Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi最新文献

{"title":"8. Sınıf Öğrencilerinin Doğal Afetlere İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla İncelenmes","authors":"Büşra Çelik, Mürşet Çakmak","doi":"10.56720/mevzu.1331333","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1331333","url":null,"abstract":"Son yıllarda hem ülkemizde hem de dünyanın birçok yerinde doğal afet adı verilen pek çok felaket gerçekleşmektedir. Doğal veya insan kaynaklı bu felaketler birçok can ve mal kaybına neden olduğu bilinmektedir. Anlık ger-çekleşen ve çoğu kez insanoğlunun bu felaketler karşısında çaresiz kaldığı görülmektedir. Doğal afetlerin gerçekleşmesinin önüne geçilemeyebilir. An-cak belki en az kayıp, en az zarar ve en az yaralanma ile kurtulmak mümkün olabilir. Kuşkusuz ki bu durumdan kurtulmanın en etkili yollardan birisinin de bireysel ve toplumsal eğitimin olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Bu tür felaketlerin öncesinde, anında ve sonrasında neler yapılması konusunda bireylerin ne düşündüğü, nasıl davrandığı, neler hissettiği çok önemlidir. Bu temelde bu çalışmanın amacı, 8. sınıf öğrencilerinin doğal afetlere ilişkin bilişsel yapılarını kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla ortaya koymaktadır. Çalışma 2023 yılında yapılmıştır. Çalışma grubu, Mardin/Artuklu ilçesine bağlı 8.sınıfta öğrenim gören 196 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrenciler amaçlı örneklem ile seçilmiştir. Testi oluşturmak amacıyla doğal afetleri oluşturan 4 anahtar kavram (deprem, sel, kuraklık, orman yangınları) seçilmiştir. Öğrencilerin akıllarına ilk gelen kelimeleri teste yazmaları istenmiştir. Elde edilen verilere göre anahtar kavramlara verilen cevap sayıları ile ilgili bir frekans tablosu hazırlandı. Verilen anahtar kavramlarla kavram ağları oluşturuldu. Anahtar kavramlar arasındaki ilişki incelendiğinde 4 anahtar kavramın ölüm cevap kelimesiyle ilişkilendirildikleri görülmüştür. Sonuç olarak elde edilen bulgu-lar incelendiğinde öğrencilerin daha çok felaket anında ve sonrasında ya-şanılan olaylar hakkında fikir sahibi olduğu ancak doğal afetlere karşı alınması gereken önlemler hususunda bilgi eksikliği olduğu tespit edildi. Bu bağlamda çevre eğitimi temelinde doğal afet içeriklerinin verilmeye çalışıldığı başta fen bilimleri, biyoloji, sosyal bilgiler, coğrafya gibi disiplinlerden etkili olarak yararlanılması gerektiği görülmektedir.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123413105","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Parliamentary Oversight of the Army in Türkiye","authors":"Ülkü Nur Zengin","doi":"10.56720/mevzu.1329871","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1329871","url":null,"abstract":"Devletlerin en temel fonksiyonlarından birisi olan güvenliğin sağlanması için sistemde var olması gereken kurumların başında ordular gelmektedir. Güvenliğin tesisi için vazgeçilmez olan ordular ile ilgili en az varlıkları kadar kadim olan sorun ise güç kullanma tekelini elinde bulunduran bu kurumların denetimidir. Antik Yunan’da “Bizi muhafızlardan kim muhafaza edecek?” sorusuyla ortaya konulmuş olan bu sorun günümüzde de siyaset bilimi alanının başlıca tartışma konularından birisini oluşturmaktadır. Demokratik denetim başlığı altında incelenen bu alanda denetimin yasama, yürütme, yargı ve sivil toplum tarafından yapılması genel kabul görmektedir. Bu çalışmada da öncelikle ordunun parlamento tarafından denetiminin önemi, zorlukları, dünyada kullanılan denetim araçları konusunda bilgi verilecek ardından Türkiye’de parlamentonun ordunun denetimi noktasında sahip olduğu yetkiler ele alınacaktır. Parlamentoların orduların denetiminde sahip olduğu yetkiler demokratik yönetimin göstergelerinden birisi olarak kabul edildiği için önemlidir. Giraldo (2006) tarafından belirlenen parametreler üzerinden TBMM’nin sahip olduğu yetkilerde Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi sonrasında yaşanan değişimler ve demokratik denetiminin etkinliğinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. İkincil kaynak taraması yöntemiyle yapılan çalışmada Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yürütmenin güçlendirilmesinin, yasama organının denetim yetkilerinde herhangi bir gerilemeye sebep olmadığı tespit edilmiştir.