{"title":"Contacto, cambio lingüístico e identidade nunha variedade rural do galego","authors":"Pedro Casais Cobas","doi":"10.32766/cdl.40.833","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.40.833","url":null,"abstract":"A partir da análise da práctica lingüística de dous falantes, este traballo trata de observar de que maneira se produce actualmente o cambio lingüístico nas variedades rurais da lingua galega. Tomando como referencia os postulados da terceira vaga da sociolingüística variacionista (Eckert 2012), que propón que o cambio lingüístico se produce mediante o uso de prácticas estilísticas concretas por parte dos falantes, tratarase de determinar en que grao o galego oral de áreas rurais está sometido ao contacto con outras linguas e variedades. O obxectivo principal deste traballo é observar as dinámicas de cambio que se están a producir actualmente nas variedades rurais da lingua galega, a miúdo catalogadas como conservadoras e pouco permeables aos cambios, e intentar comprender cales son os factores principais que promoven eses cambios.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"205 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138981304","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"futuro incerto: a variación ir + inf. e haber (de) + inf. no galego oral contemporáneo","authors":"Daniel Amarelo","doi":"10.32766/cdl.40.820","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.40.820","url":null,"abstract":"Este traballo analiza a variación da expresión do futuro no galego oral contemporáneo. Este ten mecanismos de expresión de futuridade que van alén do futuro sintético: perífrases con ir e haber + infinitivo, por unha banda, e o uso do presente por futuro, pola outra (Álvarez & Xove 2002; Freixeiro Mato 2006). As formas con ir e haber coexisten para a referencia temporal futura e serán as protagonistas da presente investigación. Que factores lingüísticos favorecen cada unha das formas? Conserva haber + inf. usos derivados das súas orixes deónticas? Como se relacionan ambas as dúas formas cos seus respectivos procesos de gramaticalización? Para iso, reúnense 150 exemplos de futuro perifrástico (ir + inf.) e 150 exemplos de futuro con haber (haber (de) + inf.) extraídos do Corpus Oral Informatizado da Lingua Galega e codificados segundo diversos factores linguísticos. Despois dunha análise variacionista co programa estatístico Goldvarb/Vabrul, móstranse os resultados cuantitativos dos factores estatisticamente significativos. A continuación, ofrécense algunhas lecturas analíticas desta variación desde a lingüística baseada no uso. En definitiva, este traballo deita luz sobre as finas fronteiras entre temporalidade e modalidade no ámbito do futuro, así como sobre os posíbeis procesos de gramaticalización destas formas en competencia.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"51 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138981859","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"velocidade de lectura en lingua galega. Unha aproximación","authors":"Carme Hermida Gulías","doi":"10.32766/cdl.40.778","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.40.778","url":null,"abstract":"O establecemento da velocidade media de lectura das persoas adultas é un coñecemento necesario para asegurar a comprensibilidade dos subtítulos das obras audiovisuais ou dos audiolibros, entre outros produtos.\u0000O estudo da velocidade en que leron os mesmos textos de ficción e de divulgación 28 persoas de diferentes idades e formación permite establecer unha media de 243 palabras por minuto na lectura silenciosa e de 167 ppm, na lectura oral.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"84 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138981574","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Fraxeoloxía da novela Costa de Solpor, de Xosé Mª Lema","authors":"Xosé María Rei Lema","doi":"10.32766/cdl.39.780","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.39.780","url":null,"abstract":"En non poucas novelas galegas actuais vemos moitas construcións sintácticas que non son propias do noso idioma galego. Algunhas parecen simples traducións mecánicas dun texto pensado e escrito en castelán, adobiado con algunha que outra palabra que lle dea un carácter “enxebre” á versión galega. Para dar atopado unha frase ou perífrase inequivocamente galegas hai que pasar páxinas e páxinas.\u0000Un dos campos que máis sofre esta pobreza é o da fraseoloxía. E se hai unha novela recente que ten unha inmensa riqueza fraseolóxica esa á Costa do Solpor. O regreso da Illa do Tesouro de Xosé Mª Lema. De aí o interese deste traballo de recolleita, que decidimos facer sobre a edición reducida da obra (425 páxinas) para non excedernos na extensión. Aínda así contabilizamos unhas 950 frases ou expresións distintas, entre as que incluímos tamén os refráns. A estas haberalles que sumar outras vinte expresións tomadas doutros idiomas (inglés, francés, bretón...) e que figuran no texto na lingua da que son tiradas.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134178914","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ola, señor, dásme o libro? Adquisición de estratexias de cortesía en galego","authors":"Tamara Rial Montes","doi":"10.32766/cdl.39.781","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.39.781","url":null,"abstract":"A cortesía é unha competencia pragmática clave para o dominio dunha lingua e a súa adquisición é un proceso que comeza na primeira infancia pero que non se completa ata a adolescencia. Á súa vez, as peticións constitúen un dos actos de fala que máis requiren da cortesía, posto que supoñen unha ameaza para o destinatario, o que leva á necesidade de empregar mecanismos que atenúen esta ameaza, para así preservar as relacións sociais e o bo desenvolvemento do intercambio comunicativo.