Bulletin of Toraighyrov University. Philology series最新文献_第4页

«ЖАН» КОНЦЕПЦИЯСЫНЫҢ ПОЭТОЛОГИЯЛЫҚ ИНТЕРПРЕТАЦИЯСЫ (ПЛАТОННАН ЖӘНЕ МИФ БАЯНДАРЫНАН АБАЙ ПОЭЗИЯСЫНА ДЕЙІН)

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2023-03-31 DOI: 10.48081/urtd3257

Ж. Ә. Аймұхамбет, С. Ш. Айтуғанова, М. Н. Миразова

{"title":"«ЖАН» КОНЦЕПЦИЯСЫНЫҢ ПОЭТОЛОГИЯЛЫҚ ИНТЕРПРЕТАЦИЯСЫ (ПЛАТОННАН ЖӘНЕ МИФ БАЯНДАРЫНАН АБАЙ ПОЭЗИЯСЫНА ДЕЙІН)","authors":"Ж. Ә. Аймұхамбет, С. Ш. Айтуғанова, М. Н. Миразова","doi":"10.48081/urtd3257","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/urtd3257","url":null,"abstract":"\"Мақалада жан, рух туралы мифологиялық, философиялық, поэтикалық таным негіздері назарға алынады. Көне дәуір ойшылы Платонның жан туралы пайымына және мифтік танымдағы түсініктерге шолу жасалып, поэтикалық кеңістіктегі жан концепциясының интерпретациясы талданады. Талдау барысында жан мен тән туралы тұжырым негіздері түсіндіріліп, Платонның жанның үш бөлшегі және екі өлшемі туралы пікірлері қамтылады. Ақыл, ерік, сезім ұғымдарымен сипатталатын жанның бөлшектері адам баласы үшін қандай қызмет атқаратынын айқындаған Платон ілімі мифтік санамен салыстырылып, көне мысырлық таныммен сабақтастырылады. Талдауға сондай-ақ философиялық пайым, мифтік таныммен салыстырыла поэтологиялық жүйедегі жанның болмысы қарастырылады. Ұлы суреткер Абайдың көркемдік-философиялық тұжырымында ежелгі түсініктен бастау алып, барынша тереңдеген жан концепциясы ерекше орын алатыны ғылыми тұрғыда зерделенеді. Жалпыадамзаттық танымда орныққан сенім – жанның яки рухтың мәңгіліктігі, ажалсыздығы. Адамзаттық биік мұрат – жан тазалығы, рух кемелдігі. Санада сақталған осы ұғым өмірлік қағидаға айналғанына қаншама ғасырлар өтті. Осы қатарда қазақ ұлттық поэзиясының ұлы тұлғасы, ойшыл ақын Абай өлеңдеріндегі жан концепциясын айтуға болады. Абай поэзиясында жан мен тәннің «мен» және «менікі» ұғымдарымен анықталатыны, жанның бөлшектері «ақыл», «қайрат», «жүрек» ұғымдарымен бейнелетіні талдау нысанына алынып, осы бағытта ой қорытылып, тұжырымдар жасалады.","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"35 1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116489577","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

CONCEPTUAL FEATURES OF THE IMAGES OF «WOMEN» IN TURKIC MYTHOLOGY 突厥神话中“女性”形象的概念特征

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/dcck8920

А. K. Khussainova, К. T. Tulebayeva, B. M. Kadyrova

{"title":"CONCEPTUAL FEATURES OF THE IMAGES OF «WOMEN» IN TURKIC MYTHOLOGY","authors":"А. K. Khussainova, К. T. Tulebayeva, B. M. Kadyrova","doi":"10.48081/dcck8920","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/dcck8920","url":null,"abstract":"\"When studying the concept of «woman» in Kazakh literature, first of all, we take into account that the concept of concept is a complex structure transmitted by the ethno-cultural concept of a centuries-old idea of being, cultural values, short and deep truths transmitted from generation to generation, stored in our consciousness. In order to become a concept of conceptuality, it is necessary that the words used by the people have a close connection with the centuries-old culture, traditions, religion, mentality of this people, have an ethno-cultural degree. Speaking about the concept of «woman», it is necessary to distinguish these ethno-cultural characteristics. The article is aimed at identifying and studying conceptual concepts related to the image of a «woman» in Turkic mythology, including in Kazakh folklore. At the same time, identifying the ancient Turkic mythological «female» images, we tried to highlight their functions in the formation of modern «female» concepts. First of all, the «female» images in ancient history were identified and the characteristic features of each of them were classified. If such images as Tomiris, Queen Zarina, Elbilge-khatun were the starting point for the formation of the concept of «warrior», then the wolf in the legend of the Turkic history of creation served as the basis for the formation of ideas about «mother wolf» and «generation of the blue wolf». The fact that the opening of the door to the world of light by man is connected with the female substance gave rise to the conceptual concepts of «The Virgin», «Creator», «Light», «Mother Earth». The images of «women» in folklore samples also create complex semantic constructions. The creation of a historical description of the concept of «woman» will undoubtedly make it possible to highlight the internal cognitive structure of the modern conceptual system of «woman». \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128783509","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

