{"title":"Zróżnicowanie przestrzenne zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 w Krakowie w 2017 r. w kontekście uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego","authors":"Katarzyna Kudłacz, K. Piech","doi":"10.2478/udi-2020-0027","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0027","url":null,"abstract":"Abstrakt W literaturze naukowej od wielu lat szeroko omawiana jest tematyka zanieczyszczeń powietrza. W miastach w sytuacji długotrwałego utrzymywania się przekroczeń norm jakości powietrza istotne staje się zagadnienie zrównoważonego rozwoju tkanki urbanistycznej. Celem artykułu jest ocena wpływu uwarunkowań przestrzennych na terenie Krakowa na rejestrowane wysokie wartości stężeń zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10 w 2017 r. Analizę przeprowadzono, wykorzystując dane pomiarowe Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie oraz niezależnej sieci czujników Airly. Na podstawie przetworzonych materiałów scharakteryzowano stan jakości powietrza w mieście. Analiza liczby dni z przekroczeniami 24-godzinnego dopuszczalnego poziomu PM10 pozwoliła wskazać obszary na terenie miasta najbardziej narażone na wysokie wartości stężeń niebezpiecznej substancji. Na podstawie wyników wskazano, że w skali lokalnej występują źródła punktowe, liniowe i powierzchniowe mające wpływ na stan aerosanitarny Krakowa. Przeanalizowano również jedno z narzędzi walki o czyste powietrze w mieście, tj. zapisy obowiązujących w wybranych obszarach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zestawiając ustalenia aktów prawa miejscowego z wynikami zaprezentowanej liczby dni z przekroczeniami dopuszczalnych dobowych stężeń dla analizowanych obszarów, stwierdzono, iż nie w każdym przypadku ogólne zapisy są w stanie ograniczyć nadmierne zanieczyszczenia.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129063485","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Potencjalne koszty suburbanizacji. Zarys problematyki oraz praktyka badawcza","authors":"Wojciech Dawid","doi":"10.2478/udi-2020-0009","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0009","url":null,"abstract":"Abstrakt Konsekwencją suburbanizacji jest szereg zmian w fizycznej przestrzeni zurbanizowanej. Niosą one za sobą wiele łatwo identyfikowalnych wynikających z nich kosztów, chociażby tych związanych z dojazdami do pracy czy też kosztami utrzymania i budowy dodatkowej infrastruktury. Na ich temat pojawiło się już wiele polskich i zagranicznych publikacji opierających się na różnorodnych wyliczeniach i metodach kalkulacji. Trudność bezpośredniego wskazania wymiaru ekonomicznego zjawiska suburbanizacji wskazuje na konieczność dalszych analiz w tym zakresie oraz szerokiego spojrzenia w istniejące już badania i opracowania pozwalające uchwycić niedostrzegalne na pierwszy rzut oka czynniki poboczne. Szczególnie wrażliwe mogą być tzw. koszty społeczne, często identyfikowalne z czynnikami wpływającymi na jakość życia mieszkańców miast i przedmieść. Zauważyć to można dzięki zróżnicowaniu szacunków w poszczególnych analizach przytoczonych w artykule. Równie trudne do wykazania mogą być także koszty środowiskowe, które naturalnie łączone są ze zjawiskiem rozlewania się miast. Analiza istniejących już badań w tym zakresie, szczególnie obszernej zagranicznej literatury przedmiotu, pozwala na wieloaspektowe spojrzenie na zjawisko suburbanizacji oraz bardziej krytyczną ocenę uproszczonych analiz pozbawionych szerszego kontekstu.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"58 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127973341","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Konsekwencje suburbanizacji dla miast i stref podmiejskich w świetle literatury krajowej i zagranicznej","authors":"Natalia Stelmaszewska","doi":"10.2478/udi-2020-0008","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0008","url":null,"abstract":"Abstrakt Artykuł obejmuje analizę wpływu suburbanizacji na sferę społeczną, kulturową, funkcjonalno-przestrzenną, gospodarczą oraz na środowisko naturalne Polski. Opracowanie rozpatruje konsekwencje zjawiska z perspektywy suburbiów oraz miasta centralnego. Dla celów niniejszej publikacji dokonano analizy publikacji krajowych opisujących badania procesu w miastach Polski oraz publikacji zagranicznych. Pozycje anglojęzyczne obejmowały badaniami skutki suburbanizacji w miastach Europy, Azji, Ameryki Północnej, Ameryki Łacińskiej oraz Afryki. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu zaproponowano kategoryzację konsekwencji suburbanizacji. Kategoryzacja obejmuje skutki gospodarcze, funkcjonalno-przestrzenne, społeczno-kulturowe oraz przyrodnicze.