{"title":"Obrzędy przyjęcia do wspólnoty mnichów według ceremoniału tynieckiego z XVIII wieku a wskazania św. Benedykta z Nursji","authors":"Waldemar Pałęcki","doi":"10.12775/ticz.2021.020","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2021.020","url":null,"abstract":"Św. Benedykt z Nursji pozostawił w swojej regule wytyczne dotyczące przyjmowania braci i profesji mniszej. Od VIII wieku wytyczne te były wzbogacane licznymi rytuałami, modlitwami i gestami podkreślającymi znaczenie profesji monastycznej. Przykładem są obrzędy przewidziane przez XVIII-wieczny ceremoniał tyniecki obowiązujący w Kongregacji św. Krzyża w Polsce. Należą do nich obrzędy odprawiane przed przyjęciem do nowicjatu, obrzędy ślubów zakonnych, zarówno uroczystych, jak i prostych, oraz włączenie do pełnej komunii z braćmi profesami. Ważnym elementem profesji zakonnej było odczytanie dokumentu z przysięgą, podpisanie go znakiem krzyża i złożenie go na ołtarzu. Oznaką oddania się Bożej służbie było zaśpiewanie wersetu: „Podtrzymaj mnie według swojej obietnicy, bym żył; nie zawiedź mojej nadziei!” (Ps 119 [118]: 116), podczas którego towarzyszyły gesty wskazujące na pełne oddanie neoprofesa Bogu. Nieznanym obrzędem według reguły benedyktyńskiej było pełne włączenie do wspólnoty mniszej dopiero na trzeci dzień po ślubach uroczystych. Ceremoniał tyniecki jest cennym źródłem poznania liturgii benedyktynów w Polsce w XVIII i na początku XIX w.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47122204","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Prasa jako element budowania relacji z władzami w praktyce kościołów mariawickich w latach 1907–1939","authors":"A. Kansy","doi":"10.12775/ticz.2021.023","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2021.023","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie działań kościołów mariawickich w zakresie budowania i podtrzymywania dobrych relacji z władzami państwowymi i partyjnymi w latach 1907-1939. Istotną rolę w tym procesie odegrała wydawana przez mariawitów prasa. Badania przeprowadzono przy pomocy opisu i krytycznej analizy zachowanych źródeł historycznych oraz analizy przekazów medialnych jako materiałów historycznych.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-09-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49281555","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Chrystologia aksjologiczna Józefa Tischnera","authors":"L. Wołowski","doi":"10.12775/TICZ.2021.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/TICZ.2021.012","url":null,"abstract":"Artykuł podejmuje zagadnienie aksjologicznego spojrzenia na chrystologię w myśli Józefa Tischnera. Ten wybitny polski myśliciel znany jest ze swojego wkładu w dziedzinie aksjologii. Prawie zupełnie nieznana jest natomiast jego myśl chrystologiczna. Tymczasem w swych pracach pokazuje on, że dzięki spojrzeniu aksjologicznemu na osobę Chrystusa możemy odświeżyć i pogłębić tradycyjne podejście do chrystologii. Analizując cztery nowożytne propozycje chrystologiczne, kwestionujące chrystologię tradycyjną, autorstwa neoheglistów, renanistów, Bultmanna i Jaspersa, krakowski myśliciel stara się wydobyć z nich wspólny, aksjologiczny rdzeń, który pozwala mu stworzyć nowe aksjologiczne podejście do chrystologii. Niniejszy artykuł ma na celu rekonstrukcję i tam gdzie to konieczne twórczą syntezę uzupełniającą zaproponowanej przez Tischnera wizji chrystologii na podstawie trzech jego prac: Filozofia czeka na wcielenie, Jezus egzystencjalizmu i Ku Transcendencji, która jest Osobą.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-04-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48115310","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Niewykorzystana szansa? O inkluzywnym potencjale niemieckiej koncepcji duszpasterstwa szkolnego jako źródle inspiracji dla Kościoła w Polsce","authors":"M. Chrostowski","doi":"10.12775/ticz.2021.