{"title":"„Verstand! Ein wenig mehr Gehirne“.","authors":"Cristina Rossi","doi":"10.12775/lc.2023.022","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.022","url":null,"abstract":"Die menschliche Dummheit als Unvermögen und Unwille, sich seines eigenen Verstandes ohne Leitung anderer zu bedienen, bildet als Topos und Textstrategie eine zentrale Konstante im Werk von Christoph Martin Wieland. Die Helden verschiedener seiner Texte zeichnet Dummheit in vielen Facetten aus. Anhand ausgewählter diskursiver Kontextualisierungen, die im Zusammenhang mit dem Dummheitstopos entfaltet werden – etwa zeitgenössischer poetologischer Debatten des Märchengenres, Urteilspraktiken und ironischer Rhetorik sowie anthropologisch benachbarter Konzepte von Idiotie und Disability –, skizziert der Beitrag mit einem Fokus auf das Märchen Pervonte und das Singspiel Das Urtheil des Midas unterschiedliche Formen und Implikationen menschlicher Dummheit, wie Wieland sie inszeniert und reflektiert.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"454 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139266576","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Dummheit, Narrheit, Tollheit","authors":"P. Sprengel","doi":"10.12775/lc.2023.023","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.023","url":null,"abstract":"In der literarischen Fehde zwischen Frühromantik und Spätaufklärung kommt es um 1800 zu wechselseitigen Dummheitsvorwürfen, aber auch zur grundsätzlichen Aufwertung nicht-rationalen Denkens bzw. Sprechens als dichterische Inspiration oder Narrenrede. Der erste Teil des Aufsatzes exemplifiziert diese paradoxen Beziehungen an Tiecks Komödie Prinz Zerbino, Kotzebues Satire Der hyperboreeische Esel und den von Varnhagen mitverfassten Testimonia Auctorum de Merkelio. In einem zweiten Schritt wird anhand des Steffens- und Schleiermacher-Schülers Nikolaus Harscher die krisenhafte Zuspitzung des romantischen Subjektivismus vorgeführt: Der ironische Preis von Dummheit und Faulheit und die Zitate aus Shakespeare’schen Narrenreden in Harschers Briefen aus Halle 1807 können kaum die existenzielle Gefährdung verdecken, die später bei ihm zum Wahnsinn führt. Noch in den Goethe-Exzerpten aus Harschers letzter Zeit lässt sich, wie im Schlussteil ausgeführt, die Spur von Erasmus’ Moriae Encomium wiederfinden.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"IE-30 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139269000","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Srebrną głowę nieść w dłoniach…","authors":"J. Waligóra","doi":"10.12775/lc.2023.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.012","url":null,"abstract":" Treścią artykułu jest rekonstrukcja poetyckich poszukiwań Tadeusza Różewicza, które miały miejsce we wczesnym okresie jego twórczości (tomiki Niepokój i Czerwona rękawiczka). Uwaga koncentruje się na związkach poetyki jego wierszy z twórczością Józefa Czechowicza. Wychodząc od analizy wiersza Matka powieszonych, zestawionego z Żalem Czechowicza, obserwacji poddano pokrewne motywy i obrazy, by prześledzić dwukierunkowe przesunięcia estetyki Różewiczowskiej w stosunku do poetyki autora nuty człowieczej: w stronę brutalizacji i „wartości estetycznych ostrych”, jak też w stronę „oczyszczania” poetyckiego przedpola i starannie wypracowa-nej ascezy. Obszar badań rozszerza się na inne utwory Różewicza z drugiej połowy lat czterdziestych oraz zróżnicowane praktyki rewaloryzacji poszczególnych elementów pierwszego planu (z uwzględnieniem funkcji detalu), jak i poetyckich atrybutów tła (głowa, księżyc, twarz, usta, elementy topografii, kolorystyka, opozycje mroku i światła, postać matki itp.).","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42698616","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mistrzowie: Maria Janion (i Tadeusz Różewicz)","authors":"B. Zwolińska","doi":"10.12775/lc.2023.018","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.018","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43783618","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"„To także Różewicz”... Autor Niepokoju jako pisarz dla młodzieży","authors":"Przemysław Dakowicz","doi":"10.12775/lc.2023.015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.015","url":null,"abstract":"W artykule opisany został jeden ze słabiej znanych epizodów w pisarskiej biografii Tadeusza Różewicza. Poeta, którego miejsce w hierarchii artystycznej epoki było stosunkowo wysokie, w latach stalinizmu zdaje się poszukiwać kompromisu między pełnowartościową twórczością artystyczną a lansowanym przez czynniki oficjalne obrazem doskonałego świata komunistycznej utopii. Wyrazem tego rodzaju tendencji są niektóre wiersze z tomów Pięć poematów (1950), Czas który idzie (1951), Wiersze i obrazy (1952), Równina (1954), Srebrny kłos (1955). Teksty te zostały stosunkowo dobrze opisane, podczas gdy do niedawna niemal nieznane pozostawały krótkie utwory narracyjne, które Różewicz w latach 1952–1953 opublikował na łamach przeznaczonego dla młodzieży pisma „Płomyk”. Opowiadania Towarzysz Marian i Gwiazdy Budapesztu pozostają zasadniczo zgodne z obowiązującą wówczas tendencją socrealistyczną. Pierwsze z nich ukazuje wyidealizowany życiorys jednego z komunistycznych „świętych”, Mariana Buczka – przede wszystkim rzekomo bohaterskie ostatnie dni i godziny jego życia (Buczek ginie z bronią w ręku, podczas walki z niemieckim okupantem). Gwiazdy Budapesztu to z kolei równie jednowymiarowy obraz cywilizacyjnych, społecznych i technicznych zdobyczy komunizmu na Węgrzech. Autor artykułu podejmuje próbę analizy tych tekstów oraz ujrzenia ich na tle życia publicznego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lat stalinizmu.