BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences最新文献

{"title":"ANALYSIS AND RESEARCH OF OPERATING SYSTEMS IN EDUCATION","authors":"Г.Г. Газиз","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.29","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.29","url":null,"abstract":"В статье рассматриваются операционные системы, которые могут стать альтернативой Windows для работы в учебных заведениях, участвующих в Болонском процессе.В работе представлен сравнительный анализ различных операционных систем, таких как Chrome OS, ROSA Education Desktop, Mandriva, по следующим критериям: технические требования, наличие специальных программ, простота использования, надежность, условия распространения.Болонский процесс предполагает повышение самостоятельной работы студентов,дистанционное обучение с преподавателями. Для этого необходимо усовершенствовать существующие компьютерные системы для улучшения качества и эффективности системы дистанционного обучения. Предлагаемые операционные системы должныобладать не только техническими требованиями и надежностью, но и доступной ценой для снижения затрат на компьютеризацию учебных заведений.С целью анализа характеристик операционных систем и определения наиболее популярных для персональных компьютеров и смартфонов был проведен опрос среди студентов. В опросе приняли участие 158 студентов, которые поделились своими мыслями. Результаты опроса представлены в виде диаграммы, гистограммы и проанализированы.\u0000 Mandriva сияқтытүрліоперациялықжүйелердіңсалыстырмалыталдауыкелесікритерийлербойыншаұсынылған: техникалықталаптар,арнайыбағдарламалардыңболуы, пайдаланудыңқарапайымдылығы, сенімділігі, таратушарттары.Оқуүрдісістуденттердіңөзіндікжұмысын, оқытушыларменқашықтықтаноқытудыарттырудыкөздейді. Олүшінқашықтықтаноқытужүйесініңсапасыментиімділігінжақсартуүшінқолданыстағыкомпьютерлікжүйелердіжетілдіруқажет. Ұсынылғаноперациялықжүйелертехникалықталаптарменсенімділіккеғанаемес, соныменқатароқуорындарынкомпьютерлендіругешығындардыазайтуүшінқолжетімдібағағаиеболуыкерек.Операциялықжүйелердіңқызметтерінеталдаужасаужәнедербескомпьютерменсмартфондарғаеңтанымалысынанықтаумақсатындастуденттерарасындасауалнамажүргізілді. Сауалнамаға158 студентқатысып, өзойларыменбөлісті. Сауалнаманәтижелерідиаграмма, гистограммаретіндебейнеленіп, талдаужасалды.\u0000 This article discusses operating systems that can be an alternative to Windows to work in educational institutions involved in the Bologna Process.The paper presents a comparative analysis of various operating systems, such as Chrome OS, ROSA Education Desktop, Mandriva, according to the following criteria: technical requirements, the presence of special programs, ease of use, reliability, distribution conditions.The Bologna process involves increasing the independent work of students, distance learning by teachers. To do this, it is necessary to improve existing computer systems to improve the quality and effectiveness of the distance learning system. The proposed operating systems should have not only technical requirements and reliability, but also an affordable price to reduce the cost of computerization of educational institutions. Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Физика-математика ғылымдары» сериясы, No1(77), 2022215In order to analyze the characteristics of op","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126985940","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ МАЗМҰНЫ АЯСЫНДА МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ","authors":"А.B. Kokazhaeva","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.24","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.24","url":null,"abstract":"Kazakh National Women's Teacher Training University,Almaty,KazakhstanThe article describes the need for the formation of functional literacy of students in the modern education system. Formation of functional literacy of students in the general educational process new approaches and innovative methods can be used as a means of developing competencies and increasing cognitive activity of students based on improving the effectiveness of the learning process. The relevance and purpose of the topic, as well as modern requirements for the results of teaching