Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi最新文献

{"title":"PUBLIC LIBRARIES IN TURKISH CULTURAL LIFE AND ITS REFLECTION IN THE PRESS (1932-1951)","authors":"Harun Aydin","doi":"10.33692/avrasyad.1417594","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1417594","url":null,"abstract":"Bu çalışma, 1930’lu yıllarda Harf Devrimi sonrasında Türkiye'nin okuma kültürünü geliştirmek, daha fazla okuyucuyu desteklemek için Halkevleri kütüphane şubelerinin genel misyonunu ve faaliyetlerini medya aracılığıyla incelenmeyi amaçlamıştır. Bu kapsamda öncelikle Halkevleri kütüphane şubelerinin basına nasıl yansıdığı ele alınarak analiz edilmiş akabinde şubenin yapmış olduğu çalışmaların toplumsal dönüşüme katkıları değerlendirilmiştir. Çalışmanın odak noktasını, 1932-1951 yılları arasında Halkevleri kütüphanelerinin çalışmaları ve arşivlerinin faaliyetleri oluşturmuştur. Okuma alışkanlığı geliştirme, mesleki gelişim, kültürel değerlerin korunması noktasında önemli işleve sahip olan Halkevleri, kuruldukları ilk yıldan itibaren eğitim ve kültür alanında topluma büyük katkı sağlamıştır. Kütüphane çalışmaları ise bu amaç doğrultusunda büyük bir rol oynamıştır. Nitel araştırma yaklaşımıyla hazırlanan çalışmaya en büyük katkıyı Cumhuriyet Arşivi’nde yer alan belgeler ve Halkevleri yayın organı olan Ülkü Dergisi’ndeki veriler sağlamıştır. Bununla birlikte dönemin önemli gazetelerinden Cumhuriyet, Akşam, Ulus vb. gazetelerdeki haber ve yazılarla da çalışma desteklenmiştir. Bu gazete haberleri Halkevleri kütüphanelerinin çalışmalarını ve arşivlerinin kamu algısı üzerindeki etkisini anlamak için başvurulması gereken önemli kaynaklar olduğu düşünülmektedir.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"48 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140440150","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRKİYE’SİNDE GELİŞEN POPÜLİST SİYASETİN POPÜLİST YAZINDAKİ KONUMU","authors":"Taner Solmaz","doi":"10.33692/avrasyad.1401554","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1401554","url":null,"abstract":"Günümüzde popülizmin, siyasi süreçleri küresel ölçekte etkilediği düşünülmektedir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Amerika ve Rusya’nın kendi ülkelerindeki küçük çaplı reform talepleriyle ortaya çıkan popülist siyaset, bugün pek çok araştırmaya ve tartışmaya konu olmaktadır. Söz konusu tartışmaların bir kısmı, kavramın klasik siyasetin elit yanlısı anlayışına karşı halkın ihtiyaçlarını ön planda tutan yeni bir anlayış getirdiği şeklinde gelişirken, diğer kısmı ise popülizmin var olan siyasetin niteliğini bozduğu yönünde gelişmiştir. Buna göre popülizmin ortaya koyduğu politika, halkın sorunlarını çözme gayretinden çok siyasi iktidarı ele geçirme gayretidir. İktidarı ele geçirmek için de popülist aktörlerin öncelikli olarak medyanın gücünden faydalanmaları gerektiği düşünülmektedir. Ancak Türkiye’nin siyasal örgütlenmesinde toplumun geleneksel değerlerini ön planda tutan muhafazakar bir yapılanma işlemeye devam etmektedir. Siyasal elitlere ve modernitenin kazanımlarına karşı duyulan öfke, korku ve hınç ekseninde gelişen bu yapılanmaya popülist aktörler tarafından biçim verilmekte ve oluşan popülist birlikteliğin farklılığı ve ahlaki değeri ön plana çıkarılmaktadır. Böylesine sınırlı ancak etkili bir gücü arkasına almış çoğunluk karşıtı popülist aktörlerse, medyanın çoğunluğa seslenen özelliğine ihtiyaç duymamakta, onun yerine sıkı bağlar oluşturdukları siyasal örgütlenmelere yakınlaşmaktadırlar. Bu çalışmada, popülizmin tarihsel, teorik ve olgusal yönlerinden hareket edilecektir. Çalışmanın temel iddiası ise, popülizmin yayılımında zorunlu görülen kitle iletişim araçlarının ve medyanın kullanımının Türkiye’nin geleneksel siyaset ortamında geçerliliğini yitirdiği düşüncesi çerçevesine oturtulacaktır.