{"title":"„[…] i byliśmy za granicą”. Wincentego Pola słupy graniczne i kresy poza Kresami","authors":"Małgorzata Łoboz","doi":"10.61464/siml.94","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.94","url":null,"abstract":"Tematem artykułu jest próba zdefiniowania pojęcia „granica\" w twórczości Wincentego Pola. Można zaryzykować stwierdzenie, że Pol za swą „małą ojczyznę\" postrzegał Galicję - każdy wyjazd poza jej terytorium traktował w kategoriach odkrywania granic metaforycznych (obecnych w twórczości literackiej) oraz genologicznych (w kontekście Pieśni Janusza). Pol po raz pierwszy był zmuszony przekroczyć granicę podzielonej przez zaborców ojczyzny w 1832 roku, po klęsce po- wstania listopadowego, gdy stał się uczestnikiem spektakularnego wydarzenia: wymarszu do Saksonii w kolumnie stu sześćdziesięciu uchodźców. Entuzjastyczne przekroczenie granicy państwowej ze śpiewem pieśni bojowej na ustach znalazło też wyraz w popularnym cyklu poetyckim Pieśni Janusza, od których rozpoczęła się jego kariera literacka. Można zasugerować, że ów tomik jest również świadectwem przekraczania granic genologicznych w obrębie warsztatu poetyckiego. Już sam tytuł cyklu wskazuje znamienną romantyczną predyspozycję gatunku pieśniowego, asymilującego (tak w literaturze, jak muzyce) różnorodność relacji między słowem a muzyką, między liryką a napięciem dramatycznym. Pol ujawnia się jako romantyk wrażliwy na różno- rodność ukształtowania zarówno wertykalnych prze- stworów górskich szczytów, jak i horyzontalnej linii stepów ukraińskich, spokojnych wodnych zbiorników Gopła i surowych brzegów Dniepru, litewskich rozległych plaż i dzikich nadbrzeży Soły lub Białki, rozległych jezior na Żmudzi oraz groźnego w mrocznym nastroju Morskiego Oka. Topos granicy w twórczości opowieści o strażniku pogranicznych Kresów. Z całą Pola w pełni ujawnia się na przykładzie Mohorta jako opowieść o strażniku granicznym Kresów. Z całą mocą należy podkreślić, że pierwszorzędną rolę odgrywają tu kresy jako granica Rzeczypospolitej. Fragmenty Pieśni o ziemi naszej oraz epigramaty z cyklu Z podróży po burzy potwierdzają, że szczególną rolę granicznych „podmiotów przestrzennych\" pełnią w tej twórczości deskrypcje szczytów górskich oraz sieci rzecznej.","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"3 13","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139166436","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Niewykonalne wyzwanie? Ogólnopaństwowa baza danych zbiorów muzealnych: doświadczenie Białorusi, Rosji, Ukrainy oraz Polski","authors":"Faina Riabchykova","doi":"10.61464/siml.96","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.96","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje zagadnienia dotyczące budowy ogólnopaństwowych baz danych obiektów muzealnych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie, w Polsce. W krajach postradzieckich pomysł powstania zbioru informacji o wszystkich muzealiach narodził się za czasów ZSRR. W drugiej połowie lat 60. XX wieku została podjęta decyzja o utworzenia Zbiorczego Katalogu Naukowego Zasobu Muzealnego ZSRR. Wtedy zadania tego nie udało się realizować ze względu na brak wypracowanych podstaw merytorycznych. Po 1991 roku nowo powstałe państwa samodzielnie budowały własne założenia muzealnictwa, w tym rozwiązywały zagadnienia ogólnopaństwowych baz danych muzealnych. W Republice Białorusi w 2005 roku został utwo- rzony Katalog Państwowy Zasobu Muzealnego Repub- liki Białorusi. Baza zawiera wiadomości o obiektach szczególnie wartościowych. Państwowy Katalog Zasobu Muzealnego Federacji Rosyjskiej został założony w 1996 roku. Ten system informacyjny zawiera rejestr Zasobu Muzealnego (wszystkie obiekty i kolekcje muzealne), rejestr muzeów, rejestr transakcji z obiektami i kolekcjami muzealnymi. Po rozpadzie ZSRR Ukraina nie kontynuowała prac nad budową ogólnokrajowego katalogu muzealiów. Po utracie