Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-11042022e508
Brendo Vitor Nogueira Sousa, C. R. D. S. Araújo, Elenilda Farias de Oliveira, Kananda Karla Andrade Freitas, Polyana D’arc Rezende Costa, Valéria Nóbrega da Silva
{"title":"Vulnerabilidade de Crianças com Necessidades Especiais de Saúde: implicações para a enfermagem","authors":"Brendo Vitor Nogueira Sousa, C. R. D. S. Araújo, Elenilda Farias de Oliveira, Kananda Karla Andrade Freitas, Polyana D’arc Rezende Costa, Valéria Nóbrega da Silva","doi":"10.1590/0103-11042022e508","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-11042022e508","url":null,"abstract":"RESUMO Objetivou-se analisar o perfil social e clínico das Crianças com Necessidades Especiais de Saúde internadas nas enfermarias pediátricas de um hospital materno-infantil do Distrito Federal. Trata-se de pesquisa quantitativa de corte transversal, realizada com 120 crianças e seus familiares/cuidadores principais. Utilizou-se questionário estruturado com 26 itens, que, posteriormente, passou pela análise descritiva e inferencial dos dados. Os resultados apontam a mãe como principal familiar/cuidador (92,5%), com nível médio de escolaridade (58,3%). As crianças eram, majoritariamente, do sexo masculino (63%), com malformações congênitas, deformidades e anomalias cromossômicas (29,1%). Houve correlação positiva entre escolaridade do familiar/cuidador e necessidade de internação na Unidade de Terapia Intensiva (p-valor<0,01) e o número de internações nos últimos 12 meses com as demandas de cuidados tecnológicas (p-valor<0,01). Assim, identificaram-se também a vulnerabilidade social das famílias e a necessidade de estratégias de educação em saúde voltadas para as demandas tecnológicas de cuidado.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44729873","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-1104202213500
Ana Maria Costa, Maria Lúcia Frizon Rizzotto, L. Lobato
{"title":"Lula Presidente: a herança e os desafios para o campo democrático","authors":"Ana Maria Costa, Maria Lúcia Frizon Rizzotto, L. Lobato","doi":"10.1590/0103-1104202213500","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-1104202213500","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47922750","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-1104202213503
Raymonde Gagnon, Paulina López Orellana
{"title":"Humanization of birth, women’s empowerment, and midwives’ actions and knowledge: experiences from Quebec and Chile","authors":"Raymonde Gagnon, Paulina López Orellana","doi":"10.1590/0103-1104202213503","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-1104202213503","url":null,"abstract":"ABSTRACT Whether in pre-pregnancy, pregnancy, birth and/or the postnatal and neonatal periods, midwives’ practices are underpinned by humanism. However, in this era of postmodernity, there is an ever-growing need for rehumanization. This article adopts an auto-ethnographic approach in order to undertake a reflective analysis on the humanization of birth based on the practice of midwifery in two different contexts, namely Quebec (Canada) and Chile. In light of the evolution of the profession in these two countries, and the influence of health policies and social movements, there are factors such as the systematic use of technology and the hypermedicalization of reproductive processes which are maintaining women’s ignorance and keeping them from being able to participate in their maternity process. Women’s autonomy and empowerment become a key element for their participation in decisions regarding their maternity, assistance methods, or type of care. Concurrently, midwives’ autonomy is a prerequisite for fully exercising their role in supporting and assisting women in this re-appropriation of their power by means of a comprehensive approach that takes into account psychological and social aspects as well as biomedical ones.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41747852","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-11042022e510
Sara Caroline Fontoura Dall’Alba, Larissa Wagner Zanella, Nadia Cristina Valentini
