Bulletin of Toraighyrov University. Philology series最新文献

筛选
英文 中文
"КОНЦЕПТ «ВОДА» В ЗАГОВОРНО-ЗАКЛИНАТЕЛЬНОЙ ПОЭЗИИ ПАВЛОДАРСКОГО ПРИИРТЫШЬЯ"
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/mrfp9011
А. Д. Цветкова, Н. С. Остапенко, Н. И. Толокольникова
{"title":"\"КОНЦЕПТ «ВОДА» В ЗАГОВОРНО-ЗАКЛИНАТЕЛЬНОЙ ПОЭЗИИ ПАВЛОДАРСКОГО ПРИИРТЫШЬЯ\"","authors":"А. Д. Цветкова, Н. С. Остапенко, Н. И. Толокольникова","doi":"10.48081/mrfp9011","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/mrfp9011","url":null,"abstract":"\"Объектом исследования являются способы объективации концепта «вода» в заговорно-заклинательной поэзии Павлодарского Прииртышья. Авторами предпринята попытка ментального описания заговорных текстов, которое, по их мнению, имеет немаловажное значение в реконструкции как фольклорной, так и языковой картины мира. Важную роль в описании концептов играют национальная философия и устная словесность, в которых возможно распознать типичные для того или иного народа образы и символы, которые, в свою очередь, совместно отражают ключевые категории национальной речи. Реализация такого рода категорий в художественных образах и философской интуиции основана на языковом сознании носителей этой культуры. В рамках фольклорного текста структура концепта может быть выстроена следующим образом: в первую очередь принимаются во внимание все признаки, определяемые в языковом выражении концепта; далее дается описание дополнительных значений концепта, отражающих национальные особенности; определяются окказиональные или потенциальные значения ключевого слова концепта; и наконец, рассматривается понятийный слой, который так или иначе связан с актуализацией национального компонента в слове и отраженный в текстах устного народного творчества. Таким образом, концепт представляет собой совокупность трех категорий – понятия, образа, смысла.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"162 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124985988","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
"КOГНИТИВТІ НEЙРOЛИНГВИCТИКAНЫҢ ДAМУЫ РAЗВИТИE КOГНИТИВНOЙ НEЙРOЛИНГВИCТИКИ DEVELOPMENT OF COGNITIVE NEURO-LINGUISTICS"
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/sfdc5929
З. C. Мaшрaпoвa, A. Қoпaeвa, A. Қ. Тұрышeв
{"title":"\"КOГНИТИВТІ НEЙРOЛИНГВИCТИКAНЫҢ ДAМУЫ РAЗВИТИE КOГНИТИВНOЙ НEЙРOЛИНГВИCТИКИ DEVELOPMENT OF COGNITIVE NEURO-LINGUISTICS\"","authors":"З. C. Мaшрaпoвa, A. Қoпaeвa, A. Қ. Тұрышeв","doi":"10.48081/sfdc5929","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/sfdc5929","url":null,"abstract":"\"Кoгнитивті нeйрoлингвиcтикa – бұл cөйлeуді тaну мeн құрудың, тілді игeрудің жәнe тілдік cимвoлизмнің нeгізін құрaйтын ми прoцecтeрін зeрттeйтін ғылыми пән. Бұл ғылым cөйлeуді oның aдaм тaнымымeн қaрым-қaтынacындa қaрacтырaды. Бұл әлeм турaлы білімді жинaқтaудың, жүйeлeудің, өңдeудің жәнe қoлдaнудың нeгізгі құрaлдaрының бірі рeтіндe ұcынылғaн. Бeрілгeн мaқaлa кoгнитивті нeйрoлингвиcтикaны тaрихи-ғылыми жәнe әдіcнaмaлық тaлдaуғa aрнaлғaн. Нeйрoлингвиcтикaның тіл филocoфияcымeн жәнe жaлпы тіл білімімeн бaйлaныcы зeрттeлудe. Қaзіргі зaмaнғы нeйрoлингвиcтикaғa әceр eткeн филocoфияның үш нeгізгі тәcілі – cтруктурaлизм, фoрмaлизм жәнe қызмeт филocoфияcы eрeкшeлeнeді. Нeйрoлингвиcтикa тeoриялық жәнe прaктикaлық мeдицинaдa кeңінeн қoлдaнылaды. Нeврoлoгиялық нeмece пcихиaтриялық пaтoлoгиялaр нәтижecіндe пaйдa бoлaтын ми қызмeтіндeгі әртүрлі өзгeріcтeрдің пaциeнттeрдің cөйлeу мінeз-құлқының eрeкшeліктeрінe әceрін aнықтaуғa мүмкіндік бeрeді. Кoгнитивті нeйрoлингвиcтикa білімді жинaқтaу, caқтaу, өңдeу