łożysk naczyniowych, dysbiozy układu pokarmowego i dróg oddechowych oraz zaburzeń układu autonomicznego. Obecnie stosowane szczepionki, zmniejszając ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, pośrednio zmniejszają zarazem ryzyko rozwoju zespołu long COVID. Trwają również badania kliniczne oceniające przydatność różnych, dotychczas rutynowo stosowanych leków (sulodeksyd, pirfenidon, wortioksetyna, famprydyna, gabapentyna, iwabradyna, beta adrenolityki, statyny, doustne leki przeciwzakrzepowe, leki antyleukotrienowe i glikokortykosterydy, iwermektyna) oraz składników zwykle występujących w suplementach diety (koenzym Q10, witaminy, kwasy tłuszczowe omega-3, probiotyki, genisteina, laktoferyna) w farmakoterapii long COVID. Wobec wciąż niepełnego opisu patofizjologicznego i możliwości pełnego leczenia long COVID wymagane są kolejne badania poszerzające wiedzę w tym zakresie.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"80 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140694534","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Vaccination in pharmacy.\u0000Knowledge and attitudes of physicians-in-training toward pharmacists' new competencies for adult vaccination in pharmacies - a pilot study","authors":"Iwona Wrześniewska - Wal","doi":"10.32383/farmpol/186594","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/186594","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia wyniki badania pilotażowego, którego celem była ocena wiedzy i postaw szkolących się lekarzy na temat szczepień osób dorosłych w aptekach oraz wpływu tych wyników na współpracę obu środowisk. Ustawa o zawodzie farmaceuty zmieniła rolę i zadania farmaceuty. Farmaceuci mogą udzielać świadczeń zdrowotnych. Szczepienia ochronne to pierwsze w Polsce świadczenia zdrowotne realizowane w ramach opieki farmaceutycznej przez farmaceutów w aptekach. Istotną nowością pilotażu jest pokazanie postawy młodych lekarzy wobec nowych kompetencji farmaceutów dotyczących kwalifikowania i wykonywania szczepień w aptekach. W pilotażu przedstawiony jest punkt widzenia lekarzy (średnia wieku 33 lata), którzy odbywali szkolenie specjalizacyjne w 2023 r.. Ocenie poddano wiedzę lekarzy na temat szczepień ochronnych w aptekach, które mogą być w całości lub w części finansowane ze środków publicznych tj. przeciw COVID-19, przeciw grypie i przeciw pneumokokom. Wyniki wskazują, że lekarze posiadali największą wiedzę na temat szczepień w aptece przeciw COVID-19 i grypie. W badanej grupie tylko 37% lekarzy poleca szczepienia w aptece. A im większe jest miasto w którym pracuje lekarz, tym częściej lekarz poleca szczepienia w aptece. Jednak 63% badanych lekarzy nie poleca szczepień w aptece. W pilotażu zidentyfikowano przyczyny, które decydują o tym, że młodzi lekarze nie polecają szczepień w aptece. Badani najczęściej odpowiadali, że nie polecają szczepień w aptece, gdyż pacjenci nie pytają o taką możliwość (31%), pacjenci szczepią się w przychodni (26%), lekarze nie współpracują z aptekami w zakresie szczepień (23%). Badanie pokazuje, że istnieje pilna potrzeba włączenia do programów edukacji wszystkich zawodów medycznych, w tym lekarzy szkoleń na temat szczepień osób dorosłych, które można wykonać w aptekach. Farmaceuci mogą wspierać edukację w zakresie szczepień. Z tego względu niezbędna jest współpraca na poziomie lokalnym: apteka ogólnodostępna – przychodnia lub praktyka lekarza rodzinnego. Należy zwrócić szczególną uwagę na kontakt lekarzy i farmaceutów na terenie dużych aglomeracji miejskich, gdzie brakuje lub jest ograniczona współpraca obu grup.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140692043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Treatment for nausea and vomiting in pregnant women","authors":"Józef Muszyński, Jakub Brzozowski, K. Dettlaff","doi":"10.32383/farmpol/186595","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/186595","url":null,"abstract":"Nudności i wymioty u kobiet w ciąży (NVP), kojarzone jako „poranne mdłości” są problemem, z którym boryka się około 70% ciężarnych. Dokładny mechanizm powstawania NVP nie został poznany, badania wskazują, iż istotny wpływ na te objawy ma czynnik wzrostu i różnicowania 15 (GDF 15) wydzielany przez łożysko. W celu opisu stanu chorobowego w NVP stosowane są różne skale i wskaźniki: indeks PUQE, wskaźnik Rhodesa, kwestionariusz nudności McGilla oraz skala wizualno-analogowa. W zależności od ciężkości przebiegu choroby terapia może obejmować sferę niefarmakologiczną i/lub farmakologiczną. \u0000W niniejszym artykule przedstawiliśmy doniesienia na temat stosowanych metod leczenia NVP na świecie, preparaty lecznicze zarejestrowane na polskim rynku oraz aktualne zalecenia dotyczące bezpieczeństwa ich stosowania. Niefarmakologiczne zalecenia przy NVP obejmują zmianę diety, unikanie pikantnych potraw, suplementację preparatami zawierającymi kłącze imbiru czy akupresura. W leczeniu wymiotów stosowane są: pirydoksyna, leki przeciwhistaminowe, antagoniści receptorów dopaminowych