mathematics, the needs for the assimilation of subject knowledge and their application in everyday life, in the process of solvingpractical problems are considered. For the purpose of an interesting lesson, close interaction of students with each other, responsible attitude to the educational process, Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Физика-математика ғылымдары» сериясы, No1(77), 2022173activation of mental activity, learning technologies are provided that help the teacher to understand and constantly monitor the knowledge and skills of children of the whole class. The article provides several examples of reports based on this situation, with output paths and instructions.\u0000 Мақаладақазіргі білім беру жүйесінде оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруқажеттілігі туралы баяндалған. Жалпы білім беру процесінде білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру жаңа тәсілдер мен инновациялық әдістерді оқыту процесінің тиімділігін арттыру негізінде құзыреттіліктідамыту және оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру құралы ретінде пайдалануға болады. Тақырыптың өзектілігі мен мақсаты, сонымен қатар, математиканы оқыту нәтижелеріне қойылатын заманауи талаптар пәндік білімді игеру және оларды күнделікті өмірде, практикалық мәселелерді шешу барысында қолдану қажеттіліктері қарастырылған. Сабақтың қызықты өтуі, оқушылардың бір-бірімен жақын араласып, оқу үрдісіне жауапкершілікпен қарауы, ақыл-ой белсенділігін арттыру мақсатында мұғалімге бүкіл сыныптағы балалардың білімін, дағдыларын түсінуге және үнемі бақылауға көмектесетін оқытудың технологиялары қарастырылған. Мақалада осы жағдаятқа негізделген бірнеше мысал есептердің шығару жолдары мен нұсқаулары келтірілген.\u0000 Встатье рассказывается о необходимости формирования функциональной грамотности учащихся в современной системе образования. Формирование функциональной грамотности обучающихся в общеобразовательном процессе новые подходы и инновационные методы могут быть использованы как средство развития компетенций и повышения познавательной активности учащихся на основе повышения эффективности процесса обучения. Актуальность темы, а также современные требования к результатам обучения математике рассмотрены потребности в усвоении предметных знаний и их применении в повседневной жизни, в процессе решения практических задач. В целях интересного прохождения урока, тесного взаимодействия учащихся друг с другом, ответственного отношения к учеб","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133192319","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"РЕНТГЕН СУРЕТТЕРІНІҢ КОНТРАСТЫН ГАММА-ТҮЗЕТУ НЕГІЗІНДЕАРТТЫ","authors":"G. Omarova, V.V. Starovoitov","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.18","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.18","url":null,"abstract":"Due to the nonlinearity of the brightness function created by many medical registration devices, the quality of the medical image deteriorates, which creates problems in the visual research work of doctors. As an example, we can take X-rays. The article studies methods of increasing the contrast of graphic images, in particular methods of improving the Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Физика-математика ғылымдары» сериясы, No1(77), 2022133quality of X-ray images. The research was carried out in several stages. Attempts were made to increase the contrast of several dozen X-ray images in order to select the best image brightness using the IMADJUST function of the MATLAB system. During the experiments, an increase in contrast was observed, as a result of which a brightness range corresponding to a visual improvement in contrastwas selected. The choice of variables γ for the selected range of brightness of the image is made. To obtain the best result, the method of equalizing the histogram of the X-ray image was first used. To quantify the results of the transformation, the niqeand brisque evaluation functions are used, which do not use reference images.