жәнe қoлдaнумeн бaйлaныcты ми прoцecтeрінe cөйлeу функциялaрының қaтыcуынa бaca нaзaр aудaрaды. Мeдицинaлық қoлдaнудaн бacқa, кoгнитивті нeйрoлингвиcтикa пeдaгoгикaлық пcихoлoгия үшін үлкeн мaңызғa иe. Бұл мaқaлaның мaқcaты – тaнымдық нeйрoлингвиcтикaның дaмуының ХХ ғacырдың бірінші жaртыcындa пaйдa бoлғaн cәттeн бacтaп қaзіргі уaқытқa дeйінгі нeгізгі кeзeңдeрінің қыcқaшa тaрихи-ғылыми эcкизін құрacтыру. Coнымeн қaтaр жұмыcтa нeйрoлингвиcтикaның дaмуының coңғы oн жылындaғы нeгізгі әдіcтeр мeн біздің көзқaрacымыз бoйыншa мaңызды нәтижeлeр тaлдaнaды жәнe oны oдaн әрі дaмытудың мүмкін бaғыттaры қaрacтырылaды. Мaқaлaдa нeйрoлингвиcтикaның oдaн әрі дaму пeрcпeктивaлaры қaрacтырылaды.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125495096","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
"ӘЛЕМНІҢ ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚ БЕЙНЕСІ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ ДИСКУРС: ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУ МӘСЕЛЕЛЕРІ "
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/ldbr4193
С. Ж. Ерғалиева, Е. Б. Асанбаева, Б. Ж. Сарыбаева
{"title":"\"ӘЛЕМНІҢ ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚ БЕЙНЕСІ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ ДИСКУРС: ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУ МӘСЕЛЕЛЕРІ \"","authors":"С. Ж. Ерғалиева, Е. Б. Асанбаева, Б. Ж. Сарыбаева","doi":"10.48081/ldbr4193","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/ldbr4193","url":null,"abstract":"\"Мақала қазіргі тіл білімінде кеңінен түсіндіріліп жүрген «әлемнің тілдік бейнесі», «әлемнің ұлттық бейнесі», «әлемнің құндылық бейнесі» құбылыстарының ерекшеліктерін зерделеуге арналған. Авторлар мәселені ашып, тіл мен мәдениет, тіл мен ұлттық құндылық сияқты категориялардың байланысын сипаттайды. Зерттеудің мақсаты – әлемнің тілдік бейнесінің сипаттамалық ерекшеліктерін саралау, сонымен қатар әлемнің ұлттық тілдік бейнесінің өзіндік өзгешелігін қарастыру. Жұмыста әлемнің тілдік бейнесінің күрделі табиғаты туралы жалпы тіл білімінде қалыптасқан ғалымдардың көзқарастары сипатталып талданады, аталған ұғым-түсініктер түйінделеді. Солардың негізінде авторлар тарапынан шығарылған өзіндік анықтамалар ұсынылып, пайымдаулары жан-жақты ашылып көрсетіледі. Жүргізілген зерттеу нәтижелері виртуалды коммуникациядағы қажетті критерий болып табылатын ұлттық менталитетті терең түсінуге мүмкіндік береді. Мәтіннің жаңа түрін зерттеу дәстүр арқылы қайта құрылатын виртуалды тілдік тұлғаның портретін жасауға көмектеседі, әлемнің қарапайым тілдік бейнесін тұжырымдамалық тұрғыда зерделеу мәтін материалында ұсынылған әлем бейнесінің құндылық аспектісіне қызығушылық тудырады. Виртуалды тілдік тұлға ұлттық мұра мен мәдениеттің тасымалдаушысы болып табылады. Өйткені ол мәтіндерде көрінетін өзіндік дүниетанымы мен стереотиптері бар белгілі бір лингвомәдени қоғамдастыққа жатады. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130694436","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Көрнекті ғалым М. С. Сильченко туралы
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/farp6554
Л. Е. Кудайбергенова