{"title":"Práticas e conhecimentos parentais: um estudo associativo sobre as aquisições motoras infantis","authors":"Sara Caroline Fontoura Dall’Alba, Larissa Wagner Zanella, Nadia Cristina Valentini","doi":"10.1590/0103-11042022e510","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-11042022e510","url":null,"abstract":"RESUMO O estudo objetivou investigar as associações entre práticas e conhecimentos dos cuidadores e o desempenho motor de crianças de zero a 2 anos de idade. Participaram 53 crianças avaliadas com a Peabody Developmental Motor Scale-2. Seus familiares responderam a dois questionários de cuidados parentais, a Daily Activities of Infant Scale e Knowledge of Infant Development Inventory, e um questionário de nível socioeconômico. Identificaram-se correlações significativas entre desempenho motor e comprimento (p=0,001) e peso atual da criança (p=0,005). Em relação às práticas parentais, correlações significativas foram observadas entre o desempenho motor e posturas durante a alimentação (p≤0,001), banho (p≤0,001), trocas de roupa (p=0,024), sono (p=0,035) e no colo (p=0,001), bem como em brincadeiras tranquilas (p=0,003), ativas (p=0,024) e oportunidades de passeio (p=0,004) da criança. A análise de regressão evidenciou que o modelo com posturas na alimentação, trocas de roupas e brincadeiras explicou 79% da variância no desempenho motor (p<0,001). As oportunidades de trocas posturais durante a alimentação, a higiene do bebê e brincadeiras ativas, influenciaram aquisições de habilidades motoras mais sofisticadas nos primeiros anos de vida.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42889522","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-1104202213517
Paula Suene Pereira dos Santos, Jameson Moreira Belém, R. P. B. D. S. Cruz, Cinthia Gondim Pereira Calou, Dayanne Rakelly de Oliveira
{"title":"Aplicabilidade do Three Delays Model no contexto da mortalidade materna: revisão integrativa","authors":"Paula Suene Pereira dos Santos, Jameson Moreira Belém, R. P. B. D. S. Cruz, Cinthia Gondim Pereira Calou, Dayanne Rakelly de Oliveira","doi":"10.1590/0103-1104202213517","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-1104202213517","url":null,"abstract":"RESUMO O objetivo desta revisão é sumarizar evidências disponíveis na literatura científica provenientes da aplicabilidade do Three Delays Model no contexto da mortalidade materna quanto aos fatores causais e às medidas interventivas. Trata-se de revisão integrativa da literatura, realizada sem recorte temporal, em sete bases de dados, com os descritores Maternal Mortality, Pregnancy Complications, Maternal Death e a palavra-chave Three Delays Model. 15 estudos foram selecionados para análise. O primeiro atraso destacou-se como determinante para as mortes maternas, sendo a recusa em buscar assistência obstétrica na instituição de saúde uma iniciativa da mulher ou de familiares. No segundo atraso, fatores geográficos e infraestrutura precária das estradas dificultaram o acesso aos serviços de saúde. No terceiro atraso, as condições assistenciais nas instituições de saúde implicaram reduzida qualidade dos cuidados. A aplicabilidade do modelo possibilita demonstrar as barreiras enfrentadas pelas mulheres na busca de cuidados obstétricos e visualizar contextos que necessitam de ações interventivas para enfrentar a problemática.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49406043","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-11042022e511
Mônica Guimarães Macau-Lopes, Ana Caroline Silva Silveira, Clélia Maria Nolasco Lopes, Pedro Augusto Thiene Leme, Daniel Demétrio Faustino-Silva
{"title":"Análise quantitativa de frenectomias realizadas no contexto do SUS após obrigatoriedade do teste da linguinha","authors":"Mônica Guimarães Macau-Lopes, Ana Caroline Silva Silveira, Clélia Maria Nolasco Lopes, Pedro Augusto Thiene Leme, Daniel Demétrio Faustino-Silva","doi":"10.1590/0103-11042022e511","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-11042022e511","url":null,"abstract":"RESUMO Buscou-se investigar e conhecer a frequência e a distribuição de frenotomias e fenectomias realizadas no Sistema Único de Saúde (SUS) após os dispositivos legais que instituíram o teste da linguinha, bem como entender quais profissionais estão realizando o procedimento cirúrgico. Estudo descritivo analítico, retrospectivo, com dados secundários, disponíveis no Sistema de Informações Ambulatoriais do DataSUS, extraídos por meio do TabWin. Observou-se um aumento considerável no número de procedimentos, porém, com flutuações nos anos