Teologia i Czlowiek最新文献

{"title":"Podobieństwa i zależności między \"Vita S. Pauli monachi Thebaei\" a \"Vita S. Mariae Aegyptiacae\"","authors":"Bazyli Degórski","doi":"10.12775/ticz.2022.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.008","url":null,"abstract":"Artykuł bada i pogłębia podobieństwa między Hieronimową Vita S. Pauli monachi Thebaei i Vita S. Mariae Aegyptiacae (utworem przypisywanym kiedyś Sofroniuszowi z Jerozolimy, a obecnie Pseudo-Sofroniuszowi), istotnymi ze względu na szereg cech charakterystycznych: przede wszystkim ze względu na bohaterów, o których traktują – św. Pawła Tebańczyka i św. Marię Egipcjankę, uważanych za największych przedstawicieli tego sposobu ascetycznego życia; po drugie, na datę powstania, która umieszcza oba dzieła wśród najstarszej spuścizny literackiej tego gatunku, a zatem także z powodu wpływu, jaki wywarły na późniejszą tradycję, zarówno praktyczną, jak i literacką; wreszcie ze względu na długość obu dzieł, która pozwala rozwinąć i lepiej skonfigurować strukturę i styl narracji tego gatunku.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641714","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Prawda jako determinanta aksjologiczna ustawodawstwa Jana Pawła II w zakresie ochrony małoletnich","authors":"Adam Jaszcz","doi":"10.12775/ticz.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.010","url":null,"abstract":"Zapobieganie nadużyciom seksualnym wobec małoletnich w każdej społeczności związane jest z tworzeniem norm oraz stosowaniem obowiązujących przepisów. Ujawnienie nadużyć w Kościele przypadło na pontyfikat Jana Pawła II, który rozpoczął długi proces odnowy. Jego ważnym i koniecznym składnikiem stały się reformy prawnokanoniczne. Normę kanoniczną tworzy rozum ustawodawcy, oświecony wiarą i dążący do określonych wartości. Dodatkowo należy stwierdzić, że rozum ustawodawcy kościelnego nie może być obojętny na wartości wynikające z Ewangelii. Artykuł odpowiada na pytanie, jaka determinanta aksjologiczna ukształtowała Jana Pawła II jako najwyższego ustawodawcę? W jaki sposób wpłynęła ona na reformy w zakresie ochrony małoletnich?","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641725","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Encounter as a Paradigm of Faith","authors":"Karol Jasiński","doi":"10.12775/ticz.2022.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.009","url":null,"abstract":"The author of the paper attempts to reflect critically on the encounter paradigm of faith. In his opinion, faith cannot be understood as an encounter, because man never meets a personal God directly, instead only having some experience of Him through another being. The two main reasons for this view stem from a reflection on the nature of encounter and of religious experience. The article consists of two main parts. The first part presents the concept of faith as an encounter against the background of the main ways of understanding faith (propositional and non-propositional). In the second part, the author offers a critique of the encounter paradigm of faith based on a reflection on the nature of encounter and of religious experience. Particular attention is paid to the essential features of encounter and religious experience.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641723","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ehrenamt im Umbruch – Pastorale Folgen für Sozial-Caritatives Engagement","authors":"S. Kießig, Ireneusz Celary","doi":"10.12775/ticz.2022.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.012","url":null,"abstract":"Voluntary engagement characterises the free civil societies of Poland and Germany. Not only forms of engagement are changing, but also church, pastoral and charitable engagement is subject to constant change. The article compares the forms of commitment in both countries and addresses which pastoral-theological observations accompany this change in charitable volunteering.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641313","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Experientia spiritualis et visio Dei – religijne i mistyczne konteksty Augustyńskiej duchowości","authors":"R. Warchał","doi":"10.12775/ticz.2022.