{"title":"Көрнекті ғалым М. С. Сильченко туралы","authors":"Л. Е. Кудайбергенова","doi":"10.48081/farp6554","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/farp6554","url":null,"abstract":"\"Бұл берілген мақалада қазақ әдебиет пен қазақ фольклор саласының дамуына өлшеусіз үлес қосқан көрнекті, атақты және ұлы ғалым академик Митрофан Семенович Сильченконың өмірі, оның өмірбаяны мен шығармашылығы қарастырылады. Мақала докторлық диссертация «академик М. С. Сильченконың ғылыми мұрасы» аясында әзірленген. Өткен ғасырдың отызыншы-сексенінші жылдарындағы ғалым академиктің қазақ әдебиет пен фольклор дамуындағы орнын анықтау да маңызды. Бұл мақаланың мақсаты мен міндеті – Митрофан Семенович Сильченконың шығармашылық өмірбаянын қарастыру, оның әдеби және ғылыми мұрасын анықтау, ғалым академиктің біраз еңбектеріне шолу жасау болып жатыр. Ғалымның салыстырмалы талдауы негізінде мұрағат құжаттары жүйеленіп, академиктің қазақ әдебиетінің даму тарихындағы орны айқындалды. Митрофан Семенович Сильченко ғалымның бірнеше зерттеу бағыттары да айқындалды, мәселен орыс әдебиеті классиктерінің шығармашылығы (қазанға дейінгі және кеңестік кезең); қазақ әдебиетінің орыс әдебиетімен байланысы; әдебиетті оқыту әдістемесінің сұрақтары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар жазу; абайтану ғылымының дамуы – Абай шығармашылығын танытатын, ақынды дүниеге әкелген және өз шығармаларында бейнелеген тарихи дәуірді дәл әрі терең түсінуге көмектескен зерттеудің нәтижесі болып жатыр.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"50 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115651078","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
ҚАЗАҚ САЯСАТКЕРІ СӨЙЛЕУ ПОРТРЕТІНДЕГІ ПРЕСУППОЗИЦИЯЛАР МЕН ИМПЛИКАТУРАЛАР
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/vbsx1339
К. Е. Кожахметова, Б. Р. Кожахметова, А. Ф. Зейнулина, Г. Қ. Тілеуберді
{"title":"ҚАЗАҚ САЯСАТКЕРІ СӨЙЛЕУ ПОРТРЕТІНДЕГІ ПРЕСУППОЗИЦИЯЛАР МЕН ИМПЛИКАТУРАЛАР","authors":"К. Е. Кожахметова, Б. Р. Кожахметова, А. Ф. Зейнулина, Г. Қ. Тілеуберді","doi":"10.48081/vbsx1339","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/vbsx1339","url":null,"abstract":"\"Осы мақалада қазақ саясаткерлері сөйлеу портретінің прагматикалық аспектілері, пресуппозиция мен импликация ерекшеліктері қарастырылады. Саясаткерлер сөйлеу портретін зерттеудің қажеттілігі бүгінгі қоғамда саясат қайраткерлерінің сөз саптау, астарлап сөйлеу, саралап сөйлеу, шешендігі сияқты мәселелер өзектілігінің артуы негіз болды. Зерттеу материалы ретінде қазақ саясаткерлерінің көпшілік алдында сөйлеген сөздері, берген сұхбаттары, әңгімелесуі, әлеуметтік желіде жазған посттары талданып, прагмалингвистикалық ерекшеліктері айқындалды. Прагмалингвистикадағы пресуппозиция дискурста әлем туралы астарлы болжам немесе сол тұстағы сенім екендігі және оның растығы айтылым барысында күмәнсіз қабылданатынына мысалдар келтірілді. Талдау барысында пресуппозициялар айтушы мен тыңдаушыға да белгілі болуы керек шарттылығы, орындылығы, оның жай хабарлама немесе теріске шығару, сұрақ ретінде болуы нақты бір грамматикалық белгімен (пресуппозиция триггері) немесе лексикалық элементпен байланысты болатын тұстары қарастырылады. Саяси бағыттағы сөйлеуде саналы және бейсана түрде тыңдарманға немесе оқырманға ықпал ететін тілдік бірліктер, айтылымдар (высказывания) мен фразалардың прагмалингвистикалық ерекшеліктеріне мысалдар келтіріліп, саясаткерлердің сөйлеу портреті негізін құрайтын доминанттық белгілерге назар аударылды. Қазақ саясаткерлері сөздеріндегі пресуппозициялар мазмұны, прагматикалық мағынасы, қисындылығы, орындылығы жағынан қарастырылды.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127540195","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
"АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ – ФОЛЬКЛОРТАНУШЫ ҒАЛЫМ"
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/oviq5382
Н. Қ. Жүсіпов, М. Н. Баратова, Б. Б. Жумабекова