D2, antagoniści receptorów serotoninowych 5-HT₃ oraz glikokortykosteroidy. Mimo szerokiej gamy leków przeciwwymiotnych, nadal poszukuje się skutecznych terapii NVP, leków mających niewiele działań niepożądanych, a przede wszystkim cechujących się odpowiednim bezpieczeństwem. Badania wieloośrodkowe na dużej populacji są szczególnie cenne w ocenie teratogenności, na ich podstawie wydawane są rekomendacje czy lek może być stosowany w ciąży, zwłaszcza w jej pierwszym trymestrze. \u0000W grudniu 2021 pojawił się na polskim rynku preparat dwuskładnikowy, zawierający w swoim składzie pirydoksynę oraz doksylaminę. W latach osiemdziesiątych XX wieku lek ten został wycofany z rynku amerykańskiego, gdyż pojawiły się podejrzenia o jego szkodliwość, obecnie jest zalecany zarówno przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków jak i Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników jako lek pierwszego rzutu w NVP. Jeśli kuracja tym preparatem jest nieskuteczna, w tym wskazaniu stosowane są także: prometazyna, a w ciężkich przypadkach metoklopramid i glikokortykosteroidy. U niektórych ciężarnych uporczywe wymioty prowadzą do odwodnienia i niedożywienia, wtedy należy wdrożyć dodatkowo płynoterapię i żywienie kliniczne.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" 38","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140691076","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Use of herbal medicinal products, herbal medicinal devices and dietary supplements prior to a planned surgical procedure. Part I. Ingredients of herbal medicines and dietary supplements increasing the risk of bleeding","authors":"J. Pieczyńska, Halina Grajeta, I. Fecka","doi":"10.32383/farmpol/187177","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/187177","url":null,"abstract":"Przedmiot badań. Zarówno leki roślinne jak i suplementy diety oraz niektóre wyroby medyczne przeznaczone do stosowania doustnego posiadają znaczną aktywność biologiczną, a co za tym idzie mogą w trakcie zabiegu operacyjnego wykazywać potencjalne wielokierunkowe działania niepożądane. Stosunkowo niewielu lekarzy pyta o stosowanie roślinnych substancji leczniczych i suplementów diety, a zdecydowana większość pacjentów nie ujawnia im w wywiadzie tej informacji. Mechanizmy niekorzystnych interakcji między jednocześnie stosowanymi lekami i produktami oraz wynikające z nich skutki kliniczne nie zostały do końca poznane, ale większość z nich to mechanizmy farmakodynamiczne i farmakokinetyczne prowadzące do zmian w działaniu leków syntetycznych (nasilenie lub zmniejszenie ich efektu terapeutycznego). Jednym z najpoważniejszych działań niepożądanych leków roślinnych i suplementów diety, jakie mogą się ujawnić w okresie okołooperacyjnym, jest wywołanie nadmiernego krwawienia. Może ono wynikać z zawartości w nich związków biologicznie aktywnych o działaniu przeciwzakrzepowym i hamującym agregację płytek krwi lub wykazujących aktywność fibrynolityczną. \u0000Cel badań. Celem badania było zebranie i usystematyzowanie wiedzy na temat wpływu stosowania leków roślinnych, roślinnych wyrobów medycznych i suplementów diety przed planowanym zabiegiem operacyjnym na ryzyko krwawienia. Dla wytypowanych surowców roślinnych i składników suplementów diety określono również mechanizmy działania i czas wskazany do odstawienia przed zabiegiem chirurgicznym, co pozwoli na wykorzystanie zebranych informacji w praktyce przez farmaceutów i lekarzy.\u0000Materiały i metody. Przeglądu piśmiennictwa dokonano przeszukując naukowe bazy danych: PubMed, Medline i Google Scholar. Wyszukiwanie odpowiednich artykułów na temat leków roślinnych, roślinnych wyrobów medycznych i suplementów diety i ich wpływu na procesy krzepnięcia przeprowadzono przy użyciu słów kluczowych „substancje roślinne/fitofarmaceutyki” (ang. herbal substances/phytopharmaceuticals), „suplementy diety” (ang. dietary supplements), „kumaryny” (ang. coumarins), „salicylany” (ang. salicylates), „krwawienie” (ang. bleeding), „operacja” (ang surgery), a w dalszej kolejności: „koagulacja” (ang. coagulation), „agregacja płytek” (ang. platelet aggregation). Zastosowana metodyka pozwoliła na wytypowanie, zarówno oryginalnych jak i przeglądowych prac z lat 1995-2023, dotyczących wpływu stosowania leków roślinnych, roślinnych wyrobów medycznych i suplementów diety na ryzyko krwawienia w okresie okołooperacyjnym.\u0000Wyniki. W opracowaniu przedstawiono sugerowane mechanizmy działania oraz czas na jaki należy odstawić roślinne substancje lecznicze lub suplementy diety zawierające składniki mogące zwiększać ryzyko krwawienia w wyniku interakcji z lekami stosowanymi przed, w trakcie lub po operacji.\u0000Wnioski. Lekarze i pacjenci powinni być świadomi potencjalnych działań niepożądanych wynikających ze stosowania roślinnych substancji leczniczych lub","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"93 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140694385","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}