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"105 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140439912","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"A STORY ON THE RADIO: THROUGH THE LENS OF REWRITING A LOOK AT KEREM AND ASLI","authors":"Yeliz SAYGILI SAVAŞ, Salahaddin Bekki̇","doi":"10.33692/avrasyad.1390541","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1390541","url":null,"abstract":"Türk halk hikâyeleri içerisinde çok bilinen, sevilen ve anlatılan bir hikâye olarak karşımıza çıkan Kerem ile Aslı hem Anadolu’da hem de Türk boyları arasında büyük bir ilgi görerek geniş bir sahada yayılma imkânı bulmuş ve tanınmıştır. El yazması, taş baskı, matbu, sözlü pek çok metni bulunan hikâyenin, teknolojinin gelişmesi ile beraber elektronik kültür ortamında var olan yeniden yazılmış metin örneklerine de rastlanmaktadır. Öyle ki gelenekselin sunumunda büyük bir paya sahip olan medya sayesinde günümüz okuyucusu/izleyicisi/dinleyicisi metinle çok farklı platformlarda bir araya gelerek çeşitli tercihlerde bulunur. Muhakkak ki bu tercihlerden bir tanesi de özellikle 1940’lardan sonra geleneğin şekillenmesinde önemli bir dinamik olarak bahsedebileceğimiz radyodur. Bu bağlamda birçok kez yeniden yazım çalışmalarıyla karşımıza çıkan Kerem ile Aslı hikâyesinin radyo özelinde metinlerarası ilişkiler cephesinden değerlendirilmesi ve bu doğrultuda biçimsel ve anlamsal dönüşümlerin ortaya konması oldukça önemlidir. \u0000Alt metin olarak hikâyenin daha önce neşredilmemiş bir nüshası üzerine çalışma yaparak hikâyeyi yeni Türk harflerine aktaran Özkan Daşdemir’in “Kerem ile Aslı Hikâyesi California Üniversitesi Nüshası” başlıklı eserindeki metin kullanılmıştır. Ana metinler ise Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) arşivinden temin edilerek dört başlıkta sınıflandırılan Kerem ile Aslı hikâyesinin radyo metinlerinden seçilmiştir. Bu çalışmada, seçilen alt metin ve ana metinler çerçevesinde biçimsel ve anlamsal temelde gerçekleşen dönüşümler, aktarılan örnekler üzerinden irdelenmiştir.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"51 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140442395","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Term Periphrase and Its Appearance in Historical Turkic Texts","authors":"Neslihan Karacan","doi":"10.33692/avrasyad.1400228","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1400228","url":null,"abstract":"Zihinde var olan düşünceleri yansıtmak için kullanılan dilin kullanım biçimleri dilbilimcilerin sıklıkla irdelediği konulardan biridir. Dilin stilistik kullanımı sadece edebi metinlerin değil gündelik dilin de içinde görülmektedir. Stilistik bir olgu olarak “dolaylama” Türk dilinde çoğunlukla ince, estetik bir söyleyiş amacıyla ad aktarması ve istiare gibi söz sanatlarının yardımıyla oluşturulmaktadır. Ancak dünya literatüründe perifez olarak adlandırılan ve Türkçede “dolaylama” kavramıyla karşılanan, bir ifadenin tek bir sözcük yerine birden fazla sözcükle aktarılması olarak tanımlanan terimin Türk dili araştırmalarında sadece stilistik bir figür olarak işlendiği sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu çalışmada “perifez”in figüratif dil unsurlarından biri olmasının yanında dil bilgisel bir terim olarak perifez terimi üzerinde de durulmuştur. Eski Türkçedeki yansımaları ele alınarak işlenen perifez, tarihi