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"43 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129287995","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Współczesne przestrzenie publiczne w małych miastach na przykładzie miasta Tłuszcz","authors":"M. Cichocki","doi":"10.2478/udi-2020-0024","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0024","url":null,"abstract":"Abstrakt W artykule przedstawiono zagadnienia współczesnych przestrzeni publicznych ze szczególnym uwzględnieniem miast małych. Na wstępie poruszono kwestie teoretyczne występujące w literaturze, związane z przestrzeniami publicznymi oraz małymi miastami a także podstawy prawne zawarte w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Następnie jako przykład badawczy dla przestrzeni publicznych wykorzystano miasto Tłuszcz liczące 8157 mieszkańców. Analizie poddano dokumenty planistyczne w celu określenia znaczenia przestrzeni publicznych w planowaniu przestrzennym miasta. Tłem dla tych rozważań były dwa pobliskie miasta Łochów oraz Radzymin. Przebadano rozmieszczenie, funkcje, estetykę oraz stan techniczny przestrzeni publicznych występujących w strukturze miejskiej. Na tej podstawie przedstawiono proponowane rozwiązania dla zaobserwowanych problemów.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124473212","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Metody badań urbanizacji na gruncie geografii osadnictwa i gospodarki przestrzennej","authors":"M. Ziółkowska","doi":"10.2478/udi-2020-0012","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0012","url":null,"abstract":"Abstrakt Badania dotyczące urbanizacji, z uwagi na jej złożony, wieloaspektowy charakter, były dotychczas przedmiotem wielu prac naukowych. Podstawy teoretyczne i metodologiczne geograficznych studiów miejskich zaczęły kształtować się w pierwszej połowie XX w., a wraz z nimi pojawiały się nowe koncepcje i orientacje badawcze oddziałujące na całą geografię społeczno-ekonomiczną. Celem artykułu jest przegląd wybranych zagranicznych i krajowych koncepcji i metod badawczych dotyczących przestrzeni zurbanizowanej, realizowanych od przełomu XIX i XX do XXI w. W pracy przedstawiono główne metody i kierunki badań nad urbanizacją. Analizie poddano dorobek i rozwój geografii osadnictwa oraz podstawy teoretyczno-metodologiczne z dziedziny studiów miejskich mające wpływ na rozwój struktur osadniczych. Zwrócono uwagę głównie na prace poświęcone przekształceniom urbanistycznym oraz studiom nad przestrzenią zurbanizowaną miast, a także na zastosowanie badań geografii osadnictwa dla celów planistycznych. Z uwagi na złożoność poruszanej problematyki w pracy odniesiono się tylko do wybranych koncepcji i metod uznanych za najbardziej znaczące z punktu widzenia badań nad urbanizacją.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"10 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131247272","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dlaczego plany miejscowe nie są takie, jak chcielibyśmy?","authors":"Dorota Szlenk-Dziubek","doi":"10.2478/udi-2020-0014","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0014","url":null,"abstract":"Abstrakt Od dłuższego czasu różne środowiska podnoszą kwestię jakości planowania przestrzennego, a w szczególności jakości miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Analizując to zjawisko, należy postawić sobie następujące pytania: dlaczego plany miejscowe postrzegane są jako wadliwe, jakie są relacje pomiędzy ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym a przepisami odrębnymi i jak wpływają one na konstruowanie zapisów planistycznych, jak znaczne jest regionalne zróżnicowania ustaleń planów miejscowych. Analiza wymienionych problemów ma na celu wskazanie, jakie są najistotniejsze problemy przy tworzeniu zapisów planów miejscowych i jak to wpływa na zagospodarowanie przestrzeni.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114101631","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rozwój przedmieść a globalizacja: zróżnicowanie przebiegu procesów suburbanizacji na świecie i w Polsce","authors":"J. Koj","doi":"10.2478/udi-2020-0007","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0007","url":null,"abstract":"Abstrakt Procesy suburbanizacji, jak każde zjawisko o charakterze przestrzennym, wykazują zróżnicowanie w zależności od odmiennych systemów politycznych, prawno-instytucjonalnych, gospodarczych i społecznych. Z drugiej jednak strony globalizacja rynków, nasilanie powiązań międzynarodowych poprzez migracje oraz łatwy przepływ informacji mogą przyczyniać się do zacierania regionalnych i lokalnych odmienności tego zjawiska. Celem artykułu jest identyfikacja regionalnej i lokalnej specyfiki przebiegu suburbanizacji zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Tekst oparty został na przeglądzie zagranicznej i krajowej literatury naukowej dokonanym metodą wyszukiwania według słów kluczowych. Aby zrealizować cel, dokonano analizy i porównania charakterystyki procesów suburbanizacji w Stanach Zjednoczonych, Europie Zachodniej oraz w krajach postsocjalistycznych, w tym w Polsce. Najłatwiej dostrzegalne różnice to czas trwania procesu – najdłuższy w Stanach Zjednoczonych, a najkrótszy w krajach postsocjalistycznych – oraz udział funkcji innych niż mieszkaniowa w rozwoju przedmieść – największy w USA. Spośród cech ilościowych zwrócono szczególną uwagę na zróżnicowanie zasięgu, skali i dynamiki procesu w omawianych obszarach, natomiast pod względem jakościowym istotne różnice zaobserwowano w zakresie struktury społecznej mieszkańców suburbiów i układów przestrzennych zabudowy. Jednak, co istotne, analizując przebieg zjawiska w Polsce pod kątem powyższych cech, nie zaobserwowano jednoznacznych wyróżników na tle innych państw Europy Środkowo-Wschodniej.