{"title":"Trzy zasady: agatologiczna, aksjologiczna i dialogiczna jako fundament refleksji Józefa Tischnera nad dramatem ludzkiej egzystencji","authors":"L. Wołowski","doi":"10.12775/ticz.2023.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.011","url":null,"abstract":"Artykuł podejmuje próbę systematycznego ujęcia podstaw i głównych wątków refleksji Tischnera dotyczącej dramatu egzystencji człowieka w perspektywie jego relacji do Boga. W ramach przeprowadzonych analiz wyróżnione zostały trzy zasady rządzące tą refleksją: agatologiczna, aksjologiczna i dialogiczna. Oprócz charakteryzujących ich różnic wskazane zostały dwie łączące je cechy wspólne: prymat wobec klasycznego podejścia ontologicznego oraz wspólny filozoficzno-teologiczny charakter. Szczególny nacisk położony został na wyświetlenie aspektu teologicznego jako niezbywalnego i integralnego elementu konstrukcyjnego każdej z tych zasad. Na tej bazie wyprowadzone zostały dwa kluczowe prawa rządzące dramatem Tischnerowskim: prawo wzrastania ku dobru w duchu ofiary i prawo pogrążania się w złu w duchu rozpaczy. Całość kończy refleksja nad Tischnerowskim rozumieniem nadziei zbawienia.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642729","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Komunikowanie religijne, społeczne i polityczne czasopisma wyznaniowego na przykładzie czasopism „Mariawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu” i „Mariawita. Pismo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów”","authors":"A. Kansy","doi":"10.12775/ticz.2023.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.013","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono temat komunikowania religijnego, społecznego i politycznego czasopisma wyznaniowego na przykładzie mariawickich pism „Mariawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu” i „Mariawita. Pismo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów”. Wykazano, że czasopismo wyznaniowe może być istotnym narzędziem komunikacji z otoczeniem zewnętrznym, jak i z członkami wspólnoty i przyczyniać się do realizacji celów religijnych, społecznych i politycznych.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642407","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Architettura per la liturgia nelle chiese dell’occidente. Appunti di un liturgista","authors":"Piotr Pawel Jura","doi":"10.12775/ticz.2023.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.009","url":null,"abstract":"\u0000Virtually all religions have their spaces of worship. In fact, the very term “temple” derives from the Greek verb temno, “to cut off,” which points to a space that is cut off from the whole and dedicated to a deity. Likewise, after Christ’s resurrection, Christians would need a venue for ritual worship that would become a place of encounter with God the Trinity. That place would not be an equivalent of the Jewish or pagan temples, which were determined by the presence of a deity and considered sacred and sanctifying on account of that presence. A place of Christian worship would be identified mainly by action, that is, by the celebration of the misterium with Christ at its center. Here, Jesus in present by the power of His word. The faithful gather in His name when they are called to remember Him: “Do this in remembrance of me” (Luke 22:19) and “For where two or three are gathered in my name, there am I among them” (Matthew 18:20). In a temple, a meeting of the faithful was due to chance, whereas in a Christian place of worship, the meeting is integral to the sacred place itself. The individual believers are its living building stones, and the Holy Spirit is the unifying force that binds them together. In other words, for a Christian, there is no material place where God lives, and no place can contain Him. Over the years, the noun denoting a congregation of Christians, that is, ecclesia (“church”) was adopted to describe the place in which the congregation is taking place.