süreç içerisinde tercihe dayalı olmayan ve günümüzde yerini çoğunlukla periferik yapılara bırakmış +(A)d-, +rAk, +sA-, +sIrA- morfo-sentaktik biçim birimler üzerinden ortaya konulmuştur. Ayrıca stilistik bir fenomen olarak perifez Türkçenin tarihi dönemler içerisindeki dil yadigarlarından örneklendirilerek görünümleri işlenmiştir. Bu vesile ile yeterince ilgi görmeyen dil bilgisel açıdan perifezin tarihi metinlerdeki görünüşleri ortaya konulması amaçlanmıştır. Perifez teriminin iki yönüne de dikkat çeken bu çalışma aslında perifezi hem dil bilgisel hem de edebi olarak iki başlıkta incelemesi ayrıca çalışmalarda genellikle eşzamanlı olarak örneklendirilen “dolaylama”nın daha kapsamlı ve art zamanlı görünümleri ortaya koyması açısından dil bilgisi ve anlam bilim çalışmalarına katkı sunmaktadır.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"11 S2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140443466","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Instrumentalization of Theatre in the Early Republican Period: An Analysis Of On Yılın Destanı, İnkılap Çocukları And İstiklal","authors":"Abdurrahman Kültür","doi":"10.33692/avrasyad.1426182","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1426182","url":null,"abstract":"İlkel kabilelerden beri var olduğu iddia edilen tiyatro, Antik Yunan’dan itibaren araçsallaştırılmış ve iktidar sahipleri tarafından kullanılır hale gelmiştir. Tarih boyunca birçok farklı örneği bulunan bu araçsallaştırmanın Türk toplumundaki en önemli yansımasını Cumhuriyet Dönemi’nde görmekteyiz. Yeni kurulan devletin politikalarını, inkılaplarını halka anlatmak ve halkın desteğini alabilmek için tiyatro en önemli araçlardan biri olarak kullanılmıştır. Tiyatroya yapılan büyük yatırımların yanı sıra oyunlar yazılması için teşvik edilmiştir. 1933’te Cumhuriyet’in Onuncu Yılı Kutlama Yüksek Komisyonu tarafından görevlendirilen Halit Fahri Ozansoy, Yaşar Nabi Nayır ve Reşat Nuri Güntekin cumhuriyeti ve inşa edilmesi gereken yeni ulus kimliğini anlatmak için eserler yazmıştır. Bu çalışmada, Halit Fahri’nin On Yılın Destanı, Yaşar Nabi’nin İnkılap Çocukları ve Reşat Nuri’nin İstiklal isimli piyeslerinin kimlik inşasına dair kullandıkları söylemler tahlil edilmektedir. Bu bağlamda bu metinlerdeki söylemler incelenecek ve bu eserlerde kimlik inşasına dair vurgular tespit edilecektir. Araştırmada ilk olarak Türk Tiyatrosu’nun cumhuriyete kadarki süreci özetlenmiş, daha sonra tiyatronun kimlik inşasındaki rolü ele alınmış, son olarak da belirlenen üç piyes, milli kimliğin yeniden inşasına yönelik vurgular tespit edilerek incelenmiştir. Sonuç olarak Cumhuriyetin ilanını takiben, toplumda talep edilen yeni yurttaş tipinin varlığını arttırmak için, bu üç önemli eser kaleme alınmış; söz konusu eserler, modern Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu yeni birey tiplerini şekillendirmeyi hedeflemiştir.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"103 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140461178","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"About Chagatai Khan","authors":"Şükrü Özdemi̇r","doi":"10.33692/avrasyad.1414488","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1414488","url":null,"abstract":"Kurucusu olduğu hanlığa ve hakimiyet sahasına dahil topraklarda bilahare gelişecek Doğu Türk lehçesine adını veren Çağatay, Cengiz Han’ın ikinci oğludur. Hayatı hakkında bilinenler büyük ölçüde Gizli Tarih, Cihângüşâ ve Câmiü’t-Tevârîh’teki kayıtlara dayanır. Bunlara bir ölçüde Cüzcânî’nin eserindeki kayıtlar da eklenebilir. Doğumuna ve yaşamının