Türkiyat Mecmuası最新文献_第2页

1579 Tarihli Mufassal Tahrir Defterine Göre Sigetvar Nahiyesi’nde Sosyal ve İktisadi Hayat

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2021-04-02 DOI: 10.26650/iuturkiyat.763339

Hanife Alaca

引用次数: 0

Mîrzâde Mustafa Fahreddin Akabâlî’nin Ahmet Caferoğlu'na Gönderdiği Bir Mektup Üzerine 关于 Mîrzâde Mustafa Fahreddin Akabâlî 致 Ahmet Caferoğlu 的信

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-28 DOI: 10.26650/iuturkiyat.749185

Müslüm Gürses

引用次数: 0

Kırım Tatar Türkçesinde Eski Türkçe ile Ortaklaşan Hayvan Adları Üzerine

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.786021

Selin Bayrak

引用次数: 0

TBMM’nin Açılışının Trabzon’da Çıkan İstikbal Gazetesine Yansımaları

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.748529

Engin Çağdaş, Hikmet Öksüz

{"title":"TBMM’nin Açılışının Trabzon’da Çıkan İstikbal Gazetesine Yansımaları","authors":"Engin Çağdaş, Hikmet Öksüz","doi":"10.26650/iuturkiyat.748529","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.748529","url":null,"abstract":"Trabzon’da yerel basin 19. yuzyilin ikinci yarisinda olusmaya baslamistir. Milli Mucadele Donemi’nin basindan Istikbal Gazetesi’nin yayimlanmasina kadar gecen surecte Trabzon’da cesitli gayrimuslim gazetelerin yani sira sahibi Turk olan Milli Mucadele karsiti gazeteler de vardi. 1918 yilinda Faik Ahmet Barutcu’nun onderliginde nesredilmeye baslanan Istikbal Gazetesi, Milli Mucadele taraftari yayin politikasiyla bolgede etkili olmustur. Gazete, Turkiye Buyuk Millet Meclisi’nin (TBMM) kurulusunu Osmanli idaresi aleyhinde gostermeye calisanlara karsi cikmistir. Bu dogrultuda gazete de hilafet ve saltanatin merkezi olan Istanbul’un isgal edilmesi, Osmanli idarecilerinin hukum veremez hale getirilmesi, bagimsizligina duskun olan milletin yeniden kendi kararlarini verebilmesi gerekcelerini ileri surulmustur. Damat Ferit Pasa Hukumeti’nin yanlis politikalarini da elestiren Istikbal Gazetesi, Turk milletinin halife ve padisahina karsi isyan etmeyecegini belirtmistir. Ankara’da yeni bir meclisin tesekkullunun hem zorunluluk hem de ihtiyac meselesi olduguna deginen gazete, 23 Nisan 1923’deki merasimlere de yer ayirmistir. TBMM’nin acilis gunundeki dini hassasiyetleri anlatan yazilarin yani sira TBMM’ye katilacak milletvekillerinin secimi hakkinda da bilgilendirmelerde bulunulmustur. Basinin propaganda araci olarak onem kazandigi bir donemde Istikbal Gazetesi, yaptigi yayinlarla birlik ve beraberligin saglanmasina, gerek bolge gerekse ulke capinda vatan ugruna gerceklestirilen mucadelenin basariya ulasmasina katki yapmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114146184","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Sahhâf Ahmed Rüşdî'nin Şerh-i Dîvân-ı Urfî-i Şîrâzî Adlı Eseri Sahhâf Ahmed Rüşdî'nin Şerh-i Dîvân-ı Urfî-i Şîrâzî