seguintes. Das frenectomias registradas no SUS, no período, 33% foram realizadas por dentistas na atenção primária. Os resultados apontaram que houve um aumento substancial no número de procedimentos cirúrgicos em dois momentos, em 2014 e em 2017, possivelmente em decorrência da publicação da Lei nº 13.002/2014 e da Nota Técnica (NT) nº 09/2016. A NT nº 35/2018 deslocou o diagnóstico e o tratamento para a média complexidade, possivelmente resultando em filas, principalmente em se tratando de cirurgias que poderiam ser realizadas na atenção primária. Apesar de não haver unanimidade quanto à correlação anquiloglossia e desmame, não parece haver um monitoramento para evitar cirurgias desnecessárias, uma vez que a ordenha pode não ser afetada e o acompanhamento ser realizado para confirmar ou não essa necessidade.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43641458","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-1104202213520i
G. M. Gonçalves, M. O. S. D. Santos, Aline do Monte Gurgel, A. M. Costa, J. Gonçalves, I. G. D. Gurgel, L. G. Augusto
{"title":"Pedagogical experiences for the construction of interdisciplinary in public health","authors":"G. M. Gonçalves, M. O. S. D. Santos, Aline do Monte Gurgel, A. M. Costa, J. Gonçalves, I. G. D. Gurgel, L. G. Augusto","doi":"10.1590/0103-1104202213520i","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-1104202213520i","url":null,"abstract":"ABSTRACT This article narrates the experience of an interdisciplinary practice of research, teaching and cooperation for the intersection between health, environment, production and work from the constitution of the Laboratory of Health, Environment and Work (LASAT) and contribution to the Postgraduate Program in Public Health at the Aggeu Magalhães Institute/Oswaldo Cruz Fundation (PPGSP/IAM/ FIOCRUZ). LASAT was instituted in 1997, one year after the creation of the PPGSP. Its group of researchers recognized the complexity of its research object and sought new epistemic frameworks and adequate methods following a systemic and interdisciplinary perspective. The objective of this article is to present the main operational concepts adopted and academic products obtained. The method was the analysis of the reports of the experiences of the LASAT researchers regarding the course of formation of the own team; research projects carried out; compulsory and optional subjects offered; and significant cooperation activities. In all activities, it was sought to illustrate how interdisciplinarity was implemented. It presents as results the set of concepts adopted and some effective academic products, concluding with the challenges of consolidating the new area of concentration, expand the technical-scientific cooperation network and constitute an interdisciplinary support network for the PPGSP.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45913465","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-1104202213502
Viviani Cristina Costa, Tatiana Wargas de Faria Baptista, M. Cunha
{"title":"O SUS em territórios vulnerabilizados: reflexões sobre violência, sofrimento mental e invisibilidades nas favelas do Rio de Janeiro","authors":"Viviani Cristina Costa, Tatiana Wargas de Faria Baptista, M. Cunha","doi":"10.1590/0103-1104202213502","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-1104202213502","url":null,"abstract":"RESUMO O artigo propõe discutir os impactos da violência na experiência cotidiana e nas condições de vida dos trabalhadores e usuários do Sistema Único de Saúde, que vivem e trabalham em localidades do espaço urbano designadas como ‘territórios conflagrados’. Para abarcar a complexidade do tema nos debruçamos sobre dois conjuntos de indagações, que se interrelacionam a diferentes campos do conhecimento: i) os territórios no campo da saúde e, mais especificamente, do descritivo conflagrado; ii) o fenômeno da violência urbana – considerando às disputas armadas pelo poder e comando do tráfico de drogas em territórios conflagrados de favelas – e seus impactos no trabalho da Atenção Básica. A partir da autoetnografia foram trazidas diferentes cenas vivenciadas em unidades de Atenção Básica do município do Rio de Janeiro. Verificou-se uma sobreposição de invisibilidades e violências que geram sofrimento mental e expõem vários desafios e dilemas na prestação do cuidado desses territórios. Propõe-se a ampliação do conceito de território conflagrado com o intuito de abarcar os processos sociais relacionados ao fenômeno da violência e dar visibilidade à necessidade da efetiva transformação das condições de vida e saúde das coletividades. Compreendemos a importância de articulação interdisciplinar e intersetorial tendo em vista que esse complexo problema social traz impactos para a saúde pública.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49126142","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-11042022e811