{"title":"\"АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ – ФОЛЬКЛОРТАНУШЫ ҒАЛЫМ\"","authors":"Н. Қ. Жүсіпов, М. Н. Баратова, Б. Б. Жумабекова","doi":"10.48081/oviq5382","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/oviq5382","url":null,"abstract":"\"Бұл мақалада қазақ әдебиеттану ғылымының негізін қалаушы ғалым, тіл білімінің зерттеушісі, тюрколог, қазақ баспасөз тілінің ұлттық үлгісін қалыптастырған журналист, өз елінің рухани дүниесін көтеруге көп еңбек еткен мәдениет қайраткері, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушысы – Ахмет Байтұрсынұлының фольклортанушылық еңбектері қарастырылды. Ахмет Байтұрсынұлы әдебиет тарихына, теориясы мен сынына, методологиясына тұңғыш рет тиянақты анықтама беріп, қазақ әдебиеттану ғылымының жүйесін жасады. Халық тілінің бай қоры көзінен мағынасы терең, ұғымдық аясы кең сөздерді термин етіп алып, соның негізінде қазақ фольклоры мен әдебиетінің барлық жанрлық формаларын топтап, жіктеп берді. Мақалада оның «Оқу құралы», «Тіл-құрал», «Әдебиет танытқыш», «Ер Сайын», «23 жоқтау», «Әліп би» т.б. деген еңбектері фольклортанушылық тұрғыдан сөз болады. Оның мақалалары ғылыми байыптауымен, өткір ойларымен сол кезеңнің шындығынан хабар береді. Ахметтің шыр етіп жерге түскеннен бастап, ер жетіп есейгенге дейінгі өмір жолы халық поэзиясы үлгілері негізінде тербетілуі; ақын-жыраулар аузынан шыққан түрлі ғашықтық, батырлық, тарихи жырларды, айтыстарды, би-шешендердің дуалы сөздерін т.б. естіп ержетуі – болашақ фольклортанушы ғалымның шығармашылықтағы бағыт-бағдарын, таным-мақсатын т.б. негіздеп бергені анық. Жалпы мақалада Ахмет Байтұрсынұлының қазақ фольклорын жинаудағы, жариялаудағы және зерттеудегі еңбектері жан-жақты қарастырылады.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"74 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127076797","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
"БЕКМҰРАТ УАХАТОВ – ФОЛЬКЛОРЛЫҚ МҰРАЛАР ГЕНЕЗИСІНІҢ НЕГІЗІН САЛУШЫ ҒАЛЫМ" "别克穆拉特-乌哈托夫--内吉津-萨卢沙的民间传说和民间传说的起源"
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/pblv4231
А. Т. Ташекова, Л. И. Мингазова
{"title":"\"БЕКМҰРАТ УАХАТОВ – ФОЛЬКЛОРЛЫҚ МҰРАЛАР ГЕНЕЗИСІНІҢ НЕГІЗІН САЛУШЫ ҒАЛЫМ\"","authors":"А. Т. Ташекова, Л. И. Мингазова","doi":"10.48081/pblv4231","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/pblv4231","url":null,"abstract":"\"Мақалада фольклордың зерттелуі, жинақталуы мен жариялану тарихын фольклорлық жүйеде қарап, ондағы жанр, сюжет, мотив, кейіпкер мәселелеріндегі ортақ белгілерді тауып, ғылыми тұрғыдан пайымдау мақаланың мақсаты мен міндеті болып табылады. Бекмұрат Уахатовтың фольклортанудағы үйрену, меңгеру, сіңдіру, қайта жаңғырту үдерістеріндегі даралық қолтаңбасы айқындалды. Фольклортанушы ғалым фольклорлық шығармалар типологиясын әдебиеттану ғылымының тәжірибесі негізінде классификациялап, өзіндік ғылыми тұжырым жасайды. Фольклорлық мұралардың генезисі, тарихилығы, жанрлық белгілері арасындағы генезистік, тақырыптық және сюжеттік ұқсастықтар негізінде қалыптасқанын дәлелдейді. Сондай-ақ фольклор жанрларын әдебиеттану тұрғысынан классификациялауда зерттеу нысанына байланысты айтылған тың ойларға сараптама жасалынады. Қазақ және туысқан шығыс халқының материалы негізге алына отырып, өзара әрі әлемдік үлгілермен кешенді салыстырылып, фольклорлық шығармалардың түрлері, шығу тегі, образдардың қалыптасу эволюциясы фольклорлық заңдылықтар мен құбылыстар аясында жүйелі тексеріледі. Сонымен қатар салыстырмалы мәтіндік талдау, жүйелеу әдістері, сондай-ақ тарихи-типологиялық, тарихи-генетикалық әдістер қолданылады. Фольклорлық шығармалардың сюжеттік және композициялық құрылымы, кейіпкерлерді суреттеудің тәсілдері, анимистік, тотемдік, магиялық нанымдардың көркем фольклорда өзгеріске түсіп, қолданылу ерекшелігі, тұтастану құбылысының сипаттары мен түрлері т.б. зерттеулер қамтылған.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"42 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134176299","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