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.013","url":null,"abstract":"Mając na uwadze życiowy dynamizm Augustyna, uwypuklający jego osobiste przeżycia, podjęta została próba zarysowania (wspólnie) doświadczenia religijnego oraz mistycznego. Starochrześcijański myśliciel przedstawia nam świadectwo własnej pobożności, a więc jego propozycja nie jest ścisłą definicją, co często stanowi trudność w wyłuskaniu istotnych elementów, ukrytych pod formą językowo-stylistyczną. Autor wspomina o religijności chłopięcej oraz o swoim nawróceniu, oczywiście był on świadomy tego, że celem poznania religijnego jest przede wszystkim stopniowe uobecnianie się tajemnicy Boga. Warte podkreślenia jest także to, że ekstatyczne zjednoczenie jest uwarunkowane w przykazaniu miłości, które można realizować wyłącznie poprzez słowa Jezusa. Konsekwencją tak rozumianej wiary okazała się dla Augustyna teologia kerygmatyczna św. Pawła, będąca sprzężeniem dogmatu i życia w nierozerwalną całość. Trudno jest wskazać granicę oddzielającą obydwa doświadczenia, niemniej, mając na uwadze świadectwo autora, należy uznać, że jego mistyka zostaje poprzedzona głębokim wysiłkiem ascetycznym. Mistycyzm oznacza u niego najbardziej intymne i pełne poznanie rzeczywistości Bożej mieszczące się w szeroko pojętej religijności. Z jednej strony Augustyn uznał w doświadczeniu nadprzyrodzonym poznanie Stwórcy, jednak z drugiej, odwołując się do nauczania św. Jana, dobitnie zasygnalizował epistemologiczną aporię, wedle której Bóg przekracza ludzkie możliwości poznawcze i dlatego pozostaje On w pewnej mierze nieosiągalny (J 1,18). Zestawienie tych dwóch doświadczeń łączy ze sobą problem chrześcijańskiej mistyki, intuicji i iluminacji oraz przypomina ważną prawdę, że poglądy Augustyna stanowią wyjątkową fenomenologię ludzkiej duchowości, będącą swego rodzaju generatorem dla wielu chrześcijańskich wspólnot.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641320","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Pośrednictwo Ducha Świętego w myśli Paula Tillicha","authors":"M. Walczak","doi":"10.12775/ticz.2022.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.005","url":null,"abstract":"Temat pośrednictwa jest jednym z istotnych dla teologii dogmatycznej, a także dla dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego. Nie ulega wątpliwości, że najważniejszym w chrześcijaństwie jest pośrednictwo Chrystusa, jednak nie wyklucza ono innych pośrednictw. Do świadomości teologów coraz bardziej przebija się pośrednicząca rola Ducha Świętego. Paul Tillich w swojej pneumatologii nie nazywał Ducha Pośrednikiem, jednak ukazywał Go w roli pośredniczącej. Niniejszy artykuł analizuje myśl Tillicha o Duchu Świętym w kluczu pośrednictwa. Najpierw ukazane zostaną podstawy pneumatologii Tillicha, następnie zaś przedstawiona będzie rola Ducha w procesie uświęcenia człowieka. W trzeciej części przedstawione zostaną media, którymi posługuje się Duch Święty, by zapośredniczyć swoją obecność (słowo, sakramenty).","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48890871","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Iluzje polityczne stwarzane przez misjonarzy wśród Asyryjczyków w Hakkari: opis działalności misyjnej sporządzony przez R. Termena","authors":"M. Rucki","doi":"10.12775/ticz.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.006","url":null,"abstract":"Celem referatu jest ukazanie problemu religijno-politycznego ostatnich dziesięcioleci istnienia wspólnot chrześcijańskich w regionie Hakkari południowo-wschodniej Turcji przed ich totalną zagładą. Źródłem opracowania jest raport rosyjskiego generała Ryszarda Termena (1870–1937), który w latach 1905–1908 był wicekonsulem w wilajecie Wan. Znaczną część raportu stanowią opisy działalności misjonarzy rosyjskich (reprezentujących Kościół prawosławny), francuskich (Kościół katolicki), angielskich (Kościół anglikański) i amerykańskich (Kościoły protestanckie) wśród chrześcijańskiej ludności asyryjskiej regionu Hakkari.\u0000Termen wskazuje, że Asyryjczycy należący do Kościoła Wschodu („niestoriańskiego”) pomimo bardzo silnego przywiązania do swojej wiary i tradycji, chętnie zmieniali przynależność denominacyjną, kiedy widzieli nadzieję wsparcia politycznego. Po części zjawisko to było wynikiem politycznej natury islamu, który jako dominująca religia Turcji Osmańskiej nadawał chrześcijanom status obywateli drugiej kategorii. Wskutek dyskryminacji chrześcijan, korupcji urzędników i bezkarności band muzułmańskich Kurdów, Asyryjczycy w stanie skrajnej rozpaczy gotowi byli do masowej emigracji lub do powstania zbrojnego w sojuszu z dowolnym państwem prowadzącym wojnę przeciwko Turcji. Każda niemuzułmańska władza polityczna jawiła się im jako korzystna, o czym dobitnie świadczą niezwykle pozytywne wrażenia Asyryjczyków wyjeżdżających zarobkowo do Rosji.