\u0000 Көптеген медициналық тіркеу құрылғылары жасаған жарықтылық функциясының сызықты емес болуынан медициналық бейненің сапасы нашарлап, дәрігерлердің визуалды зерттеу жұмысында қиындықтар туғызады. Мысал ретінде рентген суреттерін алуға болады. Мақалада графикалық бейнелердің контрастын арттыру, дербес жағдайда рентген суреттерінің сапасын жақсарту әдістері зерттелген. Зерттеулер бірнеше кезеңде жүргізілді. MATLAB жүйесінің Imadjust функциясы арқылы ең жақсы кескін жарықтығын таңдау мақсатында бірнеше ондаған рентген бейнелерінің контрастын арттыру әрекеттері орындалды. Тәжірибелер орындау кезінде контрасттың жоғарылауы байқалды, нәтижесінде контрасттың визуалды жақсаруына сәйкес болатын жарықтылық диапазоны таңдалды. Таңдалған кескін жарықтығының диапазоны үшінγ айнымалы мәндерін таңдау орындалды. Жақсырақ нәтиже алу үшін алдымен рентген суретінің гистограммасын туралау әдісі қолданылды. Түрлендіру нәтижелерін сандық бағалау үшін эталондық кескіндерді пайдаланбайтын niqe және brisque бағалау функциялары қолданылады.\u0000 Из-за нелинейности функции яркости, создаваемой многими медицинскими регистрационными устройствами, качество медицинского изображения ухудшается, что создает проблемы в визуальной исследовательской работе врачей. В качестве примера можно взять рентгеновские снимки. В статье изучены методы повышения контрастности графических изображений, в частности методы улучшения качества рентгеновских снимков. Исследования проводились в несколько этапов. Были предприняты попытки увеличить контрастность нескольких десятков рентгеновских изображений с целью выбора наилучшей яркости изображения с помощью функции IMADJUST системы MATLAB. При выполнении опытов наблюдалось увеличение контрастности, в результате чего был выбран диапазон яркости, соответствующий визуальному улучшению контраста. Выполнен выбо","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"19 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133722384","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ОБРАБОТКА ДАННЫХ ПРИ РАЗРАБОТКЕ ПРОГРАММНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ ДЛЯ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ В КОНТЕКСТЕ COVID-19","authors":"Zh. Yessengaliyeva","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.13","url":null,"abstract":"In this article we analyze the existing big data processing resources that contribute to displaying information in an acceptable form in real time during the COVID-19 coronavirus infection.It is proposed a mobile application using big data analytics, which is able to provide assistance in the conditions of a pandemic to provide remote access for the purpose of online visits to healthcare organizations.The \"Big data\" results of processing make it possible to quickly get ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Физико-математические науки», No1(77), 2022 г.100the necessary data as quickly as possible, make it possible to make diagnoses more accurately, check medical data without burdening doctors, and also integrate the results of studies performed on different devices into a common system. The speed of data access and the speed of their processing is an important criterion for the quality of technologies included in Big Data. Access to this application is planned to be carried out through Google Play.\u0000 В статье проведен анализ существующих ресурсов обработки больших данных, способствующих в период коронавирусной инфекции COVID-19 отображать информацию в приемлемом виде в режиме реального времени. Предложено мобильноеприложение с использованием аналитики больших данных, которое способно оказать помощь в условиях пандемии для предоставления удаленного доступа с целью онлайн-посещения организаций здравоохранения. Результаты обработки «больших данных» дают возможность быстро получить необходимые данные максимально сжатые сроки, что позволяет делать постановку диагнозов верней, проверять медицинские данные без нагрузки на врачей, а также интегрировать результаты исследований, выполненных на разных устройствах в общую систему.Скорость доступа к данным и скорость их обработки является важным критерием качества технологий, входящих в Big Data. Доступ к данному приложению планируется осуществить через Google Play.