ilk yıllarına ait herhangi bir detaya sahip olmadığımız Çağatay, Batı seferinde Otrar ve Ürgenç muhasaralarında bulunmuş, kardeşi Ögedey’in veliahd seçilmesinde önemli bir rol oynamış, Cengiz devrinde imparatorluğun adli işlerinden sorumlu olduğu gibi babasının vefatından sonra da Cengiz Yasası’nın tavizsiz bir uygulayıcısı olmuştur. Sert ve otoriter mizacı ile tebaasının Cengiz Yasası’yla çelişen dini uygulamalarına müsamaha göstermeyişi onu müslüman muhitlere, biraz da haksız olarak, İslam düşmanı olarak tanıtır. Kardeşi Ögedey’in on üç yıllık saltanatı boyunca hem kağanın danışmanlığını yapmış hem de Mâverâünnehir’den Kaşgar’a kadar olan hanlık topraklarının idaresini üstlenmiştir. Bu süreç içinde herhangi bir askeri harekata katıldığı bilinmemektedir. Devrinde hanlık topraklarında gelişen en önemli dahili mesele, Mahmud Târâbî adlı meczub bir dervişin başını çektiği isyan hareketidir. İdare ettiği sahanın medeni kısımları kağanın memurları tarafından yönetildiğinden isyanın bastırılmasında Çağatay’ın dahli görülmez. Ögedey’in ölümünden sonra rahatsızlanan Çağatay’ın tedavisinde tabipler aciz kalır, 1241 yılında kardeşinin ardından o da vefat eder. Bu makale; Çağatay’ın askeri ve siyasi faaliyetini, Moğol tarihindeki yeri ve önemini aydınlatmayı amaçlar. Makalede ayrıca Çağatay’ın eş, çocuk ve torunlarının bilgisini içeren bir bölüm yer almaktadır.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"16 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140461746","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"1784 BAHRİYE DÜZENLEMESİ VE OSMANLI DONANMASINDA ERKEN NİZÂM-I CEDİD","authors":"Enes Depe","doi":"10.33692/avrasyad.1414063","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1414063","url":null,"abstract":"1770 yılında Çeşme’de ağır kayıplara uğrayan Osmanlı donanması, takip eden yıllarda ciddi bir güvenlik sorunu ile karşı karşıya kalmıştır. 1770’li yıllar boyunca bu kayıpların telafisine çalışılırken, 1780’li yıllarda donanma ile ilgili girişimler farklı bir boyuta ulaşmıştır. Amerikan Bağımsızlık Savaşı ile Batı dünyası hızlı bir silahlanma yarışına girerken, Akdeniz’de de suların ısınmaya başlaması Osmanlı yetkililerini ilave tedbirler almaya yöneltmiştir. 1783 yılında Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı ile güvenlik zafiyeti büyüyen Osmanlılar için, sefere hazır deniz gücünün arttırılması ve hızla gerekli yerlere intikali yönünde bazı çalışmaların yapılması gerekmiştir. \u0000 Halil Hamid Paşa’nın sadrazamlığı dönemine denk gelen 1783-1785 yılları arasında gerçekleştirilen savaş hazırlıkları kapsamında, donanmada da bazı tedbirlerin alınması gündeme gelmiştir. Rusya’nın artan deniz gücü ve Osmanlılara yönelik tehdidi, 1784 yılında yürürlüğe giren bir düzenlemeyle önlenmeye çalışılmıştır. Bahriye için erken nizâm-ı cedid olarak adlandırılabilecek bu düzenlemenin temeli, sistematik olarak daha fazla gemiyi sefere hazır halde tutabilmeye dayanmaktadır. Önceki yıllara kıyasla daha masraflı bir donanma anlamına gelen bu teşebbüs, 1785 yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. 1787’de başlayan Rus Harbi’nden önce donanmanın sefer kapasitesinin arttırılmasına yönelik tedbirler, savaş yıllarında ve sonrasında donanmaya yapılan yatırımların desteklenmesinin de önünü açmıştır. Bu araştırma, 1790’lı yıllarda da geliştirilerek devam edecek olan donanmadaki nizâm-ı cedid teşebbüslerinden, 1784 yılında yapılan düzenlemenin detaylarına odaklanmıştır.