W. Miranda, Fabrício Silveira, F. Santos, Helvécio Miranda Magalhães Júnior, R. Paes-Sousa
{"title":"Challenges, consequences, and possible paths for confronting post-COVID-19 health inequalities and vulnerabilities","authors":"W. Miranda, Fabrício Silveira, F. Santos, Helvécio Miranda Magalhães Júnior, R. Paes-Sousa","doi":"10.1590/0103-11042022e811","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-11042022e811","url":null,"abstract":"ABSTRACT The article aims to discuss the challenges and consequences of health inequalities and vulnerabilities, focusing on current phenomena that have reshaped such context, namely financial crisis, fiscal austerity, and the COVID-19 pandemic. Differences between levels of access to wealth and opportunities among and within countries belonging to different income groups create and perpetuate social inequalities that frequently become health inequities. It is challenging to understand both the recent changes and the persistence of inequalities and social stratification, and the issue has thus taken on new dimensions that extrapolate studies focused exclusively on income distribution. The financial crisis, fiscal austerity, and the COVID-19 pandemic have aggravated preexisting health inequalities. Thus, the issue of inequalities in health should be an intrinsic part of public policy, with clear and stable standards and objectives based on explicit political agreements and a legal framework with sustainability ensured by an adequate financing policy. Only then will it be possible to achieve greater levels of equity, even in the face of dramatic situations such the one now faced by the world.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44556024","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Saude em DebatePub Date : 2022-12-01DOI: 10.1590/0103-1104202213513i
Ianni Regia Scarcelli, Mariana Fagundes de Almeida Rivera, Ana Carolina Martins de Souza Felippe Valentim, Nayara Portilho Lima, Aline Almeida Martins
{"title":"Collective health and social psychology of praxis: an interdisciplinary path for meta-formation in graduate studies","authors":"Ianni Regia Scarcelli, Mariana Fagundes de Almeida Rivera, Ana Carolina Martins de Souza Felippe Valentim, Nayara Portilho Lima, Aline Almeida Martins","doi":"10.1590/0103-1104202213513i","DOIUrl":"https://doi.org/10.1590/0103-1104202213513i","url":null,"abstract":"ABSTRACT This article is based on the understanding of interdisciplinarity as a way to act against the fragmented visions present in the processes of knowledge production and socialization. The objective is to share reflections that problematize interdisciplinarity from the experience of graduate academic training in a research group whose members have diverse training and professional fields and focus on the relationships between public policy, health and human needs. The reflections were based on issues that emerged during the group’s systematic meetings, and the group was understood as a theoretical and methodological strategy, and was sustained by the dialogue between collective health as a field of knowledge and practice, and the social psychology of praxis, formulated by Enrique Pichon-Rivière. The articulating axis of this experience is training in its broadest sense, manifested on the principle of the inseparability of (i.e., learning-research-doing) and as self-training in a mutual process of reflective teaching-research-outreach action, of learning how to learn. In this sense, it is argued that it is a metatraining that can only take place from the perspective of knowledge dialogues and interdisciplinarity.","PeriodicalId":31225,"journal":{"name":"Saude em Debate","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41649318","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}