"MOTIVATION OF IT TERMS IN MEDICINE IN THE CONTEXT OF TERM FORMATION" 医学信息技术术语形成的动因
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/cmpo2003
D. B. Tleumbetova, S. A. Ivanova, N. V. Dokuchaeva
{"title":"\"MOTIVATION OF IT TERMS IN MEDICINE IN THE CONTEXT OF TERM FORMATION\"","authors":"D. B. Tleumbetova, S. A. Ivanova, N. V. Dokuchaeva","doi":"10.48081/cmpo2003","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/cmpo2003","url":null,"abstract":"\"The article discusses some aspects of the motivation of the terms in the field of IT in medicine on the basis of the Russian language. Definitions of the concepts «term», «abbreviation», «acronym» are given, motivated and unmotivated types of terms are distinguished. The specifics of the motivation of terms is revealed, which manifests itself in the disclosure of the semantic relationships of the meaning and structure of the terminological unit. In the course of the study, there is a tendency to combine different types of motivation within the same sphere, models of term abbreviations are presented, as well as acronyms and abbreviations in English used in international nomenclature. The article also presents an analysis of Russian acronyms and abbreviations in the terminological system under study, highlights thematic categories according to the name of organizations, equipment, medical history, treatment methods, names of information databases. In the context of the issues under consideration, groups of information systems are given in terms of content (territorial, problem-oriented). The authors came to the conclusion that the use of the abbreviation method in term formation indicates the flexibility of the language and its ability to adapt to the changing conditions of modernity, which is an important argument for the functioning of the law of economy of language means. In addition, it was noted that, depending on the field of application, various extralinguistic factors influence the formation of the studied terminological system.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126766115","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 1
"«ТӘРЖҮМАНДАҒЫ» СОМАТИЗМДЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚАЗІРГІ ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ ҚОРЫМЫЗДАҒЫ КӨРІНІСІ"
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/sfmh7356
Б. М. Сүйерқұл, М. А. Уайханова
{"title":"\"«ТӘРЖҮМАНДАҒЫ» СОМАТИЗМДЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚАЗІРГІ ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ ҚОРЫМЫЗДАҒЫ КӨРІНІСІ\"","authors":"Б. М. Сүйерқұл, М. А. Уайханова","doi":"10.48081/sfmh7356","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/sfmh7356","url":null,"abstract":"\"Қоғам өмірінің ажырамас бір бөлігі саналатын тілді адамзат тарихының айнасы деуге болады. Себебі тілдік бірліктер этнос дамуының әр кезеңіндегі өзгерістер мен жаңалықтарды тап басып таңбалап отырады. Уақыт ағымына сәйкес қолданыстан шығып қалған көптеген заттар мен құбылыстарға қатысты ақпаратты олардың тілде сақталып қалған атауларынан білеміз. Әсіресе, күллі тіршілік иелерінің ішінен адам баласын ерекшелеп, «Кім?» деген сұрақты еншілеп берген түркі халықтарының жазба