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"129 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140465250","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Declaration Of Muṣṭafā II As Mujaddid and the Use of The Tajdid Hadith for Political Purposes","authors":"A. Çeli̇k","doi":"10.33692/avrasyad.1373807","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1373807","url":null,"abstract":"Tecdid ya da müceddid hadisi olarak meşhur olmuş bir hadisinde Peygamber Efendimiz, Allah’ın her yüzyılda bir kişiyi dini yenilemek üzere göndereceğini buyurmuştur. Peygamberimizden sonraki yüzyıllarda bu kişinin kim olacağına dair çeşitli isimler ortaya çıkmıştır. Osmanlı devletinde Şeyhülislâm Feyzullah Efendi, kendi dönemindeki müceddidin Padişah II. Mustafa olduğunu iddia etmiş ve bu konuda Arapça bir risale yazmıştır. Risalede öncelikle bulunulan dönemin hicri on ikinci yüzyılın başı olduğunu ifade ederek, zaman açısından II. Mustafa’yı hadisin kapsamına sokmuştur. Ayrıca belagatı yüksek cümlelerle II. Mustafa’nın adaletin yer yüzündeki yegane temsilcisi olduğunu, onun ahlakının yüksek bir karakteri işaret ettiğini belirtmiştir. Bunlarla birlikte ismen açıkça onu o devrin müceddidi ilan etmiştir. Kaynaklar Feyzullah Efendi’nin Padişah II. Mustafa’nın şehzade hocası olup onun yetişmesinde etkili olduğunu zikrederler. II. Mustafa tahta çıkınca ilk işlerinden birisi Feyzullah Efendi’yi Şeyhülislâm olarak atamak olmuştur. Yapacağı işlerde, gideceği seferlerde ve atayacağı devlet ricalinde Feyzullah Efendi’nin II. Mustafa üzerinde oldukça büyük etkisi olmuştur. Feyzullah Efendi açısından durum böyle olmakla birlikte II. Mustafa’nın padişahlık icraatları açısından durumu bir müceddid olarak ilan edilmeyi gerektirmemektedir. Kendisi yirmi ikinci Osmanlı Sultanı ve seksen yedinci İslam Halifesidir. Her ne kadar Feyzullah Efendi’nin risalesini yazdığı dönem II. Mustafa’nın başarılarının olduğu dönem olsa da bir müceddid olarak nitelendirilmeyi hak edecek faaliyetler olarak görülmemektedir. Dolayısıyla Feyzullah Efendi, II. Mustafa’yı yapıp ettiklerinden çok kendisine sağladığı imtiyazlar nedeniyle müceddid ilan ettiği izlenimi akla gelmektedir. Netice de II. Mustafa dönemi, Edirne Vakası olarak bilinen II. Mustafa’nın tahttan azline ve Feyzullah Efendi’nin de öldürülmesine yol açan bir ayaklanma ile son bulmuştur. Bu olaylarda kimsenin II. Mustafa’ya müceddid gözüyle bakmadığı, onun icraatlarını eleştirdikleri ortadadır. Tarih boyunca Sünnete ittiba ve bid’atlerden uzak durma âlimlerce üzerinde çokça durulmuşken “müceddid” meselesi üzerinde âlimlerin ittifak ettiği ortak kurallar bulunmamaktadır. Çoğu zaman ilim adamlarının bu makama layık görüldüğü durumlar olmakla birlikte yöneticilerin de bu halkaya dahil edildiği dönemler olmuştur. Kendini müceddid ilan eden isimler de genelde bu görevin kendilerine Allah tarafından verildiğine dair söylemlerde bulunmaktadırlar.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"43 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140497507","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Levirate Marriages In The Crimean Khanate","authors":"Umut Yolsever","doi":"10.33692/avrasyad.1400992","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1400992","url":null,"abstract":"Etimolojik olarak latince kökenli olup günümüzde kocanın erkek kardeşi anlamına gelen levirat kavramı, Türk kültür tarihi araştırmalarında oldukça ilgi çekmektedir. Kadim bir gelenek olan ve sadece Türklerde değil Afrika, Amerika ve Avusturalya’daki kimi kabileler ve Yahudi topluluklarında, İslam öncesi Araplarda ve Hindu geleneğinde dahi görünen levirat evlilik, ölen kardeşin dul kalan eşiyle evlenme durumunu açıklamak