\u0000 Мақалада COVID-19 коронавирустық инфекциясы кезеңінде ақпаратты нақты уақыт режимінде қолайлы түрде көрсетуге ықпал ететін үлкен деректерді өңдеудің қолда бар ресурстарына талдау жасалды. Денсаулық сақтау ұйымдарына онлайн-бару мақсатында қашықтан қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін пандемия жағдайында көмек көрсете алатын үлкен деректер талдауын пайдалана отырып, мобильді қосымша ұсынылды. «Үлкен деректерді» өңдеу нәтижелері қажетті деректерді мүмкіндігінше тезірек алуға, диагнозды дәлірек қоюға, дәрігерлерге ауыртпалықсыз медициналық деректерді тексеруге, сондай-ақ әртүрлі құрылғыларда жүргізілген зерттеулер нәтижелерін ортақ жүйеге біріктіруге мүмкіндік береді. Деректерге қол жеткізу жылдамдығы және оларды өңдеу жылдамдығы Big Data құрамына кіретін технологиялар сапасының маңызды өлшемі болып табылады. Бұл қосымшаға Google Play арқылы қол жеткізу жоспарлануда.","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128330643","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"КООРДИНАЦИЯ ДВИЖЕНИЯ МНОГОАГЕНТНЫХ РОБОТОТЕХНИЧЕСКИХ СИСТЕМ","authors":"Е. KyzyrkanovА","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.07","url":null,"abstract":"MOTION COORDINATION OF MULTI-AGENT ROBOTICS SYSTEMSKyzyrkanovА.Е. 1,2, Atanov S.K. 1, AljawarnehS.A.3, TursynovaN.A.11 Eurasian National University, Nur-Sultan, Kazakhstan2Astana IT University, Nur-Sultan, Kazakhstan3Jordan University of Science and Technology, Irbid, JordanFor multi-agent robotic systems, motion with a certain geometric pattern, has many advantages: system costs are reduced, efficiency and consistency are improved, and structure flexibility is increased. This paper considers the movement of multi-agent robotic systems maintaining a certain geometric structure. A motion coordination algorithm based on a behavior is described. To maintain the geometric form, the leader-follower method was used, andin order that the state of the system did not depend on the state of individual robots, it was proposed to define a virtual leader.Also in this work, the motion of a multi-agent robotic system with four autonomous robots was simulated. The results of theexperimental study of the motion of the system by using the algorithm described in this paper are provided.\u0000 Для многоагентных робототехнических систем движение с определенной геометрической структурой, имеет много преимуществ: сокращаются затраты на систему, улучшается эффективность и согласованность, а также обеспечивается гибкость структуры. В данной работе рассмотрена движение многоагентных робототехнических систем с поддержкой определенной геометрической структуры. Описано алгоритм координации движения роботов в системе основанное на модели поведения. Для поддержания геометрической структуры использовался метод «Лидер-Последователь», а для того, чтобы работоспособность системы не зависело от состояния отдельных роботов было предложено определить виртуального лидера.Также в рамках данной работы было смоделированодвижения многоагентной робототехнической системы с четырьмя автономными роботами. Предоставлены результаты экспериментальных исследовании движения этой системы с использованием, алгоритма описанной в данной статье.\u0000 Көп агентті роботтық жүйелер үшін белгілі бір геометриялық форманы сақтай отырып қозғалудың көптеген артықшылықтары бар: жүйені ұстауға кететін шығындар азаяды, жүйе жұмысының тиімділігі мен үйлесімі, сонымен қатар жүйедегі роботтардың икемділігі артады.Бұл жұмыста көп агентті роботтық жүйелердің белгілі бір геометриялық пішінді сақтай отырып қозғалуы қарастырылған. Мінез-құлық моделіне негізделген қозғалысты үйлестіру алгоритмы сипатталған. Геометриялық форманы сақтау үшін «ізбасар көшбасшы» әдісі қолданылған, ал жүйенің жұмысы жекелеген роботтардың жағдайынан тәуелді болмауы үшін виртуалды көшбасшыны белгілеу ұсынылған. Сондай-ақ осы жұмыс барысында төрт роботтан тұратын мультиагентті робот жүйесінің қозғалысының симуляциясы жасалды. Жүйенің осы мақалада қарастырылған алгоритм бойынша қозғалысын зерттеу нәтижелері көрсетілген.","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"63 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126501487","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ОЦЕНКА ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТИРАБОТ ПРИ СЕТЕВОМ ПЛАНИРОВАНИИС ПОМОЩЬЮ ТЕОРИИ ВЕРОЯТНОСТЕЙВ","authors":"F. R. Gusmanova","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.02","url":null,"abstract":"The