мұраларына назар аударсақ, көптеген қызықты мағлұмат аларымыз даусыз. Онда қатталған тілдік деректер қазіргі ғылымда басымдық беріліп отырған антропоөзекті парадигмаға сәйкес тілді оны қолданушы адамның өзін тану бағытында зерделеу тұрғысынан алғанда маңызды рөл атқарады. Сөздік құрамының негізгі бөлігіне жататын соматизмдерді зерттеу тіл мамандары үшін ғана емес, медицина, физиология, психология, антропология, археология саласындағы ізденушілер үшін де маңызды. Себебі соматизмдердің қатысуымен жасалған түрлі фразеологиялық, паремиологиялық бірліктерде белгілі бір дәрежеде ұлттық менталитетіміз, сан ғасырлық тарихы бар дүниетанымымыз да көрініс табады. Сондай-ақ соматизмдер арқылы жасалған тұрақты тіркестерді тіліміздің байлығын танытатын деректер ретінде қарастыру мақала тақырыбының өзектілігін көрсетеді. Осымен байланысты автор орта ғасыр жазба ескерткіші «Китаб Тарджумандағы» соматизмдерді қазіргі қазақ тілі материалымен салыстыра зерттеуді мақсат еткен. Мақалада жазба ескерткіште кездесетін соматизмдерге лексика-семантикалық сипаттама беріледі, олардың қазіргі қазақ тіліндегі нұсқалары, олардың қатысуымен жасалған тұрақты тіркестер салыстырыла талданады.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114973508","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
ҚАЗАҚ АҚЫНДАРЫНЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ «АБАЙ» АРХЕТИПІ
Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI: 10.48081/dnne9021
М. С. Оразбек, М. Аманғазықызы, Ж. Секей
{"title":"ҚАЗАҚ АҚЫНДАРЫНЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ «АБАЙ» АРХЕТИПІ","authors":"М. С. Оразбек, М. Аманғазықызы, Ж. Секей","doi":"10.48081/dnne9021","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/dnne9021","url":null,"abstract":"\"Мақалада Абай Құнанбайұлының тұлғасы мен шығармашылығының негізінде «ақын архетипі» ұғымы айқындалып, сараланады. Жұмыста алғаш рет қазақ әдебиеттануында ақын архетипінің тууы мен қалыптасуы шынайы тұлғаның (әдеби емес) мысалында қарастырылады. «Ақын архетипі» ұғымы мәдени кеңістіктегі өзгермелі динамикалық модель ретінде түсіндіріледі. Бұл К. Г. Юнгтың анықтамасына да, қазіргі әдебиеттанудағы архетип түсініктемесіне де қайшы келмейді. Ақын архетипі ұғымы аясында бойындағы дара қасиеттерімен бірге символдық, архетиптік қасиеттерге ие ақынның (кемеңгер) уақытқа бағынбайтын мәдениет парадигмасына сыйғызып тұрған танымал кемеңгер тұлғасы танылады. Осылайша, ақын архетипі өз табиғатының екіжақтылығына сәйкес екі позицияда қарастырылады, нақтырақ айтсақ, бастапқы, априорлы қасиеті бар ақын архетипі және белгілі бір тұлғаның өзі бұл архетипке жаңа ерекше қасиеттер үстеуі мүмкін. Осылайша, жұмыстың ғылыми-тәжірибелік мәні Абай Құнанбайұлының тұлғасы мен шығармашылығының негізінде «ақын архетипі» ұғымын айқындап, саралау. Зерттеу материалдары ұлы ақынның көркем мұрасының философиялық-эстетикалық сипатын талдауда пайдаланылады. Ұсынылған ақын архетипі концепциясы жоғары оқу орындарында арнаулы курстар мен семинарларда жазушылар шығармашылығының рецепциясын бағалау мәселесінде қолданылады.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115039508","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
0
×
引用
GB/T 7714-2015
复制
MLA
复制
APA
复制
导出至
BibTeX EndNote RefMan NoteFirst NoteExpress
×
提示
您的信息不完整,为了账户安全,请先补充。
现在去补充
×
提示
您因"违规操作"
具体请查看互助需知
我知道了
×
提示
确定
请完成安全验证×
相关产品
×
本文献相关产品
联系我们:info@booksci.cn Book学术提供免费学术资源搜索服务,方便国内外学者检索中英文文献。致力于提供最便捷和优质的服务体验。 Copyright © 2023 布克学术 All rights reserved.
京ICP备2023020795号-1
ghs 京公网安备 11010802042870号
Book学术文献互助
Book学术文献互助群
群 号:604180095
Book学术官方微信