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122105163","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Türkiye ve Japonya’nın Deprem Gerçekliği: Karşılaştırmalı Bir Analiz","authors":"İ. Göver","doi":"10.56720/mevzu.1319896","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1319896","url":null,"abstract":"Türkiye’de yaşanan her ciddi deprem sonrası sık sık kamuoyuna Japonya örneği getirilmekte ve yaşanan can kayıpları nedeniyle Türkiye Japonya ile karşılaştırılmaktadır. 2023’te gerçekleşen ve çok sayıda can kaybına yol açan 6 Şubat depremleri sonrasında da aynı konu gündeme gelmiştir. Bunun nedeni her iki ülkenin de bir deprem ülkesi olmasına rağmen, Japonya’nın Türk kamuoyunda büyük depremlerle baş edebilen, deprem farkındalığına sahip bir ülke olarak tanınmasıdır. Ancak, kamuoyunda yapılan bu tür karşılaştırmalar sadece yüzeyseldir ve bilimsel bir anlam ifade etmemektedir. Bu çalışmanın amacı; kamuoyundaki bu algıyı bilimsel bir platforma taşımak, Japonya’nın kamuoyunda oluşturduğu algıda doğruluk payı olup olmadığını özellikle toplumsal ve kültürel etmenleri de dikkate alarak araştırmak ve doğruluk payı varsa bunu nedenleriyle ortaya koymaktır. Çalışmada ülkelerin karşılaştırılması amacıyla depremle ilgili 3 temel parametre belirlenmiştir: a) coğrafi ve beşerî göstergeler, b) yapısal ve yasal göstergeler, c) ekonomik, siyasi ve sosyokültürel göstergeler. Daha sonra ülkeler bu göstergelerdeki verilere göre birbiri ile karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırma sonucu Japonya’nın doğal afetlere daha yatkın bir ülke olmasına rağmen depremlerde Türkiye’den daha az kayıp yaşadığı ve bu durumun iki ülke arasındaki toplumsal ve kültürel farklılıklardan kaynaklandığı belirlenmiştir.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130683835","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Topluluğa Bağlılık ve Topluluk Katılımının Turizmin Algılanan Sosyo-Kültürel Etkileri ve Turizme Yönelik Destek Üzerindeki Rolü: Mardin İli Örneği","authors":"B. Emi̇roğlu","doi":"10.56720/mevzu.1298768","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1298768","url":null,"abstract":"Turizmin bir bölgede sürdürülebilir bir şekilde geliştirilebilmesi, ev sahi-bi toplumun turizmin etkilerine yönelik algılarına ve bu algılar doğrultusun-da turizme verdikleri desteğe bağlıdır. Yerel halkın topluluklarına bağlılık ve turizm planlama ve karar verme süreçlerine katılım düzeyleri gibi birtakım faktörler turizme yönelik algılar ve turizme verilen destek üzerinde oldukça belirleyicidir. Bu kapsamda, yerleşiklerin turizmin bölgedeki olumlu ve olumsuz etkilerine yönelik algıları, topluluklarına bağlılıkları ve turizm planlama ve karar süreçlerine katılım düzeyleri destinasyon planlama ve karar vericileri tarafından dikkatle değerlendirilmesi gereken kritik konular arasındadır. Tüm bu nedenlerden ötürü bu çalışma topluluğa bağlılık ve topluluk katılımının turizmin yerel halk tarafından algılanan sosyo-kültürel etkileri (sosyo-kültürel faydaları ve maliyetleri) ve turizme yönelik destek üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle Mardin yerel halkından 400 kişiye ulaşılmıştır. Verilerin analizinde yapısal eşitlik modelinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda; topluluğa bağlılık ve topluluk katılımının turizmin algılanan sosyo-kültürel faydaları ve turizme verilen destek üzerinde anlamlı ve pozitif bir ilişkisi bulunmuştur. Bunun yanı sıra topluluğa bağlılığın algılanan sosyo-kültürel maliyetler üzerinde anlamlı ve negatif bir etkisi görülürken, toplululuk katılımının algılanan sosyo-kültürel maliyetler üzerinde herhangi bir etkisi görülmemiştir. Son olarak, algılanan sosyo-kültürel faydaların turizme verilen destek üzerinde anlamlı ve pozitif, algılanan sosyo-kültürel maliyetlerin ise turizme verilen destek üzerinde anlamlı ve negatif etkisi olduğu bulunmuştur.