"PHONETIC PECULIARITIES OF THE DEFENCE SPEECH OF A LAWYER " 律师辩护词的语音特点

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/ckja3829

G. T. Kussepova, К. S. Kenzhigozhina, B. K. Zhumabekova

{"title":"\"PHONETIC PECULIARITIES OF THE DEFENCE SPEECH OF A LAWYER \"","authors":"G. T. Kussepova, К. S. Kenzhigozhina, B. K. Zhumabekova","doi":"10.48081/ckja3829","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/ckja3829","url":null,"abstract":"\"The article aims to uncover the phonetic peculiarities of an attorney’s defence speech in the English and Kazakh languages from the perspective of persuasive speech technique. The reason for analysing the phonetical peculiarities of an attorney’s defence speech is that the responsibilities of an attorney comprise the litigation of the client from the beginning to the end of the case; in particular, working with the client, revealing evidence and witnesses; identifying, selecting, and collecting paperwork; talking with the client to formulate the exhibits; clarifying the issue through questions and answers, and the last step is defending in court. These activities require an attorney to be well acquainted with legal literature and the language of the court, which precisely, takes place in the courtroom. Thus, we have collected the fragments of attorney defence speech that took place at the trial from the YouTube channel and analysed the phonetic features using the Praat computer program. The authors demonstrate how phonetic features are realised during cross-questioning moments using excerpts from an attorney’s persuasive speech. These findings shed light on how the persuasive speech of the attorney can create the discursive space and phonological features of the speech to effectively impact the process. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"142 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123221825","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

AMBIGUITY IN POETIC TEXTS: DEFINITION, TYPES, AND FUNCTION 诗歌文本中的歧义:定义、类型和功能

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/nror7959

S. S. Aubakir, А. Ye. Bizhkenova, A. K. Kitibaeva

引用次数: 0

ҚАЗАҚ ТІЛІН ЕКІНШІ ТІЛ НЕМЕСЕ ШЕТ ТІЛІ РЕТІНДЕ ОҚЫТУДЫҢ ОҢТАЙЛЫ ЖОЛДАРЫ

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/mhal8884

Т. Н. Ермекова, Д. Ж. Рысқұлбек, Б. Молдағали

{"title":"ҚАЗАҚ ТІЛІН ЕКІНШІ ТІЛ НЕМЕСЕ ШЕТ ТІЛІ РЕТІНДЕ ОҚЫТУДЫҢ ОҢТАЙЛЫ ЖОЛДАРЫ","authors":"Т. Н. Ермекова, Д. Ж. Рысқұлбек, Б. Молдағали","doi":"10.48081/mhal8884","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/mhal8884","url":null,"abstract":"\"Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілінің дамуы мен еркін қолданылуының қажеттігі заң түрінде бекітілген. Қазақстан Республикасындағы тіл саясатын іске асырудың 2020–2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында қазақ тілін оқыту мен үйрету әдістемелерінің сапасын жақсарту, қазақ тілінің функцияларын кеңейту және оны қолдану мәдениетін арттыру нақты айтылған. Бұл – заман талабы десек, мақаланың тақырыбы да осы бағытта, қазақ тілін екінші тіл немесе шет тілі ретінде оқыту әдістемесіне арналып отыр. Мақалада қазақ тілін меңгеруде қатысымдық құзыреттілікке қол жеткізу үшін теориялық тұрғыда негізделген, тәжірибеде дәлелденген тиімді технологияны қолданудың маңыздылығы сөз етіледі. Бүгінгі уақытқа дейін қолданылып келген тіл үйретудің көптеген әдіс-тәсілдері оқытудың басты шарттарын қанағаттандыра алмауда. Қазіргі қоғамымызда қазақ тілін екінші тіл ретінде үйренуге деген қызығушылық пен оны меңгеруге деген ұмтылыс тілді үйретудің ғылыми-әдістемелік негізін қалыптастырудың қажеттілігін тудырды. Соған байланысты мақалада мемлекеттік тіл – қазақ тілін өзге ұлт өкілдеріне үйрету мәселесінде тілдік дағдыны қалыптастыратын әртүрлі практикалық жұмыстар мен оларды жүргізудің әдістемесі қарастырылған. Соңғы кездері қазақ тілін шет тілі ретінде немесе екінші тіл ретінде оқыту әдістемесінде қатысымдық әдіске ерекше назар аударылып жүр. Тілді грамматикалық ережелерді жаттату арқылы оқытудың тиімсіздігі дәлелденгенмен, коммуникативті әдіс арқылы оқытудың барлық тілдерге ортақ әмбебап моделі жоқ. Сондықтан мақалада ана тілі, екінші тіл, шет тілі ұғымдарының айырмашылығы сараланып, қазақ тілін оқытудың барынша тиімді деп саналатын әдістері мен ізденістері ұсынылады. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"38 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127703568","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫНЫҢ ФОЛЬКЛОРТАНУШЫЛЫҚ ЕҢБЕГІ