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.733848

Seyit Yavuz

{"title":"Sahhâf Ahmed Rüşdî'nin Şerh-i Dîvân-ı Urfî-i Şîrâzî Adlı Eseri","authors":"Seyit Yavuz","doi":"10.26650/iuturkiyat.733848","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.733848","url":null,"abstract":"Oldukca uzun bir gecmise sahip olan Divân edebiyati, sinirlari belli kaliplarla cevrelenmis, kendine has mazmunlar dunyasina sahip bir edebiyattir. Gerek manzum gerek mensur eserlerde bu tur mazmunlara rastlamak mumkundur. Bu calisma cercevesinde ele almaya calistigimiz ve 17. yuzyilda Sahhâf Ahmed Rusdi tarafindan kaleme alinan Şerh-i Divân-i Urfi-i Şirâzi adli eser de mensur bir serh huviyetindedir. Turk edebiyatinda Urfi-i Şirâzi’nin siirleri uzerine bircok sârih tarafindan serhler yazilmistir. Bu serhlerden biri de Sahhâf Ahmed Rusdi’nin serhidir. Şerh kelimesi lugat anlamiyla bir seyi acmak, kesmek/yarmak gibi anlamlar tasir. Istilahi olarak ise bir metni baskalarindan daha iyi anladigi iddiasinda bulunan kisilerin, o metinde bulunan bazi muglak, muphem yada anlasilmasi zor ifadeleri acmasi, deyim yerindeyse bu tur ifadelerin ustundeki ortuyu kaldirarak daha anlasilir bir hâle getirmesidir. Sahhâf Ahmed Rusdi de bu yonde giderek Urfi’nin siirlerini serh etmistir. Bu calismada oncelikle Sahhâf Ahmed Rusdi ve Şerh-i Divân-i Urfi-i Şirâzi’nin mustensihi Kiblelizâde Mahmut hakkinda biyografik bilgiler verilmis, ardindan Şerh-i Divân-i Urfi-i Şirâzi adli eser ayrintili bir sekilde tanitilmis, daha sonra sârihin serh metodu ortaya konulmustur. Calismanin sonuna mezkur eserden alinan 2 kaside ve bazi gazel ve kita serhlerinin ornek metinleri konulmus, Ek-1 ve Ek-2 bolumlerinde ise ayrintili bir sekilde ele alinan nushanin bazi sayfalari ve Kiblelizâde Mahmut ile ilgili bazi arsiv belgeleri eklenmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134415112","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 3

Kırgız Türkçesinde Hayvan Adlarıyla Kurulan Deyimler (At ve İt Örneğinde) 吉尔吉斯土耳其语中带有动物名称的成语（马和杂种狗示例）

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.802868

Erdal Aydoğmuş

{"title":"Kırgız Türkçesinde Hayvan Adlarıyla Kurulan Deyimler (At ve İt Örneğinde)","authors":"Erdal Aydoğmuş","doi":"10.26650/iuturkiyat.802868","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.802868","url":null,"abstract":"Tarih sahnesinde farkli adlarla, cesitli cografyalarda neslini devam ettirerek yasam surmus olan Turk milleti, bulunduklari bolgelerde hayvanlarla yakindan ilgilenmistir. Hayvanlari evcillestirme yolunu benimseyerek, insanogluna yardimci olan hayvanlari kesfeden Turkler, boylece evcil hayvanlarla yakin bir munasebet kurmuslardir. Evcillestirilen hayvanlar arasinda ozellikle at, Turk milleti acisindan gozde bir hayvan olarak on plana cikmistir. Deyimler, bir dilin en onemli zenginlikleri arasinda yer almaktadir. Deyimlerden yola cikarak o dili konusan milletin gecmisi, kulturu, orf ve adetleri ile gelenek ve gorenekleri hakkinda fikir edinilebilir. Tarihte iz birakan Turk milletinin tarihi kadar dili de koklu ve zengin bir yapiya sahiptir. Turk dilinin varliklari arasinda deyimler de onemli bir yer tutmaktadir. Kuzey-Bati Turk lehcesi grubunda yer alan Kirgiz Turkcesindeki deyimler arasinda hayvan adlariyla kurulan deyimler de bulunmaktadir. Bu calismada Kirgiz Turkcesindeki hayvan adlariyla kurulan deyimler arasinda en cok gorulen at ve it sozcuguyle kurulan deyimler, at ve it sozcugunun baska bir hayvan adiyla olusturdugu deyimler ve atla ilgili cilki, bee gibi sozcuklerden olusan deyimler ele alinmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134179879","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 2

