{"title":"Şəkərli diabet mənşəli xroniki böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə iltihab və iltihab əleyhinə sitokinlərin təyini","authors":"N. F. Lətifova, A. D. Məlikova","doi":"10.28942/JTCEM.V1I3.53","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/JTCEM.V1I3.53","url":null,"abstract":"Şəkərli diabetin (ŞD) kliniki agırlaşmaları icərisində xroniki böyrək çatışmazlığı (XBÇ) ağır kliniki fəsadlarına, əmək qabiliyyətinin itiriməsinə və son nəti¬cədə ölüm faizinin yüksək olmasına görə təbabətin ən aktual promlemlərindən biri olaraq qalır. II tip ŞD xəstələrinin 80%-i böyrək zədələnmələrindən həyatını itirir. ŞD xəxtələrində nefronların tədricən məhvi və böyrək parenximasının sklerozlaşması və fibrozlaşması geri dönməyən XBÇ-yə səbəb olur. XBÇ-nin agırlaşmasında qeyri-immun proseslərlə yanaşı immun pozgunluqları da mühüm rol oynayır. Son illər immun dəyişiklərində sitokinlərin xüsusi əhəmiyyət kəsb etdiyi müəyyən edilibdir. Apardıgımız tədqiqat işinin məqsədi ŞD mənşəli XBÇ xəstələrinin qan serumunda iltihab və iltihab əleyhinə olan sitokinlərin müqayisəli analizidir.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"90 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129520878","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Göz yuvası girəcəyinin və divarlarının bəzi fərdi xüsusiyyətləri","authors":"B. M. Hüseynov, S. D. Qarayeva, N. A. Mustafayeva","doi":"10.28942/jtcem.v1i3.49","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/jtcem.v1i3.49","url":null,"abstract":"Tədqiqat işinin məqsədini insan kəllələrində göz yuvasının quruluşda fərdi xüsusiyyətlərin müəyyən edilməsi təşkil etmişdir. \u0000Tədqiqatda Azərbaycan Tibb Universitetinin insan anatomiyası kafedrasının əsas muzeyinin kranioloji kolleksiyasından götürülmüş deformasiyalar, zədələr müşahidə edilməyən, bətnxarici inkişafın müxtəlif yaş dövrlərinə aid olan, pasportlaşdırılmış 120 insan kəlləsində göz yuvasının quruluşu öyrənilmişdir.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"87 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117296253","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Postnatal ontogenezdə sidiklik vəzilərinin stroma və sıxlığının morfoloji xüsusiyyətləri","authors":"G. Hüseynova","doi":"10.28942/jtcem.v1i3.51","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/jtcem.v1i3.51","url":null,"abstract":"Tədqiqatı yerinə yetirmək məqsədi ilə postnatal ontogenezin müxtəlif dövrlərində yenidoğulmuşdan başlayaraq qocalıq yaşı dövrünə doğru, ölümünün səbəbi uroloji və immun sistemi xəstəlikləri olmayan 97 meyitin sidikliyinin vəziləri, orqanın müxtəlif (yuxarı, orta və aşağı 1/3 hissələrində) hissələrində götürülərək azur-2-eozin, van-Gizon üsulları ilə hematoksilin-eozinlə boyanmaqla, həmçinin ŞİK-reaksiyası vasitəsilə tədqiq edilmiş və onların kompleks anatomik göstəriciləri araşdırılmışdır. Tədqiqatın gedişində əldə edilmiş nəticələr morfometrik metodlar vasitəsi ilə orta riyazi göstəricilərin, onların səhvlərinin, fərdi dəyişkənliyin sərhədlərinin və onun gerçəklik göstəricisinin hesablanması ilə işlənilmişdir. Postnatal ontogenezin son mərhələlərinə doğru stromanın faiz tərkibi tədricən artır və qocalarda maksimal qiymətə çatır.