\u0000","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642652","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Caritate Vulnerata. Wizerunki i śpiewy brewiarzowe o św. Katarzynie na Karcie T 4441 z Historisches Museum Thurgau w Frauenfeld","authors":"Czesław Grajewski","doi":"10.12775/ticz.2023.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.008","url":null,"abstract":"Autor analizuje treść fragmentu karty pergaminowej przedstawiającej dwa wizerunki i kilka śpiewów brewiarzowych o św. Katarzynie Aleksandryjskiej. Karta datowana jest na pierwszą ćwierć XIV w. Katalog Historisches Museum Thurgau w Frauenfeld opisuje ten obiekt (T 44414) jako fragment antyfonarza dominikańskiego, pochodzącego prawdopodobnie z klasztoru St. Katharinenthal. Szczególnie intrygujący jest wizerunek Chrystusa trzymającego napięty łuk i strzelającego do św. Katarzyny. Analiza śpiewów na T 44414 przekonuje, że nie należą one do tradycji dominikańskiej, lecz raczej do tradycji cysterskiej.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642465","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Chrześcijańska idea wcielenia a koncepcja technologicznej osobliwości","authors":"Paweł Sznajder","doi":"10.12775/ticz.2023.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.010","url":null,"abstract":"Artykuł podejmuje kwestię roli chrześcijańskiej idei wcielenia w dyskursie dotyczącym perspektywy społeczeństwa postludzkiego, zwłaszcza zaś integracji umysłów w technologicznej osobliwości. Wcielenie w swoim wymiarze wspólnotowym, jak choćby koncepcja zjednoczenia wiernych w Mistycznym Ciele Chrystusa, czy indywidualnym wymiarze przebóstwienia człowieka stanowi ideowy fundament transhumanizmu. Technologiczna osobliwość rozumiana jako szczytowy punkt ewolucji człowieka, w którym dokona się integracja technologii i biologii organizmu staje się współczesnym substytutem wcielenia Syna Bożego i nadziei, które wierzący pokładają w tym dogmacie. W ten sposób transhumanizm wyznacza sobie identyczne cele jak chrześcijaństwo, ale obiecuje zrealizować je odmiennymi, technologicznymi mianowicie środkami.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642713","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Biblijne obrazy o grzechu, pokucie i pojednaniu w przepowiadaniu papieża Benedykta XVI","authors":"Waldemar Pałęcki","doi":"10.12775/ticz.2023.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.002","url":null,"abstract":"Papież Benedykt XVI podczas swego pontyfikatu, trwającego od 19 kwietnia 2005 r. do 28 lutego 2013 r., wygłosił wiele homilii, przemówień, aby nie tylko pouczyć wiernych, ale również ukazać piękno i głębię wiary chrześcijańskiej. Ważnym miejscem w tym nauczaniu był obraz biblijny, który ukazuje wielkość Bożego Miłosierdzia, słabość grzechu, a także konieczność zadośćuczynienia, pojednania i nawrócenia. Omawiając zagadnienie istnienia grzechu papież powoływał się na klasyczny obraz grzechu pierwszych rodziców w Raju oraz związek, według tradycji, pomiędzy drzewem z Raju a krzyżem Chrystusa. Przywołane przez niego obrazy biblijne dotyczyły konieczności uznania grzechu i pojednania z Bogiem (Dawid po grzechu z Batszebą, jawnogrzesznica, którą przyprowadzono do stóp Jezusa, grzeszna niewiasta, która w domu faryzeusza obmyła stopy Jezusa, Piotr, któremu Jezus umył nogi). W ten sposób paschalny dar Jezusa odpuszczenia grzechów ma prowadzić do nawrócenia, jak św. Pawła. W przywoływaniu tych obrazów papieżowi nie chodziło jedynie o ilustrację biblijną w jego przepowiadaniu, ale o przedstawienie istoty tych zagadnień w teologii.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642425","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Życie konsekrowane w świetle tajemnicy krzyża według Benedykta XVI","authors":"Małgorzata Pagacz","doi":"10.12775/ticz.2023.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.003","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia zagadnienie życia konsekrowanego w świetle tajemnicy krzyża według Benedykta XVI. Życie osób całkowicie oddanych Bogu jest odpowiedzią na Miłość objawioną na krzyżu, świadectwem nadziei płynącej z krzyża Chrystusa oraz życiem ofiary. Zgodnie z nauczaniem papieża krzyż Chrystusa przynagla konsekrowanych do czynnej miłości wobec bliźnich. Osoba konsekrowana, powołana do głębszego poznawania Chrystusa, towarzyszenia Mu bardziej z bliska i naśladowania Go, realizuje to wezwanie na drodze rad ewangelicznych i w szczególny sposób przyjmuje tajemnicę krzyża jako swoją własną.