article deals with the organization and control of a complex of calculation methods, integrated work planning and management, based on process modeling using network graphics in network planning and management. The main parameters of network graphics are given and a brief description is given. The types of stocks of working time are described. Particular attention was paid to the features of determining the duration and topology of the critical path. Algorithms for planning, creating and configuring network graphics are considered. Finally, the network graphics are analyzed and optimized. It is based on the fact that the level of difficulty in the timely execution of each group of non-critical paths can be determined using the intensity factor of work.Improving the organization of work with deadlines means optimizing network graphics. It is indicated that optimization is carried out in order to reduce the duration of the critical path, equalize the intensity factors, rational use of resources.\u0000 Мақалада желілік жоспарлау мен басқаруда желілік графиканың көмегімен үрдісті модельдеуге негізделген және есептеу әдістерінің жиынтығын, кешенді жұмыстарды жоспарлау және басқару бойынша ұйымдастыру мен бақылау мәселелеріқарастырылады. Желілік графикалардың негізгі параметрлері келтіріліп, оларға қысқаша сипаттамалары берілді. Жұмыстың уақыт қорының түрлері сипатталған. Сыншыл жолдың ұзындығы мен топологиясын анықтаудағы ерекшеліктерге көңіл бөлінді. Желілік графикаларды жоспарлаудың, оларды құру, реттеу алгоритмдері қарастырылады. Соңында желілік графикаға талдау жүргізіледі және оңтайландырылады. Сыншыл емес жолдағы жұмыстың әрбір тобының мерзімінде орындалу қиындығының деңгейін жұмыс қарбаластығының коэффициентінің көмегімен анықтауға болатыны негізделген. Жұмыс жинақтығының орындалу мерзімін ескеріп, оны ұйымдастыруды жетілдіру желілік графикада оңтайландыруды білдіреді. Оңтайландыру сыншыл жолдың ұзындығын қысқарту, жұмыстардың қарбаластығының коэффициенттерін теңестіру, қорларды ұтымды пайдалану мақсатында жүргізілетіндігі көрсетілген\u0000 статье рассматриваются вопросы организации и управления комплексом вычислительных методов, интегрированного планирования работ, основанных на моделировании процессов с использованием сетевого графика при сетевом планировании и управлении сложными работами. Приведены основные параметры сетевого графика и дана их краткая характеристика.Особое внимание уделено особенностям определения длительности и топологии критического пути. Рассмотрены алгоритмы планирования, создания и настройки сетевого графика. Сетевой график анализируется и в дальнейшем оптимизируется. Он основан на том, что уровень трудности своевременного выполнения каждой группой некритического пути можно определить с помощью коэффициента интенсивности работ.Улучшение организации работы с учетом сроков означает оптимизацию сетевого графика. Показано, что оптимизация проводится с целью сокращения длительности критического пути, выравнивания коэффициентов ин","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"167 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116602840","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ДИФРАКЦИЯ ЖӘНЕ ИНТЕРФЕРЕНЦИЯ ҚҰБЫЛЫСТАРЫН КОМПЬЮТЕРЛІК МОДЕЛЬДЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ","authors":"E.A. Nysanov","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.17","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.17","url":null,"abstract":"The article considers the features of computer simulation of diffraction and interference phenomena. Mathcad is ideal for modeling and visualizing various optical phenomena. These phenomena include slit diffraction. The phenomenon of diffraction is well studied, and the formulas describing it are given in the optics section of the physics literature. Using these formulas, a visual diffraction model for a two-dimensional situation was first constructed. On the basis of this model, a graph was constructed, which clearly shows the change in light intensity in the cross section of the hole. The level of visualization of the diffraction phenomenon is increased to a three-dimensional situation and presented