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/txbe9344

Н. Қ. Жүсіпов, М. Н. Баратова

{"title":"АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫНЫҢ ФОЛЬКЛОРТАНУШЫЛЫҚ ЕҢБЕГІ","authors":"Н. Қ. Жүсіпов, М. Н. Баратова","doi":"10.48081/txbe9344","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/txbe9344","url":null,"abstract":"\"Бұл мақалада қазақ әдебиеттану ғылымының негізін қалаушы ғалым, тіл білімінің зерттеушісі, тюрколог, мәдениет қайраткері, ағартушы – Ахмет Байтұрсынұлының фольклортанушылық еңбектері жан-жақты қарастырылды. Мақалада Ахмет Байтұрсынұлының фольклор саласындағы ізденіс-зерттеулері – алдымен ол жазған «Ер Сайын», «Тіл-құрал» т.б. деген еңбектерінен көрінеді. Бұл еңбектеріне ел арасынан және кітап пен қолжазбалар жүзінен жиыстырған ауыз әдебиеті мен фольклор үлгілері кіреді. Мәселен, ғалымның жазған оқу құралдарында фольклор үлгілері ең алдымен жанрлық ерекшеліктері жағынан көзге түседі: оның ішінде ең жиі қолданылғаны – мақал-мәтелдер, сонымен қатар жаңылтпаштар, жұмбақтар, шешендік сөздер, ертегілер, тұрмыс-салт жырлары үлгілері, батырлар жыры мен айтыс нұсқалары т.б. Ғалым өз еңбегінде мақал-мәтелдерді, бір жағынан дайын тілдік материал көзі ретінде колданды. Екінші жағынан ғылыми, ағартушылық, танымдық, эстетикалық, тәрбиелік т.б. мақсаттарда да пайдаланды. Еңбетерінде фольклор үлгілерін саралап қайта-қайта қолдануы, жан-жақты талдауға түсіруі, ғылыми-бұқаралық сипатта жариялауы т.б. – бәрі фольклорист ғалымның ағартушы-демократиялық көзқарастарынан туындайтынын дәлелдейді. Жалпы мақалада Ахмет Байтұрсынұлының қазақ фольклорын жинаудағы, жариялаудағы және зерттеудегі еңбектері қарастырылады. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132555288","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