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46062957","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Tadeusz Różewicz w Sudetach","authors":"Wojciech Browarny","doi":"10.12775/lc.2023.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.011","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia teksty literackie autora Wodospadu Szklarki oraz główne wątki jego twórczości i biografii związane z tymi górami. Autor artykułu omawia powojenne doświadczenia i wiersze Różewicza, ale również jego późne utwory o tematyce karkonoskiej powstające na przełomie XX i XXI wieku. Celem tej analizy jest historyczna i regionalistyczna rekonstrukcja poetyki jego dzieł, które są dialogiem z topografią, przeszłością oraz materialnym i symbolicznym dziedzictwem Sudetów i Przedgórza Sudeckiego. Analizie prowadzonej w artykule towarzyszą pytania badawcze. Jakie relacje łączyły twórczość literacką Różewicza o tematyce sudeckiej oraz jego biografię z procesem polonizowania Sudetów? Które z istotnych składników historii, tradycji i dziedzictwa kulturowego tych gór pisarz włączył do swoich utworów? Autor artykułu w swoim opisie sięga po geokrytykę, łącząc ją z perspektywą historyczną i tzw. nowym regionalizmem. Głównym wnioskiem wynikającym z przeprowadzonej analizy jest stwierdzenie, że integralna twórcza obecność Różewicza w Sudetach polegała na świadomym, kreowanym przez poetę, powiązaniu jego pisarstwa i biografii z przyrodą, kulturą i społecznym życiem regionu.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43796561","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Błądzący poeci. Tadeusz Różewicz i Bolesław Leśmian","authors":"D. Szczukowski","doi":"10.12775/lc.2023.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.013","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest analiza relacji między twórczością Tadeusza Różewicza a twórczością Bolesława Leśmiana. W artykule interesuje mnie, w jaki sposób poezja Leśmiana wpływa na twórczość Różewicza. Próbuję zatem prześledzić Różewiczowskie odniesienia do twórczości autora Łąki, pojawiające się na różnych nieoczywistych poziomach i w równie nieoczywistych kontekstach: od wczesnych jego wierszy, przez eseistykę aż po pożną twórczość. Różewicza zestawia Leśmiana przede wszystkim ze Staffem widząc w tej twórczości ogromną dyscyplinę twórczą i wrażliwość na zmysłowość świata. Przede wszystkim jednak interesuje mnie wiersz Różewicza Labirynty, którego bohaterem jest Leśmian. Różewicz wykorzystuje w wierszu metaforę labiryntu jako figurę poetyckiej egzystencji, skazanej na przygodność, pozbawionej iluzorycznej wiary w sensotwórczą moc słowa poetyckiego. W tym wierszu Różewicz zastanawia się nad istotą doświadczenia poetyckiego, którego nieodzownym wyznacznikiem jest wewnętrzne pęknięcie, niemożność zadomowienia. Leśmian zatem staje się dla Różewicza poetą klęski: poezja nie przynosi żadnego ocalenia, świadczy o naszej kruchości i śmiertelności.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46999994","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Radiowy potencjał teatru (nie)konsekwencji Tadeusza Różewicza","authors":"B. Zwolińska","doi":"10.12775/lc.2023.017","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.017","url":null,"abstract":"W artykule przyglądam się tym cechom sztuk dramatycznych Tadeusza Różewicza, które są szczególnie atrakcyjne dla teatru radiowego, nieprzypadkowo zwanego teatrem wyobraźni. Na początku rozważań skupiam się na pojęciu teatru niekonsekwencji rozumianym przez samego twórcę, który wypowiadał się na ten temat w rozmowach z Konstantym Puzyną oraz z Kazimierzem Braunem, współautorem Języków teatru. Można odnieść wrażenie, że Różewicz niekoniecznie i niezawsze pisał z myślą o wystawianiu swoich sztuk w teatrze, że bliższa mu była koncepcja niesceniczności, sztuki literackiej przeznaczonej do czytania, opartej na akcji wewnętrznej i sile słowa (z nastawieniem na jego komunikatywność i użytkowość), cenił fragmentaryczność i otwarcie, opisujące „rozproszoną” rzeczywistość oraz „niescaloną” tożsamość bohaterów. Wątki poruszane przez rozmówców, skupiających się na cechach teatru niekonsekwencji i odnoszących się do konkretnych sztuk oraz ich scenicznych realizacji, pozwalają sformułować wniosek, że swego rodzaju braki i ogra-niczenia teatru scenicznego, sugerowane przez Różewicza, mógł choćby częściowo rekompensować teatr radiowy. Dalszą część rozważań poświęcam współbieżności wizji wykreowanej w sztukach Różewicza (i „dopowiadanej” przez niego w rozmowach ze znawcami teatru) z tą realizowaną przez twórców radia przy pomocy audialnych środków wyrazu.\u0000 \u0000 ","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66596546","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
