{"title":"Spinnengifte","authors":"","doi":"10.1002/ciuz.202570401","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202570401","url":null,"abstract":"<p><b>Wunderwaffe Spinnengift</b></p><p>Unter den Gifttieren sind Spinnen besonders erfolgreich, denn sie produzieren komplexe Gifte und zeigen eine große Artenvielfalt. Dennoch ist über das Gift der meisten Spinnen bisher nur wenig bekannt. Neue Methoden der Systembiologie und Biotechnologie erlauben nun tiefergehende Untersuchungen. Dies hat nicht nur das Verständnis der evolutionären Ökologie von Spinnen erweitert, sondern auch wertvolle Moleküle aus Spinnengiften für diverse Anwendungen auf den Weg gebracht. Unser Titel (Bild: Louis Roth) zeigt das Männchen einer Herbströhrenspinne (Eresus kollari). Diese Spinnenart ist auch in Deutschland heimisch; Weibchen erreichen 8 bis 16 mm, Männchen 6 bis 11 mm Körperlänge.\u0000\u0000 <figure>\u0000 <div><picture>\u0000 <source></source></picture><p></p>\u0000 </div>\u0000 </figure></p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-08-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/ciuz.202570401","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"144782546","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"OA","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Vorschau auf Heft 5/2025","authors":"","doi":"10.1002/ciuz.202570403","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202570403","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-08-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/ciuz.202570403","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"144782545","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"OA","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Elemente: N6 – neuer Stoff für Lehrbücher","authors":"Doris Fischer-Henningsen","doi":"10.1002/ciuz.202510007","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202510007","url":null,"abstract":"<p>Ein Forschungsteam der Justus-Liebig-Universität Gießen hat erstmals Hexastickstoff N<sub>6</sub> synthetisiert. Diese zuvor lediglich theoretisch vorhergesagte Modifikation von elementarem Stickstoff besteht aus sechs in Kettenform verbundenen Stickstoffatomen und zeichnet sich durch einen sehr hohen Energiegehalt aus. Beim Zerfall entsteht molekularer Stickstoff N<sub>2</sub>, wie er auch in der Atmosphäre vorkommt.</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-08-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"144782547","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ökologische Chemie: Chemisches Radar schützt Bakterien vor Amöben","authors":"Annette Hille-Rehfeld","doi":"10.1002/ciuz.202510006","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202510006","url":null,"abstract":"<p>Bakterien fressende Amöben im Boden unterstützen die Infektionsabwehr von Pflanzen. Das pflanzenpathogene Bakterium Pseudomonas syringae schützt sich seinerseits vor den Amöben, indem es eine Signalsubstanz ausscheidet, welche die Amöben enzymatisch modifizieren. Das modifizierte Signal erkennt ein spezifischer Sensor der Bakterien und induziert infolgedessen die Bildung eines Amöbizids.</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 5","pages":"246-248"},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-07-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"145243130","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Endloser Weltraum: Außerirdische Gerüche","authors":"Karsten Strey","doi":"10.1002/ciuz.202500027","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202500027","url":null,"abstract":"<p>Auch wenn das Vakuum des Weltraums sich nicht zum Einatmen eignet, konnten mit unterschiedlichen chemischen Analysemethoden inzwischen viele außerirdische Geruchsstoffe nachgewiesen werden, auch an Orten, die noch nie ein Mensch zuvor betreten hat.</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 4","pages":"184-186"},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-07-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"144782836","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rätsel: Vom Grignard über die mathematische Brücke nach Rom?","authors":"Deike Hatscher","doi":"10.1002/ciuz.202500032","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202500032","url":null,"abstract":"<p>Wissen Sie, welcher organische Halbleiter im Vatikan zur Indikation eines unerfolgreichen Wahlgangs eines Konklaves verbrannt wird?</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-07-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"144782835","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Versuche aus dem Küchenschrank: Erst nach dem Gehen backen","authors":"Pitt Hild, Livia Murer, Markus Emden","doi":"10.1002/ciuz.202500016","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202500016","url":null,"abstract":"<p>Anliegen der in loser Folge erscheinenden Versuche ist es, Impulse für chemische Versuche zu geben, die mit haushaltsüblichen Gegenständen durchgeführt werden können. Die Versuche sind explizit nicht als Experimente im fachdidaktischen bzw. wissenschaftstheoretischen Sinn konzipiert, sondern sollen unter anderem durch Erzeugung einfacher naturwissenschaftlicher Phänomene eine positive Haltung gegenüber der Chemie wecken. Lehrpersonen öffnen sie Möglichkeiten, grundlegende chemische Zusammenhänge ohne teure Spezialchemikalien im Alltag aufzuzeigen. Nicht zuletzt sollen sie dazu anregen, unsere nächste Nähe stärker bezüglich ihrer chemischen Funktionen zu hinterfragen. Denn Chemie wirkt schließlich überall.</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 5","pages":"292-293"},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-07-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"145243163","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Umpolung für Profis: Neue Wege zu 1,4-Dicarbonyl-Verbindungen","authors":"Sylvia Feil","doi":"10.1002/ciuz.202500023","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202500023","url":null,"abstract":"<p>Die enantioselektive Synthese von 1,4-Dicarbonylverbindungen stellt nach wie vor eine große Herausforderung in der organischen Synthese dar, und ein katalytischer Prozess, der zwei benachbarte stereogene Zentren unter vollständiger stereochemischer Kontrolle erzeugt, fehlte bisher.</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 5","pages":"244-245"},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-07-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"145243162","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Chemie Unterwegs: Wenn die Natur schäumt – Saponine in Rosskastanien","authors":"Dieter Sicker","doi":"10.1002/ciuz.202400033","DOIUrl":"https://doi.org/10.1002/ciuz.202400033","url":null,"abstract":"<p>Ab und zu hat man im Alltag unverhofft ein Aha-Erlebnis: An einem verregneten Oktobertag ging ich in Leipzig in die Stadt. Große Pfützen standen auf den Straßen. In einer Pfütze lagen von Autos zerquetschte Kastanien. Noch ehe ich „wie schade“ denken konnte, fiel mir auf, dass alle einen Hof aus Schaum hatten. Kein Wunder – ihre Saponine waren herausgelaufen und im Regen aufgeschäumt worden. Perfekt für „Chemie unterwegs“ (Abbildung 1).</p>","PeriodicalId":9911,"journal":{"name":"Chemie in Unserer Zeit","volume":"59 4","pages":"230-237"},"PeriodicalIF":0.6,"publicationDate":"2025-07-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"144782847","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":4,"RegionCategory":"化学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}