Miejsce i rola kultury oraz dziedzictwa kulturowego w rewitalizacji na Mazowszu

Abstrakt Od połowy XX w. obserwuje się wzrost znaczenia kultury w rozwoju miast, która z czasem stała się też ważnym elementem procesów rewitalizacji zdegradowanych dzielnic. W Europie Zachodniej szczytowym przejawem tej roli były tzw. projekty flagowe, a na niwie naukowej – modele rewitalizacji w mniejszym lub większym stopniu wykorzystujące kulturę. Inaczej wygląda sytuacja w Polsce, gdzie rolę kultury w rewitalizacji określają obowiązujące akty prawne regulujące zasady prowadzenia rewitalizacji na obszarach zdegradowanych gmin. Wyznaczona w nich rola ogranicza właściwie udział kultury do poprawy uczestnictwa w życiu kulturalnym i przeciwdziałania degradacji obiektów dziedzictwa kulturowego. Celem artykułu jest analiza miejsca i roli dziedzictwa kulturowego oraz kultury w obecnie realizowanych programach rewitalizacji w gminach miejskich na Mazowszu. W badaniu skupiono się na identyfikacji wskaźników wykorzystanych w diagnozie delimitacyjnej i pogłębionej pod kątem obecności kultury i dziedzictwa kulturowego. Kwestię tę przeanalizowano również w przypadku celów i kierunków działań oraz zaplanowanych przedsięwzięć analizowanych programów. W podsumowaniu artykułu znalazły się wnioski z przeprowadzonego badania i próba odpowiedzi na pytanie o rolę kultury w procesie rewitalizacji na podstawie modelu zaproponowanego przez G. Ewans (2005).