Fuzûlî’nin Türkçesinde Ezgili Soru Cümlesi Yapıları

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.804021

Mustafa Karataş

{"title":"Fuzûlî’nin Türkçesinde Ezgili Soru Cümlesi Yapıları","authors":"Mustafa Karataş","doi":"10.26650/iuturkiyat.804021","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.804021","url":null,"abstract":"Insanin temel dusunme asamalarindan biri olan sorunun, bir dil bilgisi kategorisi olarak dunyadaki butun dillerde oldugu gibi Turkcede de cesitli kullanilma bicimleri bulunmaktadir. Bunlardan biri de ezgidir (intonation). Soru ezgisi, sozlu bir iletisim sirasinda vericinin aliciya iletmek istedigi soruyu birden cok sozcukten olusan bir cumleyle dile getirirken cumle icerisindeki basta vurgu ve ton dâhil olmak uzere birden cok parcalarustu ses biriminin uyumlu birlikteligiyle gerceklesen ezgilemenin ortaya cikardigi bir parcalarustu ses birimidir. Ezgi, cagdas Turk lehcelerinde ve agizlarinda, cok yaygin ve olcunlu olmamakla birlikte soru cumlesi kurmada kullanilmaktadir. Ancak ezgili soru cumlesi uretmenin olcunlu oldugu ve hem konusma hem de yazi dilinde yaygin olarak kullanildigi tek Turk lehcesi Azerbaycan Turkcesidir. Soru ezgisi, Azerbaycan Turkcesinde soru eki ve soru sozcukleri ile birlikte soru cumlesi uretme araci olarak olcunlu ve yaygin bir bicimde kullanilmaktadir. Azerbaycan Turkcesi tarihinde, Eski Anadolu Turkcesinden itibaren cok az da olsa kullanildigi gorulen bu soru cumlesi turu 16. yuzyilda Fuzuli’den baslayarak daha yaygin olarak kullanilmaya baslamistir. Insa ettigi siir diliyle sadece Azerbaycan’in degil butun Turk dunyasinin cok onemli bir sairi olan Fuzuli’nin Turkcesinde gorulen ezgili soru cumleleri, sairin yaraticiligi ve titizligiyle kurulmus farkli yapilarda karsimiza cikmaktadir. Bu calismada, Fuzuli’nin Turkce Divan’inda kullanilan ezgili soru cumleleri, bu tur soru cumlelerinin gostergesi olan cesitli sozcuk ve yapilarin belirlenmesiyle tespit edilmis, cikarilan ornekler siniflandirilarak cesitli gruplara ayrilmis ve bu yapilarin ezgili soru cumlesine donusmesini saglayan ses ve bicim unsurlari aciklanmistir. Boylece, dil tarihlerinde sadece genel bir bilgi olarak yer alan ezgili soru cumlesi konusu, Fuzuli orneklemi uzerinden incelenmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130229448","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 1