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642528","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prawda a tolerancja w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI","authors":"Janusz Szulist","doi":"10.12775/ticz.2023.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.001","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje znaczenie prawdy dla kształtowania tolerancyjnych, a przez to pokojowych odniesień. Nawiązując do nauczania Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, należy mówić o prawdzie integralnej oraz o tolerancji, będącej punktem wyjścia do dialogu, gdzie pośród wielu prawd zgłębiana jest również prawda objawiona. Człowiek jest zdolny do poznania, ale także do wolnego działania, które winny cechować się pewnością i autentyzmem. W opinii Josepha Ratzingera/Benedykta XVI istnieje współcześnie zagrożenie bezkarnego upowszechniania kłamstw oraz błędnej interpretacji rzeczywistości, związanej z przypisywaniem niewłaściwego znaczenia elementom środowiska życia człowieka, takim jak religia. Niemiecki Kardynał oponuje wobec tego typu poglądów, wskazując na pokojowy potencjał prawdy. Prawda prowadzi do wolności – również w porządku nadprzyrodzonym – czego początki są przekazywane w ramach wychowania w rodzinie. Dążenie do prawdy jest w istocie dążeniem do pokoju. Bazę źródłową artykułu stanowią pisma i nauczanie Josepha Ratzingera/Benedykta XVI.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642365","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wpływ synodów w pierwszych pięciu wiekach chrześcijaństwa na obrzędy Eucharystii","authors":"J. Mieczkowski","doi":"10.12775/ticz.2023.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.004","url":null,"abstract":"Choć synody, które odbywały się między II a V wiekiem zwoływane były głównie z powodów dyscyplinarnych i dogmatycznych, to zajmowały się one także sprawami liturgii eucharystycznej. Celem podejmowanych decyzji było przeciwdziałanie pojawiającym się nadużyciom oraz dążenie pewnej do jedności obrzędów liturgicznych w obrębie jednej prowincji. Decyzje synodów dotyczyły takich spraw, jak: treść modlitw, ujednolicenie pewnych obrzędów, miejsce sprawowania Eucharystii, kanon ksiąg Pisma Świętego w Liturgii słowa, obrzędy Komunii św., czy kompetencje oraz strój liturgiczny biskupa, prezbitera, diakona i innych posługujących w liturgii.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642589","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Przyczynek do studium nad początkami niedzielnego lekcjonarza do celebracji eucharystycznej w Rzymie","authors":"Jarosław Superson","doi":"10.12775/ticz.2023.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2023.005","url":null,"abstract":"Nauka nie dysponuje źródłami, które wskazywałyby, jakie pisma były czytane podczas niedzielnych zgromadzeń liturgicznych przez pierwszych chrześcijan w Rzymie. W początkowym okresie korzystali oni z Septuaginty. Na przełomie I i II wieku pojawia się praktyka czytań pochodzących z corpus Paulinum. Podczas obecności w Rzymie Marcjona, pochodzącego z Azji Mniejszej, pojawia się praktyka czytania listów Pawłowych i okrojonej wersji Ewangelii według św. Łukasza. Ta praktyka zostaje odrzucona przez chrześcijan. To Justyn Męczennik, pochodzenia syryjskiego, odnotowuje w swojej Apologii I formę proklamowania lektury podczas niedzielnej Eucharystii. Jest wtedy czytana jedna lektura z pism prorockich lub pamiętników apostolskich. Prawdopodobnie to przewodniczący liturgii dokonywał wyboru odczytywanego fragmentu pism. \u0000Słowa kluczowe: Rzym, lektura pism, Marcjon, Justyn Męczennik ","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66642680","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}