części zbiorów muzealnych (na Krymie, wschodnich terenach obwodów ługańskiego i donieckiego) skopiowano księgi inwentarzowe. Po 2014 roku. na Ukrainie podjęto działania w sprawie udoskonalenia zasad prowadzenia ewidencji zbiorów muzealnych, na szczeblu centralnym zadeklarowano utworzenie ogólnopaństwowego elektronicznego zasobu informacyjnego z bazami danych o obiektach dziedzictwa. kulturowego (w tym obiektach Zasobu Muzealnego Ukrainy). W Polsce pierwsze inicjatywy stworzenia ogólnokrajowej bazy danych muzealiów powstały w połowie lat 90. XX wieku. Miały charakter oddolny i nie otrzymały wsparcia finansowego. Polskie muzea pracują, nad projektami digitalizacji zbiorów muzealnych, duża ich część jest finansowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W kraju na różnych szczeblach wciąż postuluje się konieczność utworzenia ogólnopolskiej bazy danych, repozytorium i portalu zasobów muzealnych.","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"16 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167218","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"\"Reflektor\" Urwana ścieżka Nowej Sztuki","authors":"A. Wójtowicz, J. Cymerman","doi":"10.61464/siml.75","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.75","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje okoliczności powstania i działalność pisma \"Reflektor\" i skupionej wokół niego grupy poetyckiej, w której skład wchodzili: Konrad Bielski, Józef Czechowicz, Wacław Gralewski i Stanisław Grędziński. \"Reflektor\" ukazywał się w latach 1923-1925, grupa natomiast działała od początku lat 30. Jej twórczość stanowi przykład zjawisk w polskiej sztuce awangardowej, które na początku lat 20. XX wieku określano jako Nową Sztukę. Były one bliskie futuryzmowi i surrealizmowi, po 1925 roku zostały jednak zmarginalizowane przez Awangardę Krakowską skupiona wokół wydawanego przez Tadeusza Peipera pisma \"Zwrotnica\".","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"104 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139166883","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Czas na Niepodległą”","authors":"Bożena Kasperowicz","doi":"10.61464/siml.99","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.99","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"23 33","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139166281","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"O dwóch wystawach plakatu w Muzeum Historii Miasta Lublina","authors":"A. Syta","doi":"10.61464/siml.102","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.102","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"19 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167366","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Przestrzeń i granice w krajobrazie","authors":"T. Chmielewski","doi":"10.61464/siml.95","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.95","url":null,"abstract":"Struktura krajobrazu i jego walory fizjonomiczne mają ogromne znaczenie dla jakości naszego życia, a wiedza o funkcjonowaniu i komponowaniu systemów krajobrazowych oraz o efektach percepcji określonych cech środowiska jest niezbędna dla prawidłowego zarządzania zasobami przestrzeni. Równolegle do rozwijanych przez geografów, ekologów i architektów koncepcji materialnej struktury krajobrazu na gruncie psychologii i socjologii rozwijały się teorie percepcji środowiska, wyjaśniające, jaki wpływ ma odbieranie cech otaczającej nas przestrzeni na nasze samopoczucie, zachowania, oczekiwania. Artykuł zawiera zestawienie porównawcze wiodących teorii percepcji przestrzeni z koncepcjami istnienia materialnych - ekologicznych i fizjonomicznych - granic krajobrazowych. Uświadomienie sobie różnic między tymi teoriami i koncepcjami może stanowić inspirację do zainicjowania interdyscyplinarnych projektów badawczo-wdrożeniowych, dotyczących oceny wpływu struktury i stopnia