graphically. According to the accepted assumptions, the curve of the intensity of light described in a plane coincides on any section of the surface in space, and the intensity of light is characterized by the height of the surface. In other words, the light intensity is constant along the length of the hole section, boundary effects in the section are not taken into account in the accepted model. When we observe light coming out of a small hole, we see interference rings called Newton's rings. It is easy to see that the intensity of light is maximum in the middle of the ring, and it seems to oscillate as it moves away from it\u0000 Мақалада дифракция және интерференция құбылыстарын компьютерлік модельдеу ерекшеліктері қарастырылған. Mathcad түрлі оптикалық құбылыстарды модельдеу және визуализациялау үшін өте қолайлы. Бұл құбылыстарға саңылаудағы дифракция жатады. Дифракция құбылысы жақсы зерттелген және оны сипаттайтын формулалар физиканың оптика бөлімінде келтірілген. Осы формулаларды пайдалана отырып, дифракцияның көрнекі моделі алдымен екі өлшемді жағдай үшін құрылған. Осы модель негізінде саңылау қимасында жарықтандыру қарқындылығының өзгеруін айқын көрсете алатын график салынған. Дифракция құбылысының визуализация деңгейі үш өлшемді жағдайға арттырылған және график түрінде бейнеленген. Қабылданған жорамалдар бойынша жазықтықта көрсетілген жарықтың қарқындылық қисық сызығы кеңістіктегі беттің кез-келген қимасында орынды болады, және жарықтандыру қарқындылығы беттің биіктігімен сипатталады. Басқаша айтқанда, жарықтың қарқындылығы саңылау қимасының ұзындығы бойынша тұрақты, ал саңылау шеттеріндегі шеткі әсерлер құрылған модель шеңберінде есепке алынбайды. Біз шағын тесік арқылы шығатын жарықты бақылайотырып, Ньютон сақиналары деп аталатын интерференция сақиналарын көреміз. Жарықтың қарқындылығы сақинаның ортасында максимал екенін және одан аластаған сайын тербелісті сезінетінін ескеру қиын емес.\u0000 В статье рассмотрены особенности компьютерного моделирования явлений дифракции и интерференции. Mathcad идеально подходит для моделирования и визуализации различных оптических явлений. К этим явлениям относится дифракция в щели. Явление дифракции хорошо изучено, а формулы, описывающие его, приведены в разделе оптики литератур по физике. Используя эти формулы,","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134130959","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"COMPARATIVE ANALYSIS OF ROBOCONSTRUCTION KITS TO INCREASE THE EFFICIENCY OF TRAINING","authors":"С.М. Кенесбаев","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.31","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.31","url":null,"abstract":"В статье проводится систематический и тематический обзор коллекции робототехники для учащихся (несоциальные роботы), существующих средств робототехники. Обсуждаются основные области применения, особенности и важность комплекта робототехники. Уточняются виды комплектов робототехники и детали комплекта. Кроме того, при разработке и реализации учебных программ по робототехнике исследуется использование конструктивных подходов для анализа участия учащихся в обучении робототехнике. В тренинге дается сравнительная характеристика наиболее популярных комплектов учебной робототехники с точки зрения технического и дидактического использования в учебном процессе. LEGO, FischerTechnik, Huna, Robotis и другие. учитываются конструкторы роботов. Акцент сделан на особенности конструкторов, среды программирования и методических материалов, разработанных для соответствующего конструктора. Также предполагается, что выбор должен зависеть от качества комплектов конструкции робота, размера (количества, размера) детали конструкции. В целом в статье делается вывод о том, что в зависимости от типа робота-конструктора необходимо учитывать возрастные особенности школьника, направление интересов. С этой целью данное исследование предполагает развитие уучащихся навыков проектирования, профессиональных знаний, интереса к инженерно-техническим наукам с учетом их видов, приложений, особенностей, с целью понимания робототехники.