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2021.008","url":null,"abstract":"Młodzi ludzie postrzegają Kościół katolicki w Polsce jako instytucję zamkniętą na osoby o innym światopoglądzie oraz niezdolną do podejmowania otwartego dialogu w obliczu przemian społeczno-kulturowych. Przezwyciężeniu dostrzeganych przez młodzież dyskrepancji w działalności Kościoła, ale także napięć zachodzących pomiędzy inkluzją a ekskluzją w podejściu do religii w ramach procesów wychowania, edukacji i socjalizacji mogłoby pomóc duszpasterstwo szkolne, które jest jednym z zapomnianych zasobów w polskiej koncepcji edukacji religijnej. W tym kontekście celem niniejszego artykułu jest prezentacja duszpasterstwa szkolnego jako oferty pozalekcyjnej i całkowicie dobrowolnej, będącej płaszczyzną szeroko rozumianej inkluzji, która w centrum swoich działań stawia konkretną osobę - ucznia, rodzica lub nauczyciela - z całym jej bagażem doświadczeń o charakterze indywidualnym lub społecznym.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"2 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-04-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66640679","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"De Pulchra, pax omnium rerum tranquillitas ordinis. Przyczynki do estetyki św. Augustyna","authors":"R. Warchał","doi":"10.12775/TICZ.2021.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/TICZ.2021.011","url":null,"abstract":"Niniejszy artykuł miał na celu odpowiedź na fundamentalne pytanie dotyczące sposobu istnienia idee w epistemologii Augustyna oraz zaznajomienie czytelnika z niektórymi (współczesnymi) interpretacjami tego zagadnienia. Autor budując podstawy dla średniowiecznej teorii powszechników czerpał z tradycji starożytnej oraz Biblii, w tym odnosił się do rozważań z zakresu ówczesnej astronomii, kosmologii i matematyki. Myśliciel z Tagasty określił idee jako niezmienne formy rzeczy. W jego ocenie całe stworzenie nosi pewien ślad podobieństwa względem Boga, co w konsekwencji przekłada się na pogląd, że każdy byt stanowi większą lub mniejszą realizację prawideł odnoszących się do uniwersalnego sposobu istnienia res intelligibiles. Wobec powyższego założenia ciekawie przedstawia się Augustyńska teoria piękna. Autor utrzymuje jej obiektywność obok innych transcendentalnych właściwości bytu: jedność, równość, liczba, rytm, proporcja i porządek są głównymi elementami jego estetyki. Szczególne znaczenie tej doktryny polega na tym, że niematerialne idee umożliwiają osiągnięcie doskonałości życia duchowego, a co za tym idzie zbliżają nas do Boga, który dla Augustyna jest pierwszym artystą a zarazem swoistym pryncypium dzieła stworzenia.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-04-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641118","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Formacja prezbiterów do duszpasterstwa osób z niepełną sprawnością","authors":"Dariusz Lipiec","doi":"10.12775/TICZ.2021.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/TICZ.2021.009","url":null,"abstract":"Duszpasterstwo osób z niepełną sprawnością to forma działalności Kościoła, urzeczywistniającą posługę zbawczą Kościoła przez głoszenie takim ludziom słowa Bożego, działalność liturgiczną, posługę pasterską i świadectwo życia chrześcijańskiego. Specyfika niepełnosprawności i życia ludzi obarczonych nią wymaga odpowiedniego przygotowania przez niterów do pracy z nimi. Formacja ludzka polega w tym przypadku na kształtowaniu cech charakteru potrzebnych do współpracy z ludźmi z niepełną sprawnością. Z kolei formacja duchowa zmierza do pogłębienia miłości pasterskiej na wzór Jezusa Chrystusa Dobrego Pasterza oraz postawy służebnej wobec takich osób. Celem formacji intelektualnej jest przekazanie potrzebnej wiedzy dotyczącej niepełnosprawności i ludzi, którzy zostali nią dotknięci, natomiast formacja pastoralna zmierza do pogłębiania odpowiednich postaw nabywania umiejętności duszpasterskich. Formacja prezbiterów do duszpasterstwa osób z niepełną sprawnością powinna mieć charakter całościowy i integralny.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-04-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66640489","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Jezus w początkowej fazie judaizmu naukowego","authors":"M. Skierkowski","doi":"10.12775/TICZ.2021.