antropogenicznego przekształcenia krajobrazu na samopoczucie użytkowników przestrzeni, a także służyć wykorzystaniu wiedzy o percepcji krajobrazu do kształtowania środowiska w sposób lepiej odpowiadający współczesnym potrzebom społecznym.","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"5 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167194","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Latyczów. Dzieje miasta na Kresach na przestrzeni wieków","authors":"Vladyslav Rozkhov","doi":"10.61464/siml.98","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.98","url":null,"abstract":"Przedmiotem niniejszego artykułu są dzieje miasta Latyczów, uznawanego za jedną z najstarszych miejscowości Podola. W 1362 roku miasto znalazło się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, natomiast za panowania króla Kazimierza Wielkiego zostało włączone do Królestwa Polskiego. W okresie najazdów tatarskich na ziemie polskie Latyczów niejednokrotnie padał łupem najeźdźców. W celu powstrzymania najazdów Jan Potocki, starosta kamieniecki, zbudował w Latyczowie zamek i mury obronne. Jednakże miasto nadal było rabowane i niszczone. Około roku 1430 w Latyczowie erygowano pierwszą parafię rzymskokatolicką. Szczególne miejsce w historii miasta zajmuje przywieziony przez misjonarzy dominikańskich cudowny obraz Matki Bożej Latyczowskiej, będący kopią słynnego obrazu Salus Populi Romani. Rozwijał się kult maryjny, co roku na odpust do Latyczowa przybywały rzesze wiernych różnych narodowości i wyznań. W 1920 roku, w związku z najazdem bolszewików na Podole, cudowny wizerunek na zawsze opuścił Latyczów. 17 lipca 1941 roku do miasta wkroczyła armia niemiecka. Podczas okupacji Latyczów popadł w ruinę, a mieszkańców dotknął terror. Pod koniec marca 1944 roku miasto zostało zajęte przez wojska sowieckie. Budynki sakralne w ZSRR wraz z przedmiotami kul- tu uważane były za własność państwową i nierzadko wykorzystywane do celów gospodarczych. Po ukończeniu wojny sanktuarium latyczowskie przekształcono na magazyny z nawozami, paliwem oraz materiałami budowlanymi. Odzyskanie świątyni udało się dopiero w okresie pierestrojki. Wówczas rozpoczął się nowy etap duchowego odrodzenia Ukrainy. Obecnie w Latyczowie znajduje się ukoronowana kopia obrazu Matki Boskiej Latyczowskiej. Co roku na odpust do sanktuarium przybywają tysiące pielgrzymów różnych wyznań i narodowości.","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"2 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167590","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„Lubelskie życie artystyczne w czasie odwilży – awers i rewers”","authors":"M. Lachowski, Anna Hałata","doi":"10.61464/siml.101","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.101","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"14 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139167855","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Sztuka bez barier. Przykłady udostępniania współczesnych dzieł oraz zabytków osobom z niepełnosprawnościami wzroku","authors":"Magdalena Szubielska, Agata Sztorc","doi":"10.61464/siml.97","DOIUrl":"https://doi.org/10.61464/siml.97","url":null,"abstract":"W artykule zajmujemy się potrzebą oraz możliwością poznawania sztuk wizualnych przez odbiorców z niepełnosprawnościami wzroku. Koncentrujemy się na tym, w jaki sposób na gruncie lubelskim wybrane instytucje - w tym w szczególności Galeria Labirynt i Muzeum Historii Miasta Lublina - udostępniają sztuki wizualne i zabytki osobom niewidomym i słabowidzącym. Podajemy dobre praktyki działań w kierunku dostępności i wskazujemy na konieczność tworzenia lub poszerzania oferty dla osób z niepełnosprawnościami w obszarze nieformalnej edukacji kulturalnej","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":"20 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139166887","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