Yazımdan Yayıma Hüsn ü Aşk’ın Serencâmı - II

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/IUTURKIYAT.716206

M. Gözitok

{"title":"Yazımdan Yayıma Hüsn ü Aşk’ın Serencâmı - II","authors":"M. Gözitok","doi":"10.26650/IUTURKIYAT.716206","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/IUTURKIYAT.716206","url":null,"abstract":"Yalniz devrinin degil, tum Turk edebiyatinin en kuvvetli temsilcilerinden sayilan Şeyh Gâlib, henuz yirmi alti yasinda iken Husn u Ask mesnevisini alti ay gibi kisa bir surede telif etmistir. Klasik siirimizin ‘mukemmellik standardi’ ve ‘donum noktasi’ olarak degerlendirilen Husn u Ask, klasik Turk edebiyatinin en guzel ve orijinal mesnevilerinden kabul edilmektedir. Nitekim bu muhim eser uzerine bugune degin pek cok ilmi yayin ve akademik calisma nesredilmistir. Bu calismalarin bir kismi Husn u Ask’in Latin harfli metninin nesri ve dil ici cevirisi / aciklamasi uzerine yogunlasirken bir diger kismi ise eserin muhtevasini, dil hususiyetlerini ve sekilsel ozelliklerini incelemekte ve Husn u Ask’in sanatsal yonu uzerinde durmaktadir. Fakat yapilan tum bu calismalar incelendiginde Husn u Ask’in Suleymaniye Kutuphanesi Halet Efendi Bolumu 171 numarada bulunan muellif hatti musvedde nushasinin, sadece metnin nesrinde kullanildigi; eserin dil, uslup ve sanat degerinin belirlenmesinde bu nushadan yararlanilmadigi gorulmektedir. Oysaki bu nusha, Husn u Ask’in musveddesidir -yani ham halidir- ve Şeyh Gâlib’in eserini yazarken metin uzerinde ne gibi tasarruflarda bulundugunu gostermesi acisindan oldukca onemlidir. Bu calismada, Husn u Ask’in Suleymaniye Kutuphanesi’nde bulunan musvedde nushasinin diger en eski tarihli yazma nushalarla mukabelesi yapilarak Şeyh Gâlib’in Husn u Ask’i nasil yazdigi, eseri yazarken hangi safhalardan gecirdigi ve eserine son seklini verirken ne gibi tasarruflarda bulundugu irdelenecek, bu tasarruflardan hareketle Şeyh Gâlib’in ve divan sairlerinin poetikalarina dair bazi tespitlerde bulunulacaktir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116192761","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 2

Seyahatname-i Avrupa yazarı Mehmed Rauf’un “Avrupa Layihası” İsimli Basılmamış Eseri Üzerine

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.810445

F. Turan

引用次数: 0

Kaht u Galâda Kaht-ı Rical: Merkezî Yönetim ve Musul Vilayet İdaresinin 1879-1880 Kıtlığıyla İmtihanı

Türkiyat Mecmuası Pub Date : 2020-12-27 DOI: 10.26650/iuturkiyat.726377

Fasih Dinç

{"title":"Kaht u Galâda Kaht-ı Rical: Merkezî Yönetim ve Musul Vilayet İdaresinin 1879-1880 Kıtlığıyla İmtihanı","authors":"Fasih Dinç","doi":"10.26650/iuturkiyat.726377","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.726377","url":null,"abstract":"Kitlik; kuraklik ve dengesiz yagislarin toplumun uretim olanaklarini ortadan kaldirmasiyla ortaya cikan dogal bir afettir. Bu afet, her ne kadar cografi kosullarin bir neticesi olsa da afetin giderilmesi, devlet mekanizmasinin saglikli isleyisiyle yakindan iliskilidir. Bu mekanizmanin en onemli ayagini basarili ve deneyimli yoneticiler olusturmaktadir. Tespit ettigimiz kadariyla kitliklarin bas gosterdigi merkezden uzak yerlerde yeterli deneyime sahip yoneticiler, memuriyet gorevlerine herhangi bir leke gelmemesi icin idari sorumluluk almaktan kacinmislardir. Bu sebeple soz konusu yerler, daha alt duzeydeki deneyimsiz memurlar tarafindan idare edilmistir. Bu memurlarin afetlerden kaynakli olaganustu kosullarin hukum surdugu idari birimlerde varlik gosterebilmeleri, sahip olduklari yetenek ile merkezi devletin yardim kapasitesiyle dogrudan iliskilidir. Ne yazik ki olaganustu kosullarda krizi koordine edebilme kabiliyetinden yoksun yoneticilerin merkezi hukumetten gerekli destegi de alamamasi durumunda soz konusu idari birimlerde yasayan halk, bir trajediyle karsi karsiya kalir. Bu calismada; 1879-1880 zaman araliginda siddetli acligin meydana geldigi Musul vilayet alaninda Osmanli merkez burokrasinin yonetici atama yaklasimlari ile atanan yoneticilerin kitlikla nasil mucadele ettikleri hususu ele alinmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"62 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127927920","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0