"ВНУТРЕННИЙ МИР ГЕРОЕВ И ПРИНЦИПЫ ПСИХОЛОГИЗМА В РОМАНАХ ЖУСУПБЕКА АЙМАУЫТОВА " 《人物的内心世界和心理学原理》

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/jrlc4032

А. Ф. Зейнулина, А. Ж. Анесова

{"title":"\"ВНУТРЕННИЙ МИР ГЕРОЕВ И ПРИНЦИПЫ ПСИХОЛОГИЗМА В РОМАНАХ ЖУСУПБЕКА АЙМАУЫТОВА \"","authors":"А. Ф. Зейнулина, А. Ж. Анесова","doi":"10.48081/jrlc4032","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/jrlc4032","url":null,"abstract":"\"В данной статье комплексно рассматриваются теоретические проблемы поэтики психологизма, исследующего диалектику души, внутренний духовный мир, сложную природу литературного персонажа в романах Жусипбека Аймаутова. При анализе конкретных художественных текстов жанровые особенности психологического произведения определяются следующим образом: во-первых, в психологической прозе есть сюжет, персонаж, период, время, тема, идея и т. д. Проблемы не выходят на первый план. Во-вторых, самое главное здесь – внутренняя жизнь личности, мучительная судьба, которую переживает человек в период между жизнью и смертью, и превращение героя в сложную личность. В-третьих, в произведении углубленно анализируются не ряд случайных событий, а качественные изменения в сознании индивида, духовные потрясения, внутренние эмоциональные явления. В-четвертых, художественный мир психологической прозы глубоко анализирует конфликты мыслей и чувств, несоответствия слов и дел и дифференцирует их в художественной системе в соответствии со своими жанровыми требованиями. Кроме этого, еще одним видом психологического анализа, имевшим место в литературе с древних времен, является психологическое двойничество и пейзаж, расширяющие рамки художественной образности произведений. В связи с этим основы и сущность психологического анализа в произведениях Жусипбека Аймаутова проанализированы с художественной точки зрения. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130151068","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Эмоционалды тіл бірліктерінің ассоциативті байланыстары

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/mlph9829

И. Б. Булегенова, Г. К. Кенжетаева

{"title":"Эмоционалды тіл бірліктерінің ассоциативті байланыстары","authors":"И. Б. Булегенова, Г. К. Кенжетаева","doi":"10.48081/mlph9829","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/mlph9829","url":null,"abstract":"\"Эмоция – бұл адамның психикалық жағдайын білдіретін күрделі күй. Ол сезіммен әрдайым тығыз байланыста. Адам болмысы үнемі өзгерісте болғандықтан, сезім мен эмоциялар да үнемі өзгеріп, бір-біріне әсер етіп, әрдайым арақатынаста болады. Сондықтан да ғылымда, әсіресе, лингвистикада эмоцияларды зерттеу қашан да болса өзекті мәселе. Адам психикалық және эмоционалды күйін лексикалық, синтаксистік, фонетикалық және морфологиялық құралдар арқылы жеткізе алады. Мақалада тілдік сананың менталды бейнесін анықтау жолдарының бірі ассоциативті эксперименттің барысы баяндалады. Ассоциативті эксперимент лингвистика мен психолингвистикада кеңінен қолданылады. Соның бірі – еркін ассоциативті эксперимент. Эксперимент қазақ тіліндегі қуаныш, ашу, қайғы, бақыт, мұң, қорқыныш, қызғаныш, жек көру, көре алмау, ар-ождан, үміт сияқты эмоция атауларының семантикалық мағыналарын (коннотация) анықтап, сипаттауға бағытталған. Эксперимент көмегімен тілдік сананың қызмет ету ерекшеліктеріне көз жеткізуге болады. Экспериментке барлығы 100 респондент қатысты. Олар - жаратылыстану және филология факультеттерінің студенттері. Респонденттердің жасы 18–23 жас аралығында. Сауалнаманы толтыру барысында уақыт шектелмеді, алайда орындау уақыты орташа есеппен 15–20 минутты қамтыды. Зерттеу этикасына сәйкес, эксперимент барысында анонимділік қағидалары сақталды. Толтырылған сауалнамалар мұқият талданды. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122325104","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

ҚАЗАҚ ЖӘНЕ ДҮНГЕН МӘДЕНИЕТІНДЕГІ ТАҒАМ АТАУЛАРЫНА ҚАТЫСТЫ МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕРДІҢ ЛИНГВОМӘДЕНИ СИПАТЫ 这样做可能会导致设备不稳定，并可能导致火灾或触电。