için kullanılmıştır. Türk ve Moğol halklarında, ölen erkek kardeşin eşinin yanı sıra ölen babanın dul kalan eşleri yani üvey anneleriyle de evlenilmesi şeklinde de görülen bu evlilik türü Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular ve Timurlular gibi Türk devletlerinde yaygın bir şekilde uygulanmıştır. Türklerin İslamiyet’i seçmesiyle üvey anne ile yapılan evliliklerin yasaklanması neticesinde sadece ölen erkek kardeşin dul kalan eşiyle yapılmaya devam edilen levirat evlilikler konumuz olan Kırım Hanlığı’nda da görülmüştür. Altın Orda’nın dağılması sonucu ortaya çıkan hanlıklardan biri olan Kırım Hanlığı zamanla kuvvetlenerek bölgesel bir güç haline gelmiştir. Bu hanlığın yöneticilerinden biri olan I. Mengli Giray Han’ın oğullarının bazıları ölen erkek kardeşlerinin dul kalan eşleriyle evlenmiştir. Kaynaklarda tespit ettiğimiz bu levirat evliliklerin yanı sıra levirat evlilik olup olmadığı kesin olmayan kimi evlilik akitlerine dair ipuçlarına da rastlanmıştır. I. Mengli Giray Han’ın oğullarından sonra da bir takım hanların ve hanzadelerin ölen erkek kardeşlerinin eşleriyle levirat evlilikler yaptıklarına dair bilgiler bulunmaktadır. Söz konusu çalışmada levirat evliliklerin Kırım Hanlığı’ndaki mevcudiyeti incelenerek bir takım sonuçlara ulaşılmıştır.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"10 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506531","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Turgutoğlu Musa Bey ve İlişkileri","authors":"Hamit Şafakci","doi":"10.33692/avrasyad.1402862","DOIUrl":"https://doi.org/10.33692/avrasyad.1402862","url":null,"abstract":"Turgutoğulları, Karamanoğulları döneminde Konya ve çevresinde önemli roller üstlenmişlerdi. II. Mehmed tarafından 1467 yılında alınan Karaman bölgesinde Osmanlı düzeninin yerleşmesi uzun zaman almıştır. 1483 yılında Karamanoğlu Kasım Bey’in ölümüyle bölgenin siyasi önderliği Turgutoğulları tarafından yürütülmüştür. II. Bayezid döneminde Turgutoğlu Mahmud Bey aktif bir rol üstlenmişken Bayezid ve Selim dönemlerinde Turgutoğullarının liderliğinin Musa Bey’e geçtiği anlaşılmaktadır. Çalışmada bu nedenle Turgutoğlu Musa Bey’in devlet adamları ile ilişkileri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı, Turgutoğlu Musa Bey’in Şah İsmail’in adamı olduğu yönündeki genel kabulü tartışmaktır. Bu nedenle Şah İsmail’in bir mektubu ve Şehzade Ahmed’in dört hükmü değerlendirilmiştir. Bunların yanında tahrir defterleri ile çeşitli belgeler incelenmiştir. Araştırma sonucunda aynı aileden iki Musa olduğu anlaşılmıştır. Yine Musa Bey’in Şah İsmail’in adamı olmadığı belirtilmiştir. 1512 yılında Turgutoğullarından Musa Bey’e gönderdiği mektupta Şah İsmail, Karamanlı Ahmed Ağa’nın isteği üzerine harekete geçilmesini ve bölgede olanlardan haberdar edilmesini bildirmiştir. Yine Selim ile mücadelesinde Şehzade Ahmed mektup göndererek Musa Bey’den destek istemiştir. Osmanlılar iç çatışmaları bitirip Safevilere karşı üstünlük sağladıktan sonra Musa Bey’in timar tasarruf ettiği ve sefer zamanı asker gönderdiği anlaşılmaktadır. Karaman’ın önde gelenlerinden olan Musa Bey’e dair 1525 tarihli kayıt, hâlâ hayatta olduğunu gösterir. Bu çalışmada Musa Bey hakkında genel bilgiler verildikten sonra Turgutoğulları içerisindeki yeri ve Osmanlı idari düzeninde aldığı görevler ile siyasi olaylardaki rolleri üzerinde durulmuştur.","PeriodicalId":280434,"journal":{"name":"Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi","volume":"39 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140506451","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}