\u0000 Мақалада оқушыларға арналған робототехника жинағына (әлеуметтік емес роботтар), қолданыстағы робототехника құралдарына жүйелі және тақырыптық шолу жүргізілді. Яғни, робототехника жинағының негізгі қолданылу ортасы, ерекшеліктері және маңыздылығыталқыланады. Робот-конструктор жинақтарының түрлері мен жинақтың қандай бөлшектерден тұратыны туралы нақты айтылған. Сонымен қатар, робототехника бойынша оқу бағдарламаларын жобалау және енгізу оқушылардың робототехника біліміне қатысуын талдау үшін конструктивтік тәсілдерді қолданғанын зерттейді. Оқытуда кең таралған білім беру робототехникалық жинақтарына техникалық және оқу процесінде пайдалану дидактикасы тұрғысынан салыстырмалы сипаттама берілген. LEGO, FischerTechnik, Huna, Robotis және т.б. робот-конструкторлары қарастырылады. Негізгі назар конструкторлардың ерекшеліктеріне, бағдарламалау ортасына және сәйкес конструктор үшін әзірленген әдістемелік материалдарға аударылады. Сонымен қатар робот-конструктор жинақтарының сапасына, конструктор бөлшегінің көлеміне (саны, өлшемі) байланысты таңдау керек екенін ұсынады. Жалпы мақала робот-конструкторларының түрлеріне байланысты оқушының жас ерекшеліктерін, қызығушылықбағытын ескеру керек деген қорытындыға келеді. Осы мақсатта бұл зерттеу оқушылардың робототехниканы түсіну үшін олардың түрлерін, пайдалану ортасын, өзіндік ерекшеліктерін ескере отырып, оқушылардың конструкторлық қабілетін, кәсіптік білімін, инженерлік -техникалық ғылымдарға деген қызығушылығын дамытуды ұсынады.\u0000 The article provides a systematic and thematic review of the collection of robotics for","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115413280","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"РЕШЕНИЕ УРАВНЕНИЯ ТЕПЛОПРОВОДНОСТИ СТЕРЖНЯ С КВАДРАТНЫМ СЕЧЕНИЕМ РАЗНОСТНЫМ МЕТОДОМ","authors":"A.Т. Mazakova","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.04","url":null,"abstract":"The purpose of this work is to study the thermophysical state of a rod of constant cross section and limited length.This work is devoted to the automation of the study of the thermophysical state of a rod of constant cross-section and limited length. The process of automating research is based on the laws of conservation of energy.A three-dimensional body is considered, the constant cross section of which has the shape of a square. It is assumed that the left end of the rod coincides with the origin of coordinates and the heat transfer coefficient is assumed to be constant over the entire ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Физико-математические науки», No1(77), 2022 г.34surface of the rod. It is also assumed that the rod is subject to point temperature and surface heat transfer. The stated problem is solved by the difference method, i.e. the heat equation is approximated by a difference scheme. A program has been developed for finding the temperature distribution along the rod, which places the results of numerical calculations in several files. The results of numerical calculations in dynamics (over time) are displayed in the form of one-dimensional and two-dimensional graphs\u0000 Бұл жұмыстың мақсаты –ұзындығы шектеулі тұрақты қималы сырықтың жылуфизикалық күйін зерттеу болып. Бұл жұмыс тұрақты көлденең қиманың және ұзындығы шектеулі сырықтың жылуфизикалық күйін зерттеуді автоматтандыруға арналған. Зерттеуді автоматтандыру процесі энергияның сақталу заңдарына негізделген. Тұрақты көлденең қимасы квадрат түрінде болатын үшөлшемді дене қарастырылады. Қиманың сол жақ шеті координатаның басталуымен сәйкес келеді және жылу беру коэффициенті сырықтың бүкіл бетінде тұрақты болып саналады. Сондай-ақ, сырық нүктелік температура мен беттік жылу алмасудың әсерінен болады деп болжанады. Қойылған есеп айырмашылық әдісімен шешіледі, яғни жылу өткізгіштік теңдеуі айырмашылық схемасымен жуықталады. Сандық есептеулердің нәтижелерін бірнеше файлдарға орналастыратын, сырықтағы температураның таралуын табу бағдарламасы жасалды. Динамикадағысандық есептеулердің нәтижелері (уақыт бойынша) бір өлшемді және екі өлшемді графиктер түрінде көрсетіледі.