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/azjx7635

А. А. Муса-Ахунов, Қ. Ө. Есенова

{"title":"ҚАЗАҚ ЖӘНЕ ДҮНГЕН МӘДЕНИЕТІНДЕГІ ТАҒАМ АТАУЛАРЫНА ҚАТЫСТЫ МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕРДІҢ ЛИНГВОМӘДЕНИ СИПАТЫ","authors":"А. А. Муса-Ахунов, Қ. Ө. Есенова","doi":"10.48081/azjx7635","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/azjx7635","url":null,"abstract":"\"Мақалада қазақ және дүнген мақал-мәтелдеріне салғастырмалы түрде лингвомәдени талдау жүргізіледі. Лингвомәдени бірліктерге талдау жасау барысында қазақ және дүнген халқы мәдениетінің сабақтастығы мен өзіндік этникалық ерекшеліктеріне назар аударылады. Дүнген ұлттық тағам дайындау мәдениетіне қатысты мақал-мәтелдерге лингвомәдени талдау жүргізіліп, қазақ халқының ас-тағам дәстүрінен эквивалент болатын атаулар, әдет-ғұрып үлгілері келтіріледі. Этностық ерекшелік пен өзгешелікті халықтың заттық мәдениеті, оның ішінде тұрмыстық мәдениеті жан-жақты танытады. Дүнген ұлтының ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық дүниетанымы, наным-сенімі, әлеуметтік көзқарасы, салт-дәстүр, ырым-тыйымдар жиынтығы халықтың күнделікті тұрмысын бейнелейтін мақал-мәтелдердің бойында көрініс тапты. Олардың ішінен, әсіресе, ас-тағам дайындау ерекшелігі мен оған байланысты әдет-ғұрып үлгілерін сипаттайтын мақал-мәтелдерді ажыратамыз. Дүнген ұлттық тағам дайындау дәстүрі қытай мәдениетінің жалғасы бола тұра, ислам дінінің ықпалы тиген өзіндік сипатқа ие болды. Дүнген тағамы азық-түлік таңдаудан бастап тағам дәстүріндегі тыйымдар, этика-эстетикалық нормалармен ерекшеленеді. Дүнген тіліндегі лингвомәдени бірліктерге талдау жасау барысында қазақ халқының салт-дәстүрінде кездесетін бірдей, ұқсас элементтермен салыстырылады. Сонымен қатар дүнген ұлтының этникалық ерекшелігін танытатын, әдет-ғұрпынан хабардар ететін мақал-мәтел үлгілері де берілген. Қазақ және дүнген халқының рухани сабақтастығының бір саласы – ас-тағам мәдениеті, оған қатысты екі ұлтқа ортақ және ұқсас әдет-ғұрыптар екеніне көз жеткізілді. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"835 ","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133970243","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

"КӨРКЕМ МӘТІНДЕГІ ҚАЛЖЫҢДАР ЖӘНЕ ТІЛДІК ОРАЛЫМДАР: ЛИНГВОМӘДЕНИ АСПЕКТ "

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-12-30 DOI: 10.48081/jpqs5670

A. Қ. Қoпaeвa

{"title":"\"КӨРКЕМ МӘТІНДЕГІ ҚАЛЖЫҢДАР ЖӘНЕ ТІЛДІК ОРАЛЫМДАР: ЛИНГВОМӘДЕНИ АСПЕКТ \"","authors":"A. Қ. Қoпaeвa","doi":"10.48081/jpqs5670","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/jpqs5670","url":null,"abstract":"\"Мақалада тілдік оралым мен қалжыңның лингвомәдени аспектідегі байланысы қарастырылды. Қалжың мәтініне тән ерекшеліктер, яғни мәтіннің астарлы мағынасы мен эмоционалдық мазмұны, мәдени код пен стереотиптер зерттелді. Себебі осы құбылыстар қалжың мәтінінің ерекше лингвориторикалық (сөйлеу әркетіндегі түрлі сөйлеу мәнерінің ережелері мен нормаларын анықтайтын) мазмұның құрайды. Тілдік оралымдарды сөйлеу әрекетіндегі лингвокреативті қабілеті тұрғысынан анықтау үшін, тілдік жүйенің түрлі мүмкіндіктерін қолдану үстінде тілдік нормалар арнайы бұрмаланып, белгілі бір нақты сөйлеу мәнмәтіндегі тілдік белгіні қабылдаудың образдық мәнмәтіні тілдік нормамен байланыстырылады. Көркем мәтіннің семантикалық құрылымындағы тілдік оралымдар сөз қолдану тұрғысынан нормадан ауытқу нәтижесінде өз ойын білдірудің ерекше формасы ретінде импликационалға бағытталып, қалжың көркем мәтінде дискурсивті түрде сипатталады. Тілдік оралымдар – ерекше мәдени ой-пікірді жеткізу қабілетіне ие метатіл. Көркем мәтіндегі қалжың жеке авторлық дүниетанымның маңызды құрам бөлігі болып, лингвомәдени аспекті тұрғысынан талдау жасауға мүмкіндік беретін ұлттық ерекшелік. Қалжың субъектісінің ұстанымы өзіне тән ерекшелікпен беріліп, қабылданады. Қалжың – кез келген лингвомәдениеттің ажырамас бөлігі, сол себепті бұл категорияны жеке тілдік тұлғаны танытуда және жалпы әлеуметтің коммуникативтік білімінің өзіндік ерекше тезаурусы ретінде зерттеу қазіргі кезде көкейкесті. \"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"193 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122358723","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

引用次数: 0