\u0000Neste traballo estúdase o proceso de adquisición das estratexias de cortesía nas peticións por parte dos nenos e nenas galegofalantes, dende os catro ata os doce anos. Para isto, pártese dun traballo de campo que permitiu crear un corpus dun total de 504 peticións formuladas por 21 informantes divididos en tres grupos de idade diferentes. Analízanse, a partir deste corpus, cales son as principais estratexias de cortesía empregadas, que variables parecen incidir no emprego dunhas ou doutras estratexias e en que medida inflúen certos factores como a idade e o sexo das persoas informantes.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"101 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117261561","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Álvarez Blanco, Rosario, Dubert García, Francisco e Sousa Fernández, Xulio (eds.) (2020). Atlas Lingüístico Galego. Volume VII. Léxico. O ser humano (II). A Coruña / Santiago de Compostela: Fundación Barrié / Universidade de Santiago de Compostela, 650 p.","authors":"Marta Negro Romero","doi":"10.32766/cdl.39.783","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.39.783","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126820034","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ideoloxía e identidade no discurso musical","authors":"Mª Belén Senín Santiago","doi":"10.32766/cdl.39.782","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.39.782","url":null,"abstract":"No panorama actual da música a nivel global, os xéneros urbanos como o trap ou o hip-hop atópanse en auxe, especialmente entre a mocidade. O caso galego non é unha excepción. Se ben o hip-hop gozaba xa de certa traxectoria, a entrada en escena do trap é, aínda que recente, innegablemente triunfal. Porén, constituiría unha grave ausencia de análise reducir a popularidade destes xéneros a meras tendencias. A música, como produto cultural fillo do contexto no que nace, serve de ferramenta para a creación ou reforzo da identidade, e como tal non está exenta de ideoloxía. Así, a través da análise dos devanditos xéneros baixo o prisma da análise crítica do discurso, amosaremos como estes encerran dúas posturas opostas no que á identidade e a ideoloxía transmitida se refire, dúas reaccións diferentes ao mundo da modernidade líquida.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"29 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132543121","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"fronteira galego-portuguesa. Actitudes e percepcións lingüísticas","authors":"Lucía Díaz Nicolino","doi":"10.32766/cdl.38.754","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.38.754","url":null,"abstract":"A fronteira galego-portuguesa conta cunha riqueza cultural que a fai exclusiva. Durante décadas, ambos os lados da raia estiveron fortemente ligados, con sistemas económicos interdependentes e con relacións sociais constantes. Esta interacción constante provocou que a lingua falada a un lado e outro da raia comparta características que a fan identificarse como a mesma. As propias relacións sociais poderán explicar o porque das percepcións e actitudes que teñen galegos e portugueses da comunidade veciña. \u0000Esta investigación fundaméntase nun traballo de campo desenvolvido na comarca galega de Verín e no distrito portugués de Vila Real, territorios limítrofes. A través das declaracións dos falantes tentouse analizar ata que punto as actitudes e as percepcións lingüísticas son reflexo das propias relacións sociais entre galegos e portugueses.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132944631","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Apuntamentos básicos para un estudo do galego de Cerdido","authors":"José Luís Graña Muíño","doi":"10.32766/cdl.38.755","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.38.755","url":null,"abstract":"No presente traballo ofrécese un conxunto de notas que caracterizan a fala do concello de Cerdido, situado na comarca de Ortegal. Sinálanse as súas características fonéticas, morfosintácticas e léxicas máis salientables con respecto ao galego común, tiradas do coñecemento do autor e sobre todo das gravacións das conversas mantidas cunha serie de veciños. Son de especial interese algúns fenómenos fonéticos como a realización do encontro da conxunción comparativa que co artigo a ou a do encontro do adverbio non seguido da forma é; e tamén certas características moi particulares da morfoloxía verbal.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121086525","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"muda lingüística na xuventude: momentos e factores","authors":"Lidia Gómez Martínez","doi":"10.32766/cdl.38.753","DOIUrl":"https://doi.org/10.32766/cdl.38.753","url":null,"abstract":"Neste traballo explóranse, a través de entrevistas semiestruturadas,as narrativas biográficas de dezasete mozos e mozas galegas na procura de mudas lingüísticas (Pujolar [et al.] 2010) co obxectivo de comprender cales son os momentos vitais e os factores que propician cambios nos usos lingüísticos para unha mellor planificación das accións normalizadoras así como das políticas lingüísticas. A análise das traxectorias vitais das persoas entrevistadas, agrupadas segundo a súa lingua inicial, faise de maneira sistemática, atendendo a: contexto familiar e xeográfico, etapa educativa, entrada no mundo laboral e actitudes lingüísticas. Finalmente preséntanse nas conclusións os momentos e factores concretos que semellan propiciar a muda lingüística (se se produce), así como algúns dos aspectos sobre os que, tendo en conta os resultados deste traballo, deberían actuar as accións normalizadoras e as políticas lingüísticas.","PeriodicalId":256958,"journal":{"name":"Cadernos de Lingua","volume":"79 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115042506","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}