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"80 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124030666","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"İbn Kayyim el-Cevziyye’nin Öfkeli Şahsın Talâkı Hakkındaki Görüşleri ve Bunların Değerlendirilmesi","authors":"Fatih ÇİNAR","doi":"10.56720/mevzu.1327146","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1327146","url":null,"abstract":"Bu çalışmada öfkeli şahsın talâkı meselesi araştırılmıştır. Konu, İbn Kay-yim el-Cevziyye’nin (öl. 751/1350) görüşleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kıyaslama amacıyla yer yer mezheplerin görüşlerine temas edilmiştir. Bu noktada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Başta İbn Kayyim el-Cevziyye’nin eserleri olmak üzere pek çok âlimin eseri tematik olarak gözden geçirilmiştir. Aile birliğinin korunması için nikâhın devam edebilmesi önem arz etmektedir. Aile birliğinin dağılmasına neden olan boşama şekillerinin açıklığa kavuşturulması da bir o kadar ehemmiyetlidir. Buna göre çalışma, İbn Kayyim el-Cevziyye’nin görüşleri merkezde olmak kaydıyla öfkeli şahsın talâkıyla sınırlandırılmıştır. İbn Kayyim el-Cevziyye boşamada öfkeyi üç şekilde değerlendirmiştir. Öfkenin birinci aşamasında şahsın kızgınlığı pek şiddetli değildir. Bu seviyedeki insanın öfkesi aklî melekelerine ciddi manada tesir etmez. Bu sebeple ilk aşamadaki öfkeli şahsın boşaması geçerlidir. Öfkenin ciddi oranda şiddetlendiği ikinci aşamada ise kişinin aklî melekeleri zayıflık gösterir. İnsa-nın irade ve kastı tam olarak bulunmadığından boşaması geçersizdir. Birinci ve ikinci aşamanın arasında kabul edilebilecek üçüncü durumdaki talâkın hükmü ihtilafa yol açmakla birlikte onun da geçersiz sayılması gerekir.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"63 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136337312","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Bozkır Türk Kültüründe Ant İçme Törenlerinde Kullanılan Kutsallar ve Ant Kardeşliği","authors":"Engin Güngör","doi":"10.56720/mevzu.1327972","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1327972","url":null,"abstract":"Bu makalede bozkır Türk kültürü şeklinde tanımladığımız yapı, genel olarak Gök Tanrı inancıyla hayat sürmüş olan eski Türklerdir. Bilindiği üzere bu Türkler tarih sahnesine çıktıkları coğrafyanın gereği olarak konar-göçer bir hayat tarzı sürmüşlerdir. Çoğunluğu bu hayat tarzından kaynaklı olarak yazıyı diğer medeniyetlere göre daha geç ve daha seyrek kullanan eski Türkler için sözlü kültür büyük ehemmiyet arz etmiştir. İşte bu çalışmada sözlü kültür dairesinde, sözün kıymet ve bağlayıcılığını ortaya koyan ant içme geleneği, bu gelenek vasıtasıyla oluşturulan ant kardeşliği ve ant içme ritüelleri esnasında kullanılan kutsal varlıkların bozkır Türk kültürü içerisindeki manası açıklanmaya çalışılmıştır. Genel olarak toplum önünde ve törenler eşliğinde gerçekleştirilen ant içme geleneği bozkır coğrafyasında hayatta kalıp zorluklarla mücadele edebilmek için Türkler açısından son derece önem arz etmiştir. Çünkü yaşadıkları coğrafya gereği büyük göç ve akınlar gibi son derece riskli işlerle uğraşmak zorunda kalan Türkler için toplumsal birlik ve dayanışmayı sağlayabilmek hayati bir mesele olmuştur. Bu dayanışma ruhunu diri tutabilmek adına düzenlenen törenlerde karşılıklı yemin ederek inşa edilen ant kardeşliği bu makalenin ele aldığı diğer bir husus olacaktır.