Trzy zasady: agatologiczna, aksjologiczna i dialogiczna jako fundament refleksji Józefa Tischnera nad dramatem ludzkiej egzystencji

Abstract

Artykuł podejmuje próbę systematycznego ujęcia podstaw i głównych wątków refleksji Tischnera dotyczącej dramatu egzystencji człowieka w perspektywie jego relacji do Boga. W ramach przeprowadzonych analiz wyróżnione zostały trzy zasady rządzące tą refleksją: agatologiczna, aksjologiczna i dialogiczna. Oprócz charakteryzujących ich różnic wskazane zostały dwie łączące je cechy wspólne: prymat wobec klasycznego podejścia ontologicznego oraz wspólny filozoficzno-teologiczny charakter. Szczególny nacisk położony został na wyświetlenie aspektu teologicznego jako niezbywalnego i integralnego elementu konstrukcyjnego każdej z tych zasad. Na tej bazie wyprowadzone zostały dwa kluczowe prawa rządzące dramatem Tischnerowskim: prawo wzrastania ku dobru w duchu ofiary i prawo pogrążania się w złu w duchu rozpaczy. Całość kończy refleksja nad Tischnerowskim rozumieniem nadziei zbawienia.