\u0000 Целью данной работы является исследование теплофизического состояния стержня постоянного сечения и ограниченной длины. Данная работа посвящена к автоматизации исследования теплофизического состояния стержня постоянного сечения и ограниченной длины. Процесс автоматизации исследования опирается на законы сохранения энергии. Рассматривается трехмерное тело, постоянное поперечное сечение которого имеет форму квадрата. Предполагается, что левый конец стержня совпадает с началом координат и коэффициент теплообмена считается постоянным по всей поверхности стержня. Также предполагается, что стержень находится под воздействием точечной температуры и поверхностного теплообмена. Поставленная задача решается разностным методом, т.е. уравнение теплопроводности аппроксимируется разностной схемой. Разработана программа нахождения распространен","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"68 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131778560","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"КЛАСТЕРИЗАЦИЯДАННЫХМЕТОДОММАХАЛАНОБИСАДЛЯДЕШИФРИРОВАНИЯКОСМОСНИМКОВСИСПОЛЬЗОВАНИЕМПРОГРАММНОГООБЕСПЕЧЕНИЯENVI","authors":"А. Akhmadiya","doi":"10.51889/2022-1.1728-7901.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.51889/2022-1.1728-7901.10","url":null,"abstract":"Recently, there has been an explosive growth of new information technologies. Among the many areas of ICT, artificial intelligence is the most progressive. Pattern recognition in artificial intelligence includes a wide range of problems: recognition of images, symbols, texts, smells, sounds, noises, situations.In the software market there are systems based on the recognition of traits, equipped with databases and knowledge, with the ability to adapt and learn. This paper considers supervised classification with ENVI software to recognize 5 classes from Landsat-7 satellite image. The paper applies the Mahalanobis Method for class separation and determines the relative accuracy of recognition. The calculated accuracy of classes recognition by the Mahalanobis distance method showed that the total accuracy of 5 classes is more than 90%, the kappa-statistics index was 0,89. According to the recognition inaccuracy matrix, we can conclude that the accuracy of Class_3 is higher than that of the others; rivers, lakes and canals belong to this class. Recognition accuracy for Class_5 is more than 70% lower than for other classes, this class belongs to residential buildings and buildings that can be erroneously classified as Class_1, Class_2\u0000 Жақында ақпараттық технологиялардың күрт өсуі байқалады. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың көптеген бөлімдерінің ішінде жасанды интеллект теориялық әзірлемелер саласында да, қосымшаларда да ең прогрессивті болып табылады. Жасанды интеллекттегі үлгіні тануға көптеген мәселелер кіреді: суреттерді, символдарды, мәтіндерді, иістерді, дыбыстарды, шуды, жағдайларды тану. Бағдарламалық құралдар нарығында белгілері бойынша тануға негізделген, деректер және білім базаларымен жабдықталған, бейімдеу және оқыту мүмкіндігі бар жүйелер бар. Бұл жұмыста Landsat-7 ғарыштық түсірілімі бойынша 5-классты тану мақсатында ENVI бағдарламалық жасақтамасымен бақыланатын жіктеу қарастырылады. Мақалада класстарға бөлу үшін Махаланобис әдісі қолданылды және әр класс үшін танудың салыстырмалы дәлдігі анықталды. Махаланобис дистанциясы әдісімен класстарды танудың есептелген дәлдігі 5 класс бойынша жалпы дәлдік 90%-дан астамды көрсетті, каппа-статистика индексі 0,89 құрады. Осылайша, дәлсіздік матрицасы бойынша class_3 дәлдігі басқаларға қарағанда жоғары деп қорытынды жасауға болады, бұл класс өзендер, көлдер мен арналарға жатады. Class_5 тану дәлдігі басқакласстарға қарағанда 70% -дан жоғары болды, бұл классқа Сlass_1, Class_2 деп қате жіктелуі мүмкін тұрғын үйлер мен ғимараттар жатады.\u0000 В последнее время наблюдается взрывнойростновых информационныхтехнологий. Среди множества разделов ИКТ наиболее прогрессирующим является искусственный интеллект. К распознаванию образов в искусственном интеллекте относят широкийкруг проблем: распознавание изображений, символов, текстов, запахов, звуков, шумов, ситуаций. На рынке программных средств имеются системы, основанные на распознавании по признакам, оснащенные базами данных и знаний, имеющие возмож","PeriodicalId":215363,"journal":{"name":"BULLETIN Series Physical and Mathematical Sciences","volume":"9 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130480605","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}