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125942998","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bilansowanie terenów pod zabudowę – praktyka sporządzania","authors":"Anna Szpura","doi":"10.2478/udi-2020-0016","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0016","url":null,"abstract":"Abstrakt Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę jest jedną z ważniejszych analiz, którą należy wykonać w związku z opracowaniem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Jego wynik decyduje o dalszym losie opracowywanej polityki przestrzennej. Wykazanie niedoboru terenów do zabudowy pozwala uwzględniać wnioski inwestorów i wskazywać nowe tereny na cele budowlane. Nadmiar terenów do zabudowy w studium stawia gminę w trudnej sytuacji, gdyż blokuje możliwość wyznaczania nowych terenów na cele inwestycyjne. Art. 10 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zawiera nieprecyzyjne normy co do sposobu przeprowadzenia bilansu terenu, co rodzi szereg problemów aplikacyjnych. Artykuł stanowi głos w dyskusji prowadzonej w środowiskach naukowych i eksperckich dotyczącej poszukiwania optymalnych metod bilansowania terenów zgodnych z wymogami prawnymi oraz mających na uwadze interes samorządów. W pracy skupiono się wyłącznie na metodach bilansowania terenów na cele mieszkaniowe.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"58 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131032841","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Miejsce i rola kultury oraz dziedzictwa kulturowego w rewitalizacji na Mazowszu","authors":"Edyta Tomczyk","doi":"10.2478/udi-2020-0023","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0023","url":null,"abstract":"Abstrakt Od połowy XX w. obserwuje się wzrost znaczenia kultury w rozwoju miast, która z czasem stała się też ważnym elementem procesów rewitalizacji zdegradowanych dzielnic. W Europie Zachodniej szczytowym przejawem tej roli były tzw. projekty flagowe, a na niwie naukowej – modele rewitalizacji w mniejszym lub większym stopniu wykorzystujące kulturę. Inaczej wygląda sytuacja w Polsce, gdzie rolę kultury w rewitalizacji określają obowiązujące akty prawne regulujące zasady prowadzenia rewitalizacji na obszarach zdegradowanych gmin. Wyznaczona w nich rola ogranicza właściwie udział kultury do poprawy uczestnictwa w życiu kulturalnym i przeciwdziałania degradacji obiektów dziedzictwa kulturowego. Celem artykułu jest analiza miejsca i roli dziedzictwa kulturowego oraz kultury w obecnie realizowanych programach rewitalizacji w gminach miejskich na Mazowszu. W badaniu skupiono się na identyfikacji wskaźników wykorzystanych w diagnozie delimitacyjnej i pogłębionej pod kątem obecności kultury i dziedzictwa kulturowego. Kwestię tę przeanalizowano również w przypadku celów i kierunków działań oraz zaplanowanych przedsięwzięć analizowanych programów. W podsumowaniu artykułu znalazły się wnioski z przeprowadzonego badania i próba odpowiedzi na pytanie o rolę kultury w procesie rewitalizacji na podstawie modelu zaproponowanego przez G. Ewans (2005).","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"27 ","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133616477","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prawne uwarunkowania peryurbanizacji w Polsce – zagadnienia wybrane","authors":"A. Fogel","doi":"10.2478/udi-2020-0018","DOIUrl":"https://doi.org/10.2478/udi-2020-0018","url":null,"abstract":"Abstrakt Przedmiotem artykułu jest analiza, na ile obowiązujące prawodawstwo oraz akty planowania strategicznego są adekwatne do narastających wyzwań w zakresie potrzeb polityki przestrzennej związanych z przenikaniem się i mieszaniem przeznaczenia i funkcji terenów związanych z gospodarką rolniczą oraz presją lokalizacji zabudowy mieszkaniowej i usługowej, a także utrzymywaniem w obrębie miast terenów zielonych. Analiza ta dotyczy wybranych zagadnień, w szczególności: adekwatności powiązania ochrony gruntów rolnych z granicami administracyjnymi miast i dopuszczalności określania przeznaczenia wielofunkcyjnego i mieszanego w dokumentach planistycznych, a zwłaszcza miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.","PeriodicalId":115598,"journal":{"name":"Urban Development Issues","volume":"120 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128253762","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}