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133579147","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Hammâd er-Râviye: Râviliği ve Edebî Tenkitçiliği","authors":"Hüseyin Ersönmez","doi":"10.56720/mevzu.1310078","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1310078","url":null,"abstract":"Eski Arap şiiri ilk zamanlar sözlü olarak muhafaza edilirken Emevî dö-nemi sonları, Abbâsî dönemi başlarında bu şiirlerin tedvinine geçilmiş, özel-likle de Basra ve Kûfe şehirleri şiir rivayetine daha çok önem verilen ilim merkezleri haline gelmiştir. Kûfe’de şiir rivayetinin öncülüğünü Hammâd er-Râviye (öl. 160/776-77 [?]) yaparken Basra’da Halefu’l-Ahmer (öl. 180/796 [?]) daha çok ön plana çıkmıştır. Bu bağlamda ele alınan bu çalışmada eski Arap şiirinin intikalinde önemli rol oynayan râvilerden birisi olan Hammâd er-Râviye’nin râviliği, rivayetlerinin sıhhati, kendi dönemindeki konumu ve edebî tenkitçiliği ele alınmıştır. Bu anlamda ilk olarak Hammâd’ın hayatı ve ilmî kişiliği hakkında bazı genel bilgiler verilmiştir. Daha sonra Hammâd’ın eski Arap şiirinin intikalindeki rolüne temas edilmiş, kendisiyle ilgili yapılan olumlu ve olumsuz eleştiriler aktarılmıştır. Bu konuda öne çıkan bazı rivayetler ele alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Buna göre Hammâd’a yapılan ithamların başlıca sebeplerinden birisinin Basra-Kûfe çekişmesinden kaynaklı olabileceği gibi Hammâd’ın Emevîlere karşı meylinin de bu ithamlara maruz kalmasının nedenlerinden birisi olduğu söylenebilir. Buna ek olarak aktarılan rivayetlerdeki bazı tutarsızlıklara dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Son olarak ise Hammâd’ın muallakaya dair tespitleri üzerinden edebî tenkitçiliği incelenmiştir.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125953181","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Transhumanizm: The Ending Process of the Human Simulacrum","authors":"İbrahim Emre Günay","doi":"10.56720/mevzu.1315452","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1315452","url":null,"abstract":"Baudrillard’ın simülasyon kuramına göre üretim düzeninden tüketim düzenine ya da ekonomi politikten gösterge ekonomi politiğe geçilmesiyle, insan da diğer her şey gibi simülasyon evreninde bir göstergeye diğer bir deyişle simülakra dönüşmüştür. İnsanın simülakra dönüşümü, sistemle uyumlu ve sistemin hegemonyası sonucu fakat zamanla doğal bir şekilde gerçekleşmiştir. Transhümanist süreç Baudrillard’ın adlandırdığı simülasyon evreninde ortaya çıkarak gelişmiştir ancak planlı ve amaçlı bir şekilde insan doğasına müdahale edilerek, fiziksel ve biyolojik yeni bir tür insanın oluşturulması amaçlanmıştır. Transhümanizm yeni bir tür insanın ortaya çıkacağı başka bir deyişle posthüman ya da hümonoid bir anlayışı hedeflemektedir. Bu bağlamda çalışmamızda insanın, sistemin gerektirdiği biçimde farkında olmadan kendi ötesine geçmesinin ya da simülakr olmasının sonlandığı, insanın bilinçli bir şekilde fizyolojik ve biyolojik olarak kendini değiştirme kapasitesine ulaşması nedeniyle bir simülakr olarak değerlendirelemeyeceği ve artık doğallığını kaybederek ya da yapaylaşarak posthuman sürecine girdiği gösterilmeye çalışılacaktır. Kısaca çalışmamız Baudrillard’ın simülasyon kuramında ifade ettiği insanın simülakr olma durumunun sonlandığı, insanın transhümanist düşünce temelinde başka bir yapay varlığa bilinçli ve planlı bir şekilde dönüştürülmesi çabası üzerinden nitel bir yaklaşımla ve doküman analizi yöntemiyle ortaya konmaya çalışılacaktır.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117222121","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"The Place of Ibn Al-Malāḥimī's Theory of Aḥkām in the Discussions on the Relationship between Essence and Attributes","authors":"Ziya Erdi̇nç","doi":"10.56720/mevzu.1315876","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1315876","url":null,"abstract":"Kelam tarihinde zât-sıfât ilişkisi problemi, sadece ilâhî sıfatların zâtla ilişkisinin nasıl açıklanacağıyla sınırlı kalmamış aynı isim ve sıfatların günlük dilde insanlar hakkında kullanılan lafızlar olmasından dolayı insanların sıfatlarının zâtlarıyla ilişkisini incelemeyi zorunlu hale getirmiştir. Dolayısıyla kelâm ekollerinin zât-sıfât ilişkisine dair açıklama teorilerini gâib ve şâhid âlemi göz önünde bulundurarak değerlendirmek oldukça önemlidir. \u0000Bu çerçevede Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’den önce Muʿtezilî âlimler tarafın-dan ileri sürülen