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/TICZ.2021.010","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy początkowej fazy judaizmu naukowego w relacji do Jezusa. W XIX wieku niektórzy europejscy Żydzi przerwali swoje tradycyjne milczenie o najważniejszej ziemskiej postaci chrześcijństwa. Przede wszystkim zaczęli oni czytać Nowy Testament, traktując go w kategorach niezbędnego źródła na tym polu. Odkryli, że Jezus był prawdziwie żydowski. Niektórzy z nich (I.M. Jost, M. Zipser, L. Philippson, I.M. Rabbinowicz, A. Geiger, H. Rodrigues, M. Duschak, E. Grünebaum, M. Güdemann, A.A. Weill, E. Soloweyczyk, S. Hirsch) umieścili Go w centrum judaizmu, nawet jako faryzeusza, a niektórzy (J.L. Saalschütz, H. Graetz, J. Hamburger, E. Benamozegh, K. Magnus) ulokowali Go na obrzeżach judaizmu, np jako esseńczyka. W ten sposób chrześcijańska apologia, zwana tradycyjnie “Contra/Adversus Judaeos”, zyskała nowy konstruktywny i dynamiczny początek.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-04-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48734381","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bazylika Grobu Pańskiego i powstanie kompleksu Haram al-Sharif w Jerozolimie","authors":"M. Paczkowski","doi":"10.12775/TICZ.2021.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/TICZ.2021.013","url":null,"abstract":"W IV wieku Jerozolima stała się miastem chrześcijańskim. Cesarz Konstantyn zbudował wspaniały kompleks Grobu Pańskiego. Na tamto miejsce zostały przeniesione wszystkie prerogatywy dawnej świątyni żydowskiej. Po zniszczeniach dokonanych przez Persów (614 r.), patriarcha Modest tylko w części mógł odbudować i odnowić tę wspaniałą świątynię. Jej opis przekazał nam Arkulf, który oglądał w 670 r. pozostałości struktur z poprzedniego okresu. W 638 r. święte miasto zostało zajęte przez kalifa Omara. W ten sposób rozpoczęła się sakralizacja Jerozolimy w tradycji islamskiej. Dla muzułmanów Jerozolima była pierwszą qibla, czyli wyznaczała kierunek modlitwy. To także miasto, do którego Mahomet odbył swoją cudowną, nocną podróż. Z tego powodu Jerozolima stała się trzecim świętym miejscem islamu, po Mekce i Medynie. Kalif Abd al-Malek (685-705) wzniósł w Jerozolimie muzułmańskie sanktuarium, rywalizujące z Mekką. Podobieństwo planu architektonicznego Haram al-Sharif i kompleksu konstantyńskiego bazyliki Grobu Pańskiego jest ewidentne. Przede wszystkim chodzi o oś, na której wzniesiono Kopułę Skały i meczet Al-Aksa. Te budowle były niejako przeciwstawione Anastazis i Martyrium konstantyńskiemu. Pod względem architektonicznym meczet Kopuły Skały jest budowlą o charakterze memoriału, tak jak rotunda Anastazis. Z kolei meczet al Aksa i Martyrium to miejsca zgromadzeń i sprawowania kultu.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66641205","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"W trosce o zwierzęta. Mistyczna komunia Boskiego stworzenia, teo-eko-centryzm i teoekologia. Szymon Hołownia, Boskie zwierzęta, wydawnictwo Znak, Kraków 2018, ss. 268","authors":"D. Brylla","doi":"10.12775/TICZ.2020.058","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/TICZ.2020.058","url":null,"abstract":"The aim of the book review is to discuss the problem of harming and suffering of animals as entities created by God, based on the text Boskie zwierzeta [God's Animals] by Szymon Holownia. This is an important attempt to provide arguments for the necessity of treating animals with respect and compassion. The priority of the author is to oppose intensive, profit-oriented industrial breeding. The second value of the book is an attempt to show the divine status of creation from the point of view of Catholic theology.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-02-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66640571","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Mirosław Krajewski, Do końca wierni… Orędownicy Maryi, Karmelu i dobrej ziemi, Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe, Obory 2020, ss. 178","authors":"Janusz Gręźlikowski","doi":"10.12775/ticz.2020.047","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/ticz.2020.047","url":null,"abstract":"Prezentowane opracowanie zostalo poświecone dwom wybitnym i zasluzonym duchownym zakonu karmelitow – o. Mateuszowi Wojnarowskiemu (1934–2020) i o. Michalowi Wojnarowskiemu (1938–2020), oredownikom kultu Matki Bozej Bolesnej i postulatorow koronacji Jej Wizerunku w 18 lipca 1976 r.","PeriodicalId":56225,"journal":{"name":"Teologia i Czlowiek","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"66640454","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}