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124718177","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mil sümüyünün tipik yerinin sınıqlarında cərrahi əməliyyata göstərişlər","authors":"I. A. İsayev, Z. T. Sultanov, Ü. A. Məmmədov","doi":"10.28942/JTCEM.V1I3.52","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/JTCEM.V1I3.52","url":null,"abstract":"Mil sümüyü tipik yerinin sınıqları bütün sınıqların 12-25%- ni təşkil edir. Mil sümüyü tipik yeri dedikdə mil sümüyü epimetafizar nahiyyəsi nəzərdə tutulur. Bu nahiyyənin sınıqları rastgəlmə tezliyinə görə xüsusilə yağışlı, qarlı və buzlu havalarda daha çox müşahidə edilir həmin nahiyyənin ağır formada, yə’ni qəlpəli yerdəyişmiş sınıqları tez-tez müşahidə olunur. Bu da travma anında təsir qüvvəsinin qısa məsafədən və birbaşa ötürülməsi ilə izah olunur.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133477217","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Anatomik terminlərin tarixi haqqında","authors":"G. Hüseynova, S. V. Şadlinskaya","doi":"10.28942/jtcem.v1i3.50","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/jtcem.v1i3.50","url":null,"abstract":"Anatomik terminologiya anatomiyada istifadə olunan və müəyyən məna ifadə edən müxtəlif sözlərin toplusundan ibarətdir. Bunlar mənşə baxımından milli (rus, alman, ingilis, azərbaycan və s.) və beynəlxalq (latın və yunan) terminlərinə bölünür. İnsan orqanizminin sistemlərinə 5000-dən çox anatomik termin daxildir. Bu terminlərdən bəzisinin qavranılması və dilimizə hərfi tərcüməsi çətinlik yaradır. Bunu nəzərə alaraq bəzi tarixi, eləcə də mifoloji əsaslı terminlər haqqında məlumat verməyi qərara aldıq.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"455 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123875999","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uşaqlarda helikobakter pylori və qastroezofaqal reflyuks xəstəliyinin endoskopik əlamətləri","authors":"L. Ə. Hidayətova","doi":"10.28942/jtcem.v1i3.48","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/jtcem.v1i3.48","url":null,"abstract":"Hazırki tədqiqatın məqsədi H.pylori mövcudluq və səviyyəsindən asılı olaraq qastroezofaqal reflyuks xəstəliyinin (QERX) uşaqlarda endoskopik əlamətlərinin xüsusiyyətlərini öyrənməkdir. \u0000Müşahidə altında QERX-yi diaqnostika olunan 6-17 yaşlı 25 uşaq olmuşdur. Diaqnoz klinik simptomatika, qida borusunun aşağı hissəsi və mədənin antral şöbəsinin selikli qişasının biopsiyası ilə birlikdə aparılmış ezofaqoqastroduodenoskopiyanın nəticələrinə əsasən qoyulmuşdur.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"125 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122754968","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Fidan Yılmaz, Ignasi Roca, Samir Cavadov, N. Ağayeva, Jordi Vila
{"title":"Acinetobacter cinsli mikroorqanizmlərin identifikasiyası və antibiotiklərə həssaslığının təyini","authors":"Fidan Yılmaz, Ignasi Roca, Samir Cavadov, N. Ağayeva, Jordi Vila","doi":"10.28942/jtcem.v1i2.46","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/jtcem.v1i2.46","url":null,"abstract":"Dünya Səhiyyə Təşkilatının verdiyi məlumatlara əsasən ESCAPE qrupunun nümayəndəsi olan Acinetobacter cinsi xəstəxanadaxili törədicilər arasında ilk yerləri tutmaqdadır. Müalicədə uzun illər ilkin seçim qrupunu karbapenemlər təşkil etmişdir. Təəssüflər olsun ki, Acinetobacter cinsinin nümayəndələri arasında karbapenemlərə qarşı davamlılıq sürətlə artmaqdadır. \u0000Tədqiqatın məqsədi Tibb Universitetinin Klinikalarına və Mərkəzi Hərbi Klinik Hospitala müraciət edən xəstələrdən izolə edilən Acinetobacter cinsinin rast gəlmə tezliyini təyin etmək və antibiotiklərə həssaslıq profilini araşdırmaqdır.