i) zâta özdeş sıfatlar teorisi ile ii) Ebû Hâşim’in haller teori-sinde tevhide aykırı açıklamalardan kaçınma hassasiyeti ön plana çıkmakla birlikte bu meselede şâhid ve gâib âlem arasındaki istidlâl birliği sağlanama-mıştır. Diğer taraftan Ehl-i sünnet kelâmcılarının geliştirdiği iii) hakikî mana sıfatları teorisi ile iv) Bâkıllânî ve Cüveynî’nin haller teorisi ise iki âlem ara-sında uyumlu bir açıklama sunarken tevhide zarar verdiği eleştirisine maruz kalmıştır. \u0000İbnü'l-Melâhimî ise Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’den tevârüs edip geliştirdiği ahkâm teorisi sayesinde Muʿtezile'nin temel hassasiyetinden taviz vermeden Ehl-i sünnet kelâmcılarında görüldüğü gibi her iki âlem hakkında geçerli bir açıklama ortaya koymuş ve böylece geleneği etkileyen farklı bir zât-sıfât ilişkisi teorisi kelâma kazandırılmıştır. Önceki teorilerde âlim, kâdir ve hay sıfatlarıyla nitelenen insanlarda ilim, kudret ve hayat manaları gerçek varlığa sahip arazlar olarak görülürken ahkâm teorisinde iki âlemde de bunların gerçek varlıkları nefyedilmiş; zâttan başka mana ve hallerin sübutu reddedilerek sadece izâfetten ibaret olan hükümlerin sübutu kabul edilmiştir. Fahreddîn Râzî’nin hayatının sonlarında telif ettiği eserlerinde benimsediği zât-sıfât ilişkisi teorisinin de İbnü’l-Melâhimî’nin ahkâm teorisiyle örtüştüğü görülmüştür. \u0000Bu çalışmada, İbnü’l-Melâhimî’nin zât-sıfât ilişkisine dair kuşatıcı bir açıklama olarak sistematize ettiği ahkâm teorisinin mahiyeti, başlıca özellikleri ve kelâmî düşüncedeki yerinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Çalışmada, İbnü’l-Melâhimî’nin eserlerinde farklı boyutlarıyla mündemiç ahkâm teorisinin ana unsurları ve önceki teorilerden farkının ortaya konulması amacıyla karşılaştırmalı analiz ve gömülü teori yöntemleri takip edilmiştir.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"62 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126546872","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Muʿāwiya Debates in Islamist Journals: The Example of Hakikat Yolu","authors":"M. Yalçin, Enes Ensar Erbay","doi":"10.56720/mevzu.1298510","DOIUrl":"https://doi.org/10.56720/mevzu.1298510","url":null,"abstract":"Emevî Devleti’nin kurucusu Muâviye, İslâm tarihinde en çok tartışılan isimlerden biridir. Tarihî süreçte Muâviye’yi savunanlar olduğu gibi eleştirenler de olmuştur. Farklı gerekçelere dayanan bu müdafaa ve tenkitlerde zaman zaman aşırı görüşlerin ortaya konulduğu da görülmektedir. Bunun neticesinde Muâviye tartışmalarına dair geniş bir literatür ortaya çıkmıştır. Günümüzde de sürdürülen bu tartışmalardan, Cumhuriyetin ilk yıllarında yayınlanan İslâmcı dergiler de bigâne kal-mamışlardır. Ancak bu dergilerde yürütülen Muâviye özelindeki tartışmalar, yeterince ilgi görmemiştir. Söz konusu dergiler arasında yer alan Hakikat Yolu dergisinde Yeşilzâde Mehmed Sâlih ve Şemseddin Yeşil’in Muâviye ve Muâviye’yi savunanlara yönelik tenkit tonu ağır yazıları dikkat çekmektedir. Onların yazıları etrafında karşılıklı soru ve cevaplarla oluşturulan canlı bir tartışmanın varlığı görülmektedir. Bu çalışmada Hakikat Yolu dergisi merkezli Muâviye algısına odaklanılmaktadır. Söz konusu algı, yukarıda zikri geçen iki yazarın Muâviye ile ilgili kaleme aldıkları yedi yazısı üzerinden tespit edilmektedir. Çalışmanın temel amacı, İslâmcı dergilerde Muâviye tartışmalarının gerilim düzeyini tırmandıran Hakikat Yolu dergisindeki Muâviye ile ilgili yedi yazı özelinde tartışmalardaki eleştiri ve iddiaların tarihî yönü değerlendirmektir. Ulaşılan bulgular çerçevesinde tarafların Muâviye savunusu ve eleştirisinde kullandıkları argümanların tartışmaya açık olduğu söylenmelidir. Yine tarihî sıhhat değeri açısından zaman zaman uydurma rivayetlerin kullanıldığı da anlaşılmaktadır.","PeriodicalId":211720,"journal":{"name":"Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi","volume":"165 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127388238","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}