\u0000Innym ważnym elementem zmiany denominacji w celach politycznych było to, że Asyryjczycy uważali chrześcijaństwo za jednolitą religię, przejawiającą się w różnych formach. Za cenę krwi opierali się przyjęciu islamu, ale po kilka razy przechodzili na prawosławie, anglikanizm lub katolicyzm, kiedy widzieli płynące z tego korzyści materialne i polityczne.\u0000I w końcu najważniejszy chyba problem religijno-politycznego charakteru misji był związany z tym, że na Zachodzie Kościół już nie miał takiego wpływu na politykę rządów, jak na Wschodzie, i często obietnice misjonarzy – zarówno te wyartykułowane, jak i te domniemane przez Asyryjczyków – były bez pokrycia. Skończyło się to katastrofą chrześcijaństwa w Hakkari, gdyż Asyryjczycy ulegli wpierw rozbiciu jedności religijnej, a potem zdradzeni przez polityczne władze Zachodu zostali zmasakrowani przez przeważające siły muzułmańskich Kurdów i Turków.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641657","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Formacja apostolska liderów świeckich","authors":"Dariusz Lipiec","doi":"10.12775/ticz.2022.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.003","url":null,"abstract":"Określenie liderzy świeccy w niniejszym artykule oznacza te osoby spośród laikatu, które stoją na czele grup religijnych lub kierują dziedzinami apostolstwa powierzonymi im przez duszpasterzy. Formacja apostolska tych osób obejmuje działania zmierzające do ukształtowania w nich postaw i umiejętności koniecznych do przewodzenia zespołami ludzkimi. Związana jest ona ściśle z innymi wymiarami formacji chrześcijańskiej: ludzkim, duchowym i intelektualnym. Powinny być one kształtowane łącznie ze względu na owocność ich posługi oraz ze względu na ich dobro, którym jest realizacja powołania chrześcijańskiego. W ramach formacji apostolskiej, biorąc pod uwagę nauki o zarządzaniu, kładzie się akcent na postawę liderów świeckich zarówno wobec realizowanych celów, jak i budowanie wspólnoty religijnej oraz dobro jej członków. Konieczne jest, aby liderzy ci byli do swojej pracy odpowiednio przygotowani. Najlepsze przygotowanie mogą oni otrzymać podczas studiów akademickich z teologii, lecz gdy jest to niemożliwe, trzeba organizować dla nich kursy i szkolenia. Podstawowym miejscem ich organizacji jest diecezja.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47967965","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"O pochodzeniu teorii ewolucji","authors":"M. Chaberek","doi":"10.12775/ticz.2022.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.002","url":null,"abstract":"Artykuł omawia powstanie paradygmatu ewolucyjnego w zachodniej filozofii i kulturze, który ostatecznie wprowadził Karol Darwin w połowie XIX wieku. Darwin nie był jednak pierwszym autorem, który zaproponował ewolucyjne pochodzenie gatunków. Kilku znaczących autorów podjęło próbę zbudowania i popularyzacji ewolucyjnego pochodzenia życia już we wczesnej nowożytności. Artykuł omawia dychotomię chrześcijańskiego kreacjonizmu i nowożytnego ewolucjonizmu oraz ukazuje, że ewolucjonizm od początku był raczej światopoglądem niż jedną z teorii w nauce.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"26 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641651","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Czy wizja małżeństwa i rodziny papieża Franciszka ujęta w Amoris laetitia może być pastoralną kontynuacją encykliki Pawła VI Humanae vitae?","authors":"Wiesław Pieja","doi":"10.12775/ticz.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2022.004","url":null,"abstract":"Poprawnie zbudowana etyka jest możliwa na fundamencie integralnej antropologii. Antropologia ta zakłada poszanowanie godności osoby ludzkiej. Owa godność w szczególny sposób dotyka małżeństwa i rodziny. Karol Wojtyła wiele razy poruszał zagadnienie godności małżeńskiej. Obecnie, ponownie przypominamy aktualność nauczania Humanae vitae Pawła VI, czyli te podstawowe prawdy dotyczące małżeństwa i rodziny, zrodzenia potomstwa, przekazu wiary, uzupełnione o Amoris laetitia papieża Franciszka. W końcowej wersji artykułu zamieszczamy, zagrożenia wynikające z „wybujałego indywidualizmu” oraz kryzysy przekazane przez papieża Franciszka. Naszym celem było ukazanie aktualnego nauczania Franciszka w adhortacji Amoris laetitia, o małżeństwie, rodzinie i zagrożeniach, jako pastoralnej kontynuacji encykliki Humanae vitae Pawła VI.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47167076","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}