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"15 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130141563","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Şəkərli diabet və metabolik sindrom zamanı baş verən ürək patologiyalarında apoptoz göstəricilərinin təyini","authors":"G. I. Əzizova, N. K. Niyazova, B. B. Mustafayeva","doi":"10.28942/jtcem.v1i2.45","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/jtcem.v1i2.45","url":null,"abstract":"Müasir dövrümüzdə iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrdə şəkərli diabet və metabolik sindromdan əziyyət çəkən insanların sayı durmadan artır. Belə ki, ARİC (Atherosclerosis Risk in Communites Study) tərəfindən verilən məlumatlara əsasən kişilər və qadınlar arasında bu patologiyanın yayılması, müvafiq olaraq, 23-24% təşkil edir. 25-45 yaş arasında olan qrupda isə 35-53,5% təşkil edir. Klinikbiokimyəvi tədqiqatlar göstərir ki, metabolik sindrom zamanı ürək-damar xəstəliklərinin, o cümlədən, miokard infarktı, insult və xronik ürək çatışmazlığı kimi xəstəliklərin inkişaf riski çox yüksəkdir.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129931419","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Perinatal asfiksiya keçirmiş südəmər yaşlı uşaqlarda bağırsaq mikroflorasının formalaşmasının qiymətləndirilməsi","authors":"A. Hacıyeva, M. B. Haqverdiyeva","doi":"10.28942/JTCEM.V1I2.47","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/JTCEM.V1I2.47","url":null,"abstract":"İşin məqsədi: Perinatal asfiksiya (PA) keçirmiş südəmər yaşlı (1 yaşa qədər) uşaqlarda bağırsaq mikroflorasının formalaşmasının qiymətləndirilməsindən ibarətdir. \u0000Tədqiqatın həcmi və müayinə metodları: Müayinəyə 35-37 hestasiya həftəsində, 2000-2500 q bədən kütləsi ilə doğulmuş 78 uşaq cəlb edilmişdir. Doğuşun xarakterindən asılı olaraq bütün müayinə olunanlar 2 qrupa bölünmüşdür: 1-ci əsas qrupa Keysəriyyə kəsiyi ilə çıxarılmış 42 uşaq, 2-ci müqayisə qurupuna təbii yolla doğulmuş 36 uşaq aid edilmişdir. Hər iki qrupa daxil olan uşaqların əksəriyyəti süni qidalanmada olmuşdur.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125165632","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
G. M. Əyyubova, M. I. Quliyev, N. T. Quliyeva, G. Ə. Mehrəliyeva
{"title":"Beyin yarımkürələri qabığında mielinli sinir liflərinin ultrastruktur və morfometrik parametrləri","authors":"G. M. Əyyubova, M. I. Quliyev, N. T. Quliyeva, G. Ə. Mehrəliyeva","doi":"10.28942/JTCEM.V1I2.42","DOIUrl":"https://doi.org/10.28942/JTCEM.V1I2.42","url":null,"abstract":"Akson və dendritlərin mielin qişası sinaptik funksiyaların və sinir lifləri ilə impulsların ötürülməsinin sürətinin tənzimlənməsində, eləcə də impulsların sinxronlaşdırılmasında mühüm rol oynayır. Ox silindri təşkil edən aksonun diametrinin mielinli sinir lifinin ümumi diametrinə nisbəti və ya G-nisbəti isə akson mielinləşməsinin optimal morfo-funksional indeksi hesab edilir. Bu göstəricinin müəyyən olunması dağınıq skleroz kimi mielin degenerasiyası ilə müşahidə olunan bir çox xəstəliklərin tədqiqində mühüm rol oynayır.","PeriodicalId":306999,"journal":{"name":